Nếu không mấy mặn mà với những chuyến du lịch bằng ô tô, máy bay, đến những điểm du lịch lớn và nghỉ trong những khách sạn sang trọng, bạn có thể chọn cho mình một hành trình ngược lên vùng Tây Bắc xa xôi để tìm kiếm những trải nghiệm mới lạ. Thong dong trên chiếc xe máy để ngoạn cảnh núi rừng rồi ngả lưng trong căn nhà sàn yên tĩnh giữa vùng rừng núi thì còn gì thú vị bằng.
Những cọn nước bên suối ở bản nhà sàn.
Mùa này, tiết trời mùa thu se lạnh, sắc trời lừng lựng tựa mật ong, muôn hoa đua nở là lúc có thể bắt đầu chuyến du lịch làng bản. Cả một khung trời Tây Bắc đang chào đón bạn, chào đón những chuyến đi tìm về những miền đất mới.
Những ai ưa thích du lịch vùng núi thường gọi đó là những chuyến phượt làng bản. Thay cho việc đi đến những địa điểm du lịch nổi tiếng trong và ngoài nước thì họ lại “khăn gói” cho những chuyến vượt đèo, vượt suối để đến với những bản làng thấp thoáng trong sương mờ.
Hẳn là sẽ có những điều thú vị đón đợi những tâm hồn ưa thích khám phá những cảm giác mới với những chuyến du lịch làng bản. Vài năm gần đây, tuy không phải định sẵn là địa điểm du lịch nhưng những bản nhà sàn xinh xắn, chênh vênh bên ven suối, nơi định cư của đồng bào vùng cao từ bao đời nay đã trở thành những điểm du lịch hấp dẫn du khách. Người dân vùng cao vừa sinh sống vừa kết hợp làm du lịch ngay tại bản làng mình.
Có khá nhiều điểm du lịch làng bản để bạn đến và trải nghiệm, như Sa Pa (Lào Cai), Mù Cang Chải, Tú Lệ (Yên Bái), Bản Lác-Mai Châu (Hòa Bình), Bắc Hà, Bảo Yên (Lào Cai), Định Hóa (Thái Nguyên)… Đó là những nơi quần tụ những bản nhà sàn truyền thống của đồng bào vùng cao. Nơi đây có bao điều vừa hoang sơ, vừa bí ẩn và thú vị chờ đón du khách.
Bản nhà sàn thường ở trọn dưới những thung lũng bạt ngàn màu xanh, màu vàng của lúa, của cây trái. Xung quanh là cảnh quan vừa kỳ vĩ vừa thơ mộng với núi cao, suối ngàn và âm thanh của muôn loài chim. Dạo chơi trên con đường nhỏ dẫn vào các bản, bạn sẽ cảm thấy như mình đang được sống trong một không gian thanh tĩnh đến lạ kỳ. Không ồn ã, không bụi bặm và cũng không bị ai làm phiền khi đi vãn cảnh.
Ở bản nhà sàn, du khách có thể đi theo nhóm và tự mình khám phá cảnh sắc, con người và văn hóa nơi đây chứ không cần hướng dẫn viên chuyên nghiệp. Nếu có thì chính người dân địa phương là người sẽ giới thiệu và hướng dẫn đường đi lối lại. Thật tuyệt khi giữa tiết trời mùa thu, thả hồn mình giữa hương đồng gió nội để lắng nghe nhịp sống nơi núi rừng. Ngắm những căn nhà sàn đơn sơ, khám phá những cọn nước khổng lồ bên suối, những cối giã gạo bằng sức nước của người vùng cao, ngả lưng trên những thảm cỏ xanh rì, chiêm ngưỡng những điệu múa xòe, những câu hát của người vùng cao rồi cao hứng nhảy xuống dòng suối trong vắt để tắm mình trong làn nước mát. Đến đây, chỉ sau vài giờ đồng hồ, mọi mệt mỏi bị xua tan, mọi ưu phiền như biến mất và thay vào đó là cảm giác khỏe khoắn, phấn chấn như trong cuộc phiêu du.
Buổi tối ở bản nhà sàn, du khách không lo chỗ ngủ bởi chính những căn nhà sàn xinh xắn kia sẽ là nơi mang đến cho khách giấc ngủ sâu sau một ngày lãng du. Mùa này, màn đêm buông xuống cũng là lúc màn sương mờ như tấm màn giăng mắc những bản nhà sàn. Bạn không lo buồn bởi trên những căn nhà sàn, chủ nhà đã đón đợi ngay dưới chân cầu thang, tay cầm chén rượu ngô nóng hổi mời khách để thể hiện lòng quý mến. Bước qua cầu thang “chín bậc tình yêu” là bạn được đến với một không gian ấm áp và gần gũi. Giữa nhà là bếp lửa cháy bập bùng, bốn góc nhà sẽ là những căn buồng nhỏ bằng gỗ, là nơi dành cho khách du lịch ngủ lại.
Trong không gian nhà sàn, bạn sẽ như người được sống trong thời xưa vậy. Được nghe những điệu hát then, hát lượn, được nghe kể sử thi, truyền thuyết của những tộc người. Đặc biệt, được đồng bào vùng cao chế biến và phục vụ những món ăn vùng cao mà có lẽ nếu không cất công lên đây thì chẳng bao giờ có cơ hội được thưởng thức. Ở đây, đồng bào vùng cao có món gì thì mời khách món đó, món xôi ngũ sắc nhìn đã thấy ngon, món vịt om mẻ khá lạ miệng, món cơm lam dẻo thơm, gà nướng than hồng, cá suối lam, ếch om gừng, thịt trâu lùi tro bếp, rượu ngô, rượu thóc say nồng…
Đêm, ngủ trên nhà sàn có cảm giác lạ, thú vị. Ngả mình trên những tấm đệm bông lau vừa êm ái vừa ấm áp, gối đầu trên chiếc gối bọc thổ cẩm, bên trong lõi là phoi bào gỗ quế thơm lừng, đắp trên mình những tấm chăn dệt từ thổ cẩm. Nhà sàn thoáng tứ phía, cả trên và phía dưới đều thoáng nên dễ dàng đưa bạn vào giấc ngủ. Nằm trên căn nhà sàn, lắng nghe tiếng suối róc rách, tiếng chim gọi bạn trong đêm, thi thoảng, tiếng con nai, con hoẵng cất lên ở phía rừng xa. Nghe sao mà hoang sơ, thanh vắng.
Du lịch ở bản nhà sàn, bạn chớ lo bị chặt chém hay bị chèo kéo. Đồng bào vùng cao làm du lịch không đặt nặng tính thương mại mà chỉ mong du khách đến và thêm yêu mảnh đất nơi đây. Vì thế, họ đón khách với tấm lòng chân thật và giản dị như cuộc sống thường ngày của họ.
Một chuyến phiêu du giữa bản nhà sàn sẽ là những trải nghiệm khó quên, là hành trình khám phá những miền đất còn bao điều bí ẩn đang chờ đón khách phương xa.
Nguyễn Thế Lượng
