Xuất phát từ thuyết vật linh, tức là mọi vật đều có
linh hồn và sự linh thiêng, người Ja Rai cho rằng, Yang Ia (Thần nước)
là vị thần cung cấp nguồn nước mát lành, sức khỏe và bình an cho dân
làng.
Khi cà phê, lúa rẫy đã được thu hoạch vào kho, những
cơn mưa đầu mùa chớm đến là lúc già làng Rơ Lah Hum, làng Ia Gri, xã Chư
Đăng Ya, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai họp mặt dân làng tại nhà rông
chuẩn bị cho lễ cúng bến nước.
Già làng phân công cho thanh niên khéo tay trong làng
vào rừng lấy cây lồ ô chuẩn bị làm cây nêu trang trí tại bến nước, những
thanh niên khỏe mạnh cầm rựa phát quang cỏ dại, đắp bậc thang ở những
đoạn đường khó dẫn vào bến nước. Những phụ nữ trong làng chuẩn bị gùi và
quả bầu khô để đựng nước. Ai vào việc nấy, cùng nhau chuẩn bị để thực
hiện nghi lễ chung của dân làng.
Giọt nước làng Ia Gri nằm lưng chừng núi Chư Đăng
Ya. Bến nước giọt của làng Ia Gri nằm lưng chừng núi Chư Đăng Ya, nơi
có mạch nước ngầm trong và mát chảy ra từ lòng núi.
Khi việc chuẩn bị đã hoàn tất, vào ngày diễn ra nghi
lễ, mọi người già trẻ, trai gái trong làng không ai đi ra ngoài, để đảm
bảo sự linh thiêng cho nghi lễ.
Vào ngày lành, khi mặt trời bừng sáng, già làng Hum cùng dân làng Ia Gri đi thành hàng dọc từ làng ra giọt nước.
Ngay trước nghi lễ, già làng Hum dùng vật cứng đập heo
và gà. Sau đó, thanh niên trong làng mang những con vật này ra giọt
nước mổ bụng lấy gan của 2 con vật đặt lên tai của ghè rượu. Phần thịt
còn lại được nướng trên bếp lửa ngay cạnh giọt nước
Lúc này, thanh niên trong làng đan khung lồ ô hình bán
nguyệt lớn cắm ở đầu giọt nước, cắm cây nêu phía trước giọt nước để
nghi lễ bắt đầu
Giờ lành tới, già Hum cất cao giọng khấn: "Hỡi thần
cây cối, tre nứa, thần núi rừng, hãy đến đây với chúng tôi, cùng uống
rượu, ăn gan heo, gan gà này. Hỡi thần suối Chan, hãy băng qua núi, qua
rừng, thần Suối Ai, hãy men theo bờ ruộng, thần suối Kleng theo hướng
đông, thần suối Tong Bră dọc theo khe núi, thần suối Pok hãy đến với
giọt nước Ia Nguin của chúng tôi. Hôm nay, chúng tôi làm lễ cúng dâng
lên các vị thần gan gà, gan heo và rượu tưới lên bến nước để cho dân
làng có cuộc sống tốt, luôn luôn mạnh khỏe, con cháu không bị bệnh tật,
ốm đau. Xin hãy cho chúng tôi dòng nước trong trẻo, tràn trề.”
Kết thúc nghi lễ, già làm Hum dùng quả bầu khô hứng 1
bầu nước. Sau đó, một trai trẻ trong làng nhận lấy bầu nước rồi châm vào
ghè rượu. Khi rượu đầy, già làng là người đầu tiên được đặt môi vào
cần. Khi già đã uống một hơi rượu thật dài và lớn, những người khác
trong làng mới được bắt đầu uống
Trước khi về làng, những phụ nữ có mặt tại đây mang
bầu khô mình đã chuẩn bị để hứng nước giọt rồi gùi về nhà sử dụng. Gương
mặt ai ai cũng rạng rỡ, vì họ tin rằng nghi lễ cảm tạ Yang Ia đã xong,
từ nay tới hết năm, Yang Ia sẽ cho dân làng nhiều nước ngon, ai ai cũng
khỏe mạnh, vui vẻ.
Nguyễn Thảo/VOV-Tây Nguyên
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét