Hang Thẩm Khuyên - Thẩm Hai: Di tích khảo cổ độc đáo nơi Xứ Lạng

Hang Thẩm Khuyên - Thẩm Hai thuộc xã Tân Văn, có diện tích khoảng 22.380 m². Quần thể hang động này nằm trên dãy núi đá vôi Phia Gà, thuộc hệ thống núi đá vôi Điềm He - Bình Gia, cách trung tâm tỉnh Lạng Sơn 65 km về phía Đông Nam. Đây là di tích khảo cổ quan trọng, đồng thời là điểm tham quan trong tuyến du lịch số 2 của Công viên địa chất Lạng Sơn.

Biển ghi Di tích khảo cổ Hang Thẩm Khuyên - Thẩm Hai được đặt nổi bật trên vách núi, ngay khu vực cửa hang.

Vũ điệu Sư tử mèo - Di sản nơi biên cương xứ Lạng

Trong không gian văn hóa miền biên viễn, múa sư tử mèo của đồng bào Tày, Nùng ở Lạng Sơn không chỉ là màn trình diễn hội Xuân mà còn là biểu tượng của niềm tin, khát vọng và bản sắc. Được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, vũ điệu này đang được gìn giữ, trao truyền đầy sống động hôm nay.

Toàn cảnh lễ hội múa Sư tử mèo của đồng bào Tày, Nùng ở Lạng Sơn.

Năm 2017, múa Sư tử mèo được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo Tiến sĩ Hoàng Văn Páo, Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa tỉnh Lạng Sơn, loại hình này gắn liền với tín ngưỡng và bản sắc của cộng đồng Tày - Nùng, vốn chiếm đa số dân cư địa phương. Hình tượng sư tử mèo được coi là biểu tượng của may mắn, uy phong và thịnh vượng. Mỗi dịp Tết đến, Xuân về các gia đình thường mời đội múa về biểu diễn với niềm tin xua đuổi tà ma, mang lại một năm mới an khang.

Quỳnh Sơn - Vẻ đẹp Xứ Lạng

Làng Văn hóa Du lịch Cộng đồng Quỳnh Sơn nằm trên địa bàn xã Bắc Quỳnh, huyện Bắc Sơn, cách trung tâm thành phố Lạng Sơn khoảng 80 km về phía tây nam theo tuyến quốc lộ 1B. Đây là nơi sinh sống lâu đời của cộng đồng người Tày, với những mái nhà sàn truyền thống nằm san sát nhau, tạo nên không gian sinh hoạt đậm tính gắn kết. Quỳnh Sơn không chỉ hấp dẫn bởi cảnh sắc thiên nhiên yên bình mà còn bởi những giá trị văn hóa đặc sắc, đậm đà bản sắc dân tộc, đặc biệt là văn hóa Tày được bảo tồn và phát huy rõ nét trong đời sống hàng ngày.

Bắt đầu hành trình về Quỳnh Sơn, tôi như lạc vào một thế giới riêng, nơi hơn 400 ngôi nhà sàn truyền thống xếp lớp đều đặn, cùng quay mặt về hướng Nam, lưng tựa vào dãy núi đá sừng sững. Thoạt nhìn, những mái ngói âm dương tưởng như giống hệt nhau, nhưng nếu để ý kỹ, mỗi căn nhà lại mang dấu ấn riêng nơi hiên, cửa hay vách gỗ như chính cá tính của từng gia chủ.

Na Lạng Sơn vào vụ

Trên những sườn núi đá vôi của Lạng Sơn, mùa na lại chín rộ, tỏa hương ngọt ngào. Loại quả đặc sản này từ lâu đã trở thành niềm tự hào của vùng đất Xứ Lạng, không chỉ nhờ hương vị đặc trưng mà còn bởi quy trình canh tác độc đáo.

Những vườn na xanh mướt trải dọc triền núi đá vôi, cây na bám rễ vào khe đá, kết trái trĩu cành trên triền núi đá vôi, đây là đặc trưng cảnh quan và điều kiện canh tác độc đáo của na được trồng tại Lạng Sơn

Hữu Liên - điểm dừng chân lý tưởng

Xã Hữu Liên được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xã Hữu Liên và Yên Thịnh của huyện Hữu Lũng (cũ). Sau sáp nhập, xã có tổng diện tích tự nhiên 122,56 km² với trên 8.700 nhân khẩu. Toàn bộ địa bàn hiện nay nằm trong Khu dự trữ thiên nhiên Hữu Liên - nơi lưu giữ hệ sinh thái rừng phong phú, đa dạng bậc nhất tỉnh Lạng Sơn, đồng thời nơi đây cũng thuộc vùng lõi của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Cách trung tâm huyện Hữu Lũng (cũ) khoảng 25 km về phía Bắc, Hữu Liên hiện lên như một vùng quê yên bình, nên thơ, được thiên nhiên ưu đãi với núi non hùng vĩ, thảo nguyên rộng lớn. Những lợi thế này đang từng bước đưa Hữu Liên trở thành điểm đến hấp dẫn cho du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và các hoạt động trải nghiệm khám phá.

Từ trên cao nhìn xuống, làng du lịch cộng đồng Hữu Liên hiện ra như một bức tranh thiên nhiên hài hòa, với màu xanh bạt ngàn của núi rừng, những thảo nguyên trải dài xen lẫn các mái nhà sàn truyền thống của đồng bào địa phương. Đây là nơi sinh sống của cộng đồng các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Mông… vốn gắn bó lâu đời với mảnh đất này. Không chỉ vậy, Hữu Liên còn lưu giữ nhiều di sản văn hóa đặc sắc như những ngôi nhà sàn bốn mái, điệu hát then, hát pá xoan…, tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho vùng quê yên bình này.

Thác Bièng Khút: “Viên ngọc thô” ẩn sâu trong cánh rừng Mẫu Sơn

 

Lạng Sơn, vùng đất biên cương không chỉ nổi tiếng với văn hóa đa dạng và ẩm thực đặc sắc mà còn ẩn chứa vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, đặc biệt là những thác nước hoang sơ. Trong chuyến khảo sát đầu tháng 5/2025, phóng viên chúng tôi đã đặt chân đến Thác Bièng Khút, một "viên ngọc thô" kỳ diệu nằm sâu trong cánh rừng Mẫu Sơn, thuộc Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn, xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu mến vẻ đẹp hoang sơ của Xứ Lạng. Hành trình khám phá tuy không dễ dàng nhưng phần thưởng là được chứng kiến một khung cảnh thiên nhiên tuyệt mỹ.

Dân dã bánh xì ón Xứ Lạng

Khi nhắc đến ẩm thực Lạng Sơn không thể không nhắc đến những món bánh ngon giàu bản sắc văn hóa mà không nơi đâu có được. Trong đó có bánh xì ón - một món bánh truyền thống của người dân tộc Tày, Nùng Xứ Lạng. Từ những nguyên liệu bình dị, dân dã như gạo nếp, đỗ xanh, đỗ trắng… người dân đã tạo nên một món bánh dẻo thơm, mang đậm hơi thở quê hương. 

Bà Hoàng Thị Đồng, phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn thực hiện các công đoạn làm bánh xì ón

Lộc Bình đánh thức tiềm năng du lịch

Phát huy những lợi thế về cảnh quan, những năm gần đây, các cấp, ngành trên địa bàn huyện Lộc Bình đã và đang tập trung xây dựng, phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái, qua đó góp phần không nhỏ trong việc gia tăng trải nghiệm, thu hút đông đảo du khách tới địa bàn. 

Du khách tham quan tại điểm du lịch sinh thái thác Bản Khiếng, huyện Lộc Bình

Huyện Lộc Bình có tiềm năng du lịch phong phú, đa dạng, trong đó nổi bật là tiềm năng du lịch sinh thái với 14 hồ nhân tạo, tiêu biểu như: Tà Keo, Bản Lải, Nà Cáy, thác Bản Khiếng… Lộc Bình cũng là 1 trong 4 tuyến du lịch Vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO của tỉnh. Nổi bật trên địa bàn huyện còn có điểm du lịch núi Mẫu Sơn đã được UBND tỉnh quy hoạch, đầu tư xây dựng thành Khu du lịch quốc gia. Đây là những yếu tố rất thuận lợi cho phát triển du lịch của huyện, đặc biệt là du lịch sinh thái.

Ghé xứ Lạng thưởng thức đặc sản bánh áp chao vịt dân dã

Nhắc đến Lạng Sơn, ngoài đặc sản vịt quay, lợn quay lá móc mật, khâu nhục, bánh ngải... không thể không nhắc đến bánh áp chao biến tấu từ vịt trứ danh.

Từ lâu, bánh áp chao hay bánh vịt chao đã trở thành đặc sản dân dã, khiến thực khách ấm lòng ngày đông giữa phố phường Lạng Sơn tấp nập.

Có nhiều cách giải thích khác nhau cho cái tên lạ lùng của món bánh này. Tên gọi này có thể xuất phát từ cách người Tày, Nùng chế biến đặc sản vùng cao Đông Bắc này là nặn rồi đem chao nóng. Có ý kiến cho rằng tên gọi này xuất phát từ phiên âm của "vịt chao".

Bánh áp chao có cách chế biến đơn giản, hương vị độc đáo. Vỏ bánh được làm từ hỗn hợp bột gạo nếp, gạo tẻ đặc sánh, trộn thêm đỗ tương và khoai môn nạo để tăng thêm độ thơm, giòn, vị đặc trưng. Hỗn hợp bột sau khi trộn đều, đem ủ khoảng 3 - 4 giờ, để khi rán bánh phồng đều.

Bánh được chiên ngập trong chảo dầu nóng cho đến chín. Ảnh: Thu Hiền

Thanh mát bánh gio Đình Lập

Bánh gio là loại bánh truyền thống thường được người dân huyện Đình Lập làm vào dịp Tết Đoan Ngọ (mùng 5/5 âm lịch) hằng năm. Xuất phát từ nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, những năm gần đây, một số hộ dân trên địa bàn huyện đã sản xuất bánh để bán ra thị trường quanh năm. Bánh gio Đình Lập có màu vàng cánh dán, khi ăn vị thanh mát hoà quyện với mật mía ngọt thanh khiến nhiều thực khách nhớ mãi không quên. 

Người dân thôn Pò Tấu, xã Đình Lập gói bánh gio truyền thống (ảnh chụp tháng 5/2025)

Nghề nhuộm vải chàm của người Nùng

Bình Gia là huyện miền núi của tỉnh Lạng Sơn có đông đồng bào DTTS sinh sống, trong đó dân tộc Nùng chiếm 62% dân số toàn huyện.

Những hạt bông được người dân thu hái từ nương về mang ra phơi

Quốc lộ 279 - con đường dành cho những phượt thủ lì lợm

Chuyến đi chinh phục Quốc lộ 279 bắt đầu bằng một ý nghĩ ngông cuồng, nhưng kết thúc đầy thỏa mãn.

Chuyến phượt ngẫu hứng kéo dài 8 ngày, 905 km, xuyên qua những con đèo ít ai nhắc tới, những cung đường chỉ có dân phượt gạo cội mới dám liều. Không phải Mã Pí Lèng hay Ô Quy Hồ nổi danh, Quốc lộ 279 (QL279) là một cuộc thử thách tinh thần - con đường sinh ra để đo xem ai đủ kiên trì, ai chỉ biết chém gió trên bàn nhậu.

Nhóm Phượt MTB chinh phục Quốc lộ 279. Ảnh: Gia Bách

Ấn tượng nghi lễ rước kiệu tại Lễ hội Kỳ Cùng – Tả Phủ

Đúng 12 giờ ngày 2/3 (tức ngày 22 tháng Giêng năm Giáp Thìn), tại thành phố Lạng Sơn đã diễn ra nghi thức rước kiệu của Quan lớn Tuần Tranh tại Đền Kỳ Cùng (phường Vĩnh Trại) đến dự lễ hội, thăm hỏi và tạ ơn Tả đô đốc Hán quận công Thân Công Tài ở Đền Tả Phủ (phường Hoàng Văn Thụ) vì đã minh oan cho Quan lớn Tuần Tranh. Đến 27 tháng Giêng đoàn lại rước ngài trở lại đền Kỳ Cùng.

Dưới đây là một số hình ảnh đặc sắc, ấn tượng về nghi lễ rước kiệu ngày 22 tháng Giêng năm Giáp Thìn: 

Đoàn đưa bát nhang Quan lớn Tuần Tranh (tại Đền Kỳ Cùng) lên kiệu để rước sang Đền Tả Phủ

Văn hóa dân tộc Dao: Tài nguyên quý giá để xứ Lạng phát triển du lịch

Lạng Sơn, vùng đất sinh sống của nhiều dân tộc với những phong tục tập quán đặc sắc. Trong đó, đồng bào dân tộc Dao có nhiều nét văn hóa độc đáo, riêng có, thể hiện qua trang phục, tín ngưỡng dân gian, phong tục tập quán, dân ca, dân vũ... Đây là nguồn tài nguyên quý giá góp phần phát triển du lịch xứ Lạng.

Trao truyền nghề thêu truyền thống

Đậm đà gà ủ muối hoa tiêu Xứ Lạng

Từ những nguyên liệu dân dã, chị Nguyễn Thị Hồng Xiêm, phường Đông Kinh, thành phố Lạng Sơn đã chế biến thành công món gà ủ muối hoa tiêu được nhiều khách hàng ưa chuộng. Năm 2024, sản phẩm được đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP 3 sao.

Để tìm hiểu về món gà ủ muối hoa tiêu độc đáo này, chúng tôi tìm đến cơ sở sản xuất hộ kinh doanh nhà hàng Hồng Xiêm, số 2A, đường Phai Vệ, phường Đông Kinh, thành phố Lạng Sơn của chị Nguyễn Thị Hồng Xiêm.

Trong lúc đang chuẩn bị các nguyên liệu, chị Nguyễn Thị Hồng Xiêm chia sẻ: Vốn đam mê nấu ăn, muốn tự tay làm ra những thực phẩm ngon, chất lượng, năm 2021, tôi đã học tập cách làm gà ủ muối của một đầu bếp nổi tiếng tại Hà Nội và thử nghiệm tìm ra công thức riêng để làm món gà ủ muối hoa tiêu của chính mình. Đến với Lạng Sơn, ngoài đặc sản vịt quay, lợn quay thì gà làng thả vườn cũng có thể được xếp vào hàng nguyên liệu chất lượng. Với mong muốn nhiều người tiêu dùng biết tới món gà ủ muối hoa tiêu mang hương vị riêng, độc đáo của Xứ Lạng, nên khi nghiên cứu thành công món ăn này, tôi quyết định đưa ra thị trường và phát triển nó.

Ngọt thơm kẹo hồng Vân Nham

Xã Vân Nham, huyện Hữu Lũng từ lâu đã nổi tiếng với nhiều loại bánh truyền thống như bánh gai, bánh ngải, bánh chưng… đặc biệt trong số đó phải kể đến món kẹo hồng được làm từ bột gạo nếp và quả gấc. Đây là món kẹo có từ lâu đời của người dân tộc Nùng nơi đây. Kẹo thường được người dân làm vào các dịp lễ, tết để cúng tổ tiên hoặc làm quà biếu, đãi khách đến chơi nhà. 

Chị Lê Thị Bắc, thôn Pồ Nim, xã Vân Nham đóng hộp sản phẩm kẹo hồng

Chạy xe dưới trời âm độ C lên đỉnh Mẫu Sơn săn băng tuyết

Đỉnh Mẫu Sơn, Lạng Sơn đang là điểm đến thu hút hàng nghìn du khách ghé thăm để ngắm băng tuyết dưới thời tiết âm độ C.

Nhiệt độ giảm sâu trong vài ngày qua khiến các tỉnh Bắc bộ và Bắc Trung bộ tiếp tục chìm trong giá rét. Tại một số địa điểm ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh…, nhiệt độ xuống dưới 0 độ C, xuất hiện băng giá, mưa tuyết ở vài nơi.

Theo Phòng Quản lý khu du lịch Mẫu Sơn, từ chiều ngày 22.1 đến 14h 23.1, khu du lịch đón hơn 2.000 lượt khách lên ngắm băng giá.

Băng phủ dày trên đỉnh Mẫu Sơn, Lạng Sơn. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Làng người Tày ẩn hiện trong sương ở Lạng Sơn

Làng Quỳnh Sơn ở Lạng Sơn có hàng trăm ngôi nhà gỗ mái ngói âm dương, cửa quay về một hướng và được bao phủ trong mây quanh năm.

Làng Quỳnh Sơn thuộc xã Bắc Quỳnh, huyện Bắc Sơn với gần 450 ngôi nhà sàn tuổi đời gần trăm năm. Làng có khoảng 1.800 nhân khẩu là dân tộc Tày định cư lâu đời.

Bên cạnh cảnh quan, điều thu hút ở làng là các ngôi nhà sàn có kiến trúc đồng nhất, với mái được lợp bằng ngói âm dương và cửa quay về hướng nam, tạo không gian thoáng mát.

Diện mạo mới ở di tích Quốc gia đền Tả Phủ

Trong những địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng trên quê hương Xứ Lạng không thể không nhắc tới di tích đền Tả Phủ thờ Hán Quận công Thân Công Tài (phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn). Năm 2023, ngôi đền bắt đầu được tu bổ, tôn tạo từ nguồn xã hội hóa. Ngày 12/9/2024, đền Tả Phủ đã khánh thành và đưa vào sử dụng, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của Nhân dân, du khách gần xa.

Phóng viên Báo Lạng Sơn đã có dịp đến thăm và ghi lại những hình ảnh đẹp của di tích trong diện mạo mới.

Đền Tả phủ hiện tọa lạc tại trung tâm phố chợ Kỳ Lừa, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn. Theo văn bia lưu giữ tại đền, ngôi đền này được Nhân dân 7 phường chợ ở Đoàn Thành Lạng Sơn cùng với 13 phường buôn Trung Quốc cùng nhau xây dựng vào năm 1683. Đền thờ Tả Đô đốc Hán Quận công Thân Công Tài. Ngôi đền đã được xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 1993.Lễ hội đền Tả Phủ được tổ chức từ ngày 22 đến 27 tháng Giêng hằng năm. Lễ hội đã được ghi vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia năm 2015

Dẻo thơm bánh bí đỏ Bắc Sơn

Đến với huyện Bắc Sơn, du khách không chỉ được khám phá những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng cùng với những nét đẹp văn hóa cộng đồng đặc sắc của đồng bào các dân tộc mà còn được thưởng thức những món ẩm thực độc đáo, đặc biệt trong số đó có món bánh bí đỏ.

Bánh bí đỏ là món bánh truyền thống của người dân tộc Tày huyện Bắc Sơn. Từ xưa, đây là món bánh không thể thiếu trong các mâm cỗ cưới của người dân nơi đây, hiện nay, do nhu cầu ngày càng cao của thị trường, nhiều hộ còn làm hằng ngày để phục vụ khách hàng, đặc biệt là khách du lịch khi đến với Bắc Sơn.

Bà Dương Thị Giăng thực hiện công đoạn làm bánh bí đỏ