Đặc sản nem lầu trong mâm cỗ xưa ở miền Tây

Được làm từ nem chua hoặc nem bì, khá giống nem của người miền Bắc, nhưng món đặc sản của bà con miền Tây còn được đan thắt kỳ công, đến mức khách không nỡ ăn vì quá đẹp.

Nem lầu (hay còn gọi là nem bì lầu, bì lầu) là món ăn độc đáo, nổi tiếng một thời ở vùng sông nước miền Tây, đặc biệt ở xứ dừa Vĩnh Long (tỉnh Bến Tre cũ).

Sở dĩ có tên gọi như vậy là bởi món nem này được trang trí vẻ ngoài giống chiếc lầu, thể hiện cách đãi ăn cầu kỳ, riêng biệt của người bản địa.

Theo đó, bà con miền Tây sẽ dùng lá dừa (lá dừa già hoặc non đều được) rồi đan lại thành hình chiếc lầu, bên trên có nhiều tầng và phía dưới là một ngăn rỗng ruột để đựng nem.

Về Vĩnh Long mùa vú sữa chín hái trái ngọt

Bạn đã sẵn sàng cho một chuyến đi khám phá vùng đất trù phú và đậm đà bản sắc miền Tây chưa? Tôi, một người con Miền Tây yêu mến Vĩnh Long, xin mời bạn dừng chân tại đây. Tỉnh Vĩnh Long mới hợp nhất từ ba tỉnh giàu văn hóa (Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh), nằm ở vị trí trung tâm đắc địa của Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL).

Chính nhờ vị thế này, Vĩnh Long trở thành “cửa ngõ vàng”, nơi bạn dễ dàng tìm đến và thuận tiện tỏa đi khám phá vô vàn di sản văn hóa và thắng cảnh tuyệt vời: từ Vương quốc Gạch – Gốm đỏ Mang Thít trầm mặc, tìm về sự an nhiên tại Chùa Âng – Ao Bà Om; hay khám phá sự trù phù và dấu ấn lịch sử tại Cồn Phụng – Di tích Đạo Dừa….Nhưng hôm nay, tôi muốn đưa bạn đến một trải nghiệm ngọt ngào và rộn ràng hơn: Vĩnh Long mùa vú sữa!

Mang Thít - làng gạch gốm trăm năm tuổi ở Vĩnh Long

Nằm bên dòng sông Cổ Chiên thơ mộng là hàng trăm mái vòm lò gốm, lò gạch khổng lồ đỏ rực màu đất nung của làng gạch, gốm Mang Thít.

Trước sắp xếp, làng gạch gốm Mang Thít nằm trải dài 30 km thuộc địa bàn TP Vĩnh Long, thị trấn Long Hồ, huyện Mang Thít (cũ), nay thuộc xã Long Hồ, xã Nhơn Phú. Thời kỳ thịnh vượng nhất (đầu thế kỷ 21) làng có hơn 3.000 lò nung nên được gọi ví như “vương quốc lò gạch” hay “vương quốc đỏ” của vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Di tích chùa Long Thành

Chùa Long Thành còn gọi là chùa Xẻo Son tọa lạc ở ấp Long Thuận, xã Lưu Nghiệp Anh, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh - là một trong những ngôi chùa giàu truyền thống cách mạng.

Cổng chùa Long Thành

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, chùa Long Thành là trụ sở của cách mạng. Tại đây thường xuyên có các cơ quan của huyện và xã về đóng như: Thường trực Huyện ủy, Huyện đội, Đảng ủy xã Lưu Nghiệp Anh và nhiều bộ phận khác. Các vị sư và bà con phật tử của chùa bất chấp nguy hiểm sẵn sàng hy sinh cả tính mạng của mình để bảo vệ cán bộ, bảo vệ cơ sở cách mạng… Từ đó, ngôi chùa được xem là chỗ dựa vững chắc để cán bộ ta hoạt động và là cái nôi của phong trào cách mạng ở địa phương. Chính tại nơi đây đã xuất phát nhiều trận đánh, đã khởi xướng nhiều phong trào đấu tranh chính trị.

Di tích lịch sử Chùa Phnô Om Pung (Sirivansaràma)

Chùa Phnô Om Pung (Sirivansaràma) hay còn gọi là chùa Long Trường, tọa lạc tại ấp Long Trường, xã Tân Hiệp, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh. Chùa được Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh tại Quyết định số 543/QĐ-UBND ngày 15/3/2016.

Cổng chùa Phnô Om Pung (Sirivansaràma)

Di tích chùa Krapoumchhuok Chral (Chùa Chà)

Chùa Krapoumchhouk Chral còn gọi là chùa Chà tọa lạc tại ấp Sóc Chà B, xã Thanh Sơn, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh.

Cổng Chùa Krapoumchhouk Chral (Chùa Chà)

Trong những năm kháng chiến chống Pháp, Huyện ủy Trà Cú chủ trương vận động sư sãi trong các chùa làm cơ sở cho cách mạng, chủ trương này được các vị sư sãi và nhiều ngôi chùa trong huyện ủng hộ, trong đó có sư sãi, phật tử chùa Chà. Đặc biệt, sư cả Sơn Lêk đã tích cực tham gia công tác mặt trận đoàn kết dân tộc, trực tiếp giải thích để đồng bào Khmer hiểu rõ âm mưu của thực dân Pháp, đồng thời vận động quần chúng Khmer đoàn kết với đồng bào Kinh, cùng đấu tranh chống kẻ thù. Đặc biệt, trong cuộc tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng 8/1945, tại chùa Chà sư cả Sơn Lêk đã trực tiếp kêu gọi nhiều vị sư đang tu tại chùa cùng với lực lượng Thanh niên Tiền phong, quần chúng nhân dân xã Ngãi Xuyên dùng các loại vũ khí thô sơ như gậy gọc, tầm vông vạt nhọn, súng giả nổi dậy biểu tình thị uy rầm rộ và hô vang khẩu hiệu rồi cùng với lực lượng các nơi khác kéo về chợ Ngã Ba, về tới dinh quận buộc phải giao chính quyền về nhân dân, sau đó kéo về chợ Thanh Xuyên. Trước sức ép mạnh mẽ của quần chúng nhân dân và sự vận động tích cực, nhiệt tình của các vị sư, tên quận trưởng Trần Ngọc Báu và bọn Tề xã đã giao lại chính quyền cho cách mạng.

Chùa Điệp Thạch

Chùa Hang là ngôi chùa nổi tiếng của Trà Vinh, tọa lạc ven quốc lộ 54, cách trung tâm thành phố Trà Vinh cũ khoảng 8 km. Trên đường đến đây, khi chỉ mới đi được khoảng 6 km thì cũng trên quốc lộ 54 bỗng nhiên bạn thấy một ngôi chùa Khmer tuyệt đẹp, khiến bạn không đành lòng lướt qua mà phải dừng lại tham quan.

Cổng chùa. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Chùa Sóc Chà

Lại nói về chuyện những chuyến ghé thăm không định trước. Lần này là một ngôi chùa Khmer ở Trà Cú. Mục đích chuyến đi của tui là tới thăm chùa Vàm Rây, ngôi chùa rất lớn do ông Trầm Bê xây dựng, dân ở đây vẫn quen gọi là... chùa Trầm Bê. Thế nhưng dọc đường đi tui bị ấn tượng bởi một bờ tường rất dài vàng rực, kế đó là cổng một ngôi chùa đậm nét Khmer. Quá thích, tui dừng lại và vào viếng thăm chùa cho biết.

Di tích Chùa Chông Bát

Chùa Trô Pras Bat còn được gọi là chùa Chông Bát tọa lạc cách trung tâm thành phố Trà Vinh khoảng 25 km về hướng nam, cách thị trấn Trà Cú khoảng 12 km về hướng đông bắc thuộc ấp Chông Bát, xã Tân Hiệp, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh.

Cổng chùa Chông Bát

Chùa Trô Pras Bat được xây dựng năm 2190 Phật lịch tức năm 1646 dương lịch trong khuôn viên rộng gần 47 héc ta.

Từ những năm cuối thế kỷ XIX và những thập niên đầu thế kỷ XX, sư sãi, phật tử chùa Chông Bát tích cực hưởng ứng các phong trào yêu nước chống Pháp tiêu biểu nhất là phong trào của Nguyễn An Ninh (1924 – 1925).

Di tích chùa Chrôi Tansa

Chùa Chrôi Tansa tọa lạc ở ấp Bãi Xào Giữa, xã Kim Sơn, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh. Chùa nằm cách trung tâm thành phố Trà Vinh khoảng 40 km về hướng nam theo đường chim bay và cách thị trấn Trà Cú khoảng 05 km về hướng tây nam.

Cổng Chùa Chrôi Tansa

Di tích Lưu Cừ II

Di tích Lưu Cừ II nằm trên tọa độ 9º42' vĩ độ bắc, 106º11'15" kinh độ đông, cách thị xã Trà Vinh khoảng 32 km thuộc ấp Lưu Cừ II, xã Lưu Nghiệp Anh, huyện Trà Cú.

Di tích chùa Phnô Sanke Thmây (Chùa Mé Láng)

Di tích chùa Phnô Sanke Thmây còn gọi là chùa Mé Láng tọa lạc cách thành phố Trà Vinh khoảng 50 km về hướng Nam, cách thị trấn Trà Cú khoảng 5 km, thuộc khóm 5, thị trấn Định An, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh.

Cổng chùa Phnô Sanke Thmây (Chùa Mé Láng)

Những ngôi chùa ‘cưu mang’ đàn chim trời, dơi khổng lồ suốt hàng chục năm

Ở miền Tây có nhiều ngôi chùa trở thành mái nhà bình yên cho những đàn chim, cò dơi. Không ai mời gọi, nhưng từng đàn cò, vạc, dơi quạ cứ thế bay về, làm tổ, sinh sôi, hòa quyện cùng tiếng chuông chùa, tạo nên bức tranh thiên nhiên kỳ thú.

Chùa Cò - "điểm hẹn" của muôn loài chim

Chùa Nodol hay còn gọi chùa Giồng Lớn, chùa Cò, ở xã Đại An, huyện Trà Cú, Trà Vinh cũ - nay là xã Đại An, tỉnh Vĩnh Long là nơi nổi tiếng bởi có nhiều loài chim, cò quý hiếm về trú ngụ, sinh sản.

Chùa Nodol – được người Khmer gọi là Wat Phnô Đôn vì chung quanh có nhiều dừa (tiếng Khmer Wat là chùa, Phnô là giồng cát, Đôn là cây dừa) nổi bật giữa vùng quê thanh bình với kiến trúc Khmer cổ kính.

Xem những bức ảnh về xứ dừa Bến Tre tuyệt đẹp của chàng trai Nguyễn Khánh Vũ Khoa

Thông qua kể chuyện bằng hình ảnh, nhiếp ảnh gia Nguyễn Khánh Vũ Khoa đã khắc họa sống động hơi thở cuộc sống người dân xứ dừa qua bộ ảnh ‘Bến Tre - người và đất’.

Người dân phơi xơ dừa - Ảnh: Nguyễn Khánh Vũ Khoa

Nhiếp ảnh gia Nguyễn Khánh Vũ Khoa (quê TP.HCM) kể với Tuổi Trẻ Online rằng anh thực hiện bộ ảnh Bến Tre - người và đất cách đây một tuần, trong một chuyến công tác ở miền Tây Nam Bộ.

Trái quách, đặc sản miền Tây vỏ mốc trắng

Loại quả đặc sản miền Tây này có vỏ ngoài xù xì, màu trắng xám, nhìn như bị mốc. Phần ruột khi chín màu nâu đen, đặc quánh, tỏa mùi hương gây tranh cãi - người chê nồng nặc, khó ngửi, người mê lại tấm tắc khen thơm.

Ở miền Tây, cây quách được trồng nhiều ở Trà Vinh, Sóc Trăng, An Giang, Bến Tre nhất là những nơi có đông đồng bào Khmer. Cây có thân to, cao 7-8m, tán rộng, lá nhỏ và nhánh có gai, thường được trồng để lấy bóng mát cho sân nhà.

Cây quách trồng từ 4-7 năm thì cho quả. Ảnh: Suốt Anh

Ngôi cổ tự có cổng chùa được thiết kế với hình tượng Đế Thích độc đáo

Giữa vùng quê Bến Tre, chùa Hưng Lâm gần 100 năm tuổi gây ấn tượng với cổng chùa độc đáo, mang đậm dấu ấn kiến trúc Phật giáo Việt Nam.

Chùa Hưng Lâm tọa lạc tại xã Giao Long, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre. Chùa do cư sĩ Võ Thị Khoa (pháp danh Bổn Chánh) phát tâm xây dựng vào khoảng năm 1932.

Ban đầu, chùa chỉ là một am tranh vách lá đơn sơ, là nơi tu học và lễ bái của người dân địa phương trong thời kỳ đất nước còn nhiều khó khăn.

Thơ thẩn ở Đình Trung, Gò Công

Đình Trung ở Gò Công là kiến trúc dễ gây chú ý vì đây là ngôi đình cổ, uy nghiêm nằm giữa trung tâm thành phố, và đặc biệt hơn nữa, ngôi đình này có đến... 4 mặt tiền!

Đình Trung, Gò Công. Ảnh: Phạm Hoài Nhân, 2016

Một chi tiết thú vị nữa là vùng đất Gò Công này ngày xưa đã được người Pháp đặt tên là làng Thành Phố từ năm 1885. Ngôi đình làng xây dựng từ năm 1898, được gọi là đình làng Thành Phố - đó chính là ngôi Đình Trung ngày nay.

Theo một số nguồn, đình được đổi tên thành Đình Trung từ năm 2004 để phản ánh vị trí trung tâm của nó trong cộng đồng và vai trò là nơi thờ tự chung của ba thôn: Thuận Ngãi, Thuận Tắc và Long Chánh.

Hữu phủ Quốc công Tống Phước Hiệp ở Long Hồ dinh

Lâu nay tui không biết gì nhiều về Quốc công Tống Phước Hiệp, ngoại trừ việc đọc các tài liệu lịch sử có khi thấy nhắc tới ông là một vị tướng thời chúa Nguyễn. Đọc qua rồi quên luôn cùng với nhiều nhân vật lịch sử thời kỳ ấy. Có khi lang thang trên mạng, đôi ba lần vô website mang tên Tống Phước Hiệp và biết đó là trang (không chỉ một trang) của cựu học sinh trường Tống Phước Hiệp ở Vĩnh Long. Rồi cũng lướt qua, không biết rõ tiểu sử, công trạng của người mang tên Tống Phước Hiệp.

Mới đây, tui lại gặp ngài Tống Phước Hiệp. Lần này không phải trên website hay tài liệu lịch sử, mà ở... trong chùa. Ngôi chùa Phật Ngọc Xá Lợi uy nghi nhất Vĩnh Long có phối thờ ngài Tống Phước hiệp trong chùa, có cả bệ thờ trang trọng.

Quốc công Tống Phước Hiệp được phối thờ trong chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Những ấn tượng ở chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long

Vừa qua khỏi cầu Mỹ Thuận bạn đã thấy thấp thoáng từ xa bên trái là ngôi tháp cao của chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long. Diện tích khuôn viên chùa đến hơn 17.000 m² cùng với kiến trúc bề thế khiến cho một số website du lịch gọi đây giống như một cổ trấn.

Cổng tam quan chùa rất uy nghiêm, bề thế. Hai cột đá rồng lớn ở Cổng Tam Quan được đúc bằng đá granite nguyên khối, cao 9 mét, chiều ngang 1,5 mét, dày 7 tấc. Ảnh: Vĩnh Long Tourist

Phật Ngọc Xá Lợi - ngôi chùa ở Vĩnh Long xây dựng suốt nửa thế kỷ

 Cũng đã khá lâu tui mới có dịp ghé vô Vĩnh Long, gần 10 năm. Là ghé vô, chớ còn đi ngang qua thì đi hoài. Lần này đi Vĩnh Long, tui ngạc nhiên thấy nơi đây có một ngôi chùa thật lớn mà trước nay mình chưa hề biết.

Từ Sài Gòn đi Cần Thơ theo cao tốc, qua cầu Mỹ Thuận đi thẳng ta sẽ thẳng tiến Cần Thơ, nhưng nếu quẹo trái (quốc lộ 1) thì vừa quẹo ta sẽ thấy ngay bên tay phải là ngôi chùa Phật Ngọc Xá Lợi với tháp Xá Lơi cao vút.