Từ trên cao có thể thấy rõ hệ thống hộ thành hào được thiết kế như một lớp bảo vệ vòng ngoài nhằm ngăn cản sự thâm nhập trực tiếp tới hệ thống tường thành bảo vệ Kinh thành Huế. Ảnh: Công Đạt/Báo ảnh Việt Nam
Theo các nhà nghiên cứu, một trong những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên tính độc đáo của Kinh thành Huế nói chung và Hoàng Thành Huế nói riêng chính là hệ thống thủy đạo được xây dựng dưới thời nhà Nguyễn. Hệ thống này hình thành từ thời vua Gia Long (1802 – 1820) và hoàn thiện dưới thời vua Minh Mạng (1820 – 1841).
Từ trên vọng lâu trấn thủ của các cổng thành có thể bao quát được một
vùng rộng lớn, trong đó có hệ thống hộ thành hào. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh
Việt Nam
Hệ thống pháo phòng thành đặt trên cao chĩa thẳng ra ngoài hộ thành hào. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Từ trên cao có thể thấy rõ phía ngoài tường thành là hộ thành hào và xa
xa phía trước chính là sông Hương, nguồn cấp nước chính cho trong Hoàng
Thành Huế. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Hệ thống hộ thành hào giữ vai trò quan trong trong việc phòng thủ bên ngoài Hoàng Thành Huế. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Việc xây dựng hệ thống thủy đạo này được người xưa tính toán một cách khoa học, cẩn trọng nhằm vừa tạo nên một hệ thống phòng thủ liên hoàn, khó đoán, vừa đảm bảo yếu tố phong thủy với mong muốn tạo nên sự trường tồn của kinh đô.
Một đoạn hộ thành hào phía ngoài Hoàng Thành Huế, đoạn chảy qua cửa
Thượng Tứ, cổng thành phía Đông Nam của Kinh thành Huế. Ảnh: Thanh
Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Hệ thống hộ thành hào nằm phía ngoài tường thành, từ trên cao nhìn ra có
thể quan sát thấy rõ hệ thống hào này và cảnh quan phố xá bên ngoài
cung vua. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Hộ thành hào đoạn chảy qua phía trước và sau Hoàng Thành Huế. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Ngoài hệ thống sông ngòi tự nhiên và sông nhân tạo bao quanh kinh thành Huế giữ vai trò là mạng lưới giao thông và phòng hộ ở vòng ngoài gồm sông Hương (sông tự nhiên có từ lâu đời), sông An Hòa (phía Bắc kinh thành) đào năm 1805, sông Đông Ba (Tả hộ thành hà) đào năm 1807, sông Kẻ Vạn (Hữu hộ thành hà) đào vào năm 1814 - 1815, thì còn lại hệ thống hộ thành hào bao quanh Hoàng Thành và các hồ bên trong Hoàng Thành được hình thành trong quá trình xây dựng Kinh thành Huế khoảng từ năm 1802 đến 1832.
Thuyền ngự trên sông Hương, con sông lớn trước Kinh thành Huế giữ vai trò quan trọng trong việc giao thông, phòng thủ vòng ngoài và cung cấp nước cho bên trong Hoàng Thành Huế. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Các sông Hương, sông An Hòa, sông Đông Ba, sông Kẻ Vạn giữ vai trò cung cấp nước và kết nối giao thông từ bên ngoài với bên trong Kinh thành Huế và ngược lại thông qua hệ thống các cống lớn như Tây thành Thủy Quan, Đông thành Thủy Quan. Các cống này là hệ thống giao thông đường thủy kết nối giữa nội cung với hệ thống sông bên ngoài nên có vai trò rất quan trọng trong việc bố phòng trực tiếp của Hoàng Thành Huế.
Một cống ngầm với hệ thống pháo đài phòng thủ nhỏ ở bên trên. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Một cửa cống trong Hoàng Thành Huế. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Một hồ nước. lớn nằm ở phía Bắc trong Hoàng Thành Huế Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Một hồ nước. lớn nằm ở phía Bắc trong Hoàng Thành Huế Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Hệ thống kênh đào, ao, hồ trong nội cung vừa có tính điều hòa chống úng, vừa có tính đảm bảo an ninh cho các tòa cung điện. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Còn hệ thống hộ thành hào, sông Ngự Hà và các kênh, hồ bao quanh thành và trong nội cung vừa giữ vai trò giao thông, vừa là hệ thống cấp, thoát nước, cân bằng môi trường sinh thái, tạo dựng cảnh quan và giữ vai trò phong thủy cho nội cung, nơi tập trung dày đặc các công trình cung điện quan trọng phục vụ cho việc ăn ở, sinh hoạt và làm việc của hoàng gia nhà Nguyễn.
Vẻ đẹp duyên dáng của một chiếc cầu gỗ bắc qua hồ nước trong nội cung. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Trong nội cung có nhiều hồ nước đẹp nên thu hút du khách đến tham quan,
tận hưởng bầu không khí trong lành, mát mẻ. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Trong cung có rất nhiều hồ đẹp tạo cảnh quan cho các cung điện, mùa hè
thường trồng sen tỏa hương thơm ngát. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Ngay trước sân điện Thái Hòa, nơi thiết triều chính của nhà vua là hồ
Thái Dịch; hồ nước lớn này có chức năng tạo cảnh quan, điều hòa không
khí và có ý nghĩa phong thủy biểu tượng cho vẻ thanh khiết, âm dương hài
hòa và sự uy nghi của chốn cung đình. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Từ trong các cung điện nhìn ra có thể dễ dàng quan sát thấy các kênh, hồ bao quanh rất đẹp. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Các hồ nước còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường, cảnh quan và có ý nghĩa phong thủy cho nội cung. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Dưới thời nhà Nguyễn, việc trông coi, quản lí hệ thống thủy đạo quan trọng này được đặt dưới quyền một cơ quan chuyên quản của triều đình gọi là Vệ Giám Thành. Đồng thời, các vua nhà Nguyễn còn ban bố ra những đạo luật rất nghiêm khắc để bảo vệ hệ thống thủy đạo tối quan trọng này.
Một hồ nước hình dạng con kênh đào uốn cong duyên dáng trong vườn hoa cung điện. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Hệ thống ao, hồ ở trong cung rất lớn và được thiết kế rất khoa học nhằm
đảm bảo việc tạo cảnh quan và điều hòa nước phòng ngập úng. Ảnh: Thanh
Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Hệ thống các hồ trong cung thường có diện tích khá lớn và được xây kè vững chắc xung quanh. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Có thể nói, hệ thống thủy đạo là một dạng kiến trúc độc đáo về nhiều mặt của Kinh thành Huế, góp phần tạo nên vẻ đẹp tổng thể cho kiệt tác Di sản Văn hóa Thế giới Quần thể Di tích Cố đô Huế. Ảnh: Thanh Hòa/Báo ảnh Việt Nam
Trải qua sự biến thiên thăng trầm của thời gian và lịch sử, cùng với hệ thống kiến trúc cung đình Huế, hệ thống thủy đạo này cũng bị xuống cấp nghiêm trọng. Kể từ khi Quần thể Di tích Cố đô Huế được công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, chính quyền địa phương và Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã nỗ lực cải tạo, chỉnh trang, phục hồi để đưa hệ thống thủy đạo độc đáo này từng bước trở về với diện mạo và công năng như lúc ban đầu, góp phần làm sống lại vẻ đẹp thơ mộng, vàng son của Hoàng Thành Huế xưa.
Bài: Thanh Hòa - Ảnh: Thanh Hòa & Công Đạt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét