Chùa Dâu - ngôi chùa cổ nổi tiếng xứ Kinh Bắc

Nằm ở huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, chùa Dâu được du khách gần xa biết đến với những nét kiến trúc - văn hóa - lịch sử vô cùng độc đáo...

1. Chùa cổ nhất Việt Nam. Theo một số nguồn sử liệu, chùa Dâu được khởi công xây dựng năm 187 và hoàn thành năm 226, là trung tâm Phật giáo đầu tiên của người Việt. Vào cuối thế kỷ 6, nhà sư Tì-ni-đa-lưu-chi từ Trung Quốc đến chùa và lập nên một phái Thiền mới.

Vào năm 1313 dưới triều vua Trần Anh Tông, chùa Dâu được Lưỡng quốc trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi dày công tu bổ thành chùa 100 gian, tháp 9 tầng, cầu 9 nhịp. Chùa tiếp tục được trùng tu nhiều lần qua các thế kỷ tiếp theo.

2. Tháp Hòa Phong. Ngày nay, chùa Dâu mang kiểu kiến trúc “nội công ngoại quốc” điển hình của các ngôi chùa cổ miền Bắc. Công trình kiến trúc đặc sắc nhất của chùa là tòa tháp Hòa Phong nằm ở khoảng sân chùa sau tiền điện.

Tháp vốn có 9 tầng nhưng nay chỉ còn ba tầng dưới, xây theo bình đồ vuông, mỗi cạnh tầng một rộng gần 7 mét. Mỗi tầng có bốn cửa vòm ở bốn mặt. Mặt trước tầng hai có gắn bảng đá khắc chữ “Hòa Phong tháp”. Trong tháp có chuông đồng đúc năm 1793 và một chiếc khánh đúc năm 1817.

3. Bức tượng cừu bí ẩn. Bên trái tháp Hòa Phong có tượng một con cừu đá là dấu vết duy nhất còn sót lại từ thời nhà Hán. Đây chính là di vật cổ xưa nhất còn được lưu giữ của chùa Dâu.

Con cừu được tạc từ một tảng đá nguyên khối với những đường nét chắc khỏe nhưng cũng không kém phần sinh động. Do con cừu đá 2.000 tuổi này có một chòm râu dài nên một số người cho rằng nó thực chất là… dê chứ không phải cừu.

4. Tục thờ Tứ Pháp. Về tín ngưỡng, nét đặc biệt của chùa Dâu là ngôi chùa này thờ Tứ pháp, gồm Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện. Đây là một hệ thống thờ tự độc đáo mang đặc trưng của dòng thiền xứ Kinh Bắc cổ xưa.

Những bức tượng Tứ Pháp của chùa Dâu (Pháp Vân), chùa Đậu (Pháp Vũ), chùa Tướng (Pháp Lôi), chùa Dàn (Pháp Điện) đã được công nhận là Bảo vật quốc gia từ năm 2017, với tên chung là bộ tượng Phật Tứ Pháp vùng Dâu-Luy Lâu.

5. Biểu tượng của tỉnh Bắc Ninh. Vào năm 2013, chùa Dâu cùng với chùa Bút Tháp là hai di tích lịch sử đầu tiên của tỉnh Bắc Ninh được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt của Việt Nam.

Trên logo của tỉnh Bắc Ninh có những nét cong, là tượng trưng cho “những đường nét đầu đao độc đáo của ngôi chùa Dâu đầy huyền sử”, theo Cổng thông tin điện tử Tỉnh Bắc Ninh.

Quốc Lê

Kienthuc.net - 08/04/2022