27 thg 4, 2016

Ngày Xuân gặp gỡ nghệ nhân A Gyor

Trong quá trình phát triển, nhiều giá trị văn hóa độc đáo, riêng có của đồng bào các dân tộc thiểu số đứng trước nguy cơ mai một. Tuy nhiên, điều đáng mừng là ở một số buôn làng, vẫn có những nghệ nhân âm thầm lưu giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của dân tộc mình. Trong ngày đầu Xuân này, chúng ta hãy cùng tới làm Kon H’rế, xã Ngọc Réo, huyện Đăk Hà để gặp một nghệ nhân như thế. 

Cột nhà Rông của làng cũng được nghệ nhân A Gyor sáng tạo chế tác thành tác phẩm tượng độc đáo 

Những sản phẩm điêu khắc như tượng gỗ, mặt nạ bằng gỗ hay những chiếc tẩu hút thuốc... được bày bán ở các quầy hàng lưu niệm tại các điểm du lịch trong toàn tỉnh đã rất quen thuộc với người dân ở Kon Tum cũng như với những ai đã từng đến thăm nơi đây. Người làm ra những sản phẩm đó là nghệ nhân A Gyor, một trong số ít người con dân tộc Xê Đăng còn nắm giữ các bí quyết trao truyền của nghệ thuật điêu khắc gỗ dân gian Kon Tum.
Đam mê nghệ thuật điêu khắc của tổ tiên, hơn 20 năm nay, nghệ nhân A Gyor đã miệt mài lao động, sáng tạo ra hàng trăm bức tượng, hàng nghìn vật dụng đặc trưng đậm nét văn hóa của người Xê Đăng. Đáng mừng là các sản phẩm điêu khắc đó được du khách gần xa ưa thích. Nghệ nhân A Gyor tâm sự: “Mới đầu mình đam mê nghệ thuật điêu khắc chỉ với mục đích là để cho du khách gần xa biết đến một nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình và để con cháu lưu giữ, không quên văn hóa truyền thống của tổ tiên. Nhưng không ngờ, tượng tôi tạc ngày càng được nhiều người ưa chuộng, giờ thì tạc tới đâu bán hết tới đó, mang lại thu nhập ổn định cho gia đình”. 


Các sản phẩm điêu khắc của nghệ nhân A Gyor được bày bán tại cửa hàng lưu niệm trên đường Nguyễn Huệ, thành phố Kon Tum 

Không chỉ phục vụ bán cho khách du lịch mang lại nguồn thu nhập đảm bảo cuộc sống gia đình, niềm vui lớn đối với A Gyor còn là khi những bức tượng mà anh làm ra được dân làng sử dụng trong các lễ hội của cộng đồng. Không những thế, tiếng lành đồn xa, người dân các làng trong vùng cũng đến cậy nhờ mỗi khi cần tượng trang trí nhà Rông, hay dùng trong Lễ bỏ mả. Ghi nhận tài năng và lòng đam mê hiếm có của A Gyor, mới đây Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum đã trao giải nhất cho hai tác phẩm: “Cõng con lên rẫy” và “Đi phát rẫy” của nghệ nhân A Gyor.

Ông Trương Công Thức- Phó Giám đốc Trung tâm Văn hoá tỉnh chia sẻ: Trong đợt thi tạc tượng gỗ dân gian vừa qua, tôi làm trưởng Ban Giám khảo, tôi cũng như thành phần Ban Giám khảo rất ấn tượng với 2 tác phẩm của nghệ nhân A Gyor. Mặc dù là nghệ nhân mang tính tự phát nhưng từ những khúc gỗ vô tri vô giác, A Gyor đã biến nó thành những bức tượng có hồn, có tình cảm, sống động, ai nhìn vào cũng cảm nhận được tình yêu nghệ thuật tạc tượng gỗ dân gian của nghệ nhân A Gyor. Muốn lưu giữ được bản sắc văn hóa của các dân tộc bản địa ở Kon Tum thì cần lắm những nghệ nhân như thế”. 

Tác phẩm “Cõng con lên rẫy” và “Đi phát rẫy” của nghệ nhân A Gyor (giữa) được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh. 

Những nỗ lực và đam mê đã được ghi nhận, nhưng con đường duy trì môn nghệ thuật dân gian này của A Gyor vẫn còn lắm chông gai. Đăm chiêu nhìn xa xăm, giọng bỗng trầm xuống không còn “hùng hồn” như khi nói về niềm đam mê lúc trước, nghệ nhân A Gyor cho biết: “Hiện giờ việc tạc tượng của mình gặp rất nhiều khó khăn, gỗ thì không có, người ta phát rẫy chặt hết gỗ rồi, rừng càng ngày càng xa, kiếm được gỗ để đẽo tượng không bị cong vênh, nứt nẻ khó khăn lắm”.

Ông Phan Văn Hoàng - Phó giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh cho biết: Do tỉnh còn khó khăn nên với nguồn kinh phí hạn hẹp, hàng năm ngành văn hóa chỉ hỗ trợ các nghệ nhân thông qua các chương trình như mở các lớp truyền dạy, tổ chức các hoạt động tham gia tuần văn hoá các dân tộc, tổ chức các cuộc thi tạc tượng gỗ dân gian...để qua đó những nghệ nhân am hiểu về lĩnh vực nào thì truyền dạy lại cho con cháu về lĩnh vực đó. Ngoài truyền dạy, lưu giữ, các nghệ nhân còn có trách nhiệm trong việc tuyên truyền và mở lớp truyền dạy trực tiếp cho thế hệ trẻ. 

Nghệ nhân A Gyor đang truyền dạy cho 2 con trai là A Đen và A Đỏ 

Với mong muốn càng nhiều người biết thì sẽ có thêm người hiểu và yêu mến di sản văn hóa của ông cha, nghệ nhân A Gyor sẵn sàng truyền nghề cho bất cứ ai muốn học. Hiện cùng với một số thanh niên trong làng, hai con trai của nghệ nhân A Gyor là A Đỏ và A Đen đã có thể tham gia cùng cha trong một số công đoạn. Nghệ nhân của buôn làng - A Gyor giờ không còn đơn độc khi theo đuổi đam mê của mình.

Bài, ảnh: A Lê Khăm (Đài PT-TH tỉnh) 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét