Trong quá trình khai quật khu vực Hoàng thành Thăng Long, các nhà khảo
cổ đã tìm thấy một dạng hiện vật rất độc đáo, đó là ngói úp bờ dải, bên
trên gắn tượng uyên ương, được gọi là ngói uyên ương. (Ảnh trong bài
chụp tại Khu khảo cổ 18 Hoàng Diệu và Bảo tàng Lịch sử Quốc gia).
Những viên ngói uyên ương được tìm thấy với số lượng khá lớn đã gợi lên
những liên tưởng về sự cầu kỳ của bộ mái những công trình kiến trúc nguy
nga, đồ sộ và nhiều dáng vẻ trong Hoàng cung Thăng Long xưa
Ở đó, trên những đường cong của bờ dải, những con chim uyên ương được xếp thành hàng, dang rộng đôi cánh như đang đậu trên mãi công trình và đùa vờn với rồng, với phượng
Vì sao hình tượng uyên ương lại được đưa lên mái các cung điện
của vua nhà Lý? Để hiểu điều này, cần nhắc lại những sắc thái văn hóa,
xã hội, tôn giáo thời Lý cách đây một thiên niên kỷ
Vào thời Lý, văn học, nghệ thuật và tôn giáo phát triển đến cao độ. Đây
là thời kỳ tôn sùng đạo Phật, Phật giáo trở thành quốc giáo và là chỗ
dựa tinh thần để xây dựng vương triều.
Theo quan niệm Phật giáo truyền thống, uyên ương là một trong những loài vật biểu trưng của Phật giáo, thể hiện sự hóa thân của Đức Phật, là hiện thân của hạnh phúc
Hình tượng chim uyên ương trên bộ mái kiến trúc cung điện trong Hoàng
cung Thăng Long không những cho ta cảm nhận về vẻ đặc sắc, riêng có của
nghệ thuật thời Lý mà còn gợi mở về những sắc thái Phật giáo trong triều
đại này
Kiến trúc cung đình đã làm thay đổi to lớn đến kiến trúc Phật giáo. Thời
kỷ này, nhà lý cho xây dựng nhiều chùa tháp và cung điện, thể hiện sự
đề cao Phật giáo và vai trò của nhà vua.
Tiếc rằng do biến thiên của lịch sử, các công trình của nhà Lý chỉ còn
lại những dấu tích mờ nhạt, chủ yếu là nền móng với các hiện vật rời rạc
như gạch ngói, tượng trang trí, đá kê chân cột...
Trong hoàn cảnh đó, những viên ngói uyên ương là vật chứng quan trọng
trong nỗ lực tái dựng diện mạo nền kiến trúc của một trong những vương
triều thịnh vượng nhất trong sử Việt. Bài có sử dụng tư liệu của Trung
tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội.
Quốc Lê
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét