Mùa săn cá đồng

Vào mùa mưa, nhiều người dân ở vùng thôn quê thường tranh thủ đi bắt cá đồng để cải thiện bữa ăn gia đình và có thêm thu nhập. Nghề này cũng có rất nhiều thú vui.

Đến hẹn lại lên, cứ vào mùa nước lớn, khi đồng hồ điểm 3 giờ sáng, ông Phùng Mấu, ở thôn Thạch Trụ Đông, xã Đức Lân (Mộ Đức) lại thức dậy lấy đồ nghề đựng cá đã chuẩn bị từ tối hôm trước, rồi đội chiếc đèn pin men theo các bờ ruộng để ra sông gần nhà thu cá. Những cơn gió lạnh kèm với cơn mưa rào khiến ông Mấu gặp khó khăn khi chèo xuồng đến địa điểm đã đặt dớn (dụng cụ đánh bắt cá). Dẫu vậy, tâm trạng háo hức khi sắp thu về "chiến lợi phẩm" dường như khiến người đàn ông này quên đi cái giá lạnh. Nghề đánh bắt cá đồng chỉ “ăn nên, làm ra” trong vài tháng nước lớn, nên ông Mấu luôn xem đó là đặc ân của tự nhiên, nỗ lực cần mẫn sớm khuya. Ông Mấu chia sẻ, làm nghề ăn theo con nước thì chuyện ngâm mình dưới nước chịu khổ, chịu lạnh là điều bình thường. Một năm mùa mưa chỉ kéo dài khoảng 2 tháng, nên tôi và những người trong nghề tranh thủ đánh bắt cá đồng để bán kiếm thêm thu nhập. Còn lại những tháng nắng trong năm, sản lượng cá ít, tôi chỉ đánh bắt cầm chừng, chủ yếu là giữ mối với thương lái.

Người dân đánh bắt cá đồng. ẢNH: HỮU THƯ

Đến nơi đặt dớn, ông Mấu nhanh chóng thu cá cho vào khoang xuồng đã đổ nước xăm xắp. Cứ thế, ông Mấu thu cá cho đến khi hết số dớn đã cắm ở sông. Trên sông lúc này, hàng chục nông dân khác cũng đang mưu sinh, lấp lánh ánh đèn. Một vài người rọi thẳng đèn pin về phía ông Mấu, để hỏi thăm hôm nay thu cá được nhiều không. Ông Mấu không chĩa đèn pin về phía xuồng, mà ngược lên trời, ra hiệu hôm nay cá ít hơn mọi khi. “Nghề ăn theo lộc trời nên vô chừng, có ngày bội thu, nhưng có ngày cũng chỉ lác đác vài con cá nhỏ. Dù không bằng những ngày trước, nhưng hôm nay cũng thu về được chừng hơn chục kí lô gam cá chép, cá rô, cá mại... Thời điểm nông nhàn mà mỗi ngày kiếm được 200 - 300 nghìn đồng với nông dân là quý lắm rồi”, ông Mấu cho hay.

Người dân đánh bắt cá đồng. Ảnh: MINH THỂ

Là người có hơn 40 năm làm nghề đánh bắt cá, ông Huỳnh Hai (68 tuổi), ở tổ dân phố 1, phường Phổ Minh (TX.Đức Phổ) nhận biết từng con nước, từ đó dùng các loại dụng cụ thích hợp để bắt cá. Với những nơi nước trũng, ông Hai thường kéo vó hoặc đặt nò, còn chỗ nước cạn, có đường nước hẹp thì đặt lờ. Theo ông Hai, thời điểm đánh bắt cá bội thu nhất là khi những cơn mưa lớn xuất hiện. Lúc này, thay vì bắt cá ở sông, suối, ông đem các dụng cụ bắt cá đặt ở ruộng, vì cá sẽ theo nước sông ngược lên ruộng để sinh sản. Còn khi đồng cạn nước, ông lại tranh thủ dời lưới, dớn đặt ở cửa sông để đón những luồng cá từ ruộng đổ về. “Muốn bắt được nhiều cá thì phải nắm vững quy luật con nước và đặc tính của các loài cá. Hiện nay, cá đồng không còn nhiều như trước, nhưng giá trị cá đồng ngày càng tăng cao, giúp tôi có động lực gắn bó với nghề. Chỉ cần chịu khó, trong mỗi mùa mưa kéo dài khoảng 2 tháng, một gia đình có thể kiếm được 20 - 30 triệu đồng từ việc đánh bắt cá”, ông Hai cho biết.

Mùa nắng, ông Nguyễn Hòa, ở thôn Cổ Lũy Nam, xã Nghĩa Phú (TP. Quảng Ngãi) làm nghề cào don trên sông Trà Khúc. Vào mùa mưa, khi con nước lớn, ông Hòa chuyển sang làm nghề đánh bắt cá đồng. Theo ông Hòa, thời điểm thả lưới đánh bắt cá đồng lý tưởng là từ 2 - 5 giờ sáng, hoặc từ 15 - 17 giờ. Tuy nhiên, ông Hòa thường chọn đánh bắt cá từ giữa khuya đến rạng sáng, vì cá vừa bắt lên không mất công bảo quản, giữ được độ tươi ngon, kịp mang ra chợ bán.

Vào mùa mưa người dân ở thôn quê thường đi kéo vó bắt cá để cải thiện bữa ăn gia đình. Ảnh: HÒA PHAN

Nghề kéo vó bắt cá ở rừng dừa nước xã Tịnh Khê (TP. Quảng Ngãi). Ảnh: THANH TRUNG

Trở về sau đêm thu lưới bắt cá trên sông, ông Hòa vui vẻ cho biết, bắt cá mùa mưa vất vả, nhưng bù lại thu nhập cao hơn cào don. Mỗi đêm, với 15 tay lưới, tôi thu về gần 20kg cá các loại. Giá các loại cá khác nhau, như cá rô phi, cá chốt, cá chép có giá từ 20 - 40 nghìn đồng/kg; còn cá chạch, cá mại có giá khoảng 100 nghìn đồng/kg. Cá đồng mùa này rất mềm xương, thịt ngọt thơm, nên bán rất nhanh. “Tôi luôn trông đợi tới mùa mưa để săn bắt cá đồng. Với tôi bắt cá mùa mưa không chỉ là công việc mưu sinh mà còn là thú vui. Thật thú vị khi thu về những tay lưới đầy cá”, ông Hòa phấn khởi nói.

Không chỉ những người có kinh nghiệm trong nghề, mà những người tay ngang cũng tranh thủ con nước mùa mưa để kéo vó, thả lưới, giăng câu. Vào mùa mưa, đi dọc theo các cánh đồng trũng ngập nước, hay những nơi kênh nước chảy sâu, có nhiều người đánh bắt cá. Tiếng cười nói, í ới gọi nhau khi kéo được những mẻ vó đầy ắp cá, tép, cua, tạo nên không khí náo nhiệt. Đánh bắt cá đồng vào mùa mưa đã trở thành thú vui với nhiều người.

Là người đam mê đánh bắt cá, anh Nguyễn Văn Huy, ở xã Nghĩa Điền (Tư Nghĩa) phấn khởi cho biết, vào mùa mưa, cứ đến dịp cuối tuần là anh em trong xóm lại rủ nhau đi kéo vó, giăng câu. Đa phần bắt cá để ăn, hôm nào nhiều thì đem tặng cho người thân, bạn bè. Chúng tôi đánh bắt cá để thỏa mãn thú vui. Cứ đến mùa mưa, tôi không thể bỏ lỡ việc bắt cá đồng và thưởng thức những món ăn dân dã, thơm ngon được chế biến từ các loài cá này.

Với những người hành nghề đánh bắt cá đồng, mùa mưa, mùa con nước lớn là mùa vui trong cuộc sống. Tranh thủ lộc trời, họ tất bật men theo con nước cố gắng bắt thật nhiều cá, để kiếm thêm thu nhập, trang trải cuộc sống gia đình.

Nội dung: HẢI CHÂU - Trình bày: QUỲNH DUYÊN

Báo Quảng Ngãi online - 03/12/2023