Nét đẹp phụ nữ dân tộc ở vùng cao

Giữa nhịp sống hiện đại, hình ảnh những người phụ nữ DTTS ở Quảng Ngãi vẫn hiện lên dịu dàng, đằm thắm. Họ vẫn ngày ngày dệt vải, thêu hoa, trồng lúa, chăm nương; vẫn gửi vào từng tấm thổ cẩm, từng món ăn, từng điệu hát... bao nét văn hóa tinh tế của cha ông trao tuyền lại.

Ở vùng Tây Nguyên nói chung, tỉnh Quảng Ngãi nói riêng, các chị em phụ nữ DTTS luôn có trách nhiệm với cộng đồng trong bảo tồn và phát huy nhà rông truyền thống

Từ đôi tay và tâm hồn của những người phụ nữ khéo léo, bản sắc văn hóa các DTTS ở Quảng Ngãi được nuôi dưỡng và lan tỏa.

"Đăk” và “Ngọk” trong địa danh xứ Quảng

Các địa phương ở phía tây Quảng Ngãi có nhiều xã, phường mang tên gọi khởi đầu bằng chữ “Đăk” và Ngọk”. Đằng sau những danh xưng này là kho tàng lịch sử, văn hóa được người dân gìn giữ qua nhiều thế hệ.

Quảng Ngãi có 96 xã, phường, đặc khu. Trong đó, 16 xã, phường có tên gọi bắt đầu bằng chữ “Đăk” và 3 xã có tên gọi bắt đầu bằng chữ “Ngọk”. Lý giải về ý nghĩa của chữ “Đăk” và “Ngọk”, già A Jar - một người am hiểu về văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh, ở làng Plei Đôn, phường Kon Tum cho biết, trong tiếng dân tộc Ba Na thì “Đăk” là nước, còn tiếng dân tộc Ba Na (nhánh Rơ Ngao) thì “Ngọk” là núi.

Đồng bào dân tộc thiểu số ngày trước thường đặt tên làng, xã dựa vào những đặc điểm quen thuộc, đặc trưng của địa phương. Cũng vì ý nghĩa đó mà những làng, xã có tên gọi khởi đầu bằng chữ “Ngọk” thường ở nơi có núi non bao bọc; còn làng, xã có chữ “Đăk” thường ở ven sông, suối, cạnh nguồn nước. 

Cầu Đăk Bla bắc qua sông Đăk Bla, nối 2 phường Kon Tum và Đăk Bla.

'Rừng chết' giữa hồ xanh ở Măng Đen, cảnh đẹp lạ hút khách check-in

Vài năm trở lại đây, bên cạnh thác Pa Sỹ, hồ Đắk Ke, những ngôi làng cộng đồng như Vi Rơ Ngheo, Kon Tu Rằng, Kon Tu Ma, hồ thủy điện Thượng Kon Tum trở thành điểm đến hấp dẫn du khách khi tới du lịch Măng Đen (Quảng Ngãi).

Hồ thủy điện Thượng Kon Tum là hồ nước bán nhân tạo với diện tích hơn 7 km². Giữa mặt hồ phẳng lặng, trong xanh như tấm gương khổng lồ, những hòn đảo lớn nhỏ nhấp nhô, xen lẫn là những lồng bè nuôi cá nằm rải rác tạo nên bức tranh sơn thủy hữu tình.

Lênh đênh trên con thuyền nhỏ giữa mặt hồ, du khách có thể ngắm nhìn những khu rừng nguyên sinh xanh mướt, xa xa là bản làng bình yên của người Xơ Đăng ẩn hiện trong sương và dòng thác tung bọt nước trắng xóa.

Phong cảnh hữu tình ở hồ thủy điện Thượng Kon Tum. Ảnh: Du lịch Măng Đen

Ốc hút Hoa Sứ - Hương vị của ký ức

Giữa nhịp sống ngày một đổi thay, vẫn có những hương vị bền bỉ đi cùng năm tháng, âm thầm neo lại trong ký ức người quê. Ở thôn Đại Ba, xã Vệ Giang, quán ốc hút Hoa Sứ của bà Nguyễn Thị Thảo đã hơn 25 năm đỏ lửa, trở thành điểm hẹn quen thuộc của bao thế hệ thực khách.

Món ốc hút Hoa Sứ hấp dẫn nhiều thế hệ thực khách ở xã Vệ Giang.

Mùa hồng chín ở Măng Đen

Những ngày này, xã Măng Đen (Quảng Ngãi) như khoác lên mình chiếc áo đỏ vàng rực rỡ. Mùa hồng chín đã giúp nơi đây trở thành điểm dừng chân, check-in thú vị của du khách gần xa.

Làm du lịch trên lòng hồ Sê San

Giữa lòng hồ Sê San mênh mông nơi biên viễn của tỉnh Quảng Ngãi mới, có một làng chài của những cư dân quê ở Cà Mau, An Giang, TP. Cần Thơ... đến lập nghiệp. Tận dụng lợi thế thiên nhiên ban tặng, người dân đã phát triển du lịch trên lòng hồ Sê San để có thêm thu nhập.

Vượt quãng đường hơn 120 km, chúng tôi mới đến được bến thuyền của làng chài Sê San, thuộc địa phận thôn 7, xã Ia Tơi. Lênh đênh trên chiếc thuyền máy chừng mươi phút, một ngôi làng đẹp như tranh thủy mặc hiện ra giữa mênh mông sông nước.

Nhà nổi trên lòng hồ Sê San. Ảnh: NG.BAN

Ngất ngây với tour xuyên rừng xuống biển

Một cách rất tình cờ, tôi đã có một hành trình trải nghiệm xuyên tỉnh Quảng Ngãi theo trục Đông - Tây, hướng từ rừng xuống biển đầy thú vị và ý nghĩa, đó là từ ngã ba Đông Dương đến đảo Lý Sơn. Mỗi chặng đường đi qua và dừng chân đều để lại trong tôi những ấn tượng mạnh mẽ với tất cả sự mê say ngất ngây.

Miền biên viễn ngút ngàn lau

Từ trung tâm xã Bờ Y theo Quốc lộ 40 khoảng 10 km đến ngã ba biên giới, tôi rẽ trái để lên cột mốc nơi giao nhau của 3 nước Việt Nam - Lào - Campuchia (còn gọi là ngã ba Đông Dương). Đường vào cột mốc dài khoảng 14 km, được trải bê tông khá “mượt” nhưng nhỏ và nhiều dốc quanh co, khúc khuỷu.

Tuy phải rất cẩn trọng khi ngồi sau tay lái, nhưng càng lên cao càng thêm phần hào hứng, bởi đất trời cứ như gần lại và mở ra lồng lộng trước mắt. Hai bên là những vườn cà phê và bạt ngàn cây cao su. Điều khiến tôi say đắm là lau trải dài trên những ngọn đồi, sườn dốc. Nhiều đoạn tôi phải dừng lại chiêm ngắm và chụp ảnh vì không cưỡng được vẻ đẹp của cỏ cây, hoa lá và đất trời.

Về làng Kon Teo Đăk Lấp xem đồng bào Xơ Đăng gìn giữ 'linh hồn' của làng

Hơn 160 hộ đồng bào Xơ Đăng trong làng thống nhất sửa lại nhà rông, giữ gìn hồn cốt văn hóa của dân tộc. Mỗi người một việc, với quyết tâm sớm hoàn thành chào mừng Quốc khánh 2/9.

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp, xã Đăk Pxi, tỉnh Quảng Ngãi được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng và được xem là “linh hồn” của làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên nên cứ vài năm sử dụng thì sửa chữa lại.

Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ đồng bào Xơ Đăng trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông, giữ gìn hồn cốt văn hóa của dân tộc. Mỗi người một việc, với quyết tâm sớm hoàn thành chào mừng lễ Quốc khánh 2/9.

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976 và được xem là linh hồn của làng. Dân làng đang chung tay, góp sức sửa chữa lại nhà rông truyền thống. Ảnh: Ngọc Chí

Vẻ đẹp của núi

Quảng Ngãi có nhiều bãi biển đẹp, nước trong xanh, sóng êm và cát mịn, như bãi biển Khe Hai, Mỹ Khê, Châu Tân, Châu Me, Thanh Thủy, Đức Minh; có đặc khu Lý Sơn hấp dẫn bởi trầm tích núi lửa triệu năm. Song, điều đó cũng chưa đủ khi nói về vẻ đẹp của Quảng Ngãi. Bởi lẽ, vùng đất Ấn Trà còn có sự kỳ vĩ, trùng điệp của núi rừng, với những huyền thoại, truyền thuyết, chuyện kể dân gian được thêu dệt từ những ngọn núi thiêng...

Bức tranh hữu tình

Diện tích của tỉnh Quảng Ngãi rộng 14,8 nghìn km², riêng rừng núi chiếm gần 2/3, còn lại là vùng cao nguyên, trung du và đồng bằng. Nhìn trên bản đồ, địa hình phía tây tỉnh rộng lớn chập chùng núi đồi, xuôi về phía đông hẹp dần với vùng đồng bằng bé nhỏ. Quảng Ngãi có nhiều dân tộc anh em cư trú trong sự che chở của những dãy núi nằm ven rìa đông - đông bắc của địa khối Kon Tum. Cao chất ngất về phía tây là dãy núi Ngọc Linh hùng vĩ có ngọn Ngọc Linh cao 2.605 m, được mệnh danh là nóc nhà của Tây Nguyên.

Vũ trụ trên cây nêu của người Ba Na

Người Ba Na nói riêng và đồng bào các DTTS ở Tây Nguyên nói chung theo tín ngưỡng đa thần, quan niệm vạn vật hữu linh - Mỗi sự vật, hiện tượng đều có thần linh ngự trị và cần được thờ cúng. Từ đó, hình thành nên nếp sống, sinh hoạt văn hóa phong phú, với hệ thống lễ hội gắn liền vòng đời người và chu kỳ canh tác. Trong các lễ hội, cây nêu hiện diện như vật linh thiêng, đóng vai trò kết nối con người với thần linh, biểu đạt khát vọng của người Ba Na về cuộc sống và vũ trụ.

Cây nêu của người Ba Na. (Ảnh: Hồ Anh Tiến)

Mùa gặt trên ruộng bậc thang núi Ngọc Linh

Cuối tháng 7, ruộng bậc thang ở đỉnh Ngọc Linh với độ cao 2.600 m, cao nhất Nam Trường Sơn, nhuộm sắc vàng khi lúa vào mùa gặt.

Cách trung tâm Kon Tum (cũ) hơn 100 km, xã Ngọc Linh nổi tiếng với dược liệu sâm cùng tên, nhưng ít người biết nơi đây có những ruộng bậc thang đổi sắc vàng rực rỡ vào cuối tháng 7.

Ruộng nằm bên triền núi Ngọc Linh, khối núi cao nhất miền Trung thuộc hai tỉnh Quảng Ngãi và Quảng Nam.

Siu Puông - thác 7 tầng linh thiêng giữa rừng già Quảng Ngãi

Thác Siu Puông cao 140 m với 7 tầng thác, vắt ngang rừng già như dải lụa, được người Xơ Đăng xem là nơi trú ngụ của thần linh.

Thác Siu Puông ở xã Đăk Sao, Quảng Ngãi nằm ở độ cao 1.524 m so với mặt nước biển, đang là địa điểm trekking thu hút nhiều phượt thủ. Ngoài vẻ đẹp hoang sơ với 7 tầng thác, du khách đi tour này còn được thăm vườn sâm Ngọc Linh cùng những cây dược liệu quý và khám phá văn hóa của đồng bào Xơ Đăng.

Thác Siu Puông nằm giữa rừng già, hai bên là những làn sương mỏng. Ảnh: Phương Phạm

Gành Đá Đỏ - điểm du lịch 'lạ mà quen' ở Quảng Ngãi

Nằm ở phía tây mũi Ba Làng An, gành với những bãi đá đỏ trắng liền kề nhau gần đây trở thành điểm thu hút nhiều bạn trẻ đến chụp hình với biển.

Gành Đá Đỏ nằm phía tây mũi Ba Làng An, ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn.

Ba Làng An vốn là địa điểm du lịch quen thuộc, nổi tiếng với đá trầm tích và những miệng núi lửa ngủ quên, cùng ngọn hải đăng cao 36 m. Từ đầu năm nay, nhiều bạn trẻ chú ý tới Gành Đá Đỏ ở phía tây thay vì xuống gành đá đen quen thuộc ở phía đông. Một số người bất ngờ khi chỉ cần rẽ trái men theo con đường xuyên rừng gần 100 m là một không gian khác lạ.

Khác với màu đen thường thấy ở các gành biển khác, nhiều viên đá, tảng đá ở đây có màu đỏ. Đá đỏ trở thành phông nền cho nhiều bạn trẻ chụp ảnh.

Các hòn đá trong nhiều hình dạng, kích thước, rải dọc gành hình cánh cung. Trong ảnh là hòn có dáng như một chiếc ghế dựa, có mặt phẳng để ngồi và thành để tựa lưng.

Chị Trần Thị Diệu, chủ một quán ăn gần gành, cho biết người địa phương gọi tên Gành Đá Đỏ theo màu sắc của đá trên bờ biển. Loại đá màu đỏ này gần giống với đá ong vốn được người dân các xã ven biển Bình Châu dùng để làm nhà đá ong.

Ngoài lớp đá đỏ, gành còn có những mảng rêu xanh xen kẽ giữa đá và làn nước trong mắt với rong mơ sắp vào mùa. Nhiều khách nữ thường đem theo gậy chụp ảnh ra khu vực này để tự chụp ảnh, quay video tạo dáng theo ý thích.

Ở phía nam Gành Đá Đỏ là bãi đá nổi trên biển màu đen, rồi chuyển tiếp đến bãi đá màu trắng.

Những tảng đá màu trắng nằm sát bên biển, nối tiếp sau những vạt đá đỏ. Bà Phạm Thị Thảo, 50 tuổi, sống ở gần gành cho biết màu trắng do rêu xanh bám trên đá chết đi tạo thành.

Trúc, ở huyện Tư Nghĩa, đến Gành Đá Đỏ check in và cho biết phía nam gành là nơi có thể chụp ảnh với ngọn hải đăng.

Xung quanh gành có một số quán ăn uống của người dân, trong đó có xu xoa, món giải khát bán chạy được nhiều bạn trẻ lựa chọn.

Trên con dốc xuống Gành Đá Đỏ, có những cây bàng khẳng khiu đang vào mùa rụng lá. Con dốc và hàng cây trở thành địa điểm được rất nhiều du khách chụp ảnh. Đây cũng là nơi các bạn trẻ quay video theo trend dốc Đại lý an toàn vì chỉ đơn thuần là đường đi bộ xuống gành, không có xe cộ đông đúc.

"Tôi bất ngờ khi Quảng Ngãi còn nhiều nơi đẹp như vậy", chị Thọ nói, cho biết khung cảnh hàng cây thay lá và con dốc khiến nơi này thêm ấn tượng với view biển phía trước.

Quảng Ngãi có thế mạnh du lịch biển đảo với gần 130 km bờ biển, nhiều bãi biển, gành biển đẹp như Mỹ Khê, Ba Làng An, Gành Yến, Châu Tân, Sa Huỳnh cùng huyện đảo Lý Sơn.

Linh Phạm

VnExpress Du lịch - 21/04/2025

Nơi trưng bày hiện vật thời tiền sử được phát hiện từ bãi vàng

Gần 600 đồ đá, gốm từ di chỉ Lung Leng 30.000 năm trước được trưng bày ở Bảo tàng Kon Tum (cũ), chứng minh một vùng đất năng động và rộng mở.

Nằm giữa trung tâm thành phố Kon Tum, Bảo tàng tỉnh Kon Tum (cũ ) - nay là Bảo tàng tỉnh Quảng Ngãi cơ sở 2, không chỉ là nơi lưu giữ đời sống vật chất và tinh thần của các dân tộc Tây Nguyên mà còn là điểm đến hấp dẫn với giới khảo cổ.

Theo Phó Giám đốc Bảo tàng Nguyễn Văn Quang, bảo tàng đang trưng bày 594 hiện vật từ di chỉ Lung Leng với niên đại từ thời đại đá cũ (cách nay 20.000 - 30.000 năm) đến hậu kỳ đá mới và sơ kỳ kim khí (3.000 - 4.000 năm).

Cuốc vai ngang từ thời kỳ đồ đá được khai quật từ làng Lung Leng bên sông Pô Kô. Ảnh: Thảo Vy

Phát hiện 2 thác nước tự nhiên tuyệt đẹp giữa rừng Quảng Ngãi

Thác nước Sơ Roách và thác Hơ Kook được phát hiện ở rừng nguyên sinh xã Kon Plông, Quảng Ngãi, cách trung tâm Khu du lịch sinh thái quốc gia Măng Đen 30 km.

Thác Hơ Kook nằm giữa rừng nguyên sinh - Ảnh: Đ.T.

Ngày 14-7, ông Đặng Đình Toán - phó chủ tịch UBND xã Kon Plông (tỉnh Quảng Ngãi) - cho biết địa phương vừa khảo sát hai thác nước nguyên sơ tuyệt đẹp giữa rừng tự nhiên, có tiềm năng phát triển du lịch.

Thác đầu tiên nằm tại thôn Kon Plông (xã Kon Plông) được người dân địa phương gọi là thác Sơ Roách, cách tuyến đường Trường Sơn Đông và cách bản làng gần nhất có người sinh sống khoảng 2 km. Thác cao khoảng 5-6 m, phía dưới là hồ nước rộng, đá phủ đầy rêu xanh, khung cảnh tự nhiên đặc sắc.

Ngôi chùa thiêng 'trời xây' trong hang núi lửa triệu năm ở đảo Lý Sơn hút khách

Cùng với hang Câu, đỉnh Thới Lới, cổng Tò Vò, đảo Bé, chùa Hang là một địa điểm du khách không thể bỏ qua khi tới du lịch Lý Sơn (Quảng Ngãi).

Chùa Hang, tên chữ là "Thiên Khổng Thạch Tự" (nghĩa là chùa đá trời xây) nằm dưới vách núi Thới Lới cao 169 m so với mực nước biển. Thới Lới là ngọn núi lửa từng phun trào cách đây hàng triệu năm.

Rượu ghè men lá H’nham

Đặt trên bàn những ghè rượu mới ủ, các chị em trong tổ liên kết nấu rượu ghè và dệt thổ cẩm ở phường Trường Chinh (thành phố Kon Tum) giới thiệu rất hấp dẫn về sản phẩm mình làm ra: Một thức uống với chất men cực kỳ độc đáo, không giống với loại men ở bất cứ nơi nào.

Sản phẩm rượu ghè trưng bày, giới thiệu tại một số sự kiện. Ảnh: H.T

Suối Đăk Lôi níu chân du khách

Một buổi trưa nắng nóng cuối tuần, chúng tôi tìm đến điểm du lịch cộng đồng được nhiều người nhắc đến là suối Đăk Lôi (thôn Kon Jong, xã Ngọc Réo, huyện Đăk Hà). Từ thành phố Kon Tum, chỉ khoảng 20 phút di chuyển bằng xe máy trên con đường bê tông phẳng lì, hai bên rợp bóng cây cao su xanh mướt, chúng tôi đã đến và được khám phá trọn vẹn vẻ đẹp nguyên sơ nơi đây.

Du khách thư giãn, vui chơi bên suối Đăk Lôi giữa khung cảnh thiên nhiên xanh mát, hoang sơ. Ảnh: HT

Khám phá lòng hồ Ya Ly – “Viên ngọc xanh” giữa núi rừng Kon Tum

Nằm cách trung tâm thành phố Kon Tum chừng 15km về phía Tây, lòng hồ Ya Ly (thuộc xã Ia Chim, TP. Kon Tum, tỉnh Kon Tum) như một dải lụa xanh vắt ngang giữa núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ. Nơi đây được ví von như “bảo tàng thiên nhiên mở” ẩn chứa nhiều giá trị kinh tế, du lịch sinh thái độc đáo đang từng bước được đánh thức.

Khách du lịch tham quan, trải nghiệm trên lòng hồ Ya Ly

Đặc sản Lý Sơn có tên đáng sợ, thoắt ẩn thoắt hiện, có tiền cũng khó mua

Lần đầu tới chợ hải sản hay các nhà hàng ở Lý Sơn (Quảng Ngãi), nhiều du khách không khỏi ngạc nhiên khi được giới thiệu về loài cá có tên vừa lạ lùng, vừa đáng sợ - cá tà ma.

Không giống như cái tên, cá tà ma không xấu xí, không hung tợn, cũng không hề độc hại. Thịt của chúng trắng, thơm, rất ngọt và chắc nên có thể chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn.

Theo anh Giàu, một ngư dân trên đảo Lý Sơn, loài cá này sống chủ yếu ở các gành rạn, bơi rất khoẻ, nhanh, lanh lợi, thoắt ẩn thoắt hiện nên khó phát hiện, khó đánh bắt. Bởi vậy, ngư dân gọi chúng là cá tà ma.

Cá tà ma có thân dẹt, có loại tà ma trắng và tà ma đen (vảy đậm màu hơn), nhìn rất giống cá rô phi nước ngọt. Nếu không phải người dân miền biển thì khó phân biệt được hai loại cá này.