Đình Yên Phú: Từ bến sông tới phố hàng

Giữa nhịp phố phường tấp nập hôm nay, ít ai hình dung nơi góc Hàng Mã – Hàng Rươi từng là bến sông Tô Lịch rộn ràng thuyền buôn, là xóm chài Yên Phú xưa bên bờ nước. Từ bến sông thành phố hàng, từ làng nghề tới đô thị, đình Yên Phú vẫn lặng lẽ giữ hồn quá khứ giữa phố phường, kể lại câu chuyện về một Hà Nội từ sông nước mà thành.

Từ xóm chài đến bến sông thuyền buôn nhộn nhịp

Trong sách Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX của cụ Nguyễn Văn Uẩn (1912-1991), cho biết dấu tích cổ xưa quanh khu phố Hàng Lược, Hàng Mã, Hàng Cót, Hàng Rươi, nằm quanh bến sông Tô Lịch, khi ấy sông vẫn rộng, thuyền mành xứ Nghệ từ sông Hồng đi sâu vào tận Phủ Từ, nơi con sông dừng lại hào nước bao quan tường Thành Hà Nội xưa. Ta có thể tưởng tượng được cảnh thuyền bè nhộn nhịp gữa hai bên bờ phố xá sầm uất. Chỉ một đoạn sông ngắn mà trên bờ có tới năm ngôi đền miếu đình chùa và mấy chỗ họp chợ.

Bộ sách Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX của tác giả Nguyễn Văn Uẩn, bản in năm 1995. Bộ sách được chia làm 6 quyển, dựa trên các khu vực của thành phố. Mỗi quyển có một bài mở đầu nêu những đặc điểm riêng của khu vực nói trong tập sách và các phần, chương theo đặc điểm địa lý và dân cư. Ảnh: Oreka.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Đình thần Tân Lập Phú

Di tích Đình thần Tân Lập Phú tọa lạc tại khu phố Phú Xuân, phường Phú Thịnh, thị xã Bình Long, tỉnh Bình Phước.

Di tích Đình thần Tân Lập Phú được khởi dựng năm 1923, bởi lớp cư dân người Việt đầu tiên từ Bắc bộ, Bình – Trị – Thiên di cư đến khai phá vùng đất Tân Lập Phú, Bình Long. Đây là minh chứng cho quá trình vận động cư dân cũng như quá trình giao thoa văn hóa các cộng đồng người tại vùng đất Bình Long nói riêng và Bình Phước nói chung vào những năm đầu thế kỷ XX. Cũng giống như nhiều ngôi đình khác ở Bình Phước, Đình thần Tân Lập Phú mang nét kiến trúc, cách bài trí và sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của Đình làng Nam Bộ.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Đình thần Thanh An

Di tích Đình thần Thanh An tọa lạc tại xã Thanh An, huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước.

Di tích Đình thần Thanh An được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1921, do ông Cả Chưa và một số người có uy tín trong làng vận động Nhân dân đóng góp xây dựng. Do sự tác động của chiến tranh, Đình thần Thanh An trải qua nhiều lần xây dựng và tu sửa nên không còn giữ được nét kiến trúc ban đầu. Tuy nhiên, Đình thần Thanh An vẫn lưu giữ được những giá trị cốt lõi của văn hóa truyền thống dân tộc và các giá trị tốt đẹp của Đình thần đối với đời sống xã hội.

Về ngôi đình còn lưu giữ nhiều sắc phong

Tọa lạc ở vị trí đắc địa tại thôn 5, xã Hoằng Sơn, đình Thanh Nga không chỉ là nơi thờ cúng, sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người dân địa phương, mà còn là “nhân chứng” của biết bao thăng trầm lịch sử. Không chỉ nổi bật về mặt kiến trúc, người dân nơi đây luôn tự hào khi đình làng đang lưu giữ nguyên vẹn nhiều sắc phong và thần phả...

Những sắc phong được người dân lưu giữ nguyên vẹn ở đình Thanh Nga.

Đình và nhà thờ tiền hiền Lỗ Giáng: Nơi lưu giữ nghĩa cử đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”

Đình và Nhà thờ Tiền Hiền Lỗ Giáng còn lưu giữ một số bản phong sắc có niên đại từ thời Minh Mạng đến Bảo Đại, một tấm biển được nhà Nguyễn sắc phong với 4 chữ lớn “Mỹ tục khả gia”, tạm dịch là “Phong tục tốt đáng khen”.

Đình và Nhà thờ tiền hiền Lỗ Giáng - phường Hoà Xuân Quận Cẩm Lệ được thành lập từ năm 1471 là công trình di tích lịch sử cấp thành phố vào tháng 4/2007. Trong 2 cuộc kháng chiến đây là "Địa chỉ đỏ" của Cách mạng, nơi đây còn lưu giữ các bản sắc phong thời kỳ Minh Mạng đến Bảo Đại.

Làng Lỗ Giáng được thành lập từ đời Lê Thánh Tông 1476. Trong sách “Ô Châu Cận Lục” của Dương Văn An viết vào năm 1555, đã thấy xuất hiện tên Làng Lỗ Giáng. Làng Lỗ Giáng bấy giờ thuộc huyện Điện Bàn, phủ Triệu Phong, trấn Thuận Hóa.

Đình làng Lỗ Giáng

Kiến trúc tinh xảo của đình Ông Voi 300 tuổi, lưu giữ 10 đạo sắc phong của vua

Gần 300 năm tuổi, đình Ông Voi ở Hội An (Đà Nẵng) nổi bật với hậu tẩm hai tầng, cặp tượng voi uy nghi trước sân và hiện còn lưu giữ 10 đạo sắc phong, trở thành điểm nhấn văn hóa - tín ngưỡng đặc sắc của cư dân phố cổ.

Đình Hội An, dân gian quen gọi là đình Ông Voi, được xây dựng từ thế kỷ 18. Không chỉ là điểm sinh hoạt cộng đồng, đây còn là không gian tín ngưỡng quan trọng của cư dân phố Hội.

Theo Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Thế giới Hội An, ngôi đình mang giá trị độc đáo cả về quy mô, kết cấu và nghệ thuật trang trí. Mặt bằng tổng thể gồm cổng, trụ biểu, tường rào, sân rộng phía trước với cặp tượng voi, tiền đường, sân giữa lát đá, nhà đông - nhà tây, chính điện và hậu tẩm.

Bắc Ninh: “Đánh thức” di sản đình làng

Đình làng Bắc Ninh - Kinh Bắc từ lâu đã hiện hữu như chứng nhân lưu giữ mạch nguồn văn hóa, lịch sử, tín ngưỡng của cộng đồng. Trải qua thăng trầm, những ngôi đình cổ kính, uy nghiêm trở thành biểu tượng văn hóa, điểm tựa tinh thần và là nơi kết tinh bản sắc làng xã. Tuy vậy, di sản đình làng Bắc Ninh hầu như chưa được phát huy hiệu quả trong hoạt động du lịch, chưa trở thành điểm đến thu hút khách thập phương...

Những giá trị tiêu biểu của đình làng vùng Kinh Bắc

Như một bảo tàng về văn hóa cộng đồng làng xã của người Việt, đình làng không chỉ là nơi thờ Thành hoàng, mà còn gửi gắm niềm tin, ước vọng về cuộc sống yên bình, no ấm.

Vẻ đẹp trứ danh của bức cửa võng đình Diềm (phường Kinh Bắc).

Tìm về đình, miếu để hiểu thêm về lịch sử Long An

Đình Hiệp Ninh - Chứng tích Cách mạng Tháng Tám

Những ngày tháng tám lịch sử, cờ đỏ rợp khắp mọi miền đất nước, lòng người ngân vang khúc khải hoàn ca kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đi cùng thắng lợi vẻ vang đó là những chứng tích ghi dấu hành trình cách mạng. Nổi bật giữa lòng phường Tân Ninh, tỉnh Tây Ninh, đình Hiệp Ninh không chỉ là công trình kiến trúc cổ mà còn là nơi in đậm dấu ấn của tinh thần yêu nước và khát vọng độc lập. Chính tại ngôi đình này, những người con ưu tú của quê hương đã hun đúc ý chí đấu tranh, thắp lên ngọn lửa cách mạng, góp phần làm nên mùa thu tháng tám lịch sử.

Đình Hiệp Ninh là ngôi đình cổ được xây dựng vào khoảng năm 1880, thờ Thần hoàng bổn cảnh Trần Văn Thiện - người có công di dân lập ấp, khai phá và tạo dựng Tây Ninh xưa. Đây là một trong số rất ít những ngôi đình xây dựng cuối thế kỷ XIX còn giữ được gần như nguyên vẹn phong cách đình làng cổ xưa, mang đặc trưng đình thần Nam Bộ.

Đình Hiệp Ninh vẫn giữ vẹn nguyên những kiến trúc cổ xưa

Mãn nhãn với những lồng đèn Trung thu xưa tại ngôi đình trăm tuổi ở TP.HCM

Du khách như được chìm đắm trong thế giới của những chiếc lồng đèn Trung thu xưa, mang đậm giá trị văn hóa truyền thống trong không gian cổ kính của đình Sơn Trà (phường Tân Định, TP.HCM).

Đôi lồng đèn hình bọ ngựa - con vật gắn liền với nhiều câu ca dao, tục ngữ - được hoàn thiện trong khoảng 1 tuần - Ảnh: TRÍ ĐỨC

Đình Cù Vân - Một chứng tích lịch sử

Đã 80 năm trôi qua, nhưng sự kiện lịch sử trọng đại diễn ra tại đình Cù Vân (xóm Đình, xã An Khánh, nay là xóm 8) vẫn còn vẹn nguyên trong lòng người. Bởi đó là kí ức của thời “đất nước đứng lên”. Nơi được lịch sử lựa chọn làm địa điểm dừng chân, tụ nghĩa của đoàn quân cách mạng.

Đình Cù Vân được nhân dân trong vùng công đức xây dựng lại.

Đình Đầu - nơi lưu giữ nhiều dấu ấn Cách mạng tháng Tám

Tọa lạc tại thôn Đầu (xã Hợp Tiến), đình Đầu không chỉ là trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân mà còn là nơi ghi dấu những sự kiện lịch sử cách mạng quan trọng của địa phương.

Không chỉ là nơi thờ tự, đình Đầu còn gắn liền với nhiều dấu mốc lịch sử quan trọng trong phong trào cách mạng kháng chiến tại xã Hợp Tiến. Ảnh THÀNH CHUNG

Khám phá vẻ đẹp kiến trúc - nghệ thuật của ngôi đình cổ Quán Khái

Đình cổ Quán Khái tại xã Vĩnh Hải, thành phố Hải Phòng (trước là xã Tiền Phong, huyện Vĩnh Bảo) không chỉ là nơi gửi gắm tâm linh của người dân mà còn là công trình kiến trúc - nghệ thuật đặc sắc.

Đình Quán Khái toạ lạc tại xã Vĩnh Hải, thành phố Hải Phòng (trước là xã Tiền Phong, huyện Vĩnh Bảo)

Trải qua hơn một thế kỷ, đình Quán Khái vẫn giữ được vẻ bề thế, cổ kính, phô diễn tinh hoa của kỹ nghệ chạm khắc gỗ truyền thống và văn hóa thờ Thành hoàng đậm chất Việt.

Đậm đà bản sắc văn hóa Lễ hội Kỳ yên Đình thần Tân Phú

Từ ngày 13 - 15/7/2025 (nhằm ngày 19 - 21 tháng 6 Âm lịch), Lễ hội Kỳ yên Đình thần Tân Phú, xã Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp diễn ra trong không khí trang nghiêm, rộn ràng và đậm đà bản sắc văn hóa truyền thống của vùng đất Nam bộ.

Đông đảo người dân và du khách từ khắp nơi về tham dự Lễ hội Kỳ yên Đình thần Tân Phú

Mộ cổ 135 năm ở TP.HCM: Dấu tích người khai phá đất Thủ Đức

Mộ cổ 135 năm của Tiền hiền Tạ Dương Minh, người khai phá đất Thủ Đức vẫn được gìn giữ nguyên vẹn ở TP.HCM.

Nép mình trong một con hẻm, mộ cổ Tiền hiền Tạ Dương Minh hiện ra như một mảnh ký ức còn sót lại của vùng đất Thủ Đức xưa. Không biển chỉ dẫn, không hàng rào biệt lập, ngôi mộ này nằm lộ thiên, tọa lạc ở phường Thủ Đức (TP.Thủ Đức cũ), TP.HCM.

Đây là một trong những mộ cổ hiếm hoi vẫn còn khá nguyên vẹn, gắn với một nhân vật có công lớn trong việc khai hoang, lập chợ và hình thành cộng đồng cư dân nơi đây hơn 1 thế kỷ trước.

Ông Nguyễn Minh Hiếu, người dân sống sát bên mộ cổ kể lại những câu chuyện truyền đời về người khai phá vùng đất Thủ Đức xưa. ẢNH: HOA AN

Vị quan nghè họ Phạm ở Nam Sách hết lòng phụng sự quê hương

Dù được triều đình ban nhiều bổng lộc nhưng quan nghè Phạm Đồng Viện không giữ cho riêng mình mà góp phần xây dựng quê hương.

Đình La Đôi ở xã Hợp Tiến (Nam Sách), nơi thờ Tiến sĩ Phạm Đồng Viện

Theo "Phạm tộc gia phả" và các nguồn tư liệu lịch sử, Phạm Đồng Viện sinh năm 1717 trong một gia đình trung lưu có truyền thống hiếu học tại xã La Đôi, huyện Thanh Lâm (nay thuộc thôn La Đôi, xã Hợp Tiến, huyện Nam Sách, Hải Dương).

Chuyện ít biết về hai vị thám hoa làng An Dật

Làng An Dật có 2 vị thám hoa, đó là Đinh Lưu và Trần Vĩnh Tuy.

Đình An Dật

An Dật là một làng cổ nằm ven sông Thái Bình thuộc xã Thái Tân (Nam Sách, Hải Dương). Xưa kia, làng còn có tên là làng Dẹt, được hình thành từ thế kỷ thứ X. Tương truyền, các dòng họ đến khai phá lập làng đầu tiên là họ Trần và họ Đinh.

Từ xưa đến nay, người dân trong làng sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt, chăn nuôi và đánh bắt cá, tôm. An Dật không chỉ là một làng quê có truyền thống lịch sử - văn hóa lâu đời, với những phong tục, tôn giáo tín ngưỡng đặc sắc của vùng đồng bằng Bắc Bộ mà nơi đây còn là mảnh đất hiếu học. Nhân dân có truyền thống tôn sư trọng đạo. Trong lịch sử giáo dục, khoa cử Nho học Việt Nam, làng có 2 vị thám hoa đó là Đinh Lưu và Trần Vĩnh Tuy.

Đình Thúy Lâm - nơi phối thờ 'ông tổ vải thiều' Thanh Hà

Đình Thúy Lâm ở xã Thanh Sơn (Thanh Hà, Hải Dương) như một biểu tượng văn hóa tâm linh, ghi dấu trầm tích lịch sử và truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của người dân nơi đây.

Đình Thúy Lâm là nơi phối thờ 3 vị thành hoàng và cụ Hoàng Văn Cơm

Ngôi làng hiếm hoi ở Tứ Kỳ thờ danh tướng Yết Kiêu làm thành hoàng

Làng chài Tứ Kỳ, xưa gọi Tứ Kỳ phường thuộc tổng Mặc Xá, nay thuộc thôn An Phòng Giang, xã Quang Phục là ngôi làng hiếm hoi ở Tứ Kỳ có đình thờ danh tướng Yết Kiêu.

Đình thờ Yết Kiêu và biển chỉ đường vào

Theo sách Tứ Kỳ huyện học nha phụng ký, phố Phủ là huyện thành Tứ Kỳ được dựng ở làng An Phòng. Đây là tòa thành đất, hình thang, cao 4 thước, rộng 9 sào 2 thước 3 tấc. Mặt đông, tây dài 11 trượng, mặt nam 17 trượng 5 thước, mặt bắc 14 trượng 5 thước.

Thơ thẩn ở Đình Trung, Gò Công

Đình Trung ở Gò Công là kiến trúc dễ gây chú ý vì đây là ngôi đình cổ, uy nghiêm nằm giữa trung tâm thành phố, và đặc biệt hơn nữa, ngôi đình này có đến... 4 mặt tiền!

Đình Trung, Gò Công. Ảnh: Phạm Hoài Nhân, 2016

Một chi tiết thú vị nữa là vùng đất Gò Công này ngày xưa đã được người Pháp đặt tên là làng Thành Phố từ năm 1885. Ngôi đình làng xây dựng từ năm 1898, được gọi là đình làng Thành Phố - đó chính là ngôi Đình Trung ngày nay.

Theo một số nguồn, đình được đổi tên thành Đình Trung từ năm 2004 để phản ánh vị trí trung tâm của nó trong cộng đồng và vai trò là nơi thờ tự chung của ba thôn: Thuận Ngãi, Thuận Tắc và Long Chánh.