Thấm đượm vị đặc sản "Thịt lợn sấy Ngân Sơn"

Chị Ngô Hoàng Mai, sinh ra và lớn lên tại tỉnh Sơn La, hiện đang sinh sống tại huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn. Từ hương vị quê hương, chị Mai sáng tạo trong phối hợp gia vị để sản xuất món "Thịt lợn sấy Ngân Sơn". Món ăn đặc sản này đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao năm 2024.

Chị Ngô Hoàng Mai bên sản phẩm thịt lợn sấy Ngân Sơn.

Thịt lợn sấy là món ăn ngon rất nổi tiếng của vùng cao Tây Bắc vì nó mang đậm hương vị chẩm chéo, mắc khén Tây Bắc. Chị Ngô Hoàng Mai cho biết: "Khi còn bé tôi thường được ăn món thịt lợn sấy do ông bà, bố mẹ làm. Khi về làm dâu tại Bắc Kạn, thi thoảng tôi chế biến món thịt lợn sấy cho gia đình ăn và để biếu người thân, bạn bè".

Mùa vàng Quảng Khê

Cuối thu, se se heo may, không khí trong lành, dịu mát, cũng là thời điểm lúa chín vàng, nếu có dịp đến với Nà Mặn, xã Quảng Khê (Ba Bể) du khách sẽ được chiêm ngưỡng những thửa ruộng bậc thang uốn lượn khắp các triền núi. Một bức họa vùng cao ai một lần trải nghiệm đều mê đắm khó quên.

Ngậm nắng hạ gắt gao, nắng thu rực rỡ, những hạt lúa chuyển sang vàng ruộm, căng tròn, lấp lánh khắp sườn đồi báo hiệu một vụ mùa no ấm.

Đèo Kéo Phay - Di tích lịch sử hào hùng

Xã Phương Viên được biết đến là mảnh đất anh hùng, từng vinh dự được Bác Hồ đặt tên, nay được coi là “vựa lúa” của huyện Chợ Đồn. Nơi đây còn được biết đến với những câu chuyện lịch sử, anh dũng từ những năm kháng chiến. Trong đó có dấu mốc rực lửa tại Đèo Kéo Phay- nơi vừa được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh của Bắc Kạn.

Ông Trần Đình Thất, Phó Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (người thứ ba từ trái sang) trao Bằng xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh, thành phố đối với Di tích lịch sử Đèo Kéo Phay cho cấp ủy, chính quyền địa phương.

Về Bắc Kạn thưởng thức món ngon mùa thu

Mùa thu đến với Bắc Kạn, du khách sẽ được thưởng thức nhiều món ngon, đậm vị núi rừng vùng cao. Những hương vị riêng có, không trộn lẫn với bất cứ vùng đất nào.

Ngọt thơm hồng không hạt Bắc Kạn

Sản phẩm hồng không hạt Bắc Kạn.

Khám phá điểm đến Phố đi bộ Sông Cầu

Sau khi khai trương tuyến phố đi bộ Sông Cầu, TP. Bắc Kạn (vào ngày 24/8/2024), theo ghi nhận, vào các ngày thứ Sáu, thứ Bảy hằng tuần các hoạt động vui chơi, giải trí, biểu diễn nghệ thuật, trò chơi dân gian và các dịch vụ ăn uống… tiếp tục được tổ chức nhằm phục vụ du khách cùng người dân trên địa bàn.

Tuyến phố đi bộ Sông Cầu sau những ngày khai trương.

Rằm tháng 7 về Bắc Kạn thưởng thức bún ép truyền thống

Tháng 7 âm lịch, nắng rót mật trên các triền đồi xanh ngát, nhà nhà nối nhau trở về quê hương, hân hoan đón Rằm tháng 7.

Hình ảnh quen thuộc của đồng bào các dân tộc ở Bắc Kạn trong Rằm tháng 7.

Tại Bắc Kạn, phong tục ăn Rằm tháng 7 đã có từ lâu đời, không chỉ dân tộc Tày, Nùng, đồng bào dân tộc Dao cũng đón tháng 7 âm lịch với một ngày tập trung, đón con cháu quây quần. Rằm tháng 7, công tác chuẩn bị cũng được đồng bào sửa soạn từ sớm. Từ ngày 12 tháng 7 âm lịch, các mẹ, các bà đã tỉ mẩn nghiền bột, nặn bánh. Đến ngày 14 âm lịch, trên khắp các bếp lửa bập bùng, nhà nhà rộn rã cùng nhau ép bún truyền thống…

Đến chợ đêm Phố Cổ khám phá văn hoá, đặc sản Na Rì

Tại thị trấn Yến Lạc (Na Rì), chợ đêm Phố Cổ là nơi du khách có thể trải nghiệm những nét văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc nơi đây. Nép mình bên những ngôi nhà cổ là các gian hàng ẩm thực với làn khói tỏa hương nghi ngút, như mời gọi du khách dừng chân thưởng thức.

Lối vào chợ đêm Phố Cổ.

Du lịch hang động - trải nghiệm hấp dẫn tại Bắc Kạn

Bắc Kạn được thiên nhiên ưu đãi với nhiều cảnh quan hùng vĩ và độc đáo, trong đó hệ thống hang động với vẻ đẹp huyền bí, kỳ vĩ và những câu chuyện dân gian gắn liền, du lịch hang động tại Bắc Kạn đang trở thành trải nghiệm, điểm đến hấp dẫn đối với du khách.

Động Hua Mạ, Ba Bể.

Bắc Kạn là xứ sở của các dạng địa hình cacxtơ điển hình, tiêu biểu là các hang động kỳ vĩ như: Động Puông, động Hua Mạ, động Nàng Tiên, động Thạch Long, Thẳm Phầy… Diện tích hang động có nơi rộng từ hàng trăm đến hàng nghìn mét vuông. Với vẻ đẹp tự nhiên hoang sơ, những khối thạch nhũ kỳ vĩ và không khí trong lành, hệ thống hang động tại Bắc Kạn hứa hẹn sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn cho những ai đam mê du lịch trải nghiệm và khám phá.

Nhộn nhịp Chợ đêm Cốc Lùng

Tối 02/9, UBND xã Nam Cường phối hợp với Trung tâm Văn hóa và Thể thao huyện Chợ Đồn, Trung tâm Văn hóa và Xúc tiến du lịch tỉnh Bắc Kạn tổ chức Khai trương Chợ đêm Cốc Lùng và sinh hoạt Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính xã Nam Cường.

Lãnh đạo huyện Chợ Đồn cắt băng khai trương Chợ đêm Cốc Lùng.

Sự tích hồ Ba Bể

Tác phẩm đạt giải Nhất Cuộc thi sáng tác, sưu tầm các câu chuyện hay gắn liền với di tích, danh lam thắng cảnh của tỉnh Bắc Kạn do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Kạn tổ chức.

Ngày xưa, xứ này gọi là Nam Môn. Làng mạc trù phú, những cánh đồng màu mỡ chạy dài theo ven sông, những vườn cây trái cây trái tốt tươi và những đồng cỏ xanh tươi, hàng đàn trâu, bò béo như những quả sim chín nhởn nhơ gặm cỏ. Những tưởng ở đó sẽ là cuộc sống bình yên, no đủ nhưng, trái lại vẫn có kẻ giàu, người nghèo, người lương thiện và kẻ gian tham...

Khi đó, Tam giới, là Thuỷ cung của Long Vương, Ngọc Hoàng trên trời cao và trần gian của loài người đều có thể giao tiếp với được nhau... Vào các dịp hội làng, người của Thuỷ cung có thể lên thăm thú, tham gia vui chơi cùng loài người. Đông vui, sôi nổi nhất là những trận chọi bò. Luật chơi là bên thắng được hưởng số tiền cá cược cộng với con bò thua cuộc. Do có ưu thế về đồng cỏ, có giống bò to khoẻ được chọn lọc từ đời trước, lại có gã Lý Bạch một kẻ thông thái, lắm mưu mẹo mách nước, chúa làng Nam Môn đã cho vực những con bò to khoẻ, hung dữ nhất để thi chọi nên năm nào Nam Môn cũng được cuộc. Thế là bằng tiền thưởng và thịt của các con bò thua cuộc nên cả làng đều hả hê say sưa trong tiệc tùng, hội hè...Phần còn lại chia nhau... Tất nhiên, Chúa làng và những kẻ có máu mặt phải được phần hơn cả. Quen ăn, khi thiếu, chúng thường bày cách ăn trộm trâu, bò làng khác, để tạo hiện trường giả, chúng kéo con vật đi giật lùi khiến gia chủ không căn cứ dấu vết mà truy tìm...

Sự tích hồ Ba Bể. Minh hoạ: Quang Duy

Phương Viên - vùng đất từng được Bác đặt tên

Thời kỳ trước Cách mạng Tháng Tám, Phương Viên và Bằng Viễn (sau sáp nhập thành Phương Viên) là các xã có phong trào Việt Minh phát triển nhanh và mạnh. Trong hành trình lịch sử từ Pác Bó về Tân Trào, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã dừng chân tại đây và có ý kiến chỉ đạo trực tiếp, đặc biệt Người đã đặt tên mới cho hai xã này .

Chủ tịch Hồ Chí Minh, Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng với nông dân Bắc Kạn năm 1951.

Đặc sản cam sành Dương Phong

Khí hậu ôn hòa, thổ nhưỡng phù hợp, thiên nhiên đã ban tặng cho xã Dương Phong (Bạch Thông) giống cam sành có mùi hương đặc trưng, vị ngọt thanh mát, mẫu mã đẹp, được khách hàng gần xa ưa chuộng.

Hoa lê khoe sắc tại hồ Bản Chang

Cuối tháng 2 sang tháng 3, hoa lê bắt đầu bung nở tại nhiều bản làng của xã vùng cao Đức Vân (Ngân Sơn). Sắc trắng tinh khôi của loài hoa này đã thu hút nhiều du khách tới hồ Bản Chang để tham quan, chụp ảnh.

Nằm ở độ cao gần 1.000m so với mực nước biển, xã Đức Vân, huyện Ngân Sơn có khí hậu mát mẻ, là điều kiện thuận lợi để cây lê sinh trưởng và cho những bông hoa đẹp tinh khôi.

Thiếu nữ vùng cao khoe sắc cùng hoa lê:

Tháng Ba về Bắc Kạn thưởng thức bánh trứng kiến

Những ngày đầu tháng Ba âm lịch, nhiều người dân ở Bắc Kạn lại lên rừng thu hoạch trứng kiến về làm bánh. Đã từ lâu, bánh trứng kiến trở thành món ăn đặc sản mang hương vị núi rừng đối với người dân địa phương.

Ông Hoàng Văn Vận, tổ Đon Tuấn, phường Huyền Tụng (TP. Bắc Kạn) thu hoạch trứng kiến.

Bánh trứng kiến là món ăn dân dã của dân tộc Tày, được chế biến tương đối cầu kỳ, có hương vị thơm ngon đặc trưng với nguyên liệu chính là trứng kiến.

Những ngày này, món bánh trứng kiến được bán nhiều trên các nền tảng mạng xã hội, thu hút đông khách trong và ngoài tỉnh đặt mua.

Ông Lưu Đình Sáng, thôn Nà Kha, xã Quang Thuận (Bạch Thông) cho biết: “Để lấy được trứng kiến làm nhân bánh, tôi thường đi vào rừng tìm tổ kiến lúc mới bắt đầu vào mùa kiến đẻ trứng để đánh dấu tổ kiến đó và chờ khoảng hai tuần sau quay lại thu hoạch. Quá trình thu hoạch hết sức tỉ mỉ và cẩn thận để trứng kiến không bị vỡ, bị nát, nên mỗi tổ mất chừng một giờ đồng hồ.

Ông Lưu Đình Sáng, thôn Nà Kha, xã Quang Thuận (Bạch Thông): Vào mùa kiến đẻ trứng tôi thường xuyên vào rừng lấy trứng kiến về làm nhân bánh.

Tổ kiến thường ở trên những cành cây cao, sau khi lấy tổ xuống sẽ dùng dao bổ ra và gõ để trứng kiến rơi xuống mẹt đã để sẵn. Tiếp theo dùng những cành cây nhỏ phủ lên trên để kiến bám vào. Thỉnh thoảng tôi lại rũ cành cây để loại bỏ kiến ra khỏi mẹt trứng. Sau khi đã loại bỏ hết kiến, dùng khăn ướt phủ lên trên mẹt trứng kiến để loại bỏ hết những vụn của tổ kiến. Từ đó được trứng kiến sạch để đem về làm bánh”.

Trứng kiến đem về rửa sạch rồi cho vào chảo phi cùng hành khô, đảo đến khi chín là được. Tuy nhiên, người dân còn dùng thêm thịt lợn băm nhuyễn, hành khô, vừng hay lạc rang giã nhỏ làm nhân cùng với các gia vị khác để tạo vị đậm đà cho bánh.

Phần vỏ bánh được làm từ gạo nếp ngon, đãi sạch rồi ngâm qua đêm, đến sáng hôm sau thì vớt ra để ráo nước. Sau đó gạo được đem xay thành bột và nhào nặn cho đến khi dẻo, mịn, không dính tay. Người dân chia bột và cán mỏng ra thành từng miếng nhỏ hình vuông bằng bàn tay rồi đặt lên miếng lá vả, cho một chút nhân đã chế biến sẵn dàn đều lên bề mặt lớp bột đó rồi gói lại để giữ chặt phần bột và nhân bên trong.

Sau khi gói xong, bánh được mang đi hấp cách thủy từ 45-50 phút là chín. Bánh trứng kiến có thể ăn nóng hoặc nguội, khi thưởng thức sẽ cảm nhận được độ dẻo của bột gạo nếp, vị bùi chát của lá vả non và vị thơm ngậy của nhân trứng kiến.

Chị Nguyễn Thị Thiểm, tổ 1A, phường Đức Xuân (TP. Bắc Kạn) cho biết: “Năm nào gia đình tôi cũng làm bánh trứng kiến để bán. Trung bình mỗi ngày tôi bán đi Hà Nội, Thái Nguyên và trong tỉnh gần 500 cái bánh, với giá 17.000 – 20.000 đồng/cái. Vào dịp Tết Thanh minh, gia đình tôi phải huy động thêm nhân lực để phụ giúp làm bánh để kịp giao cho khách hàng”.

Khách hàng mua bánh trứng kiến tại chợ Đức Xuân (TP. Bắc Kạn).

Anh Phan Hữu Khánh, trú tại quận Hà Đông (Hà Nội) cho biết: “Trước đây tôi công tác tại Bắc Kạn nên rất yêu thích các món ăn mang đậm hương núi rừng như gạo bao thai, lạp sườn, bánh giầy, đặc biệt là bánh trứng kiến. Vì vậy năm nào gia đình tôi cũng chờ đến mùa bánh trứng kiến để đặt hàng gửi về thưởng thức loại bánh đặc sản này và biếu bạn bè”.

Chị Văn Thị Vân, trú tại quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) chia sẻ: “Mẹ tôi quê ở thị trấn Bằng Lũng (Chợ Đồn) nên năm nào về tảo mộ, cũng là dịp được xem các dì làm bánh trứng kiến. Hồi bé tôi không biết ăn nhưng mẹ dạy cách ăn, dần dần lớn lên tôi nghiện loại bánh đặc sản này. Bánh trứng kiến rất ngon, mang hương vị bản sắc dân tộc Tày, chứa đựng nhiều tình cảm, tâm huyết của người làm bánh”.

Nếu có dịp đến Bắc Kạn vào tháng Ba âm lịch, du khách đừng quên thưởng thức đặc sản bánh trứng kiến và mua về làm quà biếu tặng người thân, bạn bè.

Bích Ngọc

Báo Bắc Kạn online - 16/04/2024

Au lèng - nét đẹp văn hoá của người Bắc Kạn

“Au lèng” là nét đẹp văn hoá trong lao động, sản xuất đã có từ lâu, đến nay vẫn được người dân tỉnh Bắc Kạn gìn giữ và phát huy. Tập quán truyền thống này thể hiện tinh thần đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau.

Trong thực tiễn sản xuất cũng như trong sinh hoạt hằng ngày, người dân các dân tộc tỉnh Bắc Kạn thường có tập quán “au lèng” hay còn gọi là giúp sức lẫn nhau. Xuất phát từ sự giúp đỡ, đổi công cho nhau một cách tự nguyện, nhằm phát huy tinh thần “tương thân, tương ái” trong cộng đồng làng xóm.

Tập quán "au lèng" luôn được người dân Bắc Kạn gìn giữ và phát huy.

Khám phá vẻ đẹp Động Puông và dòng sông Năng

Động Puông là một hang động lớn, thuộc Vườn Quốc gia Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, cách trung tâm thị trấn Chợ Rã khoảng hơn 5km. Động Puông dài 300m, cao hơn 30m, hình thành khi dòng sông Năng chảy xuyên qua bên dưới núi đá vôi Lũng Nham với vách đá dựng đứng và nhiều thạch nhũ có hình dạng và màu sắc khác nhau bên trong động.

Du khách xuôi dòng sông Năng khám phá động Puông bằng thuyền.

Ký sự sông Cầu (kỳ 4): Chung tay bảo vệ dòng sông

Việc bảo vệ dòng sông Cầu không đơn thuần chỉ là nhiệm vụ của các ngành chức năng. Cần lắm sự vào cuộc của mỗi người dân để dòng sông giữ mãi vẻ trong xanh, phục vụ bền vững cho sản xuất và đời sống sinh hoạt của một nửa dân số tỉnh Bắc Kạn.
Trong hành trình tới xã Rã Bản (Chợ Đồn) chúng tôi đã rất đồng tình với việc làm của UBND xã. Theo đồng chí Triệu Văn Nguyên- Chủ tịch UBND xã, xã thường xuyên phổ biến, đôn đốc người dân các thôn tập trung thu gom, phân loại rác tại từng hộ gia đình. Rác hữu cơ để phân hủy làm phân bón, rác vô cơ thì đốt tập trung tránh tình trạng vứt bừa bãi xuống sông Cầu. Một việc làm nhỏ ấy lại mang ý nghĩa to lớn trong bảo vệ dòng sông cần được các xã trong lưu vực sông Cầu học tập.

Ký sự sông Cầu (kỳ 3): Dòng sông kêu cứu

Lời kể của các cụ cao niên về độ cạn kiệt của dòng sông Cầu đang gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh. Dòng sông qua thi ca, đoạn chảy qua vùng đất Bắc Kạn đang đứng trước sự xâm hại từ nhiều phía. Sông đang lên tiếng cầu cứu con người phải biết trân trọng, bảo vệ...

Ông Đặng Văn Oanh, thôn Nà Cà 1, xã Cao Kỳ (Chợ Mới) là một tay đánh cá lão làng trên sông Cầu. Cuộc mưu sinh bằng nghề chài, lưới trên sông đã giúp ông và gia đình vượt qua những ngày gian khó nhất của thời kinh tế khó khăn. Cho tới tận bây giờ tôm, cá đánh bắt được trên sông trở thành đặc sản thì giá lại càng đắt đỏ. Thế nhưng, đánh bắt tôm, cá bây giờ chẳng còn dễ như xưa.

Ông Oanh buồn nói: Những năm trước đi quăng đánh cá một lúc là đầy giỏ, còn giờ trắng đêm có khi chỉ đủ bữa ăn cho gia đình. Có nhiều loài cá đã biến mất, chẳng còn thấy bao giờ. Đang vá lại cái chài đánh cá bỏ lâu rồi bị chuột cắn rách ông bảo: Cứ thế này thì gay!

Ký sự sông Cầu (kỳ 2): Cuộc sống bên dòng sông

Cũng như những dòng sông khác, những bản làng, cánh đồng bên bờ sông Cầu đoạn qua Bắc Kạn thật êm đềm, trù phú. Nhưng bên trong của nó cũng đã phải trải qua những biến cố dữ dội. Dòng sông mang phù sa bồi đắp cho những cánh đồng màu mỡ và cũng có lúc nó ồn ào, hung dữ tàn phá đôi bờ. Có người bảo đấy là dòng sông trả hận việc con người tàn phá rừng thượng nguồn. 

Lưu vực sông Cầu trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn có diện tích là 1.372,78 km², bao gồm 44 xã, phường, thị trấn. Dân số trong lưu vực là 153.096 người (bằng một nửa dân số toàn tỉnh), tỷ lệ gia tăng dân số khoảng 0,63%, dân số khu vực đô thị có xu hướng tăng lên hàng năm. Cơ cấu lao động chủ yếu trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản và dịch vụ; trong lĩnh vực công nghiệp, xây dựng chỉ chiếm 6,3%. Lao động ở khu vực nông thôn chủ yếu là làm ruộng gắn với chăn nuôi, làm vườn và dịch vụ.

Sông Cầu là nguồn cung cấp nước chủ yếu cho tưới tiêu sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, với tổng lượng nước hàng năm ước tính khoảng 20 triệu m³, một số dòng chảy được sử dụng cho mục đích sinh hoạt, sản xuất điện ( hồ Thuỷ điện Nặm Cắt có diện tích mặt nước trên 200ha). Những con số khô khan ấy đủ cho thấy dòng sông Cầu có ý nghĩa lớn như thế nào đối với sản xuất và đời sống của nhân dân tỉnh Bắc Kạn.

Ký sự sông Cầu (kỳ 1): Về nơi đầu nguồn

Đi vào lịch sử, đi vào thơ ca, âm nhạc và đi vào nỗi nhớ của những người con xa quê hương. Đối Bắc Kạn, sông Cầu là sự gắn kết bao đời nay, nuôi sống hàng vạn con người. Hành trình khám phá dòng sông trên địa phận Bắc Kạn chưa được nhiều, nhưng thực sự đã đem lại cho tôi những điều mới mẻ.

Kỳ 1: Về nơi đầu nguồn
Sông Cầu, miền xuôi còn gọi sông Như Nguyệt, là con sông quan trọng nhất trong hệ thống sông Thái Bình, có ý nghĩa to lớn với đồng bằng sông Hồng và lưu vực của nó. Khởi nguồn từ Bắc Kạn con sông hiền hòa uốn mình chảy về miền xuôi qua 6 tỉnh...

Đường về Chợ Đồn theo tuyến tỉnh lộ 257 giờ đã thuận tiện, dễ dàng. Con đường đang sắp hoàn thành cải tạo, bon bon xe chạy. Nơi thượng nguồn sông Cầu, núi non hùng vĩ, sông chẻ núi mà đi, uốn khúc quanh co, có đoạn chảy qua thác ghềnh dữ dội.