3 thg 7, 2017

Lả lơi điệu múa đánh bồng

Làng Triều Khúc (huyện Thanh Trì, Hà Nội) không chỉ nổi tiếng là vùng đất địa linh nhân kiệt mà còn là nơi lưu giữ loại hình nghệ thuật truyền thống độc đáo là điệu múa bồng. 

Theo các bậc cao niên trong làng Triều Khúc, điệu múa bồng hay còn gọi là “con đĩ đánh bồng” dù không xác định được chính xác niên đại nhưng gắn với truyền thuyết Bố cái Đại vương Phùng Hưng chiến thắng quân Đường ở thành Tống Bình (làng Triều Khúc ngày nay).

Được xem là một trong những điệu múa cổ nhất của Thủ đô, điệu múa "con đĩ đánh bồng” (còn gọi là múa bồng) là tiết mục diễn xướng nghệ thuật dân gian. Không giống như những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, đây là điệu múa nhằm phục vụ việc tế lễ Thánh làng Triều Khúc (thờ Bố cái Đại vương Phùng Hưng) mỗi năm hai lần vào tháng Giêng và tháng Tám âm lịch.

Những nam thanh niên mặc váy, vận yếm đào, trang điểm khăn mỏ quạ chuẩn bị vào hội. Ảnh: Công Đạt


Không giống như những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, điệu múa bồng nhằm chỉ biểu diễn dịp tế lễ Thánh làng Triều Khúc, mỗi năm hai lần vào tháng Giêng và tháng Tám âm lịch. Ảnh: Công Đạt

Trước bụng mỗi nam thanh niên tham gia biểu diễn đeo một chiếc trống bồng. Ảnh: Công Đạt

Điệu múa bồng kết hợp nhuần nhuyễn giữa trống lệnh và tế lễ. Ảnh: Công Đạt

Khi bên trong các bậc cao niên dâng rượu đức Thành hoàng làng thì bên ngoài biểu diễn múa bồng,
cứ ba tuần rượu là ba lần múa. Ảnh: Công Đạt

Những điệu nhảy múa uốn éo, ánh mắt lẳng lơ của nam thanh niên trong đội múa thực sự đã gây tiếng cười thoải mái, tạo sự chú ý của người xem. Ảnh: Công Đạt

Dịp đầu xuân 2016, trên sân điện Kính Thiên thuộc Khu di tích Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội)
diễn ra lễ dâng hương khai xuân, tưởng nhớ các vị vua và những bậc hiền tài và tại đây lần đầu tiên diễn ra tiết mục múa dân gian “con đĩ đánh bồng”. Ảnh: Giang Huy

Biểu diễn điệu múa bồng trước cổng chùa làng Triều Khúc trong ngày hội. Ảnh: Thông Thiện 

Do gắn liền với việc tế lễ ở đình làng, là chốn linh thiêng nên đội múa cũng được lựa chọn rất đặc biệt chỉ nam tham gia. Trong hội làng Triều Khúc, lễ rước kiệu thường sẽ có khoảng 8 đến 12 nam thanh niên đóng giả đàn bà con gái, mặc váy, vận yếm đào, trang điểm khăn mỏ quạ và trước bụng mỗi người đeo một cái trống dài gọi là trống bồng. Đây là loại trống gắn liền với những giá trị đặc sắc của người Champa cổ. Khi biểu diễn, người nam vừa dùng hai tay đánh vào hai bên trống và nhảy múa uốn éo, lẳng lơ, bông đùa nhằm gây tiếng cười thoải mái, tạo sự chú ý của người xem. Chính vì vậy mới có câu dân gian: “Lẳng lơ như đĩ đánh bồng!” mà ngày nay người Hà Nội hay nói đến.

Theo các nghệ nhân làng Triều Khúc thì điệu múa phải kết hợp làm sao cho nhuần nhuyễn giữa trống lệnh và tế lễ. Khi bên trong dâng tiễn rượu thì bên ngoài múa bồng, cứ ba tuần rượu là ba lần múa. Đến nay, Triều Khúc là một trong số ít địa phương còn lưu giữ nguyên vẹn loại hình nghệ thuật múa bồng độc đáo này.

Theo ông Triệu Đình Hồng (65 tuổi), nghệ nhân ở Triều Khúc thì có nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống dần mất đi hoặc đã bị cải biến nhưng điệu múa “Con đĩ đánh bồng” thì vẫn còn giữ được nét nguyên sơ vốn có ban đầu.

Điệu múa “Con đĩ đánh bồng” thực sự là một món “đặc sản”, mãi là giá trị nghệ thuật tinh thần vô giá mang đậm bản sắc không chỉ riêng Thăng Long - Hà Nội ngàn năm mà còn là của cả nước.

Bài: Công Đạt - Ảnh: Công Đạt, Thông Thiện, Giang Huy

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét