Lễ tri ân nguồn sống của người Bahnar

Giữa đại ngàn Tây Nguyên, nơi suối trong chảy quanh chân núi, người Bahnar vẫn giữ gìn một lễ thiêng đã tồn tại qua nhiều thế hệ: Lễ cúng Giọt nước. Với họ, nước là nguồn sống, là hồn của làng bản. Người Bahnar tin rằng, mỗi dòng suối, mỗi mạch nước trong lành là món quà của thần Yang Ia - thần nước dành cho dân làng. Lễ cúng Giọt nước là dịp tạ ơn thần linh, cầu cho nguồn nước dồi dào, mùa màng bội thu, cuộc sống bình yên. Người Bahnar vẫn thường nói: “Có thể nhịn ăn, chịu lạnh nhưng thiếu nước thì không thể sống”, nghi lễ này là cách để nhắc nhau biết trân trọng thiên nhiên, giữ cho bến nước luôn trong.

Những ché rượu cần, gà, heo, cơm nếp được chuẩn bị chu đáo, thể hiện tấm lòng thành kính dâng lên thần linh.

Bãi đá trứng Quy Nhơn - Kiệt tác điêu khắc thiên nhiên bên bờ biển miền Trung

Trên dải bờ biển tuyệt đẹp của miền Trung, phường Quy Nhơn thuộc tỉnh Gia Lai, đang nổi lên như một điểm đến đầy mê hoặc với bãi đá trứng - một kiệt tác điêu khắc thiên nhiên hiếm có. Những tảng đá granite hình bầu dục khổng lồ được tạo hóa chạm khắc qua hàng triệu năm không chỉ mang đến cảnh quan kỳ thú mà còn trở thành biểu tượng du lịch độc đáo, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Ia Nueng chung tay góp sức làm du lịch cộng đồng

Trên cao nguyên Pleiku tỉnh Gia Lai có một "đôi mắt", đó là Biển Hồ Tơ Nưng, với hàng mi xanh là rừng thông quanh năm rì rào gió hát. Làng Ia Nueng của bà con dân tộc Jarai ở kề bên hàng mi ấy, như lọn tóc mai xòa xuống gương mặt phố núi Pleiku.

Đến với Gia Lai, du khách hãy ghé thăm Ia Nueng mộc mạc, chân thành, sâu lắng - một điểm sáng về nông thôn mới kiểu mẫu, đang nỗ lực chuyển mình thành làng văn hóa du lịch cộng đồng hấp dẫn.

Không còn hình ảnh xóm làng lam lũ, Ia Nueng hôm nay khoác lên mình một diện mạo mới với những con đường bê tông sạch sẽ, những ngôi nhà khang trang, nhưng vẫn vẹn nguyên hồn cốt của một bản làng Tây Nguyên truyền thống. Nơi đây, người Jarai chiếm gần 97% dân số, đã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu từ năm 2019. Vượt qua những ảnh hưởng của đô thị hóa, Ia Nueng vẫn giữ được nét mộc mạc, hoang sơ với những di sản văn hóa truyền thống quý báu.

Những đôi tay mềm giữ nhịp chiêng ngân

Vượt qua định kiến của những luật tục, những tay chiêng nữ đã làm nên bản sắc văn hóa dân tộc Ba Na, góp phần giữ gìn kho báu của cha ông giữa nhịp điệu thời gian. Nhiều đội chiêng nữ ở Tơ Tung đã “mang chiêng đi đánh xứ người,khiến nhiều người nể phục.

Xã Tơ Tung, tỉnh Gia Lai có nhiều đội cồng chiêng nữ, thường xuyên tham gia tại các lễ hội, Festival

Mùa vàng trên cánh đồng Ngô Sơn

Những cánh đồng lúa Đông Xuân chín vàng rực khắp cao nguyên Gia Lai tạo nên bức tranh ngày mùa đầy sức sống. Trên cánh đồng Ngô Sơn (xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh), địa hình đặc trưng đồi núi bao quanh những thảm lúa vàng càng tô đậm chất thơ cho vùng đất này.

Niềm vui in đậm trên nét mặt người nông dân xã Chư Đang Ya khi đón một mùa vàng bội thu. Vụ Đông Xuân này, họ thu mỗi sào được 15 bao lúa tươi (khoảng 5-6 tạ lúa khô).

Người bản địa vẫn quen gọi đồng lúa Ngô Sơn là cánh đồng Dầu. Nhiều người từ lúc sinh ra, lớn lên trên lưng mẹ cho tới khi trưởng thành đã gắn bó với đồng làng. Với người Jrai sống bao đời dưới chân núi lửa Chư Đang Ya, cây lúa không chỉ là lương thực mà còn gắn với đời sống văn hóa, với những nghi lễ nông nghiệp độc đáo.

Khung cảnh tấp nập trên cánh đồng Ngô Sơn mùa thu hoạch lúa.

Hoàng hôn buông trên cánh đồng Ngô Sơn

Từ trên cao, cánh đồng Ngô Sơn (xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh) đẹp tựa như một bức tranh. Dưới ánh hoàng hôn, từng thửa ruộng ánh lên sắc màu ấm áp, bình yên. Mời các bạn cùng ngắm nhìn vẻ đẹp của nơi này qua góc máy của tác giả Phạm Quý.

Núi Ngô Sơn rực đỏ hoa rừng

Cuối tháng 10, khi cao nguyên Gia Lai bước vào đầu mùa khô, sườn núi Ngô Sơn (xã Biển Hồ) bất ngờ bừng sáng bởi một loài hoa rừng đỏ như lửa. Từng chùm hoa dây leo ôm lấy những tán thông cổ thụ, nối nhau nhuộm thẫm lưng núi.

Loài hoa dây leo có màu đỏ rực ôm lấy những tán thông cổ thụ. Ảnh: Bi Ly

Loài hoa dây leo mọc hoang giữa rừng, cứ bám vào những ngọn cây cao vươn mình đón nắng. Từng chùm hoa nở xòe rực rỡ như những cánh phượng giữa lưng núi. Nhìn từ phía cánh đồng Ngô Sơn, màu đỏ như điểm tô cho sườn núi báo hiệu mùa hoa rừng đã về.

Nơi "phôi thai" chữ Quốc ngữ

Với những tài liệu lịch sử và di tích để lại, vùng đất Nước Mặn thuộc thôn An Hòa, xã Tuy Phước Bắc (Gia Lai) là nơi được nhiều nhà nghiên cứu công nhận có ảnh hưởng quan trọng, chủ đạo trong giai đoạn phôi thai hình thành chữ Quốc ngữ đầu thế kỷ XVII. Bên cạnh đó, tiểu chủng viện Làng Sông, thôn Quảng Vân, xã Tuy Phước cũng được xem là xưởng in chữ Quốc ngữ đầu tiên.

Di tích Nước Mặn được xem là nơi "phôi thai" chữ Quốc ngữ

Lễ hội cầu ngư ở làng chài cổ khiến du khách không muốn về

Hàng nghìn người dân và du khách đến xã Nhơn Hải (TP. Quy Nhơn, Bình Định) xem lễ hội cầu ngư có truyền thống từ hàng trăm năm.

Chiều 10.3, tại Lăng Ông, UBND xã Nhơn Hải (TP.Quy Nhơn, Bình Định) tổ chức lễ hội cầu ngư truyền thống xã Nhơn Hải năm 2025. Tại đây, có hàng nghìn người dân và du khách đến xem, không khí lễ hội vừa sôi động và cũng thật trang nghiêm.

Theo Ban tổ chức lễ hội, hằng năm, lễ hội truyền thống cầu ngư xã Nhơn Hải được tổ chức trong 4 ngày (11 - 14 tháng 2 âm lịch) với nhiều nghi thức đặc trưng của ngư dân miền biển Nhơn Hải. ẢNH: NGUYỄN BÌNH NGUYÊN

Cưỡi ngựa ngắm núi lửa triệu năm

Tựa lưng vào dãy Chư Nâm hùng vĩ, mở ra trước mắt là toàn cảnh núi lửa Chư Đang Ya trầm mặc giữa cao nguyên, Hợp tác xã (HTX) Du lịch và Nông nghiệp Chư Đang Ya (tỉnh Gia Lai) là nơi du khách được trải nghiệm đời sống, văn hóa bản địa, cưỡi ngựa lắng nghe tiếng gió thì thầm qua triền núi lửa triệu năm.

Giữa đồng cỏ xanh ngát lưng trời, chú ngựa ô vóc dáng thanh tú, bộ lông óng mượt thong dong gặm cỏ. Chú ngựa được anh Gưh-Thành viên HTX Du lịch và Nông nghiệp Chư Đang Ya-huấn luyện và chăm sóc kỹ lưỡng.

Anh không chỉ là nài ngựa, mà còn là “người dẫn đường” đưa khách rong ruổi qua vườn hoa, bãi lau tím biếc, len giữa những đồng cỏ rì rào gió núi. Thi thoảng, anh khẽ ra hiệu để chú ngựa ô tạo dáng, giúp du khách có bức ảnh cưỡi ngựa đẹp như đang du mục giữa thảo nguyên. 

Du khách được hướng dẫn làm quen với “người bạn bốn chân” trước khi bắt đầu chuyến cưỡi ngựa thong dong trên triền cỏ xanh. Ảnh: Minh Châu

Món ngon từ xuyến chi

Trước nhà tôi có khoảnh đất trống. Sau một vài cơn mưa, xuyến chi chen nhau vươn mình xanh mướt. Thi thoảng, tôi lại hái những đọt xuyến chi mơn mởn về chế biến thành một vài món ăn vừa lạ miệng vừa ngon như xào tỏi, nấu canh hay luộc.

Vào google, gõ từ “xuyến chi”, tôi có được rất nhiều kết quả từ tên gọi, nguồn gốc đến công dụng của loài cây này. Thì ra, từ hơn 50 năm trước, xuyến chi đã được trồng nhiều ở một số vùng tại châu Phi vì dễ canh tác và có thể sử dụng làm rau ăn. Theo một số tài liệu khoa học, rau xuyến chi có hương vị đặc trưng, giàu dinh dưỡng. Còn trong Đông y, xuyến chi được coi là bài thuốc, có công dụng thanh nhiệt, giải độc và dùng vào chữa trị một số bệnh đơn giản như bị côn trùng cắn, viêm sưng họng, tiêu chảy.

Sau một vài cơn mưa, vạt xuyến chi chen nhau vươn mình xanh mướt. Ảnh: Tuệ Nguyên

Đánh thức Kon Ka Kinh

Giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh là “di sản kép”: UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới và là Vườn di sản ASEAN. Lặng lẽ lưu giữ những kho báu thiên nhiên và văn hóa độc đáo, Kon Ka Kinh chờ bước chân du khách khám phá.

Vẻ đẹp nguyên sơ và giá trị đặc biệt

Độ cao của Vườn quốc gia Kon Ka Kinh nằm trong khoảng từ 570 m (thung lũng sông Ba) tới 1.748 m (đỉnh Kon Ka Kinh). Với diện tích diện tích gần 42.000 ha, trải rộng trên địa bàn các xã Krong, Đak Rong, Đak Sơ Mei và Ayun (tỉnh Gia Lai), Vườn quốc gia Kon Ka Kinh quanh năm khoác tấm áo mát lành.

Khu chăn thả bán hoang dã-một điểm tham quan du lịch trong Vườn quốc gia Kon Ka Kinh. Ảnh: Hoàng Ngọc

Vũ trụ trên cây nêu của người Ba Na

Người Ba Na nói riêng và đồng bào các DTTS ở Tây Nguyên nói chung theo tín ngưỡng đa thần, quan niệm vạn vật hữu linh - Mỗi sự vật, hiện tượng đều có thần linh ngự trị và cần được thờ cúng. Từ đó, hình thành nên nếp sống, sinh hoạt văn hóa phong phú, với hệ thống lễ hội gắn liền vòng đời người và chu kỳ canh tác. Trong các lễ hội, cây nêu hiện diện như vật linh thiêng, đóng vai trò kết nối con người với thần linh, biểu đạt khát vọng của người Ba Na về cuộc sống và vũ trụ.

Cây nêu của người Ba Na. (Ảnh: Hồ Anh Tiến)

Cá voi và bản hòa ca của biển cả

Những ngày đầu tháng 7, vùng biển Vũng Bồi và Nhơn Lý (phường Quy Nhơn Đông) trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng yêu thiên nhiên khi cá voi Bryde-loài cá voi khổng lồ, bất ngờ xuất hiện liên tiếp để săn mồi gần bờ.

Cảnh tượng hùng vĩ và hiếm gặp này khiến nhiều người không khỏi kinh ngạc. Đặc biệt, hàng loạt nhiếp ảnh gia và người dân địa phương đổ về khu vực ven biển với mong muốn được một lần tận mắt nhìn thấy khoảnh khắc cá voi trồi lên giữa làn nước xanh biếc. 

Hai mẹ con cá voi Bryde dũng mãnh rẽ sóng săn mồi tại vùng biển Vũng Bồi (xã Phù Mỹ). Khoảnh khắc hiếm hoi và kỳ diệu này được ghi lại từ trên cao, cho thấy sự gắn bó giữa mẹ con cá voi giữa đại dương xanh thẳm. Ảnh: Nguyễn Dũng

Làng chài ở Gia Lai có biển xanh cát trắng, cầm 50 ngàn 4 người ăn sáng no nê

Không nổi tiếng như làng chài Nhơn Lý, Bãi Xép, Hải Minh hay Nhơn Hải (Gia Lai) nhưng đây là nơi du khách có thể tìm kiếm sự bình yên, cảm nhận nhịp sống chậm rãi, hòa mình vào biển xanh, cát trắng và gặp gỡ người dân thân thiện.

Làng chài Trung Lương nằm ở một vùng ven biển thuộc xã Cát Tiến, tỉnh Gia Lai (trước là thị trấn Cát Tiến, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định), cách trung tâm thành phố Quy Nhơn cũ khoảng 30 km.

Gia đình anh Nguyễn Hồng Nhật (35 tuổi, kiến trúc sư, Hà Nội) vừa ghé thăm làng chài Trung Lương 2 ngày 1 đêm trong hành trình xuyên Việt. Đây là lần thứ 3, gia đình này tới Trung Lương.

Nơi lưu giữ 8 bảo vật quốc gia thời Champa

Bảo tàng Bình Định lưu giữ các bảo vật quốc gia, phần lớn điêu khắc trên đá thể hiện các vị thần, linh thú trong văn hóa Champa, có niên đại đến nghìn năm.

Bảo tàng Bình Định (đường Nguyễn Huệ, TP Quy Nhơn cũ) đang lưu giữ 8 bảo vật quốc gia, đều là những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc đá thời kỳ Champa. Đây là một trong những bảo tàng lưu giữ nhiều bảo vật quốc gia ở khu vực miền Trung.

Vùng đất Bình Định trong gần 5 thế kỷ (11-15) là kinh đô của vương quốc Champa. Thời kỳ này, vương triều Vijaya đã để lại những di sản văn hóa vật thể gồm hệ thống đền tháp Chăm, thành quách, khu lò gốm cổ cùng nhiều hiện vật điêu khắc giá trị đến ngày nay.

Vẻ đẹp của ngôi chùa hơn 350 năm tuổi ở Gia Lai

Chùa Thập Tháp Di Đà - tổ đình hơn 350 năm tuổi tại Gia Lai, không chỉ là trung tâm Phật giáo cổ kính mà còn lưu giữ dấu ấn văn hóa - kiến trúc đặc sắc của vùng đất Đồ Bàn xưa.

Chùa Thập Tháp Di Đà tọa lạc tại phường An Nhơn Bắc, tỉnh Bình Định (hiện nay là Gia Lai). Đây là một trong những tổ đình cổ kính và tiêu biểu bậc nhất của Thiền phái Lâm Tế ở miền Trung.

Chùa do Thiền sư Nguyên Thiều - người khai lập dòng Lâm Tế tại Đàng Trong sáng lập năm 1668.

Đặc biệt, vật liệu xây dựng chùa được lấy từ gạch đá của 10 tháp Chăm đổ nát quanh vùng, vì thế chùa có tên “Thập Tháp”. Năm 1691, chúa Nguyễn Phúc Chu ban sắc phong và biển ngạch mang tên “Thập Tháp Di Đà Tự”.

Hầm Hô - Viên ngọc xanh giữa lòng đất võ!

Giữa lòng huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định - nơi sinh ra người Anh hùng áo vải cờ đào Nguyễn Huệ có một vùng đất được thiên nhiên ưu ái ban tặng vẻ đẹp hiếm có: Hầm Hô. Đây không chỉ là một thắng cảnh nổi bật trên bản đồ du lịch Bình Định mà còn là nơi kết tụ của lịch sử, truyền thuyết và hào khí dân tộc. Từ vẻ đẹp của sông nước đá núi đến những câu chuyện tình yêu, nghĩa khí lẫm liệt của thời Tây Sơn hiển hách, Hầm Hô hiện lên như một sử thi vừa tráng lệ vừa nên thơ.

Bến đò trong Khu du lịch Hầm Hô

Làng chài hoang sơ quanh Mũi Vi Rồng

Làng chài Tân Phụng, Phù Mỹ, giữ nét hoang sơ, yên bình, thích hợp cho du khách tìm kiếm không gian biển tĩnh lặng, tránh đông đúc.

Làng chài hơn 300 năm tuổi Tân Phụng nằm dưới chân núi và hướng mặt ra biển, cách TP Quy Nhơn khoảng 70 km. Khu vực này nổi bật với quần thể bãi đá như Bãi Bàn, Đá Dựng gồ ghề, tạo nên cảnh quan đặc trưng quanh Mũi Vi Rồng - nơi có hình dáng tựa một con rồng vươn mình ra biển.

Độc đáo lễ hội cầu ngư ở vạn chài Lộ Diêu

Lễ hội cầu ngư Vạn chài Lộ Diêu diễn ra tại thôn Lộ Diêu (xã Hoài Mỹ, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) không chỉ gìn giữ vẻ đẹp văn hóa làng biển, mà còn có nhiều nét đặc sắc trong tín ngưỡng của người dân nơi đây.

Từ 5h sáng, đoàn thuyền ra khơi làm lễ nghinh Ông - Ảnh: DŨNG NHÂN

Ngày 10-6, Lễ hội cầu ngư đã diễn ra tại thôn Lộ Diêu. Đây là lễ hội truyền thống đặc trưng của vùng duyên hải miền Trung, là dịp để ngư dân bày tỏ lòng tôn kính với biển cả, cầu mong mưa thuận gió hòa, tàu thuyền ra khơi bình an, nhiều tôm cá.