Điệp Sơn du hí

Từ TP. Nha Trang đến xã Vạn Thành, huyện Vạn Ninh khoảng 60 km. Ở đó, xuất phát từ cảng cá Vạn Giã đi tàu mất khoảng 40 phút sẽ đến thôn đảo Điệp Sơn. Nói vậy để thấy rằng Điệp Sơn khá xa đất liền, xa nơi phồn hoa đô hội.

Thôn Điệp Sơn gồm 3 hòn đảo, một lớn, hai nhỏ. Điểm độc đáo là có con đường giữa biển và nằm dưới mặt nước biển khoảng nửa mét nối liền 3 đảo này. Con đường này chỉ mới được bạn Ngô Trần Hải An và các bạn phượt phát hiện cách đây hơn một năm, còn trước đây trừ dân bản xứ thì không ai biết nơi này cả. Nơi đây thưa thớt dân cư, không có điện lưới, mỗi buối tối chỉ phát điện 3 tiếng.

Như vậy, điểm hấp dẫn của Điệp Sơn chính là khám phá nét hoang sơ và con đường độc đáo dưới biển. Tuy nhiên, sau khi được phát hiện thì nơi này đã trở thành một điểm đến trong các tour du lịch và đã xuất hiện các dịch vụ tại đây. 

Đã có bảng giới thiệu dịch vụ ngay tại cảng cá Vạn Giã

Cao Biền ở đất Phú Yên

Cao Biền (821-887) là một danh tướng đời nhà Đường. Tên tuổi Cao Biền gắn với những truyền thuyết huyền hoặc của người Việt. Những truyền thuyết ấy kể rằng Cao Biền thấy ở đất Giao Châu có nhiều kiểu đất đế vương, nên thường cưỡi diều giấy bay đi xem xét, rồi dùng phép thuật phá những nơi có hình thế sơn thủy đẹp, và chặn những đất có long mạch bằng cách đào những giếng khơi rất sâu.

Truyền thuyết núi Cánh Diều ở Ninh Bình kể rằng Cao Biền thường cưỡi diều giấy đi dò phá long mạch nước Nam, khi bay đến đất Hoa Lư đã bị một đạo sĩ cùng nhân dân ở đây dùng tên bắn, Cao Biền bị trọng thương, diều gãy cánh rơi xuống một hòn núi, từ đó hòn núi mang tên là núi Cánh Diều.

Ở Phú Yên có một gò cát và đất sỏi gọi là mả Cao Biền.

Mả Cao Biền ở Tuy An. Ảnh: Trần Quỳ trên Báo Phú Yên online

Ấn tượng Phú Yên

Gần 400 du khách đến từ 18 quốc gia và 33 tỉnh, thành trong nước đã có dịp thăm thú những thắng cảnh như Ghềnh Đá Đĩa, Nhà thờ Mằng Lăng, Vịnh Vũng Rô, khám phá cuộc sống của đồng bào Ê-đê và thưởng thức ẩm thực địa phương trong Tuần lễ Giao lưu hữu nghị quốc tế diễn tại Phú Yên. 

Sự kiện do UBND tỉnh Phú Yên phối hợp với Viện Nghiên cứu Phát triển Phương Đông, Viện Nghiên cứu Năng lượng vũ trụ với sức khỏe con người (HUESA) và Câu lạc bộ Giao lưu kinh tế - Văn hóa quốc tế tổ chức.

Tuần lễ Giao lưu hữu nghị quốc tế cũng là dịp để tỉnh Phú Yên giới thiệu đến các bạn bè trong nước và quốc tế về những danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa độc đáo và đa dạng của vùng đất duyên hải Miền Trung. Trong những ngày ở lại với Phú Yên, du khách có dịp đi tham quan Bảo tàng tỉnh (Tp. Tuy Hòa), Nhà thờ Mằng Lăng (huyện Tuy An), Ghềnh Đá Đĩa (huyện Tuy An), Vịnh Vũng Rô (huyện Đông Hòa), Bãi Xép (huyện Tuy An),… để khám phá những cảnh đẹp mà thiên nhiên ban tặng cho nơi đây.

Du khách tham quan bãi Xép, một trong những bãi biển đẹp của tỉnh Phú Yên.

Những con đường đất giữa biển Việt Nam

Đến đảo Điệp Sơn (Khánh Hòa), Cái Chiên (Quảng Ninh), Hòn Bà (Vũng Tàu) hay ở Nhất Tự Sơn (Phú Yên), bạn có thể tản bộ giữa bốn bề biển cả. 

700m đường giữa vịnh Vân Phong 

Đảo Điệp Sơn, Khánh Hòa nhìn từ trên cao. 

Điệp Sơn là một dải 3 đảo nhỏ, trong vịnh Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa. Hòn đảo này nổi tiếng với con đường đi giữa biển dài gần 700 m, nối liền đảo giữa với đảo Điệp Sơn lớn. 

Cơm gà Phú Yên

Đến với Phú Yên, nếu đã quá ngán những bữa tiệc hải sản dư thừa chất đạm, muốn đổi bữa thì một gợi ý dành cho các bạn đó chính là đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức một món ăn dân dã, quen thuộc của người dân nơi đây: món cơm gà Phú Yên.

Phú Yên không chỉ nổi tiếng cả nước bởi cảnh đẹp hoang sơ của vô vàn danh thắng trải dài khắp xứ Nẫu, là kỳ quan Gành Đá Dĩa, cực Đông Mũi Điện, Vịnh Xuân Đài, Bãi Xép... mà còn được biết đến là vùng đất của rất nhiều món ăn đặc sắc. Với lợi thế rất lớn của hệ thống vịnh, đầm, phá... đến Phú Yên du khách sẽ có cơ hội được thưởng thức rất nhiều món ngon được chế biến từ hải sản với giá cả không thể rẻ hơn.

Nhưng nếu đã quá ngán những bữa tiệc hải sản dư thừa chất đạm, muốn đổi bữa thì một gợi ý dành cho các bạn đó chính là đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức một món ăn dân dã, quen thuộc của người dân nơi đây: món cơm gà Phú Yên. 

Hòn Yến nên thơ ở Phú Yên

Khi thủy triều rút xuống, một con đường xuyên biển sẽ lộ ra nối liền bờ với Hòn Sụn, thẳng tới Hòn Yến của huyện biển Tuy An.

Theo dân bản xứ, sở dĩ có tên gọi Hòn Yến là do trước kia nơi đây từng có rất nhiều chim yến về làm tổ. Ngày nay Hòn Yến thuộc xã An Hòa, huyện Tuy An, cách trung tâm thành phố Tuy Hòa 20 km hướng Đông Bắc. 

Con đường dưới mực nước biển ở Phú Yên

Ít ai biết rằng ở Phú Yên cũng có một hòn đảo với con đường đi bộ độc đáo trên biển tương tự ở Khánh Hòa mang tên Nhất Tự Sơn.

Nhất Tự Sơn là một trong những hòn đảo đẹp nhất của vịnh Xuân Đài, thuộc địa bàn xã Xuân Thọ 1, thị xã Sông Cầu. Tính theo quốc lộ 1A, hòn đảo này nằm phía bắc tỉnh Phú Yên, cách trung tâm thành phố Tuy Hòa chừng 50 km. 

Làng nghề gốm Trường Thịnh

Là một nghề truyền thống đã tồn tại hàng trăm năm nay, nghề làm gốm Trường Thịnh ở xã Hòa Vinh (huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) từng trải qua nhiều thăng trầm nhưng với nhiệt huyết của các nghệ nhân, làng nghề hiện vẫn được duy trì và hướng đến sản xuất các sản phẩm gốm mỹ nghệ độc đáo, phục vụ người tiêu dùng. 

Từ trung tâm huyện Đông Hòa về xã Hòa Vinh, dễ dàng nhận biết một làng nghề truyền thống làm gốm với những sản phẩm gốm đỏ au được phơi hai bên đường. Vào sâu trong làng, một không gian đặc trưng với mùi của đất, của gốm mới ra lò lại càng cho thấy sức sống của một làng nghề gốm truyền thống dù xã hội đang ngày càng phát triển theo hướng công nghiệp hóa.

Trải qua nhiều thế hệ làm gốm, làng gốm Trường Thịnh hiện vẫn còn 34 hộ với hơn 100 lao động còn giữ nghề, nhà nào nhiều thì 5 đến 6 người, nhà ít thì 2 đến 3 người. Nguyên liệu làm gốm được người dân khai thác ngay tại địa phương, hiện đã có máy lọc để đất được nhào nhuyễn, giúp sản phẩm gốm đạt chất lượng hơn. Tuy vậy, vẫn có một người làm thêm công đoạn làm tơi đất rồi vẩy thêm nước, giúp cho nguyên liệu đất thực sự đạt yêu cầu trước khi làm gốm.

Đất trời Phú Yên

Là một tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ, Phú Yên hội tụ nhiều tiềm năng về kinh tế biển và du lịch. Phú Yên còn là nơi khởi phát nên nghề câu cá ngừ đại dương của Việt Nam, một nghề không chỉ mang lại nguồn lợi kinh tế lớn mà còn góp phần giữ vững chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. 

Tiềm năng kinh tế biển

“Mỗi năm, tỉnh Phú Yên khai thác được khoảng 6.000 tấn cá ngừ đại dương và 3.000 tấn mực. trong Năm 2016, tỉnh đang có kế hoạch đóng mới 185 tàu khai thác và dịch vụ hậu cần; nâng cấp, cải hoán 465 tàu và phấn đấu đến năm 2020 số tàu mới sẽ là 315 tàu, cùng với 705 tàu cá được nâng cấp, cải hoán…” (Ông Lê Văn Trúc, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Phú Yên)

Nói đến Phú Yên là nói đến nghề đi biển, đặc biệt là nghề câu cá ngừ đại dương. Dân Phú Yên gọi cá ngừ đại dương là “cá bò gù”, bởi loài cá này có lưng gù và thịt đỏ như thịt bò. Người ta kể rằng, vào năm 1994, một số ngư dân chuyên làm nghề câu cá chuồn ở làng biển Phú Câu (nay thuộc phường 6, Tp. Tuy Hòa) trong một lần đi biển đã tình cờ câu được cá ngừ. Thế rồi từ làng biển Phú Câu, nghề câu cá ngừ đại dương chuyên nghiệp đã hình thành, phát triển mạnh sau đó nhanh chóng lan ra các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ.

Từ đó đến nay, nghề câu cá ngừ đại dương ở Phú Yên phát triển ngày một mạnh mẽ. Nhờ đó mà con cá ngừ đại dương của Việt Nam giờ đã có mặt tại thị trường gần 90 nước trên thế giới, trong đó có 3 thị trường truyền thống là Mỹ, EU và Nhật Bản. Và nghề câu cá ngừ đại dương của Phú Yên cũng được Chính phủ lựa chọn làm nền tảng để xây dựng chương trình đánh bắt xa bờ cho cả nước. Từ năm 2011, cá ngừ đại dương Phú Yên “Phuyen Tuna” đã trở thành nhãn hiệu cá ngừ đại dương đầu tiên ở Việt Nam được Cục Sở hữu Trí tuệ, Bộ Khoa học - Công nghệ cấp chứng nhận đăng ký nhãn hiệu.

Suối Ngả Hai – điểm đến thú vị

Suối Ngả Hai ở thôn Mỹ Lâm, xã Hòa Thịnh, huyện Tây Hòa, khi xưa thuộc vùng căn cứ cách mạng và giờ đây là điểm đến thú vị của nhiều người, nhất là vào dịp hè hay những ngày cuối tuần. Nước suối trong veo và mát lạnh, các hốc đá nhiều cá, tảng đá bằng phẳng, tán cây rừng tỏa rộng… tạo nên khoảng không gian yên ả, thi vị.

Qua những con suối nhỏ tuy có vất vả nhưng khá ấn tượng với những đàn cá tung tăng bơi lội

Ruốc tươi Phú Yên trộn xà lách

Mấy ngày nay ngư dân vùng ven biển Phú Yên bội thu ruốc. Một trong những món khoái khẩu từ ruốc tươi của dân biển là ruốc trộn. 

Ruốc tươi có màu hồng hồng trông thật thích mắt. Người dân Phú Yên chọn con ruốc tự nhiên, không bỏ màu cho bữa ăn gia đình 

Phải nói, ruốc mùa này rất to con, lại mới rời xa biển, còn búng nhảy, tươi rói và mập nên làm gì cũng ngon. 

Không giống với các món ruốc truyền thống, ruốc trộn làm đơn giản nhưng ăn rất ngon.
Món này không thể thiếu hai nguyên liệu chính là ruốc tươi và rau trộn. Ruốc phải tươi, rửa sạch bằng nước muối pha ít gừng để khử mùi, đợi ráo nước rồi mới làm. Rau trộn phù hợp và ngon nhất chính là xà lách. 

Nuôi thủy sản trên vịnh Xuân Đài

Vịnh Xuân Đài nằm ở phía Nam thị xã Sông Cầu (tỉnh Phú Yên) từ lâu vốn là môi trường đánh bắt hải sản tự nhiên của người dân trong vùng. Mạnh dạn đầu tư vốn và kỹ thuật để nuôi các loài hải sản có giá trị kinh tế cao trên vịnh Xuân Đài, nhiều ngư dân vùng này đã trở thành các triệu phú, tỷ phú, giúp đời sống gia đình ngày càng được cải thiện cũng như góp phần không nhỏ vào sự phát triển của địa phương. 

Với diện tích mặt nước khoảng 13.000ha, trải dài từ Vũng Lắm đến Vũng La, nguồn nước của vịnh Xuân Đại thực sự là môi trường sống lý tưởng cho các loài hải sản. Theo ông Đỗ Văn Chính, Trưởng phòng Kinh tế Thị xã Sông Cầu, trên vịnh Xuân Đài hiện có 1.124 hộ nuôi tôm hùm với 13.302 lồng nuôi, chủ yếu là tôm hùm bông (sao), còn lại tôm đá, tôm xanh, tôm sỏi, tôm tề thiên...

Thế mạnh nổi bật trên vịnh Xuân Đài là nuôi tôm hùm xuất khẩu với điều kiện tự nhiên kín gió quanh năm cũng như môi trường nước ổn định. Từ năm 1990 đến nay, bình quân mỗi năm, người dân nuôi tôm hùm trên vịnh Xuân Đài thu hoạch khoảng 500 tấn thương phẩm và ươm nuôi cung ứng thị trường miền Trung khoảng 300.000 đến 400.000 con tôm giống, với tổng doanh thu gần 600 tỷ đồng. 

Một góc vịnh Xuân Đài ở phía Nam thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên, nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc nuôi các loại thủy sản như tôm hùm, hàu, cá mú, ốc hương….

Ở làng nghề thúng chai

Thôn Phú Mỹ (xã An Dân, huyện Tuy An) có khoảng 40 hộ với trên 120 lao động đang nỗ lực duy trì nghề làm thúng chai truyền thống. 

Vót nan 

Nghề dệt chiếu lác Phú Tân

Với nguồn nguyên liệu lác sẵn có tại địa phương, hầu như gia đình nào ở Phú Tân (xã An Cư, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên) đều gắn với nghề dệt chiếu. Đây là nghề truyền thống đã tồn tại hàng trăm năm qua, mang đến nguồn thu nhập ổn định cho người dân nơi đây.

Từ năm 1977, nghề dệt chiếu lác Phú Tân đã được công nhận là làng nghề truyền thống. Tuy vậy, nghề dệt chiếu lác Phú Tân chỉ thực sự phát triển quy mô từ năm 1995 khi Trung tâm Khuyến nông tỉnh Phú Yên bắt đầu tổ chức mỗi năm 1 lớp dạy kỹ thuật làm chiếu cho lực lượng lao động nhàn rỗi tại địa phương.

Được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, nhiều gia đình đã mạnh dạn đầu tư mua máy dệt chiếu để nâng cao chất lượng, mẫu mã đẹp, tốn ít nhân công, giá thành của sản phẩm theo đó cũng tăng gấp đôi so với sản phẩm làm thủ công. Hiện làng nghề dệt chiếu lác Phú Tân có 249 hộ gia đình, với trên 600 lao động trực tiếp tham gia dệt chiếu lác, chủ yếu là lao động nữ. Đặc biệt, các em nhỏ và người lớn tuổi đều có thể tham gia vào một số công đoạn trong quy trình sản xuất chiếu lác.

Sợi cói nguyên liệu phơi khô để dệt chiếu.

Kè chắn sóng Xóm Rớ thành bãi đá rêu xanh hút hồn du khách

Những tảng bêtông vuông vức và đá tảng được thả xuống biển ở P.Phú Đông, TP Tuy Hòa, Phú Yên sau một thời gian đã sinh ra những đám rêu xanh hút hồn du khách. 

Nhiều bạn trẻ thích thú với bãi đá rêu xanh 

Từ Tết Nguyên đán đến nay, du khách, nhất là giới trẻ, truyền nhau những hình ảnh độc đáo của các tảng đá bám đầy rêu xanh ngắt gây nhiều cảm hứng.

Buổi sáng lẫn buổi chiều, hàng trăm người đưa nhau ra bờ kè vừa hóng gió biển, vừa chụp những tấm ảnh lưu niệm bên các tảng đá bám đầy rong rêu.

Nhớ cơm gạo đỏ

Vùng miền núi Phú Yên có các giống lúa ngắn ngày như cúc lùn, cúc rằn, to đá, ba trăng... đều cho gạo đỏ thơm ngon.

Nhiều người sinh ra và lớn lên ở vùng đất này đã được ăn loại gạo ngon này nhiều năm liền trong đời. Tuy nhiên, bây giờ, gạo đỏ không còn nhiều như trước nữa. Trong trí nhớ của những người con xa quê năm nào vẫn còn phảng phất đâu đó mùi thơm của nồi cơm gạo đỏ mỗi khi nhớ về quê nhà. 

Các loại lúa trên được trồng trỉa trên nương rẫy. Thường vào tháng bảy âm lịch, khi trời mưa xuống thì nông dân gieo lúa. Lúa từ khi trồng đến khi lớn lên cho hạt đều nhờ nước trời, nông dân không bón phân cũng chẳng phun thuốc. Cuối tháng mười đầu tháng mười một âm lịch lúa chín. Mùa lúa rẫy chín cũng là mùa rộn ràng tất bật của cả xóm thôn. Lúa được cắt, chất thành từng đống to trong các chòi trại tại rẫy. Hồi ấy không có máy tuốt nên người dân phải dùng chân đạp, mỗi lần đạp hai bó, hết lượt này đến lượt khác, đạp đến khi nào xong lúa thì thôi. 

Cơm gạo đỏ ăn với cá khô - Ảnh: Tuy An 

Về An Hải ăn hải sản

Phú Yên có nhiều điểm đến “ăn chơi” lý tưởng. Đến với Phú Yên, du khách không thể bỏ qua những món đặc sản tươi ngon mang phong vị ẩm thực của người xứ Nẫu mộc mạc chân tình ở khu du lịch An Hải (xã An Hải, H. Tuy An) nằm ở cuối đầm Ô Loan, tiếp giáp với biển Đông.

Trước hết phải kể đến món hàu Ô Loan. Hàu ở đây được người dân khai thác từ con hàu sống tự nhiên dưới đầm. Thời điểm cuối xuân đầu hè, đúng vụ sẽ có những con hàu to mập. Nhìn bề ngoài xấu xí nhưng khi đập vỏ, thịt bên trong ú ù, nõn nà. Hàu làm được nhiều món như cháo, nhúng giấm, um, xào, nướng. Riêng món nướng mỡ hành được nhiều thực khách chọn. Con hàu nướng phải to, mập; đập một nửa phần vỏ, để lộ phần thịt nằm mọng ngập trong nửa phần vỏ còn lại. 

Hàu sắp chín, cho thêm ít dầu đã phi cùng hành lá vào phần thịt hàu đang nướng, thế là ta đã có món hàu nướng mỡ hành thơm ngon tuyệt vời, đậm ngọt - Ảnh: Đào Tấn Trực 

Gành Xép - tạo tác từ đá ở xứ 'hoa vàng trên cỏ xanh'

Xuất hiện đầy thơ mộng trong bộ phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Gành Xép với vẻ đẹp tổng hòa của biển, đá, đồng cỏ, phi lao và mây trời đang trở thành điểm đến thu hút du khách khi đến Phú Yên.

Không sở hữu những tầng đá ong xếp lớp hùng vĩ với những phiến đá nhiều hình dạng như Gành Đá Đĩa; Gành Xép là sự tổng hòa của nhiều vẻ đẹp thiên nhiên khác nhau: gành đá, bờ biển, đồng cỏ và những rừng phi lao chạy dài tít tắp. Chạy dọc theo con đường ven biển cắt ngang huyện Tuy An, bạn sẽ thấy hiện ra trước mặt một ngã rẽ về phía biển, băng qua rừng phi lao và đồi cát.

Vì không có biển chỉ đường, bạn phải hỏi người dân địa phương để tìm được đúng Gành Xép. Con đường lát nhựa phẳng lì và vắng vẻ, đưa những cơn gió biển thổi xào xạc qua các tán cây. Đi hết lối bạn sẽ thấy một rừng phi lao thưa bên cạnh một nhà dân. Từ đây, du khách gửi xe và đi bộ qua khu rừng thưa dẫn tới bãi Xép. 

Hàng phi lao chạy dài theo con đường đến Gành Xép. Ảnh: Minh Đức 

Vẻ đẹp dung dị của Hòn Yến ở Phú Yên

Thắng cảnh của tỉnh Phú Yên thu hút du khách bởi những gành đá hình thù kỳ thú cùng làng biển yên bình.

Hòn Yến, xã An Hòa, huyện Tuy An nằm cách thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên 15 km theo đường bê tông ven biển qua các làng quê thanh bình. Được gọi là Hòn Yến vì ngày xưa nơi đảo nhỏ này có rất nhiều chim yến về làm tổ. 

Nhớ cơm gạo đỏ núi rừng Phú Yên

Mỗi lần chợt nhớ về quê, hương thơm của nồi cơm gạo đỏ gặt trên các triền rẫy năm nào cứ thoang thoảng như hình bóng quê hương trong ký ức tuổi thơ tươi đẹp một thời. 

​Cơm gạo đỏ ăn với cá nục kho cũng cảm thấy ngon miệng và nhớ quê - Ảnh: H.Hương 

Vùng miền núi Phú Yên có các giống lúa ngắn ngày như cúc lùn, cúc rằn, to đá, ba trăng… được trồng trỉa trên nương rẫy đều cho gạo đỏ thơm ngon. Nhiều người con sinh ra và lớn lên ở vùng đất này đã được ăn loại gạo này suốt thời gian dài.

Bởi thế đến tận bây giờ, trong trí nhớ của những người con xa quê năm nào vẫn còn phảng phất đâu đó mùi thơm của nồi cơm gạo đỏ mỗi khi nhớ về quê nhà.