Phát huy di sản khèn Mông

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Mông, cây khèn và nghệ thuật múa khèn có thể được xem như một biểu trưng văn hóa. Chính vì lẽ đó, người Mông ở Đồng Hỷ và Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên luôn gìn giữ, trao truyền nghệ thuật khèn như một báu vật và phát huy giá trị thông qua các hoạt động văn hóa, du lịch của địa phương.

Tiếng khèn là tiếng lòng

Lễ cấp sắc của người Tày ở Định Hóa

Trải qua thời gian, mặc dù hiện nay Lễ cấp sắc của đồng bào dân tộc Tày của huyện Định Hóa (Thái Nguyên) đã có nhiều thay đổi, phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại, song những giá trị cốt lõi vẫn được giữ gìn nguyên vẹn. Do vậy, Lễ cấp sắc trở thành một nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt của người Tày nơi đây.

Lễ cấp sắc được người dân coi là nghi lễ khá nghiêm ngặt và phải chuẩn bị thật chu đáo

Tại Thái Nguyên, người Tày sinh sống tập trung nhiều nhất ở huyện Định Hóa, với hơn 46.000 người (chiếm 37% toàn tỉnh). Lễ cấp sắc là một trong những nghi lễ độc đáo, lâu đời của người Tày ở địa phương. Đây là dịp để tìm ra một thầy cúng am hiểu phong tục, tập quán dân tộc, có uy tín rất lớn để mọi người gửi gắm sự tin tưởng, bởi hầu hết các hoạt động trong cộng đồng, dòng họ, gia đình của người Tày đều nhờ cậy đến thầy cúng.

Vượt thác Động Tiên ba tầng ít người biết tới ở sườn đông Tam Đảo

Chỉ với hai ngày một đêm di chuyển từ Hà Nội đến huyện Đại Từ, Thái Nguyên những du khách ưa mạo hiểm sẽ có dịp trải nghiệm đi bộ băng qua rừng quốc gia, đu zipline, canyoning vượt thác.

Ở khu vực miền núi phía bắc, trong khi hoạt động trekking (đi bộ đường dài) leo núi săn mây săn lúa đã quá nổi tiếng và hấp dẫn du khách hàng năm thì zipline (đu dây) và canyoning (vượt thác) còn rất mới mẻ. Gần đây, sườn đông Tam Đảo nằm ở địa phận tỉnh Tuyên Quang và Thái Nguyên nổi lên là điểm du lịch lý tưởng cho các hoạt động mạo hiểm ngoài trời như vậy. Đặc biệt hơn, khu vực huyện Đại Từ với khoảng 10 xã nằm men theo chân dãy núi Tam Đảo vài năm gần đây có vài farmstay, homestay…, là điểm hẹn cuối tuần của du khách đam mê thử thách bản thân.

Thơ mộng làng hạnh phúc 'cơm chung nồi, tiền chung túi' Thái Hải

Dưới những tán cây xanh, 30 nếp nhà sàn mộc mạc của làng Thái Hải (TP Thái Nguyên) hiện lên trong sương sớm. Hơn 20 năm trước, một người phụ nữ đã biến vùng đồi hoang vu thành bản làng hạnh phúc.

Du khách mừng Tết cơm mới cùng người dân làng Thái Hải - Ảnh: THÁI HẢI

Có nhiều yếu tố để tạo ra hạnh phúc cho bà con Thái Hải. Hạnh phúc từ việc giữ rừng cùng những cây keo, cây cọ, lũy tre do dân làng vun trồng từ 20 năm trước. Hạnh phúc vì cả làng cùng làm, "cơm ăn chung một nồi, tiền tiêu chung một túi".

Thác Cửa Tử, nơi gắn liền với chuyện tình đôi lứa thề sống chết bên nhau

Con suối gắn liền với chuyện tình của một đôi trai gái cùng nhau đi ngược dòng, nguyện sống chết có nhau nằm ở sườn đông của dãy Tam Đảo (huyện Đại Từ, Thái Nguyên).

Cách trung tâm TP Thái Nguyên khoảng 45 km có một dòng suối nằm ở sườn đông của dãy Tam Đảo (thuộc xã Hoàng Nông, huyện Đại Từ). Dòng suối này bắt nguồn từ núi cao chảy qua những vách đá tạo thành dòng thác hùng vĩ trước khi đổ ra sông Công được gọi là "Cửa Tử".

Bánh coóc mò và loạt đặc sản Thái Nguyên thơm ngon khó cưỡng

Không chỉ là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, Thái Nguyên còn là nơi nổi tiếng bởi nhiều đặc sản thơm ngon.

Bánh chưng Bờ Đậu

Bánh chưng Bờ Đậu là món ăn đặc sản của Phú Lương được rất nhiều người biết tới. Đây là loại bánh chưng truyền thống được làm từ gạo nếp đặc sản nên khi ăn rất dẻo và thơm ngon.

Để có được món bánh chưng nổỉ tiếng này, người dân nơi đây đã phải rất tỉ mỉ trong khâu chọn lựa nguyên liệu. Chính điều này đã tạo nên sự độc đáo và cuốn hút rất riêng cho món ăn. Gạo nếp dùng để làm nên món bánh chưng Bờ Đậu nhất định phải là loại gạo nếp vải, một trong những loại gạo đặc sản của Phú Lương (Thái Nguyên) khi ăn rất dẻo và thơm. 

Ảnh: Thương hiệu và Pháp luật

Chiêm ngưỡng làng du lịch tốt nhất thế giới tại Thái Nguyên

Làng nhà sàn Thái Hải được mệnh danh là một ốc đảo xanh giữa lòng TP. Thái Nguyên. Đây không chỉ là nơi gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của người Tày mà còn mà điểm đến hấp dẫn của khách du lịch trong và ngoài nước.

Chiêm ngưỡng làng du lịch tốt nhất thế giới tại Thái Nguyên.

Chùa Hang – “Tiên Lữ Phật động”

"...Ngày xưa tiên xuống đây chơi

Yêu người mến cảnh đường mây quên về

Ngọc Hoàng nổi giận, chiếu phê

Đẩy vào hang vắng cấm về Thiên cung...”

Nơi được nói đến chính là chùa Hang - Kim Sơn Tự với huyền thoại “Động Tiên Lữ” nằm ở thị trấn Chùa Hang, thành phố Thái Nguyên, một bức tranh thủy mạc đã làm say đắm bao tâm hồn tao nhân mạc khách, hiện còn nhiều văn bia thơ phú bằng chữ Hán khắc trên vách hang, ca ngợi cảnh đẹp thiên tạo vô song khi đến vãn cảnh nơi đây.

Chính điện Tam bảo được xây dựng uy nghi, bề thế.

Độc đáo chợ chè Phúc Xuân

Chợ chè phiên Phúc Xuân thuộc thành phố Thái Nguyên, giáp danh huyện Đại Từ được hình thành gần 30 năm, nơi có diện tích, sản lượng, chất lượng chè cao của tỉnh, chợ mỗi tháng họp 9 phiên vào các ngày 1,4,6,11,14,16,21,24,26 âm lịch.

Từ sáng sớm, người mua từ nhiều tỉnh thành, người bán từ các vùng trồng chè trong khu vực đã tấp nập đổ về chợ phiên, nét độc đáo của chợ phiên nơi đây là công đoạn thử chè của những người mua. Trong khi người bán đon đả mời chào thì người mua có một quy trình thử chè gồm: hình (của búp và cánh), sắc, hương, vị (của nước), hình (của bã chè). 

Người mua thử chè bằng cách cảm nhận độ khô của chè.

Cắm trại trốn nóng ở Thái Nguyên

Cách Hà Nội khoảng 80 km, khu vực thác Ngao - Thái Nguyên là một trong những điểm cắm trại mới hút khách.

Thác Đát Ngao, hay còn gọi tắt là thác Ngao, là một trong những thắng cảnh nổi tiếng của xã Quân Chu, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Dòng thác nằm sát chân dãy núi Tam Đảo, cách thị trấn Đại Từ khoảng 18 km. Đường vào thác Ngao khá dễ đi, chỉ cách trung tâm Hà Nội gần 2 giờ lái xe.

Bốn suối thác hoang sơ gần Hà Nội

Ẩn mình trong rừng núi ở Thái Nguyên, Hòa Bình, Phú Thọ... những dòng suối mát lạnh là điểm tránh nóng lý tưởng cho du khách hè này.

Các điểm đến này đều cách Hà Nội chỉ khoảng 100 km, đi lại thuận tiện trong ngày hoặc hai ngày một đêm. Nếu không thể nghỉ ngơi ở những vùng biển xa, thì các điểm đến này thích hợp cho gia đình bạn hè này.

Đền Đuổm ở Thái Nguyên

Đền Đuổm tọa lạc tại xã Động Đạt (huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên) thờ danh tướng Dương Tự Minh, một thủ lĩnh người Tày có công lớn trong việc bảo vệ vững chắc vùng biên cương phía bắc Đại Việt.

Đền Đuổm thờ Dương Tự Minh, vị tướng tài ba của vương triều nhà Lý, người có công lớn trong việc giành lại phần đất đai rộng lớn từ tay giặc Tống.

"Bản nhạc rừng xanh" giữa lòng thành phố Thái Nguyên

Khác với những khu bảo tồn dân tộc thông thường, Làng nhà sàn Thái Hải (Thái Nguyên) không chỉ là nơi lưu giữ những giá trị văn hoá dân tộc mà còn là nơi sinh sống lao động thực tế của người đồng bào nơi đây, mang đến cảm giác mới lạ, độc đáo và yên bình cho du khách.

Nếu như xã hội hiện đại ngày nay khiến con người ta cảm thấy quá vội vã và đôi khi mệt mỏi với những guồng quay của cuộc sống thì đến với bản làng Thái Hải du khách sẽ được sống chậm lại, thư giãn và có những trải nghiệm vô cùng đặc biệt.

Làng nhà sàn Thái Hải tên gọi đầy đủ là Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải thuộc xóm Mỹ Hào – Thịnh Đức – TP.Thái Nguyên. Với diện tích khoảng 25ha đây là nơi quy tụ và gìn giữ của hơn 30 ngôi nhà sàn có tuổi đời cả trăm năm. Các ngôi nhà sàn này đều được chuyển từ khu ATK Định Hóa và được phục dựng nguyên bản lại với mục đích gìn giữ và bảo tồn văn hoá dân tộc Tày. Được xây dựng từ năm 2003, đến năm 2011 làng nhà sàn Thái Hải chính thức được đưa vào khai thác phục vụ du lịch với nét độc đáo: chính dân bản vừa làm “nhân viên” vừa làm “hướng dẫn viên du lịch” cho du khách.

Theo truyền thống người Tày, trước khi du khách vào làng, dân bản sẽ phải gõ vào chiếc mõ ở đầu làng để báo hiệu cho dân làng biết có khách tới thăm.

Ngắm xuân trên đảo hoa hồ Núi Cốc

Nếu bạn muốn tránh xa ồn ào khói bụi và hòa mình với thiên nhiên tươi đẹp, đảo hoa trên mặt hồ Núi Cốc (Thái Nguyên) là một trong những sự lựa chọn hợp lý khi xuân về.

Đảo hoa hồ núi Cốc nhìn từ trên cao - Ảnh: TRẦN ĐOÀN HUY

Đảo hoa này tọa lạc tại xóm Dộc Lầy, xã Phúc Xuân, cách TP. Thái Nguyên khoảng 17km, thuộc quần thể khu du lịch vùng Hồ Núi Cốc. Vùng hồ này vốn một địa chỉ du lịch nổi tiếng của Thái Nguyên, có độ sâu 35m và diện tích mặt hồ rộng 25km².

Bưởi Diễn ở Hoàng Nông

Với việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ nghề trồng lúa sang làm mô hình trồng cây bưởi Diễn, người dân ở xã Hoàng Nông (huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) ngày càng có thu nhập kinh tế cao. 

Xã Hoàng Nông nằm cách trung tâm thị trấn Đại Từ khoảng 13km. Điều khiến chúng tôi ngạc nhiên khi mới đặt chân vào đến đây là xung quanh các khu nhà đều bạt ngàn màu vàng chín mọng của những lứa bưởi Diễn đang chuẩn bị được thu hoạch.

Chúng tôi ghé thăm vườn bưởi Diễn được Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Thái Nguyên cấp chứng nhận mô hình trồng đạt tiêu chuẩn VietGAP của hộ nhà anh Nguyễn Văn Chức. Anh Chức cho biết, ban đầu bắt tay trồng cây bưởi Diễn, vợ chồng anh chỉ đơn giản học hỏi từ bạn bè và tự về dưới đất bưởi Diễn ở Hà Nội để mua giống về trồng. Sau đó được cán bộ khuyến nông của xã Hoàng Nông cũng như huyện Đại Từ quan tâm đến mô hình, gia đình anh được cho đi tập huấn về chăm sóc và kỹ thuật để nâng cao an toàn chất lượng sản phẩm và bắt đầu chuyển sang tập trồng theo quy trình VietGAP.

Các hộ dân ở xã Hoàng Nông chuyển đổi cơ cấu cây trồng, từ trồng lúa sang trồng bưởi Diễn đã đem lại hiệu quả về kinh tế.

An toàn khu Định Hóa - điểm đến hấp dẫn ở Thái Nguyên

Di tích lịch sử ATK (Định Hóa- Thái Nguyên) là một địa chỉ quan trọng giáo dục lòng yêu nước và tinh thần cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Lán ở của Bác Hồ trên đỉnh đồi Khau Tý

Bánh chưng Bờ Đậu nhộn nhịp đón Tết

Mỗi dịp cận kề Tết đến, Xuân về làng nghề bánh chưng Bờ Đậu (xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên) lại thấy người người, nhà nhà tấp bật bên những nồi bánh chưng nghi ngút hương thơm nồng. Với lịch sử hơn 50 năm duy trì và phát triển, bánh chưng Bờ Đậu đã khẳng định được thương hiệu và trở thành một trong 5 làng bánh chưng nổi tiếng nhất miền Bắc.

Cách thành phố Thái Nguyên khoảng 8km, ngã ba Bờ Đậu là một trong những nơi trung chuyển, giao thương của các tỉnh miền Bắc. Theo bà Nguyễn Bích Liên- Trưởng Làng nghề Bánh chưng Bờ Đậu cho biết, những năm 1960, Bờ Đậu bắt đầu manh nha nghề làm bánh chưng. Trước đây do kinh tế khó khăn và người dân chưa ưa chuộng sản vật này lắm, nên người dân chỉ gói bán bắt đầu từ dịp 23 Tháng Chạp đến Tết Nguyên đán, còn ngày thường thì làm nghề trồng lúa nên cuộc sống nhiều gia đình bấp bênh do không có nguồn thu nhập. Thế nhưng, đến nay khi thương hiệu làng nghề được công nhận với hương vị thơm ngon, bánh chưng được các hộ làm quanh năm. 

Mỗi năm khi dịp Tết gần đến, các hộ đều phải thuê nhân công địa phương hoặc vùng lân cận đến để gia tăng sản xuất, kịp trả các đơn hàng của các tỉnh đặt.

Tôm cuốn Thùa Lâm

Người dân thôn Thù Lâm, xã Tiên Phong (T.X Phổ Yên, Thái Nguyên) có một món ăn độc đáo và lâu đời, đó là món tôm cuốn tổng hợp. Đặc biệt, món ăn này mới được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam bầu chọn vào Top 100 món ăn ẩm thực, đặc sản tiêu biểu của cả nước trong giai đoạn 2011-2016. 

Tên món ăn “Tôm cuốn Thùa Lâm” khiến chúng tôi băn khoăn, bởi tra cứu mãi mà không thấy ở Thái Nguyên có địa danh Thùa Lâm. Hỏi thăm nhiều cụ cao niên mới vỡ lẽ, Thùa Lâm với Thù Lâm (thuộc xã Tiên Phong, T.X Phổ Yên) là một. Xưa kia, người dân các vùng lân cận thường gọi miền đất Tiên Phong là Thùa. 

Tây Thiên Trúc - Ngôi chùa ghi đậm dấu ấn lịch sử

Di tích lịch sử Trung đội Giải phóng quân Phạm Hồng Thái ở xóm Hoà Bình, xã Quân Chu (Đại Từ). 

Nằm trên sườn đông của núi Tam Đảo, cách Đại Từ và Phổ Yên chừng 20 km, chùa Tây Thiên Trúc thuộc địa phận xóm Hoà Bình, xã Quân Chu (Đại Từ) hiện lên thật cổ kính và trang nghiêm. Xung quanh chùa, cây rừng xào xạc, hương hoa rừng thoang thoảng mùi thơm mát dịu. Đứng trước cổng chùa, phóng tầm mắt ra xa, cả một vùng đồi núi rộng lớn thu vào tầm mắt. Ở mảnh đất Thái Nguyên này, hiếm nơi nào có ngôi chùa mang vẻ đẹp hữu tình như chùa Tây Thiên Trúc. 

Chợ Sông Đào

Vùng đất Phú Thượng (Võ Nhai) trước đây từng có một khu chợ nổi tiếng đi vào thơ ca: “Chợ Sông Đào một tháng sáu phiên / Anh bán nâu, vỏ, kiếm tiền em tiêu”.

Đây là khu chợ duy nhất của cả một vùng rộng lớn Bắc Sơn - Võ Nhai. Lúc đầu, chợ có tên là Đình Cả, tọa lạc trên một khu đất bằng phẳng thuộc hữu ngạn sông Dong, ngay ngã ba Gốc Gạo - nơi giao cắt giữa tuyến đường từ Bắc Giang lên Tràng Xá rồi ra thị trấn Đình Cả với Quốc lộ 1B. Khu ngã ba này có một cây gạo rất to, thân thẳng và nở nhiều hoa mỗi độ xuân về.