Về Châu Đốc, biết thêm về gia tộc Lê Công

 

Phủ thờ họ Lê Công ở Châu Đốc. Ảnh: Lâm văn Sơn

Năm 2013, khi ghé thăm chùa Hiệp Minh (Đàn Tiên Cái Khế) anh Lâm văn Sơn có chỉ cho tui xem trong bảng Tiền Vãng Tri Thức Ân ghi nhớ công ơn của các vị tiền bối đã có công trong việc khởi tạo chùa buổi ban đầu, trong đó có ông ngoại của anh: Ông Lê Công Tịnh (cột ngoài cùng bên phải, hàng thứ hai từ dưới lên).

Đình thần Châu Phú

Đình thần Châu Phú là ngôi đình lớn nhất, đẹp nhất và xưa nhất ở Châu Đốc. Đây là một trong những ngôi đình lớn và đẹp hàng đầu ở miền Tây Nam bộ, với nhiều giá trị nghệ thuật độc đáo, đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia từ năm 1988.

Đình nằm ở góc đường Trần Hưng Đạo - Nguyễn văn Thoại, thuộc phường Châu Phú A, TP. Châu Đốc, gần chợ Châu Đốc, mặt tiền nhìn ra sông Châu Đốc.

Cổng đình Châu Phú, hướng ra sông Châu Đốc

Khởi công trùng tu chánh điện Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia chùa Xvayton

Ngày 10/3, UBND huyện Tri Tôn và Ban Quản lý di tích cấp quốc gia Di tích kiến trúc nghệ thuật chùa Xvayton (chùa Xà Tón) tổ chức lễ khởi công trùng tu chánh điện.

Mắm cá - nét ẩm thực độc đáo

Không biết phương pháp làm mắm cá bắt nguồn từ đâu, nhưng qua bao thế hệ, món ăn này đã được các bà, các mẹ trao truyền, tiếp nối gìn giữ và trở thành món ngon đặc sản. Theo thời gian, mắm cá ngày càng đa dạng về chủng loại và được sản xuất quy mô.

Bắt nguồn từ nhu cầu bảo quản cá sau khi đánh bắt được, người xưa đã nghĩ ra cách làm mắm để dự trữ lượng lớn cá, dùng làm thực phẩm ăn lâu dài. Ở miền Tây Nam bộ, những loại cá được dùng làm mắm đa phần là cá nước ngọt, như: Cá linh, cá lóc, các sặc, cá chốt... Mắm cá được chế biến rất công phu, qua nhiều công đoạn mới cho ra được thành phẩm chất lượng, mang hương vị đặc trưng của người miền Tây. Bà Trần Thị Hai (sinh năm 1970, ngụ huyện Châu Phú) chia sẻ: “Bây giờ trên sông lượng cá không còn nhiều như xưa, lại thêm thị trường bán phong phú mắm cá các loại, nên ít ai làm mắm cá tại nhà. Hồi trước hầu như phụ nữ nhà nào cũng biết cách làm mắm. Cứ đến mùa nước nổi, nhà nhà đều chuẩn bị sẵn lu, khạp để ủ nước mắm và làm mắm cá. Mắm làm ra dùng để ăn quanh năm, cứ hết đợt mắm này làm đến đợt khác”.

Phong phú các loại mắm cá tại chợ mắm ở TP. Châu Đốc

Phát triển du lịch cù lao Giêng

Ngoài cảnh quan thiên nhiên đầy sức quyến rũ, những vườn trái cây xanh ngát, trĩu quả, cù lao Giêng (huyện Chợ Mới) còn có công trình kiến trúc cổ độc đáo, tuyệt đẹp, hấp dẫn du khách. Huyện đang tập trung phát triển du lịch (DL) gắn với phát huy tiềm năng, thế mạnh, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội quê hương.

Nhà thờ Cù Lao Giêng

Kinh Vĩnh An 180 năm lịch sử

Về công cuộc đào kinh ở Nam Kỳ dưới triều Nguyễn, kinh Vĩnh Tế được nhiều người biết nhất và năm 2024 tỉnh An Giang kỷ niệm 200 năm hoàn thành dòng kinh lịch sử này. Tuy nhiên ít ai biết có một dòng kinh ra đời sau đó, có thể được xem như sự nối dài của kinh Vĩnh Tế, đó là kinh Vĩnh An. Cũng trong năm 2024, kinh Vĩnh An tròn 180 tuổi.

Một đoạn kinh Vĩnh An năm 1998.

Tri Tôn - lấp lánh huyền tích miền biên viễn An Giang

Sự linh thiêng của vùng đất bán sơn địa Tri Tôn như thăng hoa trên nền đầy sắc màu huyền tích của cuộc giao thoa văn hóa cộng đồng 3 dân tộc…

“Trung tâm” Thất Sơn

Nếu Thất Sơn (Bảy Núi) là danh xưng mang tính biểu tượng linh thiêng cho vùng đất bán sơn địa ở An Giang, thì Tri Tôn được xem là trung tâm của danh xưng này cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.

Theo “Địa chí An Giang”, toàn tỉnh có 8 cụm núi với 37 ngọn độc lập. Núi ở An Giang bắt nguồn từ Núi Nổi (Phù sơn, thị xã Tân Châu), sau khi đi qua Châu Đốc, Tri Tôn, Tịnh Biên rồi kết thúc tại Thoại Sơn. Nối các điểm này lại, ta có hình ảnh chiếc cung đang căng dây, mũi hướng về phía biển Tây. Trong đó, Tri Tôn chính là phần đỉnh của cánh cung.

Sân đua bò tại Tri Tôn. Ảnh: Thanh Mai

Khám phá 3 cây cầu thay đổi diện mạo An Giang

An Giang là tỉnh ven biên ở miền Tây Nam Bộ, không ngừng khẳng định sự đổi mới thông qua những công trình giao thông chiến lược. Ba cây cầu: Tân An, số 13 và cầu Châu Đốc đáp ứng nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa, mở ra cơ hội cho kinh tế và du lịch địa phương. Những cây cầu này, với vai trò huyết mạch giao thông, đã góp phần nâng tầm vị thế An Giang.

Cầu Tân An: Huyết mạch giao thương

Cầu Tân An bắc qua kênh xáng Tân An, kết nối 2 xã Long An - Tân An (TX. Tân Châu) được xem là công trình giao thông tiêu biểu. Cầu có tổng chiều dài hơn 5,3 km, trong đó phần cầu chính dài 612 m, với mặt cầu rộng 12 m, đủ sức đáp ứng nhu cầu di chuyển của các phương tiện giao thông hiện đại. Công trình được khởi công từ cuối năm 2012 và chính thức hoạt động đầu năm 2019.

Với vị trí gần Cửa khẩu quốc tế Vĩnh Xương, cầu Tân An là cửa ngõ giao thương quan trọng giữa Việt Nam và Campuchia. Ảnh: Minh Hiển

“Check-in” Làng hoa An Thạnh

Làng hoa An Thạnh (ấp An Thạnh, xã Hòa An, huyện Chợ Mới) nhộn nhịp mỗi độ Xuân về, du khách các nơi đến chụp ảnh “check-in” bên những luống hoa thẳng tắp rực rỡ sắc màu của các loài hoa, như: Cúc mâm xôi, cúc đồng tiền, hoa cát tường… Bên cạnh vẻ đẹp cuốn hút của các loài hoa, du khách còn được tận hưởng hương thơm dịu nhẹ lan tỏa, kèm làn gió mát từ dòng sông Hậu hiền hòa.

Em Trần Ý Nhi (phường Mỹ Thạnh, TP. Long Xuyên) cho biết: “Mấy năm liền, mỗi khi Xuân về là tụi em rủ nhau qua làng hoa chụp ảnh Tết. Hoa ở đây rất nhiều, đẹp đủ chủng loại, lên hình không thua kém những nơi khác. Các bác nông dân ở đây rất vui vẻ, mến khách, lại được chụp ảnh miễn phí nên tụi em thỏa sức chụp làm kỷ niệm”.

An yên thiền viện!

Là điểm đến tâm linh nổi tiếng, Thiền viện Trúc Lâm An Giang được nhiều du khách đến tham quan, chiêm bái.

Trưa nắng đổ chang chang trên con đường từ thị trấn Óc Eo về thị trấn Núi Sập (huyện Thoại Sơn), tôi tìm đến Thiền viện Trúc Lâm An Giang. Đây là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng nhiều năm nay với cảnh đẹp hữu tình.

Từ cổng chính thiền viện, đã cảm nhận ngay sự tôn nghiêm của chốn cửa thiền. Dù trong buổi trưa oi ả, vẫn có rất đông du khách đến đây vãn cảnh, chiêm bái đấng từ bi. Lần đầu đến đây, tôi khá bất ngờ trước sự kỳ công và trí tuệ của những người đã kết hợp yếu tố sẵn có của thiên nhiên với kỹ thuật xây dựng, để thiết kế nên công trình Phật giáo mang vẻ đẹp hùng vĩ, thoát tục. Trước mặt tôi, hồ nước xanh trong lặng lẽ như tờ. Vài chú cá nhởn nhơ bơi lội, gợi mở sự nhẹ nhàng trong tâm hồn.

Hấp dẫn Điểm du lịch sinh thái Cồn Én

Du lịch (DL) Chợ Mới thời gian gần đây được xem là nơi trải nghiệm thú vị thu hút đông đảo du khách. Điểm DL sinh thái Cồn Én nằm bên triền sông Tiền bình yên, thơ mộng với bãi tắm nhân tạo ven sông; nổi bật với thế giới gỗ trầm thủy và nhiều địa điểm “check-in” tuyệt đẹp - là điểm đến hấp dẫn, đặc sắc, xuất hiện trên bản đồ DL An Giang gây ấn tượng với du khách gần xa.

Thế giới gỗ trầm thủy

Điểm DL độc đáo được mệnh danh “Maldives miền Tây Việt Nam” của doanh nhân Nguyễn Văn Nghỉ. Với diện tích rộng gần 7 ha, Điểm DL sinh thái Cồn Én tọa lạc tại bãi bồi, trầm thủy cồn Tấn Long, thuộc ấp Tấn Long, xã Tấn Mỹ, huyện Chợ Mới. Đây được xem là thiên đường trải nghiệm sống động của văn hóa và phong cách sống miền sông nước. Những công trình cầu kỳ và tinh xảo, với hệ thống hơn 10 ngôi nhà trên cây làm hoàn toàn từ gỗ lũa thiên nhiên trầm thủy trải dài cạnh “bãi biển” cát vàng nhân tạo thơ mộng. Cùng nhiều dịch vụ đa dạng đi kèm, điểm DL đã tạo nên cơn sốt với du khách gần xa.

Làm “sống lại” nghề đan cỏ bàng ở Ba Chúc

Đan cỏ bàng là nghề truyền thống nổi tiếng từ lâu của người dân thị trấn biên giới Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, nghề đan cỏ bàng còn tạo nên một nét đẹp văn hóa đặc trưng của Ba Chúc.

Bà Huỳnh Thị Thanh ở ấp An Bình cùng thành viên trong gia đình duy trì nghề đan cỏ bàng

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ, Chủ tịch Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam cho rằng, việc Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh, là minh chứng cho nền văn hóa đa dạng, lâu đời, đậm đà bản sắc của Việt Nam.

Lễ hội Bà Chúa Xứ núi Nam nhằm tôn vinh nữ thần bảo trợ, ban tài, lộc, sức khỏe, bình an cho người dân địa phương - Ảnh: Cục Di sản văn hóa

Vào lúc 9h48 giờ địa phương (tức 19h48 giờ Việt Nam), ngày 4/12, tại thủ đô Asunción, Paraguay, trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 19 Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam đã chính thức được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Kinh lá buông - “báu vật” của đồng bào Khmer An Giang

Là một trong Tam bảo của Phật giáo Nam Tông Khmer, kinh lá buông được xem như “báu vật” có giá trị đặc biệt trong đời sống tâm linh của đồng bào Khmer vùng Bảy núi An Giang. Kinh lá buông không chỉ là tài liệu ghi chép về các nghi lễ tôn giáo mà còn là kho tàng tri thức về văn học, y học, lịch pháp cũng như những câu chuyện dân gian phản ánh cuộc sống của cộng đồng.

Kinh lá buông có 4 loại gồm kinh Phật; truyện cổ dân gian; hội hè, trò chơi dân gian; bài giáo huấn dân gian. Ảnh: Công Mạo-TTXVN

Một ngày trekking núi Cấm - nóc nhà miền Tây

Trekking núi Cấm thuộc thị xã Tinh Biên, du khách đi qua các cánh đồng, rừng, thác nước và những ngôi chùa, ngắm miền Tây từ đỉnh núi cao nhất vùng.

Núi Cấm hay Thiên Cấm Sơn thuộc xã An Hảo, thị xã Tịnh Biên, là một trong bảy ngọn núi của dãy Thất Sơn. Ở độ cao 715 m, "nóc nhà" của miền Tây hút khách với cảnh đẹp đa dạng như thác, hồ, rừng cùng những công trình tôn giáo như chùa Vạn Linh, Thiền viện Phật Lớn.

Lên chốn bồng lai

Tương truyền thuở xưa, núi Sập (huyện Thoại Sơn) là ngọn núi cao, theo tác động của thiên nhiên đá núi xoáy mòn. Tới một hôm, có hòn đá lớn lăn lông lốc từ trên đỉnh núi xuống đồng bằng. Nhưng lạ thay, hòn đá lăn thẳng xuống dốc mà không hề va chạm hay trúng bất cứ ai. Người dân nơi đây lấy hòn đá đó tạo ra những sản phẩm dùng trong cuộc sống hàng ngày, như: Cối giã gạo, cối xay bột, trụ đá dùng dựng nhà hoặc cột nhà…

Cây kẹo kéo ngày xưa

Hồi đó, trước cổng trường tiểu học của tôi có một ông già chuyên bán kẹo kéo bằng cách cho quay số may mắn. Ông chạy chiếc xe đạp cũ, chở thỏi kẹo kéo trắng, bự bằng bắp tay người lớn. Nhiều món đồ chơi tặng thưởng được ông treo lủng lẳng quanh xe, đặc biệt là cây đèn pin mới cáu. Ông nói đó là phần thưởng cho ai quay trúng ô “đặc biệt”, còn nếu quay trật hết, vẫn được cây kẹo kéo ngọt ngây.

Vãng cảnh chùa Hang

Dịp cuối tuần hay những ngày rảnh rỗi, nếu muốn tìm nơi thanh tịnh thư giãn, hãy ghé qua chùa Phước Điền (còn gọi là chùa Hang) tọa lạc trên triền núi Sam (TP. Châu Đốc). Với kiến trúc độc đáo, cùng khung cảnh xanh mát, chùa Phước Điền là một điểm đến ấn tượng tại thành phố vùng biên.

Khung cảnh chùa Hang hài hòa với thiên nhiên

Chứng tích bên dòng kênh huyền thoại

Trải qua 200 năm, con kênh Vĩnh Tế luôn cuộn chảy bất tận. Ngày nay, những chứng tích bên dòng kênh huyền thoại này vẫn còn nguyên giá trị, khắc ghi hào khí ngất trời của cha ông một thời mở mang bờ cõi.

Trăm năm trên mái nhà xưa

Tọa lạc trên đường Lê Lợi, ngôi nhà bề thế này là một công trình đẹp và cổ xưa bậc nhất ở thị xã Châu Đốc (An Giang), được người dân địa phương gọi là “nhà lớn Lê Công” bởi đây là từ đường của dòng họ Lê Công nổi tiếng ở Châu Đốc.

Xưa kia ngôi nhà hẳn có vị trí lý tưởng với tầm nhìn bao quát ngã ba nơi sông Hậu gặp sông Châu Giang, nhưng nay ưu điểm đó không còn nữa do Khách sạn bốn sao Victoria phía trước che chắn mất. Với khuôn viên lên tới 1ha, ngôi nhà bốn mái vuông vức này được khởi công xây dựng năm 1908 và hoàn thiện năm 1912; đến hôm nay vẫn còn giữ được nét đẹp pha trộn giữa phong cách Á Đông ở nội thất và kiến trúc Pháp thời thuộc địa ở vẻ ngoài.

Những khuôn cửa cao giúp cho không gian bên trong nhà luôn thoáng đãng, mát mẻ như thường thấy ở những công trình thời thuộc địa. Hành lang bên hông nhà rộng hơn 3 m, nhưng gần như không bố trí đồ đạc gì, và mọi sự chú ý của khách đến thăm đều tập trung vào các gian giữa (ba gian theo quy ước của hệ cột), trong đó gian chính là nơi thờ cửu huyền thất tổ của dòng họ, hai gian bên thờ các vị tổ kế tiếp. Đặc biệt, ở vị trí cao nhất ở gian giữa là bàn thờ danh tướng Nguyễn Hữu Cảnh, người đã có công lớn mở mang bờ cõi đất phương Nam. 

Ngôi nhà đã hơn trăm tuổi nhưng vẫn còn nguyên vẹn