Đặc sản nướng thơm lừng ở Pù Luông, 'níu chân' du khách giữa rừng xanh

Không chỉ quyến rũ du khách bởi cảnh sắc hoang sơ, ruộng bậc thang xanh ngút ngàn, Pù Luông (Thanh Hóa) còn níu chân người đến bởi món cá dốc nướng, một tinh hoa ẩm thực mang đậm bản sắc của người Thái.

Pù Luông (Thanh Hoá) không chỉ đẹp bởi thiên nhiên trù phú với rừng xanh, ruộng bậc thang kỳ vĩ, mà còn hấp dẫn bởi hương vị ẩm thực độc đáo của núi rừng.

Trong đó, cá dốc nướng là món ăn gắn liền với đời sống và văn hóa của đồng bào Thái bản địa.

Cá dốc tươi sống cùng nguyên liệu chế biến. Ảnh: CTV

Du lịch xứ Thanh: Thiên nhiên hào phóng, trải nghiệm đậm đà

Nằm ở cửa ngõ phía Bắc của dải đất miền Trung, Thanh Hóa không chỉ là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, mà còn là điểm đến hấp dẫn bởi sự hòa quyện giữa thiên nhiên kỳ vĩ và những giá trị văn hóa đặc trưng. Khai thác tiềm năng, thế mạnh ấy, du lịch Thanh Hóa đang từng bước thu hút du khách bởi sự đa dạng về sản phẩm cùng những trải nghiệm đặc sắc, hấp dẫn.

Khu Du lịch sinh thái Suối Đang (xã Văn Phú) có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng. Ảnh: Lê Công Bình (CTV)

Trận địa Đông Ngàn và Tượng đài Trung đội dân quân gái Hoa Lộc: Địa chỉ đỏ trên hành trình về nguồn

Về xã Hoa Lộc, trong không gian vùng đất cổ Hoa Lộc, cùng với di chỉ văn hóa Hoa Lộc, Nghinh môn thời Lý cổ kính, nghè Yên Trung, Trận địa Đông Ngàn và Tượng đài Trung đội dân quân gái Hoa Lộc,... gắn với những sự kiện và nhân vật có ảnh hưởng đến lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc. Đây chính là sức mạnh nội sinh khích lệ tinh thần các thế hệ con em Hoa Lộc nỗ lực rèn luyện, học tập, phấn đấu, phát huy trí lực xây dựng quê hương, đất nước.

Tượng đài Trung đội dân quân gái Hoa Lộc là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.

Đỉnh Pù Gió trong mây...

Vườn quốc gia (VQG) Xuân Liên là nơi có cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, khoáng đạt với những ngọn núi cao hàng nghìn mét so với mực nước biển như: Pù Gió, Pù Ta Leo, Pù Hòn Hàn... Trong đó, trekking mạo hiểm chinh phục đỉnh Pù Gió là tour du lịch thú vị, đầy kích thích, hứa hẹn mang đến nhiều trải nghiệm cho những ai ưa thích khám phá, hòa mình vào thiên nhiên.

"Biển mây” trên đỉnh Pù Gió.

Guồng nước 'công trình thủy lợi' của người dân vùng cao xứ Thanh

Đến các xã vùng cao của tỉnh Thanh Hóa không khó để nhìn thấy các guồng nước được người dân lắp ở các khe, suối để lấy nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp.

Guồng nước là một trong những biểu tượng gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt và lao động của người Thái, Mường ở vùng cao Thanh Hóa. Những guồng nước này được người dân gọi là “công trình thủy lợi”.

Guồng nước hay còn gọi là “cọn nước”, là một hệ thống lấy nước từ sông, suối để dẫn về ruộng đồng phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Đến các xã vùng cao xứ Thanh không khó để bắt gặp những guồng nước "khổng lồ"

Đất làng Quảng Hán

Làng Quảng Hán, xã Yên Ninh (trước đây thuộc xã Yên Hùng, huyện Yên Định) nằm trong không gian của vùng đất cổ Quảng Mạc trang. Làng đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng có công với nước năm 2010.

Cổng làng được người dân xây dựng khang trang. Ảnh: Khánh Lộc

Làng Quảng Hán (người dân nơi đây thường gọi là làng Quảng) còn được biết đến với tên cổ là Kẻ Quảng. Theo sử sách và lưu truyền dân gian, làng được lập dựng vào thời nhà Lý. Những thế hệ đầu tiên đến đây sinh sống chia Kẻ Quảng thành các xóm: Đông, Đoài, Nam, Bắc. Về sau là hai thôn lớn Đông Thọ và Thượng Bảng. Hiện làng gồm ba thôn: Thành Thái, Sơn Cường và Hòa Thượng. Trước khi sáp nhập xã, Quảng Hán là làng có diện tích rộng nhất và đông dân nhất của xã Yên Hùng.

Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật và đất Thanh

Khi làm Tri phủ Thanh Hóa, Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật (1255-1330) đã lập vùng đất Văn Trinh là thái ấp. Tuy vậy, với vùng đất này, ông không chỉ là người lập ấp, mà còn là người “khai sinh” ra hát nhà trò - một trong những điệu hát đầu tiên của ca trù Việt Nam.

Đền thờ Trần Nhật Duật nằm ngay dưới núi Văn Trinh, xã Quảng Ngọc.

Cá dầm xanh nướng: Đặc sản của người Thái ở Pù Luông

Khi đến với vùng đất Pù Luông (Thanh Hóa), có một món đặc sản của người Thái làm nhiều du khách luôn phải nhắc đến đó là Cá dầm xanh nướng. Món ăn này chứa đựng câu chuyện về sự giao hòa của thiên nhiên và văn hóa ẩm thực độc đáo của người Thái trên vùng đất Pù Luông.

Pù Luông có hệ thống những con suối mát lạnh quanh năm, trở thành ngôi nhà lý tưởng của loài cá dầm xanh quý hiếm. Dân gian ví von loài cá này là "ngũ quý hà thủy" hay "cá tiến vua" bởi độ quý hiếm và giá trị ẩm thực thượng hạng của nó.

Trên đất Kẻ Đầm

Nằm ở phía Tây Nam huyện Nông Cống, vùng đất Thăng Thọ còn được biết đến với tên gọi cổ là Kẻ Đầm. Từ đất cằn hoang rậm, những thế hệ người dân cần lao đã biến nơi đây trở thành làng quê trù phú.

Di tích lịch sử từ đường họ Bùi Hữu ở làng Thọ Thượng.

Cho đến ngày nay, Kẻ Đầm được biết đến là tên gọi cổ xưa nhất của vùng đất Thăng Thọ. Vào thời Lý - Trần, nơi đây vẫn là chốn hoang rậm, chưa có làng mạc. Đến thời Lê một nhóm người khi đến đất Nông Cống, qua Kẻ Đầm đã dừng lại lập làng, gây dựng cơ nghiệp và đặt tên cho làng là Sa Vỹ (nay là thôn Thọ Thượng). Tuy nhiên sau đó, vì những biến cố xảy đến khiến người dân phiêu tán.

Những vỉa tầng lịch sử - văn hóa Hoa Lộc

Cái tên Hoa Lộc nhắc nhớ về vùng đất thấm đẫm giá trị lịch sử - văn hóa, khảo cổ. Tưởng chừng như thẳm sâu trong từng thớ đất, trong sức sống của hệ thống di tích phong phú, đa dạng tại nơi này đều lắng đọng dư âm lịch sử, tinh hoa văn hóa ngàn năm.

Dự án Khu di tích lịch sử Trận địa Đông Ngàn.

Nằm cách bờ biển từ 2 - 4 km, cách di chỉ văn hóa Đa Bút (Vĩnh Lộc) khoảng 40km, di chỉ văn hóa Hoa Lộc là tên gọi di chỉ khảo cổ học nằm trên địa bàn xã Hoa Lộc. Di chỉ này phân bố trên một doi cát ven biển, hình thành sau đợt biển tiến cuối cùng, có niên đại cách ngày nay khoảng trên dưới 4 nghìn năm.

“Đội Tám” Lê Xuân Tuyển

Sinh ra trong một gia đình khá giả ở thôn Đông Thành (nay thuộc xã Hoằng Tiến, huyện Hoằng Hóa), lớn lên trong thời loạn lạc, nhưng với tấm lòng sắt son yêu nước và tài nghệ của một võ quan thủy binh, Lê Xuân Tuyển (1831-1909) đã trở thành một tấm gương sáng trong phong trào Cần Vương cuối thế kỷ XIX.

Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh nhà thờ cụ Đội Tám (Lê Xuân Tuyển) ở xã Hoằng Tiến. Ảnh: CHI ANH

Cột mốc đầu tiên đối với chàng trai Lê Xuân Tuyển đó là được theo học cụ Hồ Quang Chiếu quê ở thôn Thục Bành (nay thuộc xã Hoằng Yến, Hoằng Hóa) - một bậc túc nho, giàu nhiệt huyết. Thấy chàng trai thông minh và có chí khí, cụ Hồ Quang Chiếu đã gả con gái. Năm 21 tuổi, Lê Xuân Tuyển được tuyển vào đội lính thủy của triều đình Huế.

Làng di tích

Trước khi sáp nhập, Hoằng Lộc là vùng đất cổ, nơi giao lưu, hội tụ của nhiều sắc thái văn hóa độc đáo. Làng có 10 di tích đã được xếp hạng với phong phú, đa dạng các loại hình như di tích lịch sử - văn hóa, kiến trúc, di tích tâm linh... cùng nhiều nhà cổ, giếng cổ được lưu giữ. Trong nhịp sống hôm nay, những giá trị lịch sử, văn hóa, tâm linh ấy là điểm tựa vững vàng, động lực thôi thúc cho đất và người nơi đây tự tin vững bước.

Di tích lịch sử văn hóa quốc gia Nhà thờ Nguyễn Quỳnh trên quê hương Hoằng Lộc.

Chùa Trần - “địa chỉ đỏ” của phong trào cách mạng

Ngày 10/10/1930, chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của huyện Hà Trung (cũ) được thành lập tại chùa Trần, xã Hà Ngọc (nay là xã Hà Trung) đã trở thành mốc son trong lịch sử, đánh dấu bước ngoặt và sự thay đổi về chất to lớn trong phong trào cách mạng ở Hà Trung.

Chùa Trần là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, vào năm Thành Thái thứ 13 (tức năm Tân Sửu 1902), ngôi chùa có tên chữ là Phúc Linh tự. Sở dĩ chùa Phúc Linh tự có tên gọi là chùa Trần vì chùa được xây dựng thời Trần, ở làng Trần Thôn. Chùa Trần được trùng tu nhiều lần từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX với kiến trúc nghệ thuật quy mô bề thế và giá trị về nhiều phương diện.

Phú Liễm - làng có công với nước

Làng Phú Liễm thuộc xã Thọ Phú là địa danh gắn liền với phong trào cách mạng và là nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Triệu Sơn (cũ). Chi bộ ra đời, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong phong trào cách mạng của địa phương. Với những thành tích đã đạt được, năm 1964, làng Phú Liễm được Đảng, Nhà nước công nhận là làng có công với nước và trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.

Làng Phú Liễm được Đảng, Nhà nước công nhận là làng có công với nước. Ảnh: Khắc Công

Linh Sơn: Điểm du lịch trải nghiệm hấp dẫn

Cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, hữu tình; đồng bào các dân tộc còn gìn giữ và phát huy nhiều giá trị văn hóa truyền thống; con người thân thiện, mến khách... là điều kiện quan trọng để xã Linh Sơn thu hút khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm.

Du khách dâng hương tại chùa Mèo.

Đến với vùng đất Linh Sơn, du khách không quên ghé thăm ngôi chùa Mèo gắn liền với cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Anh hùng Lê Lợi lãnh đạo chống lại sự cai trị của nhà Minh. Chùa Mèo có tên gọi khác là Đỉnh Miêu Thiền tự, nằm trên quả đồi, bên tả ngôi chùa là dãy núi Pù Bằng, bên hữu là dãy núi Pù Rinh, trước mặt là dòng sông Âm.

Hàn Sơn kỳ ngộ duyên thiên sắc

Những ngày này, về với đền Hàn (còn gọi là đền Phong Mục, đền Hàn Sơn), làng Phong Mục, xã Triệu Lộc, lòng người chộn rộn niềm vui hội. Câu ca xưa: “Dù ai buôn bán trăm bề/ Mười hai tháng sáu nhớ về Hàn Sơn” như một lời mời gọi thân tình của đất và người nơi đây gửi tới du khách muôn phương...

Nét đẹp đền Mẫu trên đất làng Phong Mục (xã Triệu Lộc).

Đền Hàn nằm ở làng Phong Mục, một vùng đất “hội sơn tụ thủy”, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, thanh bình. Một bên là núi rừng thâm u, tĩnh lặng, một bên là dòng sông Lèn bao đời chảy trôi, chứng kiến biết bao sự đổi thay của thời cuộc.

Ngôi chùa cổ ở Thanh Hóa có tượng Phật khắc đá nổi cao 6 mét

Chùa Vồm ở phường Thiệu Khánh (TP Thanh Hóa) là ngôi chùa cổ, hậu cung dựa hẳn vào vách núi đá và được chạm khắc trực tiếp pho tượng Phật cao 6 m “độc nhất vô nhị”.

Theo sử sách, chùa Vồm có từ thời Lê, tọa lạc dưới chân núi Vồm (tức núi của làng Vồm mà sử sách cũ chép là núi Bàn A).

Toàn cảnh chùa Vồm bên bờ sông Mã giữa khu dân cư

Gác chuông cổ, nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của một huyện ở Thanh Hóa

Gác chuông cổ ở chùa Trần là nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Đã một thời gian dài trôi qua, đến nay, gác chuông và tấm bia cổ vẫn còn đó.

Chùa Trần thuộc làng Kim Liên, xã Hà Ngọc, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa.

Theo nội dung ghi trên tấm bia đá dựng ở gác chuông, chùa được dựng vào năm Tân Sửu niên hiệu Thành Thái thứ 13 (1902), có tên chữ là Phúc Linh Tự.

Sở dĩ chùa Phúc Linh Tự có tên là chùa Trần vì ngôi chùa được dựng ở làng Trần Thôn và xây từ thời Trần.

Từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX, chùa Trần được trùng tu nhiều lần. Bên cạnh việc là một ngôi chùa quy mô bề thế thì chùa còn có giá trị về nhiều phương diện. Tại gác chuông chùa Trần từng diễn ra một sự kiện lịch sử trọng đại đối với phong trào cách mạng giải phóng dân tộc huyện Hà Trung thời kỳ 1930-1945.

Cổng vào chùa Trần

Sắc sen cổ ở toà thành đá hơn 600 tuổi

Thành nhà Hồ là một công trình kiến trúc độc đáo, được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới. Trải qua hơn 600 năm, toà thành đá vẫn giữ nguyên nét đẹp độc nhất vô nhị. Đặc biệt, trong nội thành nhà Hồ còn có 4 đầm sen cổ - nơi mà bất kỳ ai khi đến thăm cũng phải dừng chân để tận hưởng vẻ đẹp thanh tao này.

Cứ mỗi độ hè về, khoảng từ tháng 6 đến tháng 9 hằng năm, hoa sen ở Thành nhà Hồ lại tỏa hương thơm ngát.

Chiêm ngưỡng chính điện dát vàng ở khu di tích lịch sử Lam Kinh

Nội thất trong khu chính điện Lam Kinh ở huyện Thọ Xuân (Thanh Hóa) được dát vàng với số lượng lớn, nơi đây hằng năm đón lượng khách lớn về thăm, chiêm bái.

Theo sử sách, Lam Kinh vốn là đất Lam Sơn, quê hương của Lê Lợi, người có công chiêu mộ hiền tài, quy tụ nhân dân đánh đuổi giặc Minh xâm lược (1418-1427).

Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế (Lê Thái Tổ) lập nên vương triều Hậu Lê, đóng đô ở Thăng Long và lấy niên hiệu Thuận Thiên, đặt tên nước là Đại Việt.

Năm 1430, Lê Thái Tổ đổi tên vùng đất Lam Sơn thành Lam Kinh. Kể từ đó, các kiến trúc điện, miếu... cũng bắt đầu được xây dựng tại đây, gắn với hai chức năng chính: vừa là điểm nghỉ chân của các vua Lê khi về cúng bái tổ tiên; vừa là nơi ở của quan lại và quân lính thường trực trông coi Lam Kinh và khu tập trung lăng mộ của tổ tiên, các vị vua, hoàng thái hậu nhà Lê và một số quan lại trong hoàng tộc.

Chính điện ở khu di tích lịch sử Lam Kinh