Hiển thị các bài đăng có nhãn Báo Hải Dương. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn Báo Hải Dương. Hiển thị tất cả bài đăng

28 thg 6, 2025

Trạng vật đất Mộ Trạch và lời thách đấu thời vua Lê

Làng tiến sĩ Mộ Trạch (Bình Giang, Hải Dương) là nơi sản sinh 5 vị trạng nổi tiếng, gắn liền với nhiều giai thoại dân gian, trong đó có trạng vật Vũ Phong.

Nhà thờ Lệ trạch đường, chi 5 họ Vũ làng Mộ Trạch

Trong lịch sử, có những người tuy không đỗ danh hiệu cao nhất Trạng nguyên mà chỉ đỗ tiến sĩ hoặc không xuất phát từ con đường khoa cử nhưng vì khâm phục tài năng, đức độ của họ mà trong dân gian vẫn phong là trạng như: trạng toán, trạng chằm, trạng ăn, trạng vật, trạng cờ, trạng chữ, trạng cầu…

Thật tự hào ở làng tiến sĩ Mộ Trạch (Bình Giang) có tới 5 vị trạng được lưu truyền nhiều giai thoại dân gian: trạng toán Vũ Hữu, trạng cờ Vũ Huyên, trạng chạy Vũ Cương Trực, trạng ăn Lê Nại và trạng vật Vũ Phong. Đặc biệt, Vũ Phong được vua phong là trạng và ban chức quan sau một keo vật lịch sử.

Theo sách Tộc phả họ Vũ (Võ) thế kỷ IX - XIX và các nguồn tư liệu khác, Vũ Phong tên hiệu là Tồn Trai, là con trai thứ 5 của cụ Vũ Bá Khiêm, là em ruột của quan Thượng Thư Hoàng Giáp Vũ Hữu (1437 - 1530). Vợ ông là Nguyễn thị Nhi, hiệu là Gia Thận phu nhân sinh được 5 người con trai, 1 người con gái, trong đó con trai trưởng là Vũ Giản đỗ Hương cống, làm đến chức Viên ngoại lang và con trai thứ hai là Vũ Soạn làm đến chức Huyện thừa.

Vũ Phong là người tướng ngũ đoản (chân tay ngắn) nhưng có sức khỏe và bản lĩnh cao cường, chăm học, có tài vật giỏi, ai đấu với ông cũng bị thua. Ông còn có những động tác bất ngờ nhanh như cắt và chân tay mềm dẻo, uyển chuyển như mèo. Theo sách “Hải Dương phong vật chí”, người dạy võ cho Phong chính là anh của ông - Hoàng giáp Vũ Hữu.

Trong Công dư tiệp ký (quyển 1) của Vũ Phương Đề có chép giai thoại ông thách đấu với lực sĩ của vua đầy mưu mẹo: Đời Lê Thánh Tông, một hôm, nhân ra học ở kinh đô, ông được chứng kiến cuộc tuần du của nhà vua. Bấy giờ có viên Đô Lực Sĩ, vác chiếc chùy đồng đứng hầu, mặt có vẻ dương dương tự đắc. Thấy thế, ông quay sang hỏi người bên cạnh: Này bác, người kia là ai, phỏng có tài cán gì mà hắn lại dám nghênh nghênh cái mặt lên như thế!

Người ấy bèn đáp: Đó là một võ sĩ, rất sở trường về môn đánh vật, hiện thời chưa có ai địch nổi cả. Đấy cũng là một cách tiến thân, bác biết không.

Nghe xong, ông hỏi: Vậy, tôi muốn thử tài ngay với hắn liệu có được không ? Người ấy thoạt nghe đã vội vã can rằng: Hắn cao lớn thế kia mà bác thì bé loắt choắt như thế này, sợ ra đó chỉ làm trò cười cho thiên hạ thôi.

Ông cười đáp: Xin bác chớ lo ngại gì. Tôi đây bản lĩnh cao cường, chưa ai địch nổi. Hắn chẳng qua chưa gặp đúng địch thủ nên mới nổi danh. Bác coi, tôi sẽ thắng hắn một cách dễ dàng cho mà xem.

Nói rồi, ông viết tờ tấu, xin nhà Vua cho được so tài với viên Đô Lực Sĩ. Vua xem tờ tấu, phán rằng:

Ta phải tuyển chọn trong muôn ngàn người mới được một lực sĩ, thử hỏi còn có ai hơn. Tên kia tài nghệ ra sao mà dám to gan đến thế.

Ban thờ dòng họ chi V, Họ Vũ làng Mộ Trạch

Nói vậy nhưng nhà Vua cũng chuẩn phê và định ngày giờ cho hai bên so tài để nhà Vua thân hành đến coi. Đến ngày thách đấu, khi lên sới vật, ông giấu nắm cát trong tay, bất ngờ tung ra khiến viên lực sĩ không mở được mắt. Ông tức thì dùng miếng xuyên cánh khuỷu quật hắn xuống đất. Nhà vua rất đỗi ngạc nhiên một con người nhỏ thấp như vậy lại có thể quật ngã chàng lực sĩ khổng lồ trong nháy mắt. Vua bèn phong cho ông là trạng vật và ban cho chức Cẩm y vệ úy chỉ huy sứ.

Thế là qua một cuộc tỉ thí hiếm có, Vũ Phong đường hoàng tiếp bước anh là Vũ Hữu vào làm quan triều Lê. Theo sách “Hải Dương phong vật chí”, ông có tiếng là chính trực, tháo vát, được Vua tin dùng, sau làm đến chức Đình úy.

Có lần ông được sung vào sứ bộ sang nhà Minh biểu diễn tài đô vật. Ông đã thắng các tay đô vật nổi tiếng khiến vua Minh Hiến Tông phải khen ngợi, gọi ông là “Lý Tôn Hiến An Nam”, ý sánh ông với danh tướng họ Lý đời Đường Hy Tông, cũng vóc người nhỏ bé nhưng giỏi võ và sức mạnh phi thường, có công dẹp yên loạn Hoàng Sào. Hoàng giáp Lê Quang Bí có thơ vịnh ca ngợi ông:

Ngũ đoản tằng xưng tướng mạo kỳ
Tang bồng hồ thỉ hảo nam nhi
Nhất môn bá trọng quang tiền nghiệp
Thiên tải minh lương kết chủ tri
Ứng biến đại tài thi hữu chính
Sinh Bình Lệnh dự bá vu thì
Tử tôn vinh thịnh sơ phi ngẫu
Chủng đức cao đào thị ngã sư

Dịch thơ:

Tướng xem ngũ đoản thật phi thường
Hồ thỉ làm trai chí bốn phương
Nếp cũ thêm tươi hàng bá trọng
Nghìn xưa được tặng chúa minh lương
Khen tay chính trị tài thông biến
Giữ mực công minh tiếng chẳng thường
Con cháu vinh hoa âu cũng bởi,
Ai trồng cây đức để làm gương

(Bản dịch từ Nhân vật lịch sử Việt Nam)

Ông giỗ ngày 11/1 nhưng không rõ năm mất, táng ở xứ Mả Miếu. Qua thời gian, hậu duệ đã xây dựng và tôn tạo ngôi mộ của ông khá to đẹp.

Ông được tôn là thủy tổ của chi thứ V, họ Vũ ở làng Mộ Trạch. Để tưởng nhớ công lao của ông, hậu duệ đã lập nhà thờ mang tên Lệ trạch đường, tọa lạc gần cổng phía Nam của làng. Trải qua thời gian, nhà thờ bị hư hại và đã được con cháu trùng tu, xây dựng lại trong những năm gần đây.

TÂM HÀ

26 thg 6, 2025

Vị quan nghè họ Phạm ở Nam Sách hết lòng phụng sự quê hương

Dù được triều đình ban nhiều bổng lộc nhưng quan nghè Phạm Đồng Viện không giữ cho riêng mình mà góp phần xây dựng quê hương.

Đình La Đôi ở xã Hợp Tiến (Nam Sách), nơi thờ Tiến sĩ Phạm Đồng Viện

Theo "Phạm tộc gia phả" và các nguồn tư liệu lịch sử, Phạm Đồng Viện sinh năm 1717 trong một gia đình trung lưu có truyền thống hiếu học tại xã La Đôi, huyện Thanh Lâm (nay thuộc thôn La Đôi, xã Hợp Tiến, huyện Nam Sách, Hải Dương).

25 thg 6, 2025

Vị tể tướng không xuất thân từ khoa bảng nhưng được chúa Trịnh trọng dụng

Không xuất thân từ khoa bảng song nhờ tính cẩn thận, kín đáo, mưu lược, tể tướng Vũ Duy Chí, người làng Mộ Trạch, huyện Đường An (nay là huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương) vẫn được chúa Trịnh trọng dụng.

Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, các vị vua chúa thường tổ chức các khoa thi Nho học để kén chọn nhân tài. Qua đó, tìm ra những người đỗ đạt cao, tin cậy ban cho những chức phẩm quan trọng trong triều đình và địa phương để giúp dân, giúp nước.

Tuy nhiên, có một vị tể tướng không xuất thân từ khoa bảng nhưng nhờ tính cẩn thận kín đáo, có nhiều cơ mưu nên được chúa Trịnh Tạc trọng dụng, đó chính là Vũ Duy Chí.

Mộ Tể tướng quốc lão Vũ Duy Chí

Chuyện ít biết về hai vị thám hoa làng An Dật

Làng An Dật có 2 vị thám hoa, đó là Đinh Lưu và Trần Vĩnh Tuy.

Đình An Dật

An Dật là một làng cổ nằm ven sông Thái Bình thuộc xã Thái Tân (Nam Sách, Hải Dương). Xưa kia, làng còn có tên là làng Dẹt, được hình thành từ thế kỷ thứ X. Tương truyền, các dòng họ đến khai phá lập làng đầu tiên là họ Trần và họ Đinh.

Từ xưa đến nay, người dân trong làng sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt, chăn nuôi và đánh bắt cá, tôm. An Dật không chỉ là một làng quê có truyền thống lịch sử - văn hóa lâu đời, với những phong tục, tôn giáo tín ngưỡng đặc sắc của vùng đồng bằng Bắc Bộ mà nơi đây còn là mảnh đất hiếu học. Nhân dân có truyền thống tôn sư trọng đạo. Trong lịch sử giáo dục, khoa cử Nho học Việt Nam, làng có 2 vị thám hoa đó là Đinh Lưu và Trần Vĩnh Tuy.

Ngôi chùa gần 1.000 năm mang dấu ấn Phật giáo và khảo cổ độc đáo

Chùa Nhẫm Dương (Kinh Môn) không chỉ là một ngôi chùa cổ kính mang đậm dấu ấn lịch sử Phật giáo, mà còn là một di sản văn hóa - khảo cổ có giá trị đặc biệt.

Chùa Nhẫm Dương vẫn giữ được cảnh quan thiên nhiên và kiến trúc cổ kính

Theo sử liệu, chùa Nhẫm Dương được xây dựng từ thời Trần (1225 - 1400) - giai đoạn mà Phật giáo giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần dân tộc. Đặc biệt, vào khoảng thế kỷ XVII, chùa trở thành trung tâm tu tập, hoằng pháp và đào tạo tăng tài quan trọng của Thiền phái Tào Động tại Việt Nam.

Nằm ẩn mình giữa hệ thống núi Nhẫm Dương thuộc phường Duy Tân, thị xã Kinh Môn, chùa Nhẫm Dương hay còn gọi là Thánh Quang tự là một trong ba ngôi chùa cổ kính từ thời Trần tọa lạc ở trên dãy núi này, cùng với chùa Châu Xá (Hoa Nghiêm tự) và chùa Xanh (Thiên Quang tự). Không chỉ nổi bật về cảnh quan thiên nhiên và kiến trúc cổ kính, chùa Nhẫm Dương còn mang trong mình những giá trị đặc biệt về lịch sử Phật giáo, khảo cổ học và văn hóa trong khu vực đồng bằng Bắc Bộ.

24 thg 6, 2025

Đình Thúy Lâm - nơi phối thờ 'ông tổ vải thiều' Thanh Hà

Đình Thúy Lâm ở xã Thanh Sơn (Thanh Hà, Hải Dương) như một biểu tượng văn hóa tâm linh, ghi dấu trầm tích lịch sử và truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của người dân nơi đây.

Đình Thúy Lâm là nơi phối thờ 3 vị thành hoàng và cụ Hoàng Văn Cơm

23 thg 6, 2025

Ngôi làng hiếm hoi ở Tứ Kỳ thờ danh tướng Yết Kiêu làm thành hoàng

Làng chài Tứ Kỳ, xưa gọi Tứ Kỳ phường thuộc tổng Mặc Xá, nay thuộc thôn An Phòng Giang, xã Quang Phục là ngôi làng hiếm hoi ở Tứ Kỳ có đình thờ danh tướng Yết Kiêu.

Đình thờ Yết Kiêu và biển chỉ đường vào

Theo sách Tứ Kỳ huyện học nha phụng ký, phố Phủ là huyện thành Tứ Kỳ được dựng ở làng An Phòng. Đây là tòa thành đất, hình thang, cao 4 thước, rộng 9 sào 2 thước 3 tấc. Mặt đông, tây dài 11 trượng, mặt nam 17 trượng 5 thước, mặt bắc 14 trượng 5 thước.

20 thg 6, 2025

Tháng 5 âm lịch - 'Tiệc quan' tưởng nhớ công lao của Quan Lớn Tuần Tranh

Tháng 'Tiệc quan' với nhiều hoạt động ý nghĩa nhằm gìn giữ, phát huy các giá trị di sản văn hoá vật thể và phi vật thể của di tích lịch sử - văn hoá đền Tranh.

Lãnh đạo UBND huyện Ninh Giang, thị trấn Ninh Giang, Ban Quản lý di tích đền Tranh cùng thủ nhang dâng hương Quan Lớn Tuần Tranh vào tháng "Tiệc quan" - tháng 5 âm lịch năm 2025

Đầu tháng 3/2025, Lễ hội đền Tranh xuân Ất Tỵ năm 2025 được tổ chức với quy mô lớn nhất từ trước đến nay đã để lại nhiều ấn tượng đặc biệt đối với nhân dân, du khách thập phương tham dự.

23 thg 4, 2025

Những điều ít biết về quan Hiến sát sứ Hải Dương Ngô Thì Nhậm

Khi được bổ làm quan Hiến sát sứ ở Hải Dương, Ngô Thì Nhậm đã tập trung cải cách tư pháp, xử lý nghiêm minh các vụ tham nhũng, làm trong sạch bộ máy chính quyền địa phương.

Con phố mang tên Ngô Thì Nhậm ở phường Cẩm Thượng (TP Hải Dương)

Ở TP Hải Dương có một con phố mang tên Ngô Thì Nhậm. Con phố này hiện thuộc phường Cẩm Thượng, một đầu phố tiếp giáp với phố Phan Đình Phùng, một đầu phố giáp với bờ đê.

Đình Quỳnh Khê - Nơi hun đúc lòng yêu nước trong kháng chiến

Đình Quỳnh Khê ở xã Kim Xuyên (Kim Thành, Hải Dương) từng là nơi hội họp bí mật của cán bộ cách mạng và nay là không gian sinh hoạt cộng đồng.

Đội tế nữ làm lễ tế thành hoàng làng từ chiều 14/3 âm lịch

Thăm các di tích thờ nhân vật thời Hùng Vương ở Hải Dương

Hòa chung dòng chảy của cả nước, Giỗ Tổ Hùng Vương 10/3 âm lịch đã trở thành ngày lễ trọng đại với mỗi người dân Hải Dương. Đây cũng là dịp nhiều di tích thờ các nhân vật thời Hùng Vương ở Hải Dương mở hội để nhân dân hướng về nguồn cội.

Hải Dương hiện còn khoảng 100 di tích đình, đền, chùa, miếu... thờ hoặc kết hợp thờ các nhân vật thời Hùng Vương. Đình An Khoái ở xã Tứ Cường (Thanh Miện) thờ Vua Hùng. Các di tích còn lại thờ hoặc phối thờ nhiều nhân vật thời Hùng Vương như: Tản Viên Sơn Thánh, Cao Sơn Đại Vương, công chúa Tiên Dung, Bảo Phúc Đại Vương... Trong ảnh: Đình An Khoái ở xã Tứ Cường (Thanh Miện) thờ Vua Hùng

21 thg 4, 2025

Góc thiêng giữa chốn học đường

Ngôi đình sừng sững trong khuôn viên Trường Tiểu học Phúc Thành (Kim Thành) không chỉ là chứng nhân của bao đổi thay mà còn là mái trường đầu đời của học sinh biết bao thế hệ.

Không chỉ nằm trong khuôn viên trường học, đình Dưỡng Thái hiện là một phần trong chương trình giáo dục địa phương, được lồng ghép vào nội dung học tập

24 thg 3, 2025

Cổ kính chùa Ngọc Lộ (Thanh Hà)

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, chùa Ngọc Lộ ở xã Tân Việt (Thanh Hà, Hải Dương) vẫn giữ được nét uy nghi, trầm mặc, mang đậm dấu ấn kiến trúc xưa.

Chùa Ngọc Lộ lưu giữ 25 pho tượng cổ được tạc bằng gỗ mít có niên đại từ thế kỷ XIX

Về làng lược Vạc, thăm nghè Hoạch Trạch

Cụm di tích nghè Hoạch Trạch và bia văn chỉ Đường An ở thôn Hoạch Trạch, xã Thái Minh (Bình Giang, Hải Dương) vừa được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.

Nghè Hoạch Trạch đã được tu bổ, tôn tạo

Nghè Hoạch Trạch được xây dựng từ thời Lý để tôn thờ các vị thành hoàng làng. Năm 1986, nghè xuống cấp nghiêm trọng, chính quyền và nhân dân đã tu sửa một số hạng mục công trình.

23 thg 3, 2025

Độc đáo tấm bia đá hơn 500 tuổi khóc chị gái ở Kim Thành

Cụm di tích đền, chùa Kim Lộc ở thị trấn Phú Thái, huyện Kim Thành (Hải Dương) còn lưu giữ được tấm bia đá cổ hình hộp độc đáo, hiếm có với nội dung rất đặc biệt.

Đền Kim Lộc (còn gọi là Đền Tru) và chùa Kim Lộc ( còn gọi là Kim Lộc tự) ở thị trấn Phú Thái (Kim Thành) được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh ngày 25/1/2014.

Cụm di tích nằm trên diện tích rộng hơn 1.203,7 m2. Đền Kim Lộc thờ thành hoàng làng là Phạm Cảnh Lương, đệ nhị giáp tiến sĩ khoa Bính Thìn, niên hiệu Hồng Đức thứ 27 (1469), có công giúp vua Lê Thánh Tông đánh thắng quân Chiêm Thành ở đất Quảng Nam, được phong Thiếu bảo Liên khê hầu và bà Phạm Thị Quý (Quỳnh Phương Tiên Phi công chúa), chị gái của tiến sĩ Phạm Cảnh Lương. Ngoài ra, đền Kim Lộc còn có ban thờ Mẫu.

Chùa Kim Lộc là nơi thờ Phật theo phái Đại Thừa, một thiền phái phổ biến tại các ngôi chùa ở miền Bắc Việt Nam.

Cổng vào cụm đền, chùa Kim Lộc ở thị trấn Phú Thái

22 thg 3, 2025

Đền Cao An Phụ đẹp lạ trong sương

Đền Cao An Phụ (Kinh Môn, Hải Dương) những ngày này thoắt ẩn, thoắt hiện trong sương, mang một vẻ đẹp huyền ảo, khác lạ.

Cổng tam quan của đền Cao nhìn từ phía ngoài khiến du khách có cảm giác như đứng trước chốn bồng lai

23 thg 1, 2025

Côn Sơn - Kiếp Bạc: Giá trị văn hóa, cảnh quan nổi bật toàn cầu

Là một phần quan trọng trong quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đang được đề nghị UNESCO công nhận là di sản thế giới, di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc (Chí Linh, Hải Dương) mang đầy đủ các giá trị nổi bật.

Khu vực đền Kiếp Bạc. Ảnh: THÀNH CHUNG

21 thg 1, 2025

Khám phá Dược lĩnh cổ viên

Là một trong bát cổ của Chí Linh xưa, Dược lĩnh cổ viên (vườn thuốc Dược Sơn) mang nhiều giá trị về lịch sử, y học, văn hoá. Vì thế, việc khôi phục vườn thuốc quý của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn là mong mỏi, trăn trở của nhiều thế hệ.

Vườn thuốc Dược Sơn nằm trên núi Nam Tào do Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn gây dựng vào thế kỷ XIII

6 thg 1, 2025

Đi tìm cột cờ Thành Đông xưa

Là một trong tứ trấn bảo vệ kinh thành Thăng Long, Thành Đông xưa từng có cột cờ (kỳ đài) - biểu tượng thiêng liêng và tự hào, thể hiện vị trí, tầm quan trọng của mảnh đất xứ Đông.

Bản đồ Thành Đông xưa thể hiện thành trì này có cột cờ

5 thg 1, 2025

Hành trạng của người thầy vĩ đại trên bia đá cổ thời Nguyễn

Tại đền thờ Chu Văn An (Chí Linh, Hải Dương) có tấm bia đá cổ thời Nguyễn ghi hành trạng của thầy giáo Chu Văn An, người được coi là 'Vạn thế sư biểu' của Việt Nam.

Đông đảo du khách đến tham quan, chiêm bái đền thờ Chu Văn An