Chứng nhân phong trào cách mạng
Đình Đầu được khởi dựng từ thời hậu Lê để thờ Phật Minh công chúa thời Trần, đến năm Khải Định thứ 2 (1917) được tôn tạo lại quy mô lớn. Công trình nằm trên khu đất rộng, cảnh quan thoáng mát, bao quanh là những cây cổ thụ lâu năm.
Ngôi đình mang kiến trúc chữ đinh, gồm 5 gian đại bái và 2 gian hậu cung, toàn bộ khung gỗ tứ thiết, mái lợp ngói mũi. Điểm nổi bật là nghệ thuật chạm khắc thời Nguyễn với các đề tài tứ linh, tứ quý, cá chép hóa long, trúc hóa long, hoa mai, hoa cúc… Nét đục chạm sống động, tinh xảo, phản ánh đời sống tinh thần phong phú và trình độ mỹ thuật cao của nghệ nhân xưa.
Không chỉ là nơi thờ tự, đình Đầu còn gắn liền với nhiều dấu mốc lịch sử quan trọng trong phong trào cách mạng kháng chiến tại xã Hợp Tiến. Tháng 8/1940, tại đây, chi bộ Tạ Xá tổ chức hội nghị với sự tham dự của đồng chí Nguyễn Mạnh Hoan, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương khi đó. Hội nghị quyết định thành lập Đội tự vệ chiến đấu Tạ Xá gồm hơn 40 đồng chí, do đồng chí Lê Văn Dần làm đội trưởng, tiền thân của lực lượng vũ trang Hải Dương.
Giai đoạn 1941 - 1942, mặc dù bị thực dân Pháp khủng bố ác liệt, cơ sở cách mạng Tạ Xá vẫn tồn tại. Gầm sàn đình là nơi cất giấu vũ khí, chuẩn bị cho khởi nghĩa. Đến ngày 22/8/1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Đội tự vệ chiến đấu Tạ Xá cùng đông đảo quần chúng cách mạng tổ chức một cuộc mít tinh lớn tại sân đình, tuyên bố giải tán chính quyền thực dân phong kiến tại Tạ Xá và thành lập Ủy ban cách mạng lâm thời, lấy đình Đầu làm trụ sở của chính quyền cách mạng.
Hiện nay, đình Đầu có một nhà truyền thống cách mạng là nơi lưu giữ tư liệu lịch sử về những năm kháng chiến của quân dân xã Hợp Tiến. Cụ Lê Duy Bật, gần 90 tuổi, người chứng kiến nhiều đổi thay của quê hương Hợp Tiến cho biết: “Những ngày còn bé, tôi đã cảm nhận được khí thế sục sôi cách mạng của cả xã, ý chí kiên cường của các chiến sĩ cách mạng trong ngày giành chính quyền ngay tại sân đình Đầu này. Vì thế, đình không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng mà còn chứng kiến những ngày tháng hào hùng của Cách mạng tháng Tám trên quê hương Hợp Tiến nói riêng và thành phố Hải Phòng nói chung”.
Hiện nay, đình Đầu cùng nhà truyền thống đã trở thành điểm đến của các đoàn học sinh, đoàn viên, cựu chiến binh
Phát huy giá trị “địa chỉ đỏ”
Với giá trị kiến trúc, nghệ thuật và vai trò đặc biệt trong phong trào đấu tranh giành độc lập, đình Đầu được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1992 và trở thành “địa chỉ đỏ” trong giáo dục truyền thống cách mạng.
Sau khi được xếp hạng di tích quốc gia, đình Đầu được chính quyền và nhân dân quan tâm bảo tồn, trùng tu. Phía sau đình, nhà truyền thống cách mạng được xây dựng, tạo thành một không gian văn hóa lịch sử khang trang, phục vụ các hoạt động tuyên truyền, giáo dục truyền thống.
Xác định đình Đầu không chỉ là di sản văn hóa quý mà còn là trung tâm giáo dục truyền thống cho thanh thiếu niên nên địa phương chỉ đạo với các trường học, đoàn thể trên địa bàn thường xuyên tổ chức hoạt động dâng hương, tham quan, kể chuyện lịch sử tại đình để thế hệ trẻ hiểu và tự hào hơn về truyền thống quê hương. Ông Vũ Xuân Độ, Chủ tịch UBND xã Hợp Tiến cho biết: “Để phát huy giá trị lịch sử của đình Đầu, địa phương sẽ gắn kết các di tích, các lễ hội khác trong và ngoài xã nhằm quảng bá giá trị lịch sử của di tích cũng như truyền thống của quê hương”…
Hiện nay, đình Đầu cùng nhà truyền thống trở thành điểm đến của các đoàn học sinh, đoàn viên, cựu chiến binh. Những câu chuyện về phong trào cách mạng, những hiện vật và không gian kiến trúc cổ kính giúp các em học sinh thêm yêu mến, trân trọng giá trị lịch sử, văn hóa dân tộc.
Hằng năm, cứ đến ngày 12/2 âm lịch, nhân dân thôn Đầu cũng như người dân trong xã Hợp Tiến lại nô nức tổ chức lễ hội truyền thống tại đình Đầu, thu hút khá đông du khách thập phương về lễ bái, chiêm ngưỡng.
Với kiến trúc cổ đẹp, nghệ thuật chạm khắc tinh xảo cùng bề dày lịch sử cách mạng, đình Đầu xứng đáng là niềm tự hào của nhân dân địa phương và là “địa chỉ đỏ” truyền lửa cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
THANH HOA
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét