Ngắm cây di sản ở Biên Hòa

Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam (VACNE) vừa công nhận cây dầu rái (Dipterocarpus alatus Roxb) hơn 300 năm trong khuôn viên chùa Hoàng Ân (đóng tại P. Hiệp Hòa, TP. Biên Hòa) là Cây di sản Việt Nam.

Cây dầu rái trong khuôn viên chùa Hoàng Ân có chiều cao hơn 80 m vừa được công nhận Cây di sản Việt Nam

Cây dầu rái này nằm trong danh sách 8 ngàn cây di sản Việt Nam và cũng là cây di sản Việt Nam đầu tiên của Đồng Nai được công nhận. Cây dầu rái ở chùa Hoàng Ân đã hơn 300 tuổi, cao hơn 80 m, vòng tròn thân 8,5 m.

Việc công nhận cây dầu rái tại chùa Hoàng Ân là Cây di sản Việt Nam không chỉ có ý nghĩa về bảo tồn đa dạng sinh học mà đây còn là sự kiện có ý nghĩa trong tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ cây trồng cho người dân; đánh thức tiềm năng tham quan, du lịch văn hóa, quảng bá giá trị văn hóa và bảo vệ môi trường cây di sản.

Chùa cổ Khánh Lâm và lịch sử khẩn hoang Nhơn Trạch

Trong lịch sử khẩn hoang, mở đất của xứ Đồng Nai, các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo luôn gắn liền với lịch sử phát triển của vùng đất. Chùa cổ Khánh Lâm (xã Phú Thạnh) chính là minh chứng cho quá trình khẩn hoang của lưu dân Việt xưa ở vùng đất Nhơn Trạch.

Chính diện chùa Khánh Lâm (xã Phú Thạnh, H.Nhơn Trạch). Ảnh: H.Lam

Như hầu hết những ngôi chùa cổ khác ở Đồng Nai, đến nay chưa có tư liệu văn bản chính thức nào về năm hình thành, nhưng theo các lạc khoản còn lưu giữ trong chùa thì Khánh Lâm cổ tự được xây dựng vào năm 1787 và có lẽ đây là ngôi chùa ra đời sớm nhất ở vùng Nhơn Trạch. Ngoài giá trị là cơ sở tôn giáo gắn bó lâu đời với đời sống tinh thần của cư dân địa phương, gắn liền với lịch sử khẩn hoang của vùng đất, chùa Khánh Lâm còn lưu giữ những giá trị mỹ thuật độc đáo.

Tản mạn địa danh Hố, Trảng ở Đồng Nai

Tính đến tháng 4-2023, tỉnh Đồng Nai có 170 đơn vị hành chính cấp xã, phường, thị trấn của 11 đơn vị hành chính (2 thành phố, 9 huyện). Các đơn vị hành chính cấp xã, phường, thị trấn (gọi tắt cơ sở) cũng có nhiều thay đổi về tên gọi, địa giới qua những lần điều chỉnh của các cấp quản lý theo luật.

Công viên 30-4 giáp tuyến quốc lộ 1 - đường Nguyễn Ái Quốc, TP.Biên Hòa, thuộc vùng Hố Nai. Ảnh: Vĩnh Huy

Vẻ đẹp khác lạ của hồ Trị An

Hồ Trị An là hồ nhân tạo lớn, hình thành cùng với Nhà máy Thủy điện Trị An. Nếu như mùa mưa, hồ là một biển nước mênh mông, là sinh kế của cư dân lòng hồ, thì mùa khô - mùa nước thấp mang đến một vẻ đẹp khác lạ với những gam màu, đường nét gây ấn tượng mạnh, hút hồn người xem...

Tháng 5, cao điểm mùa khô, cũng là lúc mực nước hồ Trị An xuống thấp. Mặt nước rộng mênh mông thay thế bằng những đồi cỏ xanh rì, thoai thoải

Trải nghiệm xuyên rừng nhiệt đới Mã Đà

Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai (xã Mã Đà, H.Vĩnh Cửu) được giao quản lý tổng diện tích hơn 100 ngàn ha gồm: hơn 68 ngàn ha rừng, đất lâm nghiệp và hơn 32 ngàn ha hồ Trị An.

Du khách thực hiện những động tác khởi động, chuẩn bị cho chuyến trải nghiệm xuyên rừng nhiệt đới Mã Đà dài hàng chục cây số. Chương trình do Công ty TNHH Du lịch trải nghiệm Trị An Adventure (TP.Biên Hòa) liên kết với Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai tổ chức thực hiện

Cao su mùa dưỡng lá

Sau nhiều tháng cho thu mủ, cao su cũng cần được dưỡng mầm, dưỡng lá chờ ngày “bung sức”…

Tháng 4 cũng là lúc cao su chuẩn bị cho thu mủ sau thời gian dài lá rụng. Trước thời điểm cho thu, cây cũng cần được dưỡng sức

Đặc sản cá cơm hồ Trị An

Cá cơm vốn được xem là đặc sản của lòng hồ Trị An. Do khí hậu, nguồn nước thiên nhiên thuận lợi đã giúp cho loài cá này sinh trưởng rất nhiều. Từ đó, nghề đánh bắt cá cơm đã hình thành trên lòng hồ vài chục năm nay.

Quang cảnh buổi sáng sớm tại khu xóm chài ấp 1 (xã Mã Đà, H.Vĩnh Cửu) - nơi có nhiều hộ gia đình Việt kiều Campuchia gắn bó với nghề đánh bắt cá cơm hàng chục năm nay

Nghề đánh bắt cá cơm diễn ra quanh năm. Dù công việc cực nhọc vì phải thức đêm, ngâm mình hàng giờ dưới nước lạnh…, nhưng đã tạo công ăn, việc làm và thu nhập ổn định cho nhiều gia đình Việt kiều Campuchia sinh sống ở hồ Trị An (thuộc xã Mã Đà, H.Vĩnh Cửu).

Ngôi đình độc đáo ở Biên Hòa

Đình Phước Lư ở khu vực Mũi Tàu (P.Quyết Thắng, TP.Biên Hòa) đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh. Đây là thiết chế tín ngưỡng dân gian gắn liền với làng cổ Phước Lư - lỵ sở của dinh trấn Biên Hòa xưa. Mặt tiền đình hướng ra sông Đồng Nai xanh mát, hậu đình giáp với đường Cách Mạng Tháng Tám.

Đình Phước Lư được xếp hạng di tích theo Quyết định số 4236/QĐ-UBND của UBND tỉnh Đồng Nai ngày 10-11-2020

Đình thờ thần Thành hoàng và phối tự: Tiên sư, Hậu hiền, Tiền hiền, Thần Nông, Chiến sĩ trận vong… Hằng năm, đình tổ chức lệ Kỳ yên vào ngày 16, 17-11 âm lịch với mục đích cầu hòa bình cho đất nước, bình an cho dân làng và mùa màng bội thu “Quốc thái dân an, Phong điều vũ thuận, Phong đăng hòa cốc”.

Mùa dâu da chín rộ

Hiện nay, các xã: An Phước (H.Long Thành), Phú Hội, Long Tân (H.Nhơn Trạch) đang vào mùa dâu da chín rộ. Dọc nhiều tuyến đường trong xã, những vườn dâu da vàng rực, trĩu quả, bao phủ kín mít khắp thân và cành, trông rất đẹp mắt. Các khu nhà vườn nơi đây như khoác lên một chiếc áo mới rực rỡ, tươi vui.

Cứ tới mùa dâu da chín, bà Ba Thu (ngụ ấp 2, xã An Phước, H.Long Thành) hái dâu trong vườn ra đường Lê Duẩn bán cho khách vãng lai được giá cao hơn bán cho mối trên 5 ngàn đồng/kg

Thắm sắc hoa đào Cát Tiên

Muồng hoa đào có tên khoa học là Cassia Javanica, thuộc họ đậu (Fabaceae). Loài này có nguồn gốc từ rừng tự nhiên khu vực Đông Nam Á, ở Việt Nam thì phổ biến rộng rãi ở các tỉnh Tây nguyên, Đông Nam bộ... Tại Đồng Nai, loài hoa này mọc nhiều ở Vườn quốc gia Cát Tiên (H.Tân Phú) nên người dân ở đây vẫn quen gọi là hoa đào Cát Tiên.

Khu vực có nhiều hoa đào Cát Tiên nở rộ nhất chỉ cách văn phòng trung tâm của Vườn quốc gia Cát Tiên khoảng 5km

Ông Bùi Quốc Vỵ, một hướng dẫn viên kỳ cựu ở Vườn quốc gia Cát Tiên cho biết, chưa có năm nào, muồng hoa đào nở rộ và rực rỡ như mùa hoa năm nay. Ở Cát Tiên, hoa đào bắt đầu bung cánh khi rừng xuất hiện những cơn mưa đầu mùa vào cuối tháng 4 và nở rộ trong suốt tháng 5, kéo dài đến tháng 6.

Chợ Bắc, chợ Nam ở Biên Hòa

Biên Hòa - Đồng Nai là vùng đất có lịch sử hình thành lâu đời bậc nhất ở miền Nam. Quá trình phát triển hơn 320 năm, vùng đất này đã trở thành nơi an cư của bao người gốc các miền Bắc, Trung, Tây. Cùng với sự ra đời của các khu dân cư, các ngành nghề, nơi trao đổi hàng hóa cũng dần hình thành tại đây.

Khách mua rau xanh ở chợ Tân Hiệp (TP.Biên Hòa)

Mặc dù không có sự phân biệt rạch ròi, nhưng nếu để ý các mặt hàng ẩm thực, cách bày trí, thói quen mua bán, giao tiếp, người ta dễ dàng nhận ra chợ Bắc, chợ Nam.

Làng quê Việt trên đất Đồng Nai

Ở Đồng Nai, có một nơi mà nếu ai đã từng đến sẽ cảm nhận được không gian đậm chất làng quê Việt với những cánh đồng lúa cò bay thẳng cánh. Những bờ ruộng, rặng dừa, lũy tre làng lao xao bên những ao sen. Len lỏi giữa cánh đồng là những ngọn núi đá nhấp nhô trải khắp tạo nên sự độc đáo riêng…

Khách du lịch phải lội ruộng để leo lên ngọn núi đá Chữ Thập cao hơn 100m giữa cánh đồng

Những địa danh xưa của Đồng Nai

Chính thức trở thành địa danh hành chính từ năm 1698, Đồng Nai - với tên gọi là Trấn Biên, trong 320 năm hình thành và phát triển trải qua nhiều lần thay đổi địa giới cũng như địa danh hành chính, vẫn còn khá nhiều địa danh hành chính các cấp được lưu giữ đến ngày nay.

Trung tâm TP.Biên Hòa đầu thế kỷ 20.

Ở TP.Biên Hòa hiện nay có một số địa danh hành chính như: phường Tân Phong, phường Tân Mai, phường Bửu Long, phường Tân Hòa, xã Tân Hạnh… ít ai biết rằng những địa danh này đã có từ hàng trăm năm nay. Bên cạnh đó, một số địa phương có tên gọi trùng lặp một cách thú vị.

Hiện vật quý ở Bảo tàng Đồng Nai

Bảo tàng Đồng Nai hiện đang lưu giữ trên 21 ngàn hiện vật. Trong số này có những hiện vật quý có tuổi đời thuộc dạng cổ, xưa, độc bản.

Tượng tê tê (hay con gọi là con trút) bằng đồng, kích thước: cao 7,5cm, rộng 9,5cm, dài 37,3cm với trọng lượng 2,65kg đang được trưng bày tại Bảo tàng Đồng Nai. ảnh: V.Truyên

'Giữ lửa' cho xứ gò thùng Kim Bích

Nghề gò thiếc Kim Bích xuất hiện ở KP.2, P.Hố Nai (TP.Biên Hòa) từ những năm 1970. Từ “xứ” gò thùng ban đầu ở khu vực giáo xứ Kim Bích với hơn chục hộ, giờ đã có cả trăm hộ đang sống với nghề. Từng có thời làng nghề này gần như bị mai một, nhưng hiện nay sản phẩm thiếc gò “made in Kim Bich” không chỉ được đưa đi nhiều nơi mà còn xuất khẩu ra nước ngoài...

Ông Triệu Bá Đón (ngụ P.Hố Nai, TP.Biên Hòa) nhận sửa hàng cho khách. Ảnh: P.Liễu 

“Giữ lửa” nghề, nhiều thế hệ thợ gò cả đời lăn lộn, tìm tòi, học hỏi để đưa nghề gò hàn truyền thống ngày một phát triển, mặc cho những vết sẹo do bị thiếc cắt, cứa trên đôi tay họ mỗi ngày một dày hơn.

Mùa cá lìm kìm ở hồ Trị An

Tháng 3-4 (âm lịch) nước hồ Trị An bắt đầu dâng cao, cá lìm kìm qua mùa sinh sản trưởng thành nổi dềnh trên mặt nước. Đây là thời điểm ngư dân đánh bắt được nhiều cá lìm kìm nhất so với các tháng khác trong năm. 

Ngư dân Lê Văn Cường (ngụ ấp Bến Nôm 2, xã Phú cường, H.Định Quán) với chiếc ghe vồn bắt cá lìm kìm của mình 

Theo những ngư dân đánh bắt cá lìm kìm ở ấp Bến Nôm 2, xã Phú Cường (H.Định Quán), vào mùa cá lìm kìm, một đêm (từ 7 giờ tối tới 4 giờ sáng) đi ủi vồn (là một loại dụng cụ đánh bắt cá làm bằng tre với phần phía trước rộng, phần phía sau hẹp), chí ít mỗi ghe cũng thu được từ 40-50kg cá, còn nhiều thì từ 70-100 kg/ghe. Giá cá ngư dân đem lên bờ bán được 30 ngàn đồng/kg.

Người canh 'giấc ngủ' của tiền nhân

Khu lăng mộ danh nhân văn hóa Trịnh Hoài Đức (1765-1825, tác giả của bộ Gia Định thành thông chí, quan đại thần dưới triều vua Gia Long và Minh Mạng) nằm ở KP.3, P.Trung Dũng (TP.Biên Hòa) được xây dựng cùng năm ông mất đến nay đã khoảng 195 năm. Lăng mộ được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia. Người có công gìn giữ và chăm sóc lăng mộ danh nhân Trịnh Hoài Đức suốt hơn 22 năm qua là cựu chiến binh Nguyễn Đức Thùy (80 tuổi, ngụ P.Trung Dũng, thường gọi là ông Ba). 

Ông Nguyễn Đức Thùy giới thiệu về tiểu sử danh nhân Trịnh Hoài Đức được khắc trong lăng mộ. Ảnh: Đăng Tùng 

Chia sẻ về lý do gắn bó với công việc này, ông Ba cho biết, với ông công việc này không đơn thuần để mưu sinh mà còn thể hiện sự trân trọng, ngưỡng vọng hướng về bậc tiền nhân có công với vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai.

"Chợ đặc sản" trên quốc lộ 20

Khu vực cầu La Ngà (xã Phú Ngọc và La Ngà, H.Định Quán) lâu nay trở thành điểm dừng chân của nhiều khách đi đường trong và ngoài tỉnh mỗi khi có dịp đi qua, bởi sự hấp dẫn của những gian hàng bán các loại cá khô, cá tươi ngay cạnh sông La Ngà. 

Người đi đường chọn mua cá khô tại khu vực cầu La Ngà 

Các loại cá bày bán tại khu “chợ đặc sản” này được nuôi ngay trên sông La Ngà, khu vực tập trung hàng trăm hộ nuôi cá bè, cũng có khi là cá thiên nhiên được đánh bắt trên sông từ những ngư dân làng bè.

Về Nhơn Trạch ''chơi sông nước, ăn đặc sản''

Có sông nước, có rừng ngập mặn, có nhiều địa danh gắn với các chiến công trong lịch sử và đặc biệt có nhiều món ăn ngon, thức uống nổi tiếng..., Nhơn Trạch là nơi hội tụ nhiều tiềm năng phát triển du lịch.

Khách du lịch trải nghiệm các trò chơi ở Khu du lịch sinh thái Bò Cạp Vàng (xã Phước Khánh, huyện Nhơn Trạch). Ảnh: H.Lộc

Lao xao mùa ngâu chín

Trong mâm ngũ quả chưng trên bàn thờ gia tiên ngày tết của nhiều người dân cố cựu ở Biên Hòa, Vĩnh Cửu (tỉnh Đồng Nai), Tân Uyên, Dĩ An (tỉnh Bình Dương) ngoài thứ không thể thiếu là bưởi Tân Triều, còn có một loại trái cây rất được ưa chuộng là ngâu. Cho đến giờ, trong cả nước không ghi nhận được nơi đâu có loại trái này.

Ngâu gần như là đặc sản chỉ có ở vùng Đại An (nay là xã Tân An, huyện Vĩnh Cửu). Trái ngâu chín tỏa một mùi thơm đặc trưng và để được lâu ngày không thua kém gì bưởi. Mùi thơm của ngâu trong mâm ngũ quả kết hợp với mùi bông vạn thọ tạo thành hương sắc độc đáo cho cái Tết Nguyên đán của một thời chưa xa lắm trên vùng đất Biên Hòa.