Nhẹ Dăk - Nghi lễ nối duyên của trai gái dân tộc Giẻ Triêng

Dân tộc Giẻ Triêng sinh sống chủ yếu ở tỉnh Kon Tum. Đồng bào nơi đây còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống, tiêu biểu, trong đó có tập tục trong cưới xin. Theo quan niệm của người Giẻ Triêng, lễ cưới hỏi là dấu mốc quan trọng trong chu trình sinh sống và trưởng thành của mỗi con người.

Nhà trai mang lễ vật cưới sang nhà gái

Theo truyền thống, ngay từ khi mới sinh ra, hầu hết những đứa trẻ sẽ được cha mẹ định ước hôn nhân, 2 gia đình sẽ qua lại với nhau. Lớn lên, sau khi nghe lời khuyên răn và dạy dỗ của cha mẹ, họ hàng, người thân, đôi trai gái thống nhất tiến tới hôn nhân, họ sẽ thông báo cho gia đình của mình biết và cùng nhau chuẩn bị cho đám cưới.

Gùi - nét văn hóa đặc sắc của đồng bào ở Tây Nguyên

Từ xa xưa, đồng bào các dân tộc ở Tây Nguyên đã gắn bó với chiếc gùi. Gùi gắn liền với đời sống sinh hoạt, lao động của đồng bào nơi đây, tạo thành nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Tây Nguyên và được duy trì bền bỉ cho đến nay.

Bức tranh đan gùi đầy màu sắc ở làng Mrông Ngó 4, xã Ia Ka (huyện Chư Păh).

Đồng bào Tây Nguyên không biết gùi có tự bao giờ. Họ chỉ biết nó đã có từ rất lâu đời, được cha ông truyền lại cho những người đàn ông trong gia đình. Theo thời gian, nó gắn liền với phụ nữ DTTS ở nơi đây. Về các buôn làng ở Tây Nguyên, không khó để bắt gặp hình ảnh những cô sơn nữ hay những phụ nữ tóc đã nhuốm màu thời gian mang gùi trên vai đi khắp các nẻo đường đất đỏ bazan.

Độc đáo hoa thân gỗ ở Đà Lạt

Đà Lạt - Trung tâm sản xuất hoa lớn của cả nước, được Chính phủ công nhận “Thành phố Festival Hoa Việt Nam”. Nơi đây, ngoài sản xuất hoa thương phẩm (3 tỷ cành hoa các loại/năm), còn có 7 loài hoa thân gỗ luân phiên nở suốt 4 mùa, trang điểm nhan sắc Đà Lạt, làm ngất ngây người dân và du khách thập phương.

Hoa anh đào bên Hồ Xuân Hương (Đà Lạt)

Đặc sắc đám cưới của đồng bào Giẻ Triêng

Với mục đích lan tỏa và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào Giẻ Triêng đến từ tỉnh Kon Tum đã tổ chức tái hiện phong tục cưới đặc sắc của dân tộc mình.

Theo quan niệm của người Giẻ Triêng, lễ cưới hỏi là dấu mốc quan trọng trong chu trình sinh sống và trưởng thành của mỗi con người. Từ xa xưa, phong tục hôn nhân của người Giẻ Triêng đã rất văn minh, chung thủy một vợ, một chồng. 

Nhà trai bàn bạc và chuẩn bị chu đáo mọi việc của lễ cưới . Ảnh: Hoàng Tâm

Cây phượng trắng duy nhất ở Việt Nam

Mỗi lần có dịp ngang qua biệt thự 75 Phù Đổng Thiên Vương, TP. Đà Lạt, tôi đều dừng lại xem phượng trắng thế nào. Đây là cây phượng trắng duy nhất ở Việt Nam nở hoa. Cây này do Tiến sĩ Hà Ngọc Mai mang từ Úc về trồng năm 1998, sau 10 năm thì nở hoa tuyệt đẹp. Phượng trắng nở giữa đại ngàn thông xanh, làm ngất ngây người dân và du khách, bởi sức hút kỳ lạ, vẻ đẹp tinh khôi, sang trọng và độc đáo.

Vợ chồng Tiến sĩ Trần Hà Anh và Tiến sĩ Hà Ngọc Mai dưới cây phượng trắng duy nhất ở Việt Nam.

“Mimosa vì sao em tới đất này?”

“Mimosa từ đâu em tới, Mimosa vì sao em tới đất này. Đà Lạt đồi núi trập trùng, Đà Lạt trời mây nước mênh mông…”. Lời bài hát ấy, cứ ngân nga trong tôi mỗi dịp Mimosa nở. Năm nay, mưa thuận gió hòa, nên Mimosa nở đẹp đến nao lòng. Cả Đà Lạt vàng rực, như “Nàng Sơn cước” lộng lẫy trong váy áo vàng, trẻ, đẹp, quyến rũ lạ kỳ.

Hoa Mimosa tỏa hương thơm nhẹ nhàng, thanh khiết - Ảnh Hà hữu Nết

Chuyện kể rằng: Ngày xửa ngày xưa, ở nước Úc (Australia) tươi đẹp, có đôi trai tài gái sắc, yêu nhau say đắm, thề sống với nhau trọn đời. Chàng là con ngư dân nghèo, thân hình vạm vỡ, da ngăm đen, thông minh, tài giỏi nhất vùng. Nàng là con nhà quý tộc giàu sang, da trắng, tóc vàng, cực kỳ xinh đẹp và nhân hậu. Họ đã trao nhau tình yêu ban đầu trên bờ biển Sydney thơ mộng. Nhưng rồi, cha mẹ nàng lại ép nàng lấy vị Bá tước quyền quý. Sau bao lần cự tuyệt không thành, nàng đành buông xuôi số phận. Được tin nàng sắp lên xe hoa, chàng lặng lẽ lên vùng núi làm nghề gác rừng, để cố quên mối tình tuyệt vọng.

Hoa Mimosa khoe sắc bên Nhà thờ Con Gà (Đà Lạt) - Ảnh Hà Hữu Nết

Một ngày nọ, trận hỏa hoạn dữ dội xảy ra, chàng bất chấp hiểm nguy, lao vào lửa để cứu rừng và những con Kangaroo (Chuột túi) tội nghiệp. Chàng miệt mài dập lửa đến ngất xỉu và bị cháy rụi mà không hay biết. Nghe tin chàng bỏ biển lên rừng, trong đêm tân hôn nàng bỏ trốn đi tìm người yêu. Nhưng, hỡi ơi! Khi gặp chàng, nàng bàng hoàng không tin vào mắt mình nữa, chỉ thấy xác chàng trong đống tro tàn. Nàng quỳ xuống, khóc than thảm thiết suốt ngày đêm đến kiệt sức, rồi gục chết bên chàng. Năm tháng trôi qua, tại nơi chàng và nàng quyên sinh, mọc lên một loài cây thân mộc, lá xanh biếc, lấp lánh hoa vàng, thơm mát, rất kỳ lạ. Cảm kích trước mối tình sâu nặng của đôi trai tài gái sắc, thổ dân địa phương đặt tên cho loài hoa ấy là Mimosa - một cái tên tuyệt đẹp! Sự tích hoa Mimosa là vậy.

Hoa Mimosa trang điểm thêm sự lãng mạn cho TP. Đà Lạt- Ảnh Hà Hữu Nết

Ngày nay, những cặp tình nhân trao nhau hoa Mimosa để khẳng định sự chung thủy trọn đời. Riêng con gái Đà Lạt thường ép hoa Mimosa vào trong sách, tặng người yêu để bày tỏ sự trong trắng, thủy chung. Dù hoa đã khô, nhưng vẫn tỏa hương thơm nhẹ nhàng, thanh khiết, quyến rũ. Hoa Mimosa tượng trưng cho tình yêu chung thủy và bất diệt.

Mimosa (tên khoa học Mimosaceae) du nhập vào Đà Lạt hơn 100 năm nay. Ở Việt Nam duy nhất Mimosa trồng tại Đà Lạt nở hoa. Nhờ khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp nên ở Đà Lạt, Mimosa rất dễ trồng và sinh trưởng nhanh. Ươm trồng bằng hạt, Mimosa 5 tuổi (cao khoảng 4m, tán lá rộng 3m) thân mảnh, vỏ đen, cành nhiều, rễ ăn cạn nên rất yếu, phải cắt tỉa bớt cành, giảm độ cao để tránh gãy đổ vào mùa mưa. Mimosa thường nở quanh năm, nhưng nở rộ nhất vào mùa khô (từ tháng 10 năm nay đến tháng 4 năm sau). Khoảng 3 tuổi, Mimosa bắt đầu nở bông, hoa hình cầu, màu vàng óng như tơ, từng chùm chi chít nụ, nở hết đợt này đến đợt khác. Ngắm hoa Mimosa mọi thời khắc đều đẹp, nhưng ngắm dưới ánh trăng là đẹp nhất, bởi sự lung linh, huyền ảo, đẹp đến nao lòng.

Hoa Mimosa đi vào âm nhạc, làm lay động trái tim bao thế hệ.

Ở Đà Lạt có một con đường mang tên hoa “Mimosa”. Đó là đèo Mimosa dài 10 km, cửa ngõ phía nam Đà Lạt (song song với đèo Prenn). Mimosa không phải là hoa thương phẩm (để bán) mà được trồng nhiều hai bên đường Mimosa, trong các công viên, trường học, nhà thờ, chùa chiền, công sở, biệt thự, khu du lịch... để làm đẹp thành phố. Hoa Mimosa - như hạt nắng vàng, lóng lánh trang điểm nhan sắc Đà Lạt thật mộc mạc, dễ thương. “Anh đã biết rồi em ơi, vì em yêu cuộc sống trên cao, có thông reo rì rào. Vì em yêu dòng thác Cam Ly, như cuộc sống đang dâng trào. Vì em yêu nước hồ Xuân Hương, yêu thành phố muôn hoa, đã từng lưu luyến trái tim ta. Mimosa... em Mimosa... hoa Mimosa”. Bài hát “Mimosa” của nhạc sĩ Trần Kiết Tường đã chắp cánh cho Đà Lạt bay cao vươn xa, đã lay động bao trái tim - những người yêu Đà Lạt.

Hoa Mimosa trong khuôn viên Dinh Bảo Đại- TP. Đà Lạt- Ảnh Hà Hữu Nết

Và khoe sắc bên hồ Xuân Hương thơ mộng

Ngày qua ngày, Mimosa vẫn âm thầm nở, khiêm nhường khoe sắc, tỏa hương, “hút hồn” bao lữ khách đến với Đà Lạt - thành phố mộng mơ, thành phố của tình yêu và nỗi nhớ. Nhiều nghệ nhân ở Đà Lạt đã chế tác thành công bonsai Mimosa rất độc đáo, mang lại giá trị kinh tế cao. Cùng với muôn loài hoa khác, Mimosa đã góp phần làm nên thương hiệu “Đà Lạt - Thành phố Festival hoa Việt Nam”.

Hà Hữu Nết

Dân tộc & Phát triển - 17/07/2024

Sự tích núi Gà Rừng

Nguời ta đặt tên núi Gà Rừng vì núi là ổ của gà rừng. Một dãy núi theo hướng Bắc - Nam. Nâm Nung, Nâm Jang rồi đến núi Gà Rừng. Núi Gà Rừng hiện thuộc xã Nâm N’Jang, huyện Đắk Song (Đắk Nông).

Ngày xưa ở trên núi Gà Rừng này là nơi loại gà rừng làm ổ, đẻ trứng, là nơi các loại chim đẻ trứng. Con nai, con lợn, con khỉ, chim công cũng tập trung làm ổ đẻ trứng, đẻ con.

Ngày xưa ở trên núi này có nhiều cây chuối, cây mía, cây dứa, cây chôm chôm, cây nhãn, có đầy ổ trứng chim, trứng gà rừng, nhưng người chỉ được ăn tại chỗ, không được mang về nhà. Người mang quả hoặc trứng chim về theo là không về bon được. Nếu người mang theo trái cây, trứng chim, trứng gà rừng là thần khiến cho đi lạc, làm cho người đó không biết hướng về bon. Nếu gặp trường hợp đi lạc, người đó phải trả lại trái cây, trứng chim, trứng gà rừng để lại chỗ cũ, chừng đó mới biết hướng về bon.

Vùng đất võ Tây Sơn Thượng đạo

Võ sư Thái Minh Quang thị phạm cho các đệ tử kĩ thuật đánh bài “Thiết linh chùy” nổi tiếng của võ phái Bạch Long. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam

Tây Sơn Thượng đạo là vùng đất buổi đầu ba anh em nhà Tây Sơn chọn làm nơi tụ nghĩa, dấy binh, phất cờ khởi nghĩa. Vì thế nơi đây không chỉ lưu giữ nhiều dấu tích về đội quân “áo vải cờ đào” và còn là vùng đất phát tích của nhiều dòng võ cổ truyền nổi tiếng, đặc biệt là những dòng võ có nguồn gốc từ nhà Tây Sơn.

Ấn tượng từ thác Đăk Ka Tiêu

Thác Đăk Ka Tiêu ở gần làng Đăk Y Pai, xã Măng Bút, huyện Kon Plông là một trong những thắng cảnh đẹp, điểm đến cho những ai muốn trở về với thiên nhiên, tận hưởng không khí trong lành, lắng nghe núi rừng tình tự.

Nằm ở vùng Đông Trường Sơn, núi non trùng điệp, xã Măng Bút là nơi có những thắng cảnh thiên nhiên tươi đẹp, còn hoang sơ. Khi nghe chúng tôi tìm hiểu cảnh quan thiên nhiên, A Dân - Phó Chủ tịch UBND xã Măng Bút liền giới thiệu ngay thác nước Đăk Ka Tiêu ở suối Nước Chiêng.

Tranh thủ để sớm được chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên, chúng tôi lập tức lên đường đến thác Đăk Ka Tiêu. Theo tuyến đường bê tông từ làng Măng Bút nhằm hướng Ngọc Yêu, xe thẳng tiến. Ra khỏi làng Măng Bút, tuyến đường uốn lượn trên những sườn đồi, dãy đồi lượn sóng.

Langfarm Center - Nông trại cổ tích

Langfarm là một thương hiệu có xuất xứ từ phố núi Đà Lạt, lấy cảm hứng từ ngọn núi Lang Biang hùng vĩ, với chuyên ngành sản xuất và kinh doanh các sản phẩm đặc trưng của Đà Lạt.

Langfarm Center được thiết kế dựa trên concept "Nông trại cổ tích" với câu chuyện về một người nông dân vui vẻ sống tại một vùng đất cổ tích tên là Langfarm. Ảnh: Lâm Viên

Samten Hills Dalat - Điểm đến đa trải nghiệm dành cho gia đình

Samten Hills Dalat, điểm du lịch đặt Đại bảo tháp kinh luân, bánh xe cầu nguyện lớn nhất thế giới đã xác lập kỷ lục Guinness, không chỉ biết đến là điểm du lịch văn hóa tâm linh Phật giáo Kim Cương Thừa mà hiện có thêm nhiều dịch vụ đa dạng, tăng trải nghiệm cho du khách.

Toàn cảnh Samten Hills Dalat. Ảnh: N.A

Đại bảo tháp Kinh luân và không gian văn hóa Phật giáo của người Việt

Drigung Kagyu Rinchen Khorchen Khorwe Go Gek, Đại bảo tháp Kinh luân vừa nhận kỷ lục Guinness đang được xem là biểu tượng của tình hữu nghị, hòa bình, văn hóa ngoại giao Việt Nam - Ấn Độ và nhiều nước trên thế giới.

Đây cũng là công trình quan trọng trong việc khơi lại dòng chảy lịch sử Phật giáo Kim cương thừa từ hơn một nghìn năm trước, thời nhà Lý - Trần đến nay. Bên cạnh những di sản Phật giáo vẫn tồn tại trong đời sống tinh thần người Việt, Đại bảo tháp Kinh luân lớn nhất thế giới sẽ trở thành một di sản văn hóa Phật giáo tại Việt Nam. Công trình chứa đựng tâm huyết của chủ đầu tư - Công ty Kim Phát, sẽ góp phần mang Việt Nam đến với thế giới và mang thế giới về với Việt Nam bằng con đường giao lưu văn hoá, nghệ thuật trong đó văn hóa tâm linh Phật giáo.

Người mê làm du lịch dưới tán rừng

Trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng hiện có nhiều khu, điểm du lịch dưới tán rừng. Nhưng ít người biết cách đây 30 năm, loại hình du lịch này đã rất nổi tiếng do một cựu chiến binh làm chủ.

Đó là ông Nguyễn Đức Phúc, trung tá quân đội về hưu. Dù bước qua tuổi 83, nhưng ông vẫn khỏe mạnh, minh mẫn. Ông Phúc hào sảng kể về một thời khốn khó mà vẻ vang của tour du lịch "Một đêm trong rừng vắng" tại Khu du lịch (KDL) Đarahoa dưới chân núi Voi (H.Đức Trọng) và sau này ở nhiều nơi khác.

Xin nhận rừng để bảo vệ rừng

Ông Phúc cho biết năm 1993, ông nghỉ hưu sau hơn 30 năm phục vụ trong quân đội và có thời gian làm chuyên viên văn phòng UBND tỉnh Lâm Đồng. Suốt thời gian trong quân ngũ, ông gắn bó với núi rừng Tây nguyên nên ấp ủ làm một việc gì đó cho đỡ nhớ rừng sau ngày về hưu.

Ngôi nhà gỗ dưới tán rừng thông. Lâm Viên

Cắm trại, ngắm biển mây trên đồi Vô Ưu

Ngọc Minh và gia đình dành hai ngày cắm trại ở ngọn đồi cách TP Bảo Lộc 20 km, ngắm biển mây, sao trời và tận hưởng không khí trong lành.

Đồi Vô Ưu thuộc xã Đại Lào, nằm trên đèo Bảo Lộc, là điểm đến được nhiều người tìm tới hai năm gần đây. Ngọn đồi được ví thiên đường mây của xứ B'lao. Từ đỉnh, du khách có thể nhìn ngắm những ngọn đồi nhấp nhô như những chiếc bát úp ngược bên dưới. Xa xa bên kia đồi là thành phố Bảo Lộc và núi Đại Bình.

Chữa lành ở Nam Ban

Nam Ban khí hậu mát mẻ với những nông trại cây trái, xưởng dâu tằm, là nơi du khách đến để tìm sự yên bình trong tâm hồn.

Huỳnh Thị Kiên (Xu Kiên), 30 tuổi, blogger du lịch, vừa có chuyến đi tới Nam Ban, một địa danh tại Lâm Đồng. Chị chia sẻ những cảm xúc trong hành trình "chữa lành" tại đây với độc giả VnExpress.

Nam Ban là thị trấn nhỏ, diện tích khoảng 20 km², thuộc huyện Lâm Hà. Nằm trên thềm chuyển tiếp giữa cao nguyên với vùng bình nguyên, Nam Ban có độ cao trung bình từ 800 đến 1.000 m so với mực nước biển. Bên cạnh người dân tộc Kinh di cư từ Hà Nội và các tỉnh miền Tây, nơi đây còn có dân tộc thiểu số như Cơ Ho, Mạ, Tày, Thái. Những năm gần đây, Nam Ban trở thành điểm du lịch "chữa lành" được nhiều du khách yêu thích.

Không gian yên bình tại Nam Ban.

Nhà thờ chính tòa Ban Mê Thuột

Nhà thờ Thánh Tâm (Cathédrale du Sacré-Cœur) ở số 02 đường Phan Chu Trinh, phường Tân Lợi, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk ngoài việc là ngôi nhà thờ chính tòa của giáo phận Ban Mê Thuột còn là một điểm tham quan du lịch đẹp.

Nhà thờ Thánh Tâm vẫn thường được gọi bằng tên Nhà thờ chính tòa Ban Mê Thuột, được xây dựng trên một khoảnh đất có diện tích 828 m², có chiều dài 45 m, rộng 12 m. Điểm độc đáo của ngôi nhà thờ là kiến trúc mô phỏng theo nhà dài của người Ê Đê.

Làng Kon Pring

Chiều muộn, tụi tui rời trung tâm hành hương Đức Mẹ Măng Đen. Đi về thì hơi sớm nên bạn đề nghị ghé thăm một ngôi làng dân tộc gần đó.

Lối vào làng đây. Chiếc cổng nhỏ mang đậm màu sắc Tây nguyên ghi Làng Văn hóa Du lịch Cộng đồng Kon Pring.

Vì không chuẩn bị trước nên tui và cả nhóm - kể cả anh bạn hướng dẫn vô đây - đều chưa nắm thông tin gì về ngôi làng này cả.

Nhà rông Kon Klor theo dòng thời gian

Nhà rông là một thiết chế văn hóa độc đáo của nhiều dân tộc ở Tây nguyên. Mỗi làng dân tộc Tây nguyên có một ngôi nhà rông. Nhiều nơi gọi tên của nhà rông là Nhà văn hóa làng. Thế nhưng nhà rông không chỉ có chức năng là nhà văn hóa, mà còn là không gian sinh hoạt chung của cả cộng đồng, nơi tổ chức lễ hội hay các lễ cúng. Nhà rông còn là nơi phân xử các vụ kiện, tranh chấp, hòa giải của dân làng, đồng thời cũng là nơi tiếp đón khách quý đến buôn làng thăm chơi. Xét ở góc độ nào đó nhà rông của người dân Tây nguyên tương đương đình làng của người Việt.

Về mặt kiến trúc, nhà rông có hình dáng như một lưỡi rìu vươn thẳng lên trời xanh, tạo dáng khỏe khoắn chinh phục không gian.

Nhà rông Kon Klor năm 2024, tiền cảnh bên trái là cây nêu, phía xa bên trái là cầu treo Kon Klor, bên phải nhà là cây sung cổ thụ. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Hoàng hôn cực chill bên Đại lộ Võ Nguyên Giáp

Rộng tới 60m, Đại lộ Võ Nguyên Giáp nay trở thành địa điểm cực chill ở thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, nhất là khi hoàng hôn buông xuống, thành phố lên đèn.

Sau 16h, dòng người-xe từ nhiều hướng dừng lại bên Đại lộ Võ Nguyên Giáp. Đây là tuyến đường rộng nhất Buôn Ma Thuột, nối Cảng hàng không Buôn Ma Thuột với trung tâm thành phố.

Làng Văn hóa Du lịch cộng đồng Kon Pring

Ảnh thuộc bản quyền của NSNA Ban Nguyễn

Làng Văn hóa du lịch cộng đồng Kon Pring (xã Đăk Long) là một trong bốn làng văn hóa du lịch cộng đồng của huyện Kon Plông. Làng nằm dọc theo Quốc lộ 24, cách trung tâm huyện lỵ 3 km về hướng đông.