Vẻ đẹp của núi

Quảng Ngãi có nhiều bãi biển đẹp, nước trong xanh, sóng êm và cát mịn, như bãi biển Khe Hai, Mỹ Khê, Châu Tân, Châu Me, Thanh Thủy, Đức Minh; có đặc khu Lý Sơn hấp dẫn bởi trầm tích núi lửa triệu năm. Song, điều đó cũng chưa đủ khi nói về vẻ đẹp của Quảng Ngãi. Bởi lẽ, vùng đất Ấn Trà còn có sự kỳ vĩ, trùng điệp của núi rừng, với những huyền thoại, truyền thuyết, chuyện kể dân gian được thêu dệt từ những ngọn núi thiêng...

Bức tranh hữu tình

Diện tích của tỉnh Quảng Ngãi rộng 14,8 nghìn km², riêng rừng núi chiếm gần 2/3, còn lại là vùng cao nguyên, trung du và đồng bằng. Nhìn trên bản đồ, địa hình phía tây tỉnh rộng lớn chập chùng núi đồi, xuôi về phía đông hẹp dần với vùng đồng bằng bé nhỏ. Quảng Ngãi có nhiều dân tộc anh em cư trú trong sự che chở của những dãy núi nằm ven rìa đông - đông bắc của địa khối Kon Tum. Cao chất ngất về phía tây là dãy núi Ngọc Linh hùng vĩ có ngọn Ngọc Linh cao 2.605 m, được mệnh danh là nóc nhà của Tây Nguyên.

Vũ trụ trên cây nêu của người Ba Na

Người Ba Na nói riêng và đồng bào các DTTS ở Tây Nguyên nói chung theo tín ngưỡng đa thần, quan niệm vạn vật hữu linh - Mỗi sự vật, hiện tượng đều có thần linh ngự trị và cần được thờ cúng. Từ đó, hình thành nên nếp sống, sinh hoạt văn hóa phong phú, với hệ thống lễ hội gắn liền vòng đời người và chu kỳ canh tác. Trong các lễ hội, cây nêu hiện diện như vật linh thiêng, đóng vai trò kết nối con người với thần linh, biểu đạt khát vọng của người Ba Na về cuộc sống và vũ trụ.

Cây nêu của người Ba Na. (Ảnh: Hồ Anh Tiến)

Mùa gặt trên ruộng bậc thang núi Ngọc Linh

Cuối tháng 7, ruộng bậc thang ở đỉnh Ngọc Linh với độ cao 2.600 m, cao nhất Nam Trường Sơn, nhuộm sắc vàng khi lúa vào mùa gặt.

Cách trung tâm Kon Tum (cũ) hơn 100 km, xã Ngọc Linh nổi tiếng với dược liệu sâm cùng tên, nhưng ít người biết nơi đây có những ruộng bậc thang đổi sắc vàng rực rỡ vào cuối tháng 7.

Ruộng nằm bên triền núi Ngọc Linh, khối núi cao nhất miền Trung thuộc hai tỉnh Quảng Ngãi và Quảng Nam.

Siu Puông - thác 7 tầng linh thiêng giữa rừng già Quảng Ngãi

Thác Siu Puông cao 140 m với 7 tầng thác, vắt ngang rừng già như dải lụa, được người Xơ Đăng xem là nơi trú ngụ của thần linh.

Thác Siu Puông ở xã Đăk Sao, Quảng Ngãi nằm ở độ cao 1.524 m so với mặt nước biển, đang là địa điểm trekking thu hút nhiều phượt thủ. Ngoài vẻ đẹp hoang sơ với 7 tầng thác, du khách đi tour này còn được thăm vườn sâm Ngọc Linh cùng những cây dược liệu quý và khám phá văn hóa của đồng bào Xơ Đăng.

Thác Siu Puông nằm giữa rừng già, hai bên là những làn sương mỏng. Ảnh: Phương Phạm

Gành Đá Đỏ - điểm du lịch 'lạ mà quen' ở Quảng Ngãi

Nằm ở phía tây mũi Ba Làng An, gành với những bãi đá đỏ trắng liền kề nhau gần đây trở thành điểm thu hút nhiều bạn trẻ đến chụp hình với biển.

Gành Đá Đỏ nằm phía tây mũi Ba Làng An, ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn.

Ba Làng An vốn là địa điểm du lịch quen thuộc, nổi tiếng với đá trầm tích và những miệng núi lửa ngủ quên, cùng ngọn hải đăng cao 36 m. Từ đầu năm nay, nhiều bạn trẻ chú ý tới Gành Đá Đỏ ở phía tây thay vì xuống gành đá đen quen thuộc ở phía đông. Một số người bất ngờ khi chỉ cần rẽ trái men theo con đường xuyên rừng gần 100 m là một không gian khác lạ.

Khác với màu đen thường thấy ở các gành biển khác, nhiều viên đá, tảng đá ở đây có màu đỏ. Đá đỏ trở thành phông nền cho nhiều bạn trẻ chụp ảnh.

Các hòn đá trong nhiều hình dạng, kích thước, rải dọc gành hình cánh cung. Trong ảnh là hòn có dáng như một chiếc ghế dựa, có mặt phẳng để ngồi và thành để tựa lưng.

Chị Trần Thị Diệu, chủ một quán ăn gần gành, cho biết người địa phương gọi tên Gành Đá Đỏ theo màu sắc của đá trên bờ biển. Loại đá màu đỏ này gần giống với đá ong vốn được người dân các xã ven biển Bình Châu dùng để làm nhà đá ong.

Ngoài lớp đá đỏ, gành còn có những mảng rêu xanh xen kẽ giữa đá và làn nước trong mắt với rong mơ sắp vào mùa. Nhiều khách nữ thường đem theo gậy chụp ảnh ra khu vực này để tự chụp ảnh, quay video tạo dáng theo ý thích.

Ở phía nam Gành Đá Đỏ là bãi đá nổi trên biển màu đen, rồi chuyển tiếp đến bãi đá màu trắng.

Những tảng đá màu trắng nằm sát bên biển, nối tiếp sau những vạt đá đỏ. Bà Phạm Thị Thảo, 50 tuổi, sống ở gần gành cho biết màu trắng do rêu xanh bám trên đá chết đi tạo thành.

Trúc, ở huyện Tư Nghĩa, đến Gành Đá Đỏ check in và cho biết phía nam gành là nơi có thể chụp ảnh với ngọn hải đăng.

Xung quanh gành có một số quán ăn uống của người dân, trong đó có xu xoa, món giải khát bán chạy được nhiều bạn trẻ lựa chọn.

Trên con dốc xuống Gành Đá Đỏ, có những cây bàng khẳng khiu đang vào mùa rụng lá. Con dốc và hàng cây trở thành địa điểm được rất nhiều du khách chụp ảnh. Đây cũng là nơi các bạn trẻ quay video theo trend dốc Đại lý an toàn vì chỉ đơn thuần là đường đi bộ xuống gành, không có xe cộ đông đúc.

"Tôi bất ngờ khi Quảng Ngãi còn nhiều nơi đẹp như vậy", chị Thọ nói, cho biết khung cảnh hàng cây thay lá và con dốc khiến nơi này thêm ấn tượng với view biển phía trước.

Quảng Ngãi có thế mạnh du lịch biển đảo với gần 130 km bờ biển, nhiều bãi biển, gành biển đẹp như Mỹ Khê, Ba Làng An, Gành Yến, Châu Tân, Sa Huỳnh cùng huyện đảo Lý Sơn.

Linh Phạm

VnExpress Du lịch - 21/04/2025

Nơi trưng bày hiện vật thời tiền sử được phát hiện từ bãi vàng

Gần 600 đồ đá, gốm từ di chỉ Lung Leng 30.000 năm trước được trưng bày ở Bảo tàng Kon Tum (cũ), chứng minh một vùng đất năng động và rộng mở.

Nằm giữa trung tâm thành phố Kon Tum, Bảo tàng tỉnh Kon Tum (cũ ) - nay là Bảo tàng tỉnh Quảng Ngãi cơ sở 2, không chỉ là nơi lưu giữ đời sống vật chất và tinh thần của các dân tộc Tây Nguyên mà còn là điểm đến hấp dẫn với giới khảo cổ.

Theo Phó Giám đốc Bảo tàng Nguyễn Văn Quang, bảo tàng đang trưng bày 594 hiện vật từ di chỉ Lung Leng với niên đại từ thời đại đá cũ (cách nay 20.000 - 30.000 năm) đến hậu kỳ đá mới và sơ kỳ kim khí (3.000 - 4.000 năm).

Cuốc vai ngang từ thời kỳ đồ đá được khai quật từ làng Lung Leng bên sông Pô Kô. Ảnh: Thảo Vy

Phát hiện 2 thác nước tự nhiên tuyệt đẹp giữa rừng Quảng Ngãi

Thác nước Sơ Roách và thác Hơ Kook được phát hiện ở rừng nguyên sinh xã Kon Plông, Quảng Ngãi, cách trung tâm Khu du lịch sinh thái quốc gia Măng Đen 30 km.

Thác Hơ Kook nằm giữa rừng nguyên sinh - Ảnh: Đ.T.

Ngày 14-7, ông Đặng Đình Toán - phó chủ tịch UBND xã Kon Plông (tỉnh Quảng Ngãi) - cho biết địa phương vừa khảo sát hai thác nước nguyên sơ tuyệt đẹp giữa rừng tự nhiên, có tiềm năng phát triển du lịch.

Thác đầu tiên nằm tại thôn Kon Plông (xã Kon Plông) được người dân địa phương gọi là thác Sơ Roách, cách tuyến đường Trường Sơn Đông và cách bản làng gần nhất có người sinh sống khoảng 2 km. Thác cao khoảng 5-6 m, phía dưới là hồ nước rộng, đá phủ đầy rêu xanh, khung cảnh tự nhiên đặc sắc.

Ngôi chùa thiêng 'trời xây' trong hang núi lửa triệu năm ở đảo Lý Sơn hút khách

Cùng với hang Câu, đỉnh Thới Lới, cổng Tò Vò, đảo Bé, chùa Hang là một địa điểm du khách không thể bỏ qua khi tới du lịch Lý Sơn (Quảng Ngãi).

Chùa Hang, tên chữ là "Thiên Khổng Thạch Tự" (nghĩa là chùa đá trời xây) nằm dưới vách núi Thới Lới cao 169 m so với mực nước biển. Thới Lới là ngọn núi lửa từng phun trào cách đây hàng triệu năm.

Đặc sản Lý Sơn có tên đáng sợ, thoắt ẩn thoắt hiện, có tiền cũng khó mua

Lần đầu tới chợ hải sản hay các nhà hàng ở Lý Sơn (Quảng Ngãi), nhiều du khách không khỏi ngạc nhiên khi được giới thiệu về loài cá có tên vừa lạ lùng, vừa đáng sợ - cá tà ma.

Không giống như cái tên, cá tà ma không xấu xí, không hung tợn, cũng không hề độc hại. Thịt của chúng trắng, thơm, rất ngọt và chắc nên có thể chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn.

Theo anh Giàu, một ngư dân trên đảo Lý Sơn, loài cá này sống chủ yếu ở các gành rạn, bơi rất khoẻ, nhanh, lanh lợi, thoắt ẩn thoắt hiện nên khó phát hiện, khó đánh bắt. Bởi vậy, ngư dân gọi chúng là cá tà ma.

Cá tà ma có thân dẹt, có loại tà ma trắng và tà ma đen (vảy đậm màu hơn), nhìn rất giống cá rô phi nước ngọt. Nếu không phải người dân miền biển thì khó phân biệt được hai loại cá này.

Người thổi ốc u ở Lý Sơn

Trong Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa ở đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), tôi mê nhất là tiếng ốc u. Âm thanh linh thiêng ấy từng tiễn những chuyến thuyền chở binh phu ra Hoàng Sa, mang theo sứ mệnh cắm mốc chủ quyền trên biển đảo. Tiếng ốc u cũng là lời tưởng niệm, tri ân những người lính Hoàng Sa năm xưa ra đi không trở lại. Đến hôm nay, người dân đất đảo vẫn luôn khắc ghi và xúc động mỗi khi tiếng ốc u vang lên trên quê hương mình.

Ông Lê Hổ thổi ốc u ở Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa

Về Bình Sơn nghe hát bả trạo

Về xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, du khách sẽ được hòa mình vào không gian nghệ thuật dân gian độc đáo với những làn điệu dân ca bài chòi, bả trạo - di sản văn hóa lâu đời của ngư dân vùng Duyên hải miền Trung. Nơi đây còn được xem là một điểm sáng trong việc gìn giữ và phát huy loại hình nghệ thuật này, với sự góp mặt của Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Văn Thu.

Hát bả trạo

Cúm núm - Món ăn dân dã của ngư dân vùng biển

Cúm núm biển thường xuất hiện nhiều từ độ tháng 9 đến tháng 3 âm lịch. Thoạt nhìn cúm núm rất giống cua, ghẹ nhưng trên mu và càng có màu vàng nhạt xen lẫn màu đà, 2 càng to gồ ghề, hơi dẹp. Tuy mình cúm núm ít thịt, thịt chủ yếu ở hai cái càng nhưng lại thơm ngon đậm đà chằng thua gì ghẹ nên luôn là món ăn ưa thích của ngư dân vùng biển.

Đến mùa cúm múm, hầu hết ngư dân hành nghề lưới cước ở các xã ven biển huyện Bình Sơn đều đánh bắt; song nhiều nhất là ngư dân hành nghề lưới ghẹ. Xã Bình Đông có gần 100 hộ theo nghề này nên khai thác được nhiều cúm núm. Người dân ở đây cho biết, ngư dân địa phương không ai hành nghề cúm núm cả, đến mùa chúng mắc đầy lưới của những người hành ghề lưới ghẹ. Có hôm, chỉ đánh được vài ký ghẹ, nhưng thu được gần cả tạ cúm núm. Những lúc như vậy phải nhờ người thân gỡ giúp, để có thời gian giặt giũ lưới chuẩn bị cho chuyến biển tiếp theo. Điều khác biệt là ngư dân ở đây khi đánh bắt được cúm núm, ít khi bán mà chỉ để ăn, hoặc đem biếu người thân. Nếu hôm nào đánh được nhiều thì gỡ càng đem bán bớt, còn thân cúm núm để lại ăn.

Ngư dân hành nghề lưới ghẹ ở Bình Đông sau chuyến ra khơi đánh bắt được rất nhiều cúm núm.

Món chè cô Hứa

Chè là món ăn phổ biến ở nhiều địa phương. Hầu như xã, phường nào ở Quảng Ngãi cũng có một vài tiệm chè được lòng thực khách gần xa. Riêng tôi vẫn thường thưởng thức món chè ở quán cô Hứa, xã Nghĩa Thuận (Tư Nghĩa).

Hơn 40 năm qua, hương vị thơm ngon của món chè tại quán cô Hứa đã để lại dư vị ngọt ngào không chỉ đối với nhiều thế hệ học sinh, mà với cả người dân ở các xã phía tây huyện Tư Nghĩa. Nhiều người con quê huyện Tư Nghĩa sinh sống tại TP.Hồ Chí Minh đã đặt mua chè ở quán cô Hứa và gửi xe vận chuyển vào.

Món chè ở quán cô Hứa được nhiều người ưa thích.

Du khách nườm nượp đổ về đảo hình thành từ núi lửa

Khoảng 7.000 khách đổ về đảo Lý Sơn, thăm hang Câu, chùa Hang, tắm biển bãi Sau và xem lễ hội đua thuyền tứ linh từ 30/4 đến 2/5.

Du khách đến cảng Sa Kỳ, qua cổng kiểm soát an ninh để ra đảo Lý Sơn, ngày 30/4.

Theo thống kê của Ban Quản lý cảng Sa Kỳ - Lý Sơn, trong hai ngày 30/4 và 1/5, có khoảng 6.000 du khách ra Lý Sơn du lịch, tăng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước và tăng gấp 5-7 lần so với ngày thường.

Lăng Vạn An Vĩnh và những câu chuyện về thờ cúng cá Ông

Trên dải bờ biển dài hơn 130 km của tỉnh Quảng Ngãi, làng An Vĩnh, xã Tịnh Kỳ (nay thuộc TP. Quảng Ngãi) là một trong những địa phương lưu giữ nhiều di tích lịch sử, văn hóa đặc sắc. Nơi đây gắn liền với truyền thuyết “Bàn chân khổng lồ”, có Dinh Bà, Dinh Bà Thủy, Lăng Vạn An Vĩnh, Đình làng và cả hệ thống địa đạo trên đồi núi An Vĩnh. Mỗi di tích là một nhân chứng sống động cho chiều sâu văn hóa và truyền thống kiên cường của cư dân vùng biển.

Một góc Miếu thờ ông Nam Hải ở Hoàng Sa, tức Lăng Vạn An Vĩnh (Quảng Ngãi)

Hấp dẫn bánh bèo, bánh ướt Cô Hai

Bánh bèo, bánh ướt là những món ăn quen thuộc, dân dã của người Quảng Ngãi. Nếu như TP. Quảng Ngãi nổi tiếng với quán bánh bèo bà Lợi (xã Tịnh Khê), thì ở TX. Đức Phổ có quán bánh bèo, bánh ướt cô Hai, luôn hấp dẫn thực khách gần xa.

Quán bánh ướt, bánh bèo Cô Hai được nhiều thực khách yêu thích.

Hấp dẫn món cháo vịt, lòng chưng

Quảng Ngãi có nhiều quán cháo vịt ngon, hấp dẫn. Trong số đó, quán cháo vịt mang tên Bà 2 ở đường Nguyễn Bá Loan (TP.Quảng Ngãi) được nhiều thực khách yêu thích.

Ngoài cháo vịt, quán có món lòng chưng thơm ngon, hấp dẫn.

Lạ miệng với mì Quảng cá lóc

Nhớ ngày ở quê, khi nhà nhà tát ao, nước cạn những con cá lóc, cá rô còn sót lại được ông đem ra chợ bán, số còn lại để dành ăn. Ngoài những món quen thuộc như cá lóc kho nghệ, cá lóc nướng gừng, bà tôi thường đãi cả nhà món mì Quảng cá lóc.

Món mì Quảng cá lóc của bà không giống với bất kỳ món mì Quảng nào mà sau này tôi đã từng ăn. Tôi nhớ ngày ấy, bà thường làm sợi mì Quảng bằng thủ công, ngâm gạo vài giờ, rồi dùng cối xay đá xay thành bột mịn rồi mới lọc lấy nước đem đi tráng. Có lẽ chính hương vị phù sa của đồng quê và sự tỉ mỉ, chăm chút của bà đã khiến nó trở nên đặc biệt đến vậy.

Những con cá lóc mang về được bà đánh vảy, cho ít muối vào rửa sạch nhớt, rồi cho vào nồi luộc trên bếp chừng năm đến bảy phút. Nhấc nồi cá xuống để nguội rồi lọc thịt cá để riêng. Giã nát nghệ củ, hành củ, củ nén với chút gia vị rồi ướp cá chừng ba mươi phút cho thấm.

Mì Quảng cá lóc.

Từng có một khu rừng già ở Lý Sơn

Nói Lý Sơn từng có cánh rừng già chẳng mấy người tin vì các ngọn núi - là miệng núi lửa ở hòn đảo này phần lớn là núi đá, đất đai cằn cỗi, cây rừng mọc làm sao được. Nhưng Lý Sơn từng tồn tại một khu rừng già là có thật.

Từ một bức ảnh

Hải quân Mỹ đã chụp bức ảnh rừng nguyên sinh trong lòng hồ Thới Lới năm 1965 khi họ tiến hành cuộc “chiến tranh cục bộ” ở Việt Nam. Bức ảnh cho thấy, người chụp đứng ở vị trí trạm ra đa ngày nay, lia ống kính về phía miệng núi lửa Thới Lới là cánh rừng già, biển ở phía xa xa.

Như mọi người đã biết, sau thất bại của “chiến tranh đặc biệt” (1961 - 1965), Mỹ đổ quân ồ ạt vào miền Nam. Ngoài xây dựng hàng loạt căn cứ quân sự rất quy mô như Biên Hòa (Đồng Nai), Dục Mỹ (Khánh Hòa), Chu Lai (Quảng Nam), quân Mỹ còn hình thành hàng loạt cứ điểm ở những hòn đảo có vị trí chiến lược như đảo Lý Sơn. Họ lắp đặt ra đa trên đỉnh núi Thới Lới, đồng thời xây sân bay dã chiến ở phía đông đảo nhằm khống chế toàn bộ khu vực biển Trung Trung Bộ. Nhắc lại lịch sử để nói về bức ảnh chụp có khu rừng già trong miệng núi lửa Thới Lới là do Hải quân Mỹ chụp. Đây là ảnh màu, điều mà các thợ ảnh người Việt không có được vào thời điểm lúc bấy giờ.

Hấp dẫn các món rang từ càng cúm

Hầu hết các quán hải sản trên địa bàn TP. Quảng Ngãi đều có món càng cúm rang muối ớt hoặc rang me trong thực đơn. Càng cúm là phần càng của con cúm núm, một loại cua có nhiều ở các tỉnh ven biển miền Trung. Tại Quảng Ngãi, cúm núm có ở vùng biển Sa Huỳnh (TX. Đức Phổ), Bình Châu (Bình Sơn).

Cúm núm có hình dạng gần giống cua biển nhưng có chân và càng nhỏ, ngắn hơn. Phần mai của cúm núm có hình tròn, cứng. Từ giữa mùa đông đến mùa xuân là thời điểm sinh trưởng mạnh nhất của cúm núm. Khoảng thời gian này, muốn bắt cúm núm chỉ cần chờ khi thủy triều xuống, cầm theo khúc cây nhỏ buộc sẵn cước, ngắn khoảng nửa sải tay, buộc con cá nhỏ hoặc tôm làm mồi vào đầu sợi cước. Chỉ cần lội ra gần mép sóng một chút để cắm câu, đợi cúm núm trồi lên trên cát tìm mồi thì dùng vợt xúc.

Càng cúm rang me với vị mặn mòi kết hợp với vị chua thanh mát của me tạo nên món ăn dân dã, đậm đà.