Nơi gìn giữ xá lị Phật hoàng
Chùa Minh Khánh tọa lạc trên vùng đất cổ thuộc xã Thanh Hà. Đây là một trong những di tích tiêu biểu của khu vực, mang đậm dấu ấn lịch sử thời Trần. Theo các tư liệu và truyền thuyết lưu truyền trong nhân dân, chùa được hình thành từ thời Lý, đến thời Trần được mở mang, tôn tạo và trở thành địa điểm gắn liền với Phật hoàng Trần Nhân Tông, vị vua anh minh hai lần lãnh đạo quân dân Đại Việt đánh bại quân xâm lược Nguyên - Mông, đồng thời là người sáng lập thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.
Tương truyền, trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai, trước khi tiến quân ra trận, vua Trần Nhân Tông đã về chùa Minh Khánh lập đàn tế phật, tế trời đất, viết huyết thư thề quyết tâm đánh giặc cứu nước. Trong thời gian đó, nhân dân địa phương dốc lòng giúp vua đánh giặc, giữ vững bờ cõi, phát triển kinh tế. Cảm về lòng mến khách, sự nhiệt tình của dân chúng, ông đã đặt tên cho làng là Hương Đại. Từ đó, chùa Minh Khánh còn được gọi là chùa Hương theo tên vua đặt.
Cũng tại chùa Minh Khánh, trước khi xuất quân đánh giặc, Trần Nhân Tông cắt máu thề rằng: Sau này đuổi được lũ giặc Nguyên Mông, đất nước yên bình, ông sẽ xuống tóc đi tu. Tương truyền, di tích Lưu Huyết Bảo Tháp tại chùa chính là nơi cất giữ di nguyện bằng máu của ngài.
Từ sáng sớm 30/10 âm lịch, 9 thôn đã tập trung mâm cỗ ở sân trung tâm văn hoá xã để rước vào chùa.
Trong "Thần tích, thần sắc làng Bình Hà" năm 1938 có ghi sự tích, sau khi dẹp giặc xong theo đúng như lời thề trước đó, ngài đã truyền ngôi cho con là Trần Anh Tông, rồi vào tu tại núi Yên Tử. Trong khi tu hành, ngài trở về làng Hương Đại, vãn cảnh chùa Minh Khánh. Ngài để lại ý nguyện sau khi viên tịch, một phần tro xương của mình sẽ được gửi về lưu tại chùa. 9 viên xá lỵ (tức tro xương) của ngài ngày nay vẫn được lưu giữ tại chùa Minh Khánh.
Chùa còn nhiều hiện vật xưa để lại như 8 bệ đá trước cửa (còn gọi là giá cỗ), hệ thống tượng Phật, tháp cổ, 16 tấm bia cùng 13 đạo sắc phong thời Lê - Nguyễn. Với những giá trị lịch sử - văn hóa, năm 1925, toàn quyền Đông Dương đã ký văn bản xếp hạng Minh Khánh tự. Năm 1990, chùa Minh Khánh được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Trải qua nhiều thế kỷ, ngôi chùa vẫn bền bỉ lưu giữ các giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh, trở thành điểm tựa tinh thần của nhân dân địa phương và là không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng giàu bản sắc.
Lễ hội truyền thống giàu bản sắc
Đoàn rước mâm cỗ di chuyển, đông đảo người dân theo sau.
Song hành cùng giá trị lịch sử, chùa Minh Khánh còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa tâm linh quan trọng của cộng đồng dân cư trong vùng. Hằng năm, lễ hội truyền thống chùa Minh Khánh được tổ chức trang trọng, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương về chiêm bái, tưởng nhớ Phật hoàng Trần Nhân Tông và ôn lại truyền thống hào hùng của dân tộc.
Lễ hội gồm hai phần chính là phần lễ và phần hội. Phần lễ được tổ chức trang nghiêm với các nghi thức truyền thống như rước sắc, dâng hương, tế lễ, thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với các bậc tiền nhân và cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa.
Để tưởng nhớ đến Phật hoàng, theo truyền thống, 9 thôn (trong tổng số 23 thôn) ở xã Thanh Hà đều chuẩn bị mâm ngũ quả theo từng chủ đề: Cửu long tranh châu (chín con rồng tranh ngọc); cửu long bảo tháp (chín con rồng và tòa bảo tháp); long lân khánh hội (rồng lân mừng hội)... để cúng tiến. Lễ rước này thường được nhân dân tiến hành vào sáng 30/10 âm lịch hằng năm.
Đi cùng đoàn rước lễ là đội múa lân sư rồng tạo không khí vui nhộn cho lễ hội vào dịp cuối năm.
Từ sáng sớm, người dân 9 thôn tề tựu đông đủ tại Trung tâm Văn hoá xã để thực hiện nghi lễ rước cỗ. Bà Cao Thị Hạnh ở Hà Nội cho biết: “Năm nào tôi và con cháu cũng thu xếp về quê dự lễ hội chùa, được hoà chung vào không khí của dân làng, cùng chuẩn bị những mâm cỗ thành kính dâng lên Phật hoàng”.
Phần hội diễn ra trong không khí sôi nổi, vui tươi với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ và trò chơi dân gian mang đậm bản sắc vùng quê Bắc bộ. Những làn điệu chèo, quan họ, các trò chơi truyền thống được tổ chức trong khuôn viên lễ hội, tạo nên không gian sinh hoạt cộng đồng ấm áp, gắn kết người dân địa phương và du khách. Đặc biệt, tục rước mâm ngũ quả, mâm lễ tiến Phật và tiến vua là nét sinh hoạt văn hóa độc đáo, thể hiện sự khéo léo, sáng tạo và lòng thành kính của nhân dân đối với các bậc tiền nhân.
Bà Nguyễn Thị Thuý, Phó chủ tịch UBND xã Thanh Hà cho biết, lễ hội chùa Minh Khánh năm nay diễn ra từ ngày 18 - 20/12 (tức ngày 29/10 đến ngày 1/11 âm lịch). Nét mới của lễ hội năm nay là lần đầu thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, nhân dân tham gia lễ hội đông hơn trước. Để tiết kiệm chi phí, năm nay các thôn tập trung tham gia văn nghệ tại lễ hội, không thuê các nơi như mọi năm nhằm khuyến khích phong trào tại địa phương.
Ngày nay, chùa Minh Khánh vẫn giữ được không gian tĩnh tại, linh thiêng, là nơi để người dân tìm về sự bình an trong tâm hồn. Những giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh được gìn giữ qua nhiều thế kỷ đã và đang tiếp tục được phát huy, trở thành nền tảng tinh thần vững chắc cho cộng đồng.
MINH NGUYÊN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét