Truyền thông quốc tế ca ngợi ảnh dưới chân núi Bà Đen như 'bức tranh trừu tượng'

Những bức ảnh chụp dưới chân núi Bà Đen được chia sẻ trên nhiều nền tảng mạng xã hội quốc tế trong thời gian gần đây và trên Bored Panda, một trang chỉ dành cho bạn đọc viết, tác giả ca ngợi như những 'bức tranh trừu tượng' sống động.

Một số người nói rằng nó giống như những viên gạch lego xếp chồng lên nhau, trong khi những người khác tin bức ảnh đầy màu sắc này khiến họ nhớ đến món bánh tráng trộn của Tây Ninh.

Trên thực tế, đây là bức ảnh ghi lại cảnh hàng ngàn người hành hương tụ hội dưới chân núi Bà Đen để sau đó lên đỉnh cầu phúc vào đầu năm mới. Dưới đây là bài viết của Chloe Arcy trên Bored Panda.

Các bức ảnh được chụp dưới chân núi Bà Đen ngay sau Tết Nguyên đán 2025. ẢNH: NGUYỄN MINH TÚ

Về Vàm Cỏ Đông, nghe dòng sông kể chuyện

Tôi sinh ra và lớn lên tại miệt đồng bưng biền sông nước Cửu Long. Mảnh đất Long An “trung dũng kiên cường” có biết bao dòng sông bồi lở, phù sa theo từng con nước lớn ròng dưỡng nuôi những cánh đồng mênh mông sóng lúa. Hành trình xuôi dòng sông Vàm Cỏ Đông, tôi được nghe kể lại câu chuyện của dòng sông lịch sử.

Khung cảnh thanh bình bên bờ sông Vàm Cỏ Đông đoạn chảy qua 2 huyện Đức Hòa - Đức Huệ

Sông Vàm Cỏ Đông là một nhánh của sông Vàm Cỏ, thuộc hệ thống sông Đồng Nai. Theo Trang thông tin điện tử của UBND tỉnh, sông Vàm Cỏ Đông bắt nguồn từ đồng bằng trũng thấp phía Bắc tỉnh Svay Rieng thuộc nước bạn Campuchia, chảy vào biên giới Việt Nam qua tỉnh Tây Ninh vào địa phận tỉnh Long An qua các huyện: Đức Hòa, Đức Huệ, Bến Lức rồi vào Cần Đước kết hợp với sông Vàm Cỏ Tây tạo nên sông Vàm Cỏ đổ vào sông Soài Rạp và ra biển Đông.

Khám phá làng hương di sản ở Tây Ninh

Làng Long Thành Bắc với những con đường phơi hương rực rỡ, mùi thơm thoang thoảng, là gợi ý cho du khách trong hành trình khám phá Tây Ninh.

Làng hương Long Thành Bắc, thị xã Hòa Thành, có lịch sử trăm năm, gắn liền với sự phát triển của vùng đất Tây Ninh. Nằm gần Tòa Thánh Tây Ninh, làng nghề nổi bật với những con đường phơi hương rực rỡ, thu hút du khách và nhiếp ảnh gia đến tham quan.

Bí ẩn thung lũng Ma Thiên Lãnh ở Tây Ninh

Cách khu du lịch núi Bà Đen chừng 6 km, thung lũng Ma Thiên Lãnh được nhiều người biết đến là địa điểm du lịch mang sự mộc mạc, hoang sơ nhưng cũng đầy bí ẩn.

Cho đến bây giờ, vẫn chưa ai biết đích xác vì sao thung lũng nằm giữa 3 ngọn núi Bà Đen, núi Heo và núi Phụng lại có tên Ma Thiên Lãnh. Theo một số người dân địa phương, thời xa xưa, nơi đây hoang sơ, lạnh lẽo, hiểm trở và có nhiều lời đồn về ma, rắn khổng lồ, ít người dám đặt chân đến. Vì thế, người xưa gọi nơi đây là Ma Thiên Lạnh (vùng đất tiên, có ma và không khí lạnh), do đọc trại âm thành Ma Thiên Lãnh. Tuy nhiên, đây chỉ là một trong nhiều giả thuyết được đưa ra.

Ma Thiên Lãnh nằm ở xã Thạnh Tân, TP.Tây Ninh (Tây Ninh), nơi đây là khu vực tiếp giáp giữa ba ngọn núi: Núi Bà Đen, núi Heo và núi Phụng. Thung lũng Ma Thiên Lãnh rộng khoảng 2.000 ha, có độ cao từ 300 - 400 m so với mực nước biển. ẢNH: THANH QUÂN

Trăm năm, một chiếc cầu Quan

Cầu tre hay cầu sắt thì người Tây Ninh nay cũng không còn mấy người nhớ nữa. Bởi vì những tấm ảnh của chúng nay chỉ còn là tư liệu hiếm hoi trong sách xưa hay các bảo tàng.

Xây lắp cầu Quan mới.

Tín ngưỡng dân gian của người Hoa ở Tây Ninh

Đến định cư nơi vùng đất mới, người Hoa đã mang theo văn hoá truyền thống của mình và thẩm thấu, hội nhập, tiếp nhận, giao lưu với văn hoá bản địa để từ đó tạo nên sự đặc trưng trong đời sống của người Hoa ở Tây Ninh.

Lễ Nguyên tiêu tại Thất Phủ hội quán (thị xã Trảng Bàng)

Hiện ở Tây Ninh có các cơ sở tín ngưỡng của người Hoa như Thất Phủ hội quán, Nhị Phủ hội quán, Minh Nghĩa hội quán của người Minh Hương (thị xã Trảng Bàng); Thanh An cung (huyện Gò Dầu); Quan Đế Thánh miếu, Quảng Đông hội quán, Ngũ Thánh miếu (thành phố Tây Ninh).

Chùa Phước Lâm, một thời vang bóng (2)

Trong phần 1, chúng tôi đã kể việc chùa Phước Lâm đã được công nhận di tích lịch sử - văn hoá (LS-VH) cấp tỉnh vào năm 2005. Cụ thể hơn, là theo Quyết định số 245/QĐ-CT ngày 22.11.2005 của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh. Điều đáng ngạc nhiên là đã sắp tới kỷ niệm 20 năm được cấp bằng di tích, nhưng chùa Phước Lâm vẫn chưa một lần nào được nhận quyết định, hoặc bằng xếp hạng di tích ấy.

Chùa Phước Lâm nay.

Chùa Phước Lâm, một thời vang bóng

Phật tử, tăng ni có đến cả mấy trăm, thậm chí đến cả ngàn như chùa Hiệp Long, hoặc tịnh xá Ngọc Thạnh… Vậy mà đến chùa Phước Lâm đúng ngày lễ Vu lan, chỉ có vài chục người, cả tăng ni và phật tử.

Cái tiêu đề này được nảy ra từ mùa Đại lễ Vu lan năm Giáp Thìn- 2024. Đấy là sau khi xem lễ ở một số ngôi chùa trong TP. Tây Ninh. Từ các chùa và tịnh xá lớn như Hiệp Long, Linh Quang… hay Ngọc Thạnh cho tới các ngôi nhỏ hơn như Ông Cọp và Tứ Phước thì tất cả đều diễn ra không khí lễ hội thật tưng bừng.

Phật tử, tăng ni có đến cả mấy trăm, thậm chí đến cả ngàn như chùa Hiệp Long, hoặc tịnh xá Ngọc Thạnh… Vậy mà đến chùa Phước Lâm đúng ngày lễ Vu lan, chỉ có vài chục người, cả tăng ni và phật tử. Hỏi về lý do, một phật tử trả lời:- Thì họ đổ xô lên núi cả!

Lễ Vu lan chùa Phước Lâm.

Quá trình xây Tòa thánh Tây Ninh gần 100 năm trước

Được xây dựng từ năm 1931, Tòa thánh Tây Ninh - công trình biểu tượng của đạo Cao Đài chưa từng được sửa chữa, kiến trúc vẫn nguyên vẹn.

Tòa thánh Tây Ninh - công trình trăm năm của đạo Cao Đài

Quá trình 14 năm xây dựng, Tòa thánh không có bản thiết kế, kỹ sư mà được tín đồ thực hiện phần lớn bằng tay không, nhiều vật liệu từ chén, dĩa sành bị vỡ.

Ý tưởng xây Tòa thánh manh nha khi đạo Cao Đài thành lập năm 1926 tại ngôi chùa Gò Kén ở huyện Hòa Thành (nay là thị xã), với mục đích làm tổ đình để bà con giáo dân tụ họp hành lễ. Nhóm nhân sĩ đầu tiên của đạo tới khu rừng ở làng Long Thành, thuộc Hòa Thành (cách TP Tây Ninh 5 km) mua mảnh đất rộng 50 ha của thương nhân người Pháp đặt nền móng cho công trình.

Phối sư Ngọc Hồng Thanh, người quản lý Tòa thánh từ năm 1963 đến nay, cho biết vùng đất xây tổ đình có phong thủy tốt, nằm trên 6 mạch nước ngầm hội tụ, gọi là "lục long phò ấn". Hộ pháp Phạm Công Tắc (một trong những người sáng lập đạo Cao Đài) chọn lựa nơi này xây Tòa thánh để "bảo vệ long mạch, trấn yểm giúp người dân, đất nước yên bình".

Nghề thủ công ở Tây Ninh

Mỗi làng nghề là một bản sắc, một nét đẹp truyền thống mang lại thu nhập cho người dân địa phương.

Ở Tây Ninh, nghề thủ công tương đối đa dạng, có những nghề đặc trưng địa phương đã tồn tại lâu đời, tập trung sản xuất trên địa bàn những nơi được công nhận là nghề truyền thống. Chẳng hạn như các làng nghề sản xuất hàng mỹ nghệ; đồ gia dụng bằng nguyên liệu tre, trúc, tầm vông; nghề làm nhang, làm bánh tráng, muối ớt ở các phường Long Thành Trung, phường Long Thành Bắc, thị xã Hoà Thành.

Nhận thức lại di tích Bến Đình - Tiên Thuận

Cho đến nay, đã gần 5 năm sau cuộc khảo cổ gần đây nhất ở Bến Đình, thuộc ấp B, xã Tiên Thuận, huyện Bến Cầu. Đấy là cuộc khảo cổ có quy mô lớn nhất Tây Ninh, với 6 hố đào trên diện tích 325 m². Tất cả được quần tụ chung quanh ngôi miếu Bà Chúa xứ.

Nụ cười khảo cổ.

Đến đây vào ngày cuối tháng 11.2019, khi mà cuộc khai quật đã gần xong, người viết hỏi thăm thì trên gương mặt Tiến sĩ Nguyễn Khánh Trung Kiên- Giám đốc Trung tâm Khảo cổ thuộc Viện Khoa học xã hội (KHXH) vùng Nam bộ vẫn toả nắng một nụ cười rạng rỡ. Ngay cả các thành viên khác cũng vậy! Là các cán bộ trẻ của Bảo tàng tỉnh và của Trung tâm. Họ vẫn say mê làm việc ở các công đoạn cuối cùng. Như vẽ ghi chi tiết các hố đào và… chụp ảnh. Cho dù họ đã liên tục bám sát hiện trường hơn một tháng qua.

Học trò lễ trong lễ thức dân gian Tây Ninh

Có những gia đình như cụ Nguyễn Văn Huấn, ông Nguyễn Văn Ron, cả cha và con, đã đào tạo nên nhiều thế hệ học trò lễ nối tiếp nhau để giữ gìn truyền thống của địa phương…

Học trò lễ là một trong những thành phần tham gia tích cực trong các lễ thức dân gian ở Tây Ninh, góp phần làm trang nghiêm cuộc lễ, thể hiện tinh thần lễ nghĩa của cư dân nơi mảnh đất phía Tây Nam Tổ quốc. Có những gia đình như cụ Nguyễn Văn Huấn, ông Nguyễn Văn Ron, cả cha và con, đã đào tạo nên nhiều thế hệ học trò lễ nối tiếp nhau để giữ gìn truyền thống của địa phương…

Học trò lễ còn được gọi là lễ sanh hay lễ sĩ, là những người đảm trách việc lễ nghi trong các lễ cúng- nhất là các lễ cúng đình, miếu, đền thờ… các nghi thức có trình cúng như cúng Phật, tiến sư ở chùa; đăng điện trong nghi thức của đạo Cao Đài; tiến linh ở đám tang; trình thập cúng trong lễ vía Linh Sơn thánh mẫu ở điện Bà (núi Bà Đen).

Miếu Bà xứ Trảng

Trong cộng đồng, cư dân lập miếu thờ các vị nữ thần, cầu sự che chở, bảo hộ của các Bà. Có những ngôi miếu đến nay đã hàng trăm năm tuổi, chứng kiến và mang trong mình những biến thiên của thời cuộc cùng những câu chuyện đậm tính dân gian gắn liền với sự hình thành và phát triển của vùng đất Trảng Bàng.

Miếu Bà Cây Xay (phường Trảng Bàng).

Dấu ấn dòng họ Phạm trong tiến trình mở cõi ở Tây Ninh

Dòng họ Phạm là một trong những dòng họ khẩn hoang đầu tiên tại vùng đất này.

Từ giữa thế kỷ XVII, người Việt theo cuộc Nam tiến đi khai khẩn đất đai, định cư ở Hóc Môn rồi di chuyển dần đến Trảng Bàng, qua Gò Dầu rồi lên tận núi Bà Đen. Theo gia phả của một số gia đình ở Tây Ninh, vùng đất Bình Tịnh (nay là phường An Tịnh, thị xã Trảng Bàng) được coi là một trong những nơi người Việt đến định cư từ rất sớm. Trong đó, dòng họ Phạm là một trong những dòng họ khẩn hoang đầu tiên tại vùng đất này.

Khung cảnh bên ngoài nhà thờ họ Phạm tại khu phố Bàu Mây. (Ảnh: Phí Thành Phát)

Bến cảng sông Vàm

Hàng trăm năm trước, sông Vàm Cỏ Đông là một trong hai thuỷ lộ chính của những lưu dân người Việt lên khai khẩn đất đai và giữ gìn bờ cõi. Ngày nay, với lợi thế giao thông đường thuỷ, hai bên bờ sông Vàm đã xây dựng nhiều bến cảng, góp phần phát triển kinh tế cho Tây Ninh.

Cảng Fico - Bến Kéo. Ảnh: Huỳnh Đông.

Núi Bà Đen - điểm đến hành hương hàng đầu Nam bộ

Không chỉ là ngọn núi thiêng gắn liền với huyền thoại Linh Sơn Thánh Mẫu, núi Bà Đen còn sở hữu nhiều công trình và sự kiện kỷ lục.

Đại lễ dâng đăng có kỷ lục nhiều đèn đăng nhất Việt Nam

"Đại lễ dâng đăng có số lượng đèn đăng nhiều nhất Việt Nam" tối ngày 8-6 vừa qua tại núi Bà Đen

Ngày 8-6, nhằm kính mừng lễ Vía Bà Linh Sơn Thánh Mẫu, đại lễ dâng đăng đã tổ chức trên đỉnh núi Bà Đen và được Kỷ lục Việt Nam chứng nhận là "Đại lễ dâng đăng có số lượng đèn đăng nhiều nhất Việt Nam", với 55.000 ngọn đăng thắp sáng khắp đỉnh núi.

Ngắm cây phượng hình trái tim đỏ rực dưới chân núi Bà Đen

Nếu có dịp đến thăm núi bà Đen, Tây Ninh, trong những ngày đầu hè này, bạn hãy dành thời gian ngắm cây phượng đang mùa nở rộ rực đỏ dưới chân ngọn núi linh thiêng.

Hoa phượng từ lâu đã trở thành hình ảnh gắn bó mật thiết với tuổi học trò, đi vào câu văn, bài thơ và tiếng hát của biết bao người. Chính vì thế, hình ảnh phượng vĩ nở đỏ cả một vùng trời những ngày hè vốn dĩ không còn xa lạ gì nữa.

Nhưng, có cây phượng nở hoa ở Tây Ninh, tán rộng lớn phủ cả góc vườn, mang hình dáng trái tim, thì có lẽ không đâu có được.

Cây phượng nằm gần chân núi Bà Đen, từ cổng sau đường dẫn vào Khu du lịch núi Bà, chúng ta quẹo phải và đi khoảng 2 km về hướng huyện Dương Minh Châu sẽ thấy cây phượng già mọc bên trái đường, cạnh Văn phòng khu phố Phước Long 2. BÙI VĂN HẢI

Mỹ Ninh - Một phác thảo sang sông

Phải đến năm 1916, mới có con đường được mang tên là đường thuộc địa số 1 qua đây như một sự kế thừa nét phác thảo sang sông của triều Nguyễn.

Theo Tuyên phủ sứ Cao Hữu Dực đến Tây Ninh (1841-1845) góp sức phân định các đơn vị hành chính tổng, thôn; hẳn là chưa có ngành nào gọi là Khảo cổ học. Vậy mà chẳng biết do vô tình hay cố ý mà miền đất tổng Mỹ Ninh mới được thành lập và nhập vào huyện Quang Hoá này, lại dày đặc các di tích khảo cổ học. Đấy là cách nói theo các nhà khảo cổ ngày nay. Trên thực tế, đấy là dấu vết còn lại của các nền văn hoá xa xưa từng bị vùi lấp do những bão táp phong ba của cả thiên nhiên và thời cuộc.

Đình Bà An Thạnh.

Chùa Gò - câu chuyện trăm năm

Dường như cả tỉnh Tây Ninh chỉ có một ngôi chùa mang tên gò. Vậy nên, ai cũng biết đấy là chùa Gò Kén, tên chữ là Thiền Lâm tự. Còn trăm năm? Tính đến năm 2024, ngôi chùa này vừa tròn tuổi trăm.

Tượng phật bằng đồng nặng 32 tấn.

Ta có thể tìm dấu tích về tuổi tác của chùa qua hai bia đá, được Hoà thượng Từ Phong cho người chế tác và dựng trước sân chùa. Đấy là hai tấm bia đục từ đá xanh nguyên khối đặt trên lưng con rùa đá. Ngày nay, các bia này được đặt trước tượng hai vị: Văn Thù và Phổ Hiền bồ tát. Trên bia, ngoài 8 chữ Hán nay đã bị mờ nhạt, chỉ có thể đoán đấy là chữ khắc tên chùa và người sáng lập thì vẫn còn các dòng chữ Pháp được khắc rõ nét hơn. Trước nay, hầu như không ai biết dòng chữ Pháp ấy có nghĩa gì. Ngay cả sư trụ trì cũng chỉ biết đấy là các dòng tên người- mà ông đoán là người thiết kế ngôi chùa.