Kỳ bí những mộ cổ nằm vị trí oái oăm giữa Sài Gòn

Nằm giữa công viên trung tâm, trong sân trường đại học hoặc sở hữu đến hai mặt tiền phố buôn bán... là vị trí "độc" của một số ngôi mộ cổ Sài Gòn.

Ở công viên Tao Đàn, thuộc phường Bến Thành, trung tâm quận 1 (TP.HCM) tồn tại ngôi mộ cổ bề thế, kiến trúc còn khá nguyên vẹn

Lăng mộ đặc biệt của hổ tướng nhà Nguyễn giữa SG

Giới nghiên cứu đánh giá, lăng Trương Tấn Bửu - vị hổ tướng nhà Nguyễn là công trình tiêu biểu của kiến trúc lăng mộ đầu thế kỉ 19 ở Gia Định - Sài Gòn.

Nằm ở số 41 Nguyễn Thị Huỳnh, phường 8, quận Phú Nhuận, TP.HCM, lăng Trương Tấn Bửu là nơi yên nghỉ của Long Vân Hầu Trương Tấn Bửu, một viên tướng triều Nguyễn được mệnh danh là một trong Ngũ hổ tướng Gia Định

Những ngôi mộ cổ bề thế giữa phố phường sầm uất Hà Nội

Trong khu vực nội thành Hà Nội, những ngôi mộ cổ này hiện lên như khoảng lặng giữa lòng các khu dân cư sầm uất...

Trong khu nghĩa trang làng Linh Đường (phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, TP.Hà Nội) cạnh khu đô thị Linh Đàm sầm uất, có một ngôi mộ đá cổ đồ sộ với cấu trúc được các nhà nghiên cứu đánh giá là rất đặc biệt. Người dân trong vùng gọi đây là lăng Bà Chúa

Kỳ bí lăng mộ đá cổ hoành tráng giữa thành phố Thanh Hóa

Lăng Quận Mãn là một công trình kiến trúc cổ xưa độc đáo hiếm có của thành phố Thanh Hóa. Hiện nay, công trình này đã xuống cấp nghiêm trọng...

Nằm ở địa phận phường An Hoạch, TP.Thanh Hóa, lăng Quận Mãn là khu lăng mộ đá cổ mang những giá trị kiến trúc - nghệ thuật đặc sắc của xứ Thanh. Lối vào lăng nằm trên phố Nam Sơn, cách trụ sở UBND phường không xa

Bộ ba lăng mộ đá cổ độc đáo ở làng ngoại ô Hà Nội

Làng Lại Yên (xã Lại Yên, Hoài Đức, Hà Nội) là nơi tọa lạc của ba lăng mộ đá cổ với những giá trị kiến trúc, mỹ thuật hiếm có của Việt Nam.

Trong ba lăng mộ đá cổ ở Lại Yên, công trình còn nguyên vẹn nhất là lăng Phạm Đôn Nghị . Công trình nằm trong một khuôn viên rộng khoảng 850 m² trồng nhiều cây xanh. Khu lăng mộ được bao bọc bằng một bức tường đá ong dày khoảng 0,5m

Khám phá lăng mộ đá cổ đồ sộ nhất xứ Thanh

Lăng Quận Nghi ở Thanh Hóa là nơi quy tụ những tác phẩm điêu khắc đá cổ đồ sộ và độc đáo hiếm thấy của Việt Nam.

Nằm ở xã Đông Thanh, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, cụm di tích đền thờ - lăng mộ Phúc Khê tướng công Nguyễn Văn Nghi hay lăng Quận Nghi có niên đại từ thế kỷ 16, là khu lăng mộ đá có quy mô lớn bậc nhất xứ Thanh

Những bí ẩn chưa có lời giải của ngôi mộ cổ Cự Thạch Hàng Gòn

Các nhà nghiên cứu đặt giả thiết đây là hầm mộ của một nhân vật quyền uy, là thủ lĩnh của liên minh các bộ lạc hùng mạnh về kinh tế và quân sự. Ảnh: H.A.C 

Trong quá trình xây dựng tuyến đường bộ kết nối TX.Long Khánh (Đồng Nai) và Bà Rịa-Vũng Tàu (hiện nay là quốc lộ 56), một kỹ sư người Pháp đã vô tình phát hiện được một ngôi mộ cổ bí ẩn mà các nhà nghiên cứu đang đặt câu hỏi liệu đó có phải là hầm mộ của một nhân vật quyền uy, là thủ lĩnh của liên minh các bộ lạc hùng mạnh về kinh tế và quân sự có niên đại của di tích được xác định trong khoảng thời gian 150 năm trước Công nguyên đến 240 năm sau Công nguyên, đại diện cho nền văn minh sông Đồng Nai?

Khu di tích cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc ở Đồng Tháp

Lễ giỗ lần thứ 88 của cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc năm nay được tổ chức theo quy mô cấp Tỉnh, diễn ra trong ba ngày từ 12-14/12.

Khu di tích cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc khánh thành ngày 13/12/1977, là công trình ghi ơn cụ Nguyễn Sinh Sắc, một nhà nho yêu nước và là thân sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Núi A Man - Nơi có khu mộ cổ lớn nhất nước

Sách Đại Nam nhất thống chí của Quốc sử quán triều Nguyễn (tập 3, trang 66) có đề cập rằng: “So với các tỉnh khác, Phú Yên có phong tục và cách thức chôn cất người chết, làm mộ xây vôi, hơi khác (với những nơi khác)…”.

Nhà báo Phan Thanh Bình, Tổng Thư ký Hội Khoa học lịch sử tỉnh Phú Yên (bìa phải), giới thiệu 4 dạng mộ cổ với đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Huỳnh Tấn Việt (thứ 2 từ trái sang), nguyên Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Thành Quang (trái) và đại diện những người phát tâm lập đàn tràng, tu tảo những ngôi mộ cổ - Ảnh: MINH KÝ 

Bí ẩn giai thoại 'ngôi mộ chôn đứng' của Tổng đốc khét tiếng Nam bộ

Đi dọc theo bờ sông một đoạn, chúng tôi rẽ trái hướng về nghĩa trang nằm trong phạm vi đất thánh của nhà thờ thị trấn Cái Bè (Tiền Giang). Lọt thỏm trong khu dân cư nhưng nghĩa trang buồn và hiu quạnh. Bên trong, những ngôi mộ xếp thành hàng dài đầy rêu phong và hương tàn khói lạnh...

Ngôi mộ chôn đứng 

Ở giữa những hàng mộ thẳng tắp đó, còn một bãi đất trống có 4 ngôi mộ được chôn liền kề. Hai mộ nằm sát nhau trên nền đất cao có rào sắt xung quanh. Tiếp đến, một ngôi mộ được xây dựng kiên cố có tấm bia bằng đá cẩm thạch. Duy chỉ có ngôi mộ còn lại chôn một cách khác thường, chôn đứng.

Những người dân ở thị trấn Cái Bè kể, theo lời ông bà truyền lại, ở miền Tây sông nước có 2 ngôi mộ chôn đứng. Ngôi mộ thứ nhất của một người con bất hiếu bị "trời trồng" giữa cánh đồng thuộc xã Khánh Hậu, tỉnh Long An. 

Mộ đứng của Trần Bá Lộc

Kiến trúc nhà mồ Bá hộ Xường

Ông Lý Tường Quan là một trong bốn hào phú giàu có nức tiếng đã đi vào thành ngữ vùng Nam kỳ “Nhất Sĩ, nhì Phương, tam Xường, tứ Định”. Vì thế mà khu nhà mồ của vợ chồng ông Lý Tường Quan (hay còn gọi là Bá hộ Xường) ở phường Phú Thọ Hòa, quận Tân Phú, Tp. Hồ Chí Minh cũng thể hiện sự bề thế, mang giá trị kiến trúc - văn hóa Á Đông độc đáo. 

Bá hộ Xường tên thật là Lý Tường Quan (1842 - 1896), một người giàu nức tiếng ở Nam Bộ từ cuối thế kỷ thứ 19. Ngược dòng lịch sử, vào nửa cuối thế kỷ 19, ông Lý Tường Quan làm thầu xây dựng các công trình nhà phố, cầu cống, chợ và kinh doanh thịt cá xuất khẩu. Ông nhanh chóng trở thành một hào phú với số tài sản kếch xù.

Theo ông Lý Thanh Liêm, cháu trưởng 5 đời của ông Lý Tường Quan, sinh thời, người giàu thứ ba Nam kỳ lúc bấy giờ đã chọn trước khu đất ở quê ngoại để làm nhà mồ. Công trình được con cháu cùng nhau xây dựng khi ông mất đi vào năm 1896.

Phần trước và mái của khu nhà mồ được trang trí công phu.

Bí ẩn hàng trăm ngôi mộ cổ ở núi A Mang

Hàng trăm ngôi mộ cổ nằm lẩn khuất trong những lùm cây dại ở phía Nam triền núi A Mang thuộc địa phận thôn Quảng Đức, xã An Thạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.

Ngoại trừ một vài lần lãnh đạo Bảo tàng Phú Yên cử chuyên viên tiếp cận thực địa cách đây hơn chục năm, cho đến nay chưa có một cuộc khảo sát quy mô để kiểm đếm, thống kê chi tiết và đưa ra những luận cứ khoa học lịch sử minh chứng nguồn gốc, nên nhiều bí ẩn về những ngôi mộ cổ đó cần được các nhà khảo cổ, nghiên cứu văn hóa - lịch sử giải mã.

1. Sau nửa giờ thưởng thức vị đắng cà phê trong quán bình dân ở góc phố thị trấn Chí Thạnh, huyện Tuy An giữa buổi sáng tháng 5-2017, ông chủ quán đã chỉ dẫn tôi rời quốc lộ 1A đi về hướng Đông, non cây số là đến cầu Lò Gốm bắc qua cửa sông Hà Yến nối liền hữu ngạn hạ lưu sông Cái.

Phóng viên Chuyên đề CSTC dò tìm mộ cổ lẩn khuất bên trong những bụi cây dại trên triền núi A Mang.

Lăng Ông Bà Chiểu: Chốn tâm linh

Vì khu lăng mộ tọa lạc ở khu vực Bà Chiểu, cạnh chợ Bà Chiểu nên dân gian gọi là lăng Ông - Bà Chiểu. Tên gọi đúng của khu lăng mộ này là Thượng Công miếu - là ba chữ Hán khắc trên cổng tam quan. 

Lăng Ông, tức khu lăng mộ thờ đức Tả quân - Tổng trấn Gia Định thành Lê Văn Duyệt (1764-1832), rộng 18.500 m², tọa lạc giữa bốn con đường: Đinh Tiên Hoàng, Phan Đăng Lưu, Trịnh Hoài Đức và Vũ Tùng. Khu lăng mộ được xây dựng năm 1948. Hình ảnh cổng tam quan lăng Ông in trên các tấm thiệp bưu chính (card postale) trước năm 1975 được coi như biểu tượng của vùng Sài Gòn - Gia Định xưa.

Kho báu trong Lăng Thoại Ngọc Hầu: Những kỷ vật từ đất bắc

Lồng ấp của Thoại Ngọc Hầu. Ảnh: Lương Chánh Tòng 

Trong lăng Thoại Ngọc Hầu và phu nhân, các nhà nghiên cứu tìm thấy những chiếc lồng ấp dùng để sưởi ấm, đồ dùng rất hiếm gặp ở vùng đất phương Nam quanh năm nắng ấm.
Lồng ấp bằng đồng trong khối di vật của Thoại Ngọc Hầu có tới 3 chiếc, trong đó bà 2 chiếc, ông 1 chiếc. Ông và bà đều có 1 chiếc tương tự nhau giống với những chiếc lồng ấp thời Nguyễn tìm thấy tại Huế, dạng hình lục giác vai nở bo tròn nhỏ dần về đáy, miệng bát giác, không thấy nắp.

Kho báu trong lăng Thoại Ngọc Hầu: Bí ẩn đồng tiền Minh Đức thông bảo

Đồng Minh Đức thông bảo do Nguyễn Nhạc phát hành. Ảnh: Lương Chánh Tòng 

Sự xuất hiện của đồng tiền Minh Đức thông bảo trong đồ tùy táng của bà Châu Thị Vĩnh Tế (vợ ông Thoại Ngọc Hầu) là một hiện tượng lạ, gây bất ngờ cho các nhà khoa học. 

Hai loại tiền Minh Đức thông bảo 

Đồ tùy táng là đồ dùng được chôn theo người chết, đó là những món đồ mà người chết lúc sinh thời ưa thích, thường dùng hoặc là món đồ có liên quan đặc biệt với người quá cố. 

Kho báu trong Lăng Thoại Ngọc Hầu: Hé lộ đời sống cách đây hàng trăm năm

Đồng tiền châu Âu, một cổ vật tìm thấy trong lăng Thoại Ngọc Hầu và phu nhân Châu Thị Vĩnh Tế Ảnh: Lương Chánh Tòng 

Bà Châu Thị Vĩnh Tế mất trước ông Thoại Ngọc Hầu 3 năm (bà mất năm 1826, ông mất năm 1829), tuy nhiên vẫn chưa rõ tài sản của ông và bà được chôn cùng lúc hay chôn riêng rẽ theo đám tang từng người.

Các nhà khảo cổ học thật sự kinh ngạc khi nhìn thấy từng món đồ lấy lên từ hố khai quật lăng Thoại Ngọc Hầu vì mức độ phong phú và đa dạng của chúng, từ đồ sinh hoạt cá nhân, đồ được tặng biếu, được ban thưởng, đồ quý kim làm của để dành, đồ kỷ niệm, đồ y tế, đồ dùng trong thú vui thưởng ngoạn...

Kho báu trong lăng Thoại Ngọc Hầu: Khắc tên trên bảo vật trấn quốc

Đã có nhiều tác phẩm viết về sự nghiệp và công lao của Thoại Ngọc Hầu, tuy nhiên cuộc sống đời thường của ông ít ai biết.

Chỉ đến khi kho báu đồ sộ trong lăng mộ ông được khai quật và giải mã, người ta mới hình dung phần nào đời sống của nhân vật lẫy lừng này. 

Ngôi mộ cổ ở công viên Tao đàn

Tôi vẫn thường nghe nói về một ngôi mộ cổ ở công viên Tao đàn, nhưng nhiều lần vào đó mà không biết, không thấy mộ cổ nằm đâu. Lý do dễ hiểu, tôi chỉ vào công viên Tao đàn trong dịp Hội Hoa Xuân mà trong dịp đó thì ngôi mộ này nằm ngoài khuôn viên tổ chức Hội Hoa Xuân (dù vẫn thuộc công viên Tao đàn). Mãi cho đến Tết năm nay tôi mới có dịp được bạn dẫn đến nơi ngôi mộ cổ này.

Ngôi mộ này hiện giờ đã được công nhận là di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp thành phố (năm 2014). Trên bia công nhận di tích ghi là Mộ cổ họ Lâm.

Lăng Cha Cả - Một góc Sài Gòn xưa

Những chuyến xe buýt đi trên đường Hoàng Văn Thụ thường hay nghe, "Đến Lăng Cha Cả có ai xuống không?" mỗi khi xe gần đến vòng xoay cầu vượt. Người xuống xe tại đây không dưới 1 lần thắc mắc, ở đây có cái lăng nào đâu mà gọi là lăng Cha Cả...?

Lai lịch Lăng Cha Cả

Họ thắc mắc là đúng vì bây giờ nơi đây là một giao lộ. Đường Hoàng Văn Thụ giao với Cộng Hòa, Trần Quốc Hoàn và Lê Văn Sĩ (P. 2 Quận Tân Bình TP.HCM). Ở giữa vòng xoay còn có một hồ nước trong đó một quả địa cầu xoay liên tục. Ngoài ra một cây cầu vượt đi trên vòng xoay giúp giảm bớt lưu lượng xe qua vòng xoay.

Nếu vậy thì tại sao có địa danh Lăng Cha Cả? Vào những năm trước 1975, nếu đi từ ngã tư Phú Nhuận đến ngã tư Bảy Hiền thế nào cũng đi ngang qua Lăng Cha Cả. Thời bấy giờ Lăng Cha Cả nằm trên đường Võ Tánh (Hoàng Văn Thụ bây giờ) gần nơi giao với đường Trương Minh Ký (đường Lê Văn Sỹ hiện nay).

Đường Cộng Hòa và đường Trần Quốc Hoàn chưa có. Nơi giao với đường Cộng hòa ngày xưa là cổng Phi Long vào căn cứ không đoàn 33 (Tân Sơn Nhất).

Một trang trong tự điển Dictionarium Anamitico Latinum do Cha Cả biên soạn. Ảnh: Internet

Khu lăng mộ pha trộn kiến trúc Đông - Tây ở Huế

Lăng Khải Định, còn gọi là Ứng Lăng, được xây trong 11 năm, một số nguyên liệu còn do vua cử người sang các nước Pháp, Nhật, Trung Quốc để đem về.

Khi đến đây, du khách dễ dàng nhận thấy lăng có vị trí đắc địa, phía trước lấy một quả đồi thấp làm tiền án, có hai núi chầu trước mặt làm "Tả thanh long" và "Hữu bạch hổ". Từ trên lăng có thể nhìn bao quát được cả một vùng đồi núi rộng lớn, xung quanh là những rừng cây bao phủ, khung cảnh thiên nhiên hài hòa. 

Vua Khải Định là vị vua thứ 12 của nhà Nguyễn, lên ngôi năm 31 tuổi. Khi tại vị, ông đã cho xây lăng mộ tại núi Châu Chữ. Lăng được xây dựng trong hơn một thập kỷ bởi nhiều thợ và nghệ nhân tài giỏi trong cả nước. So với các lăng khác, lăng Khải Định tuy nhỏ hơn nhưng được xây công phu, tỉ mỉ và tinh xảo nhất.