Khám phá bản làng xinh đẹp, hang động hoang sơ tại Bản Sưng, Đà Bắc

Bản Sưng, thuộc xã Cao Sơn huyện Đà Bắc, tỉnh Hoà Bình, nằm cách trung tâm huyện 22km. Bản có lịch sử hơn 500 năm và hiện là nơi sinh sống của 349 người dân tộc Dao Tiền.

Cách Hà Nội khoảng 100 km, nép mình bên núi Biều, tại đây, người dân sống dưới các căn nhà trệt, mái lợp bằng lá cọ. Đến bản Sưng, khách tham quan được trải nghiệm một cuộc sống nguyên sơ, bản làng xinh đẹp, khám phá hang động, hít hà bầu không khí thanh lành, tránh xa âm thanh náo nhiệt của thành phố.

Nhà tranh lợp lá ở bản Sưng (Đà Bắc, Hòa Bình).

Ngày 11 và 12.02.2023, nhóm các cựu sinh viên Australia tổ chức chương trình trải nghiệm cộng đồng, nằm trong khuôn khổ dự án “Nâng cao năng lực tự vững của mô hình du lịch cộng đồng bản Sưng, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình sau đại dịch COVID-19" (ESDS). Trong chương trình, du khách được hòa mình vào cuộc sống an lành, yên tĩnh của người dân địa phương. Đặc biệt, lịch trình bao gồm nhiều hoạt động hấp dẫn như nhuộm chàm, in sáp ong, làm giấy dó, tắm lá thảo dược, thưởng thức văn nghệ của người dân tộc Dao Tiền...

Mô hình du lịch cộng đồng ở bản Sưng bắt đầu đi vào hoạt động từ tháng 4.2017. Sau hai năm hoạt động, 50/75 hộ gia đình trong xóm đã tham gia vào các dịch vụ như lưu trú và ăn uống, hướng dẫn viên, nhóm văn nghệ, thổ cẩm..., thu hút nhiều du khách trong nước và nước ngoài đến tham quan, trải nghiệm.

Du khách tham gia nhiều hoạt động hấp dẫn ở bản Sưng như in sáp ong...

Thử trang phục dân tộc của người Dao Tiền

Trải nghiệm nhuộm màu quần áo.

Dự án ESDS nhận tài trợ của Chính phủ Australia, thông qua Quỹ Hỗ trợ Cựu sinh viên Australia do Chương trình Aus4Skills quản lý vào tháng 3.2022. Dự án hướng đến mục tiêu duy trì và phát huy các nghề truyền thống, là một phần của mô hình du lịch cộng đồng bản Sưng trong “điều kiện bình thường mới”.

Sau 12 tháng, bà Nguyễn Hải Yến, trưởng nhóm, công bố các kết quả đầu ra của dự án: Hơn 80 người dân đã được hưởng lợi trực tiếp từ dự án, 1 tổ nông nghiệp được phát triển, ngoài kế hoạch của dự án, gần 60 phụ nữ được tập huấn nâng cao năng lực tự vững, 15 khóa tập huấn đã được triển khai trong vòng 6 tháng (tháng 5 - tháng 11.2022).

Bên cạnh đó, dự án cũng góp phần khôi phục, lưu giữ được nghề làm giấy dó truyền thống, và đa dạng hóa các sản phẩm được phát triển đối với nhóm thổ cẩm và dược liệu. Đặc biệt, phụ nữ là đối tượng được hưởng lợi chính với 75.54% số lượt tham gia tất cả các loại hình tập huấn.

Dược liệu được chính người dân địa phương tìm kiến trên rừng, chế biến theo công thức từ xưa truyền lại.

Máy cắt dược liệu được đưa vào ứng dụng cho người dân sản xuất.

Với mong muốn phát huy những giá trị từ cây cỏ ở địa phương, chị Nguyễn Thị Thùy, thành viên dự án chia sẻ: “Tại bản Sưng, chuyên gia dược liệu đã phát hiện 243 loài thảo dược, trong đó có 181 loài được ghi nhận có tên địa phương và tri thức bản địa. Nguồn tài nguyên cây thuốc tại bản Sưng rất có giá trị và tiềm năng để xây dựng các dự án phát triển dược liệu trọng điểm”.

Đến thời điểm hiện tại, bản Sưng đã xây dựng một nhà xưởng sơ chế dược liệu, cung cấp thiết bị, thiết kế và sản xuất nhãn và bao bì, tập huấn cho tổ dược liệu phương thức thu hái bền vững, xây dựng công thức dược liệu và phát triển được một số sản phẩm như trà giảo cổ lam ngọt, lá tắm thảo dược, xịt muỗi thảo dược và cồn xoa bóp gừng đỏ.

Nhiều sản phẩm từ dược liệu như lá tắm thảo dược, trà giảo cổ lam ngọt... được du khách ưa chuộng.

Bà Bàn Kim Quy, Phó Chủ tịch UBND huyện Đà Bắc nhấn mạnh: “Dự án đã góp phần bảo tồn và phát huy các nghề truyền thống như sản xuất giấy dó, thổ cẩm, thảo dược..., cùng với việc tăng cường các kỹ năng truyền thông và tiếp thị, thực hành chăm sóc khách hàng vì sự phát triển bền vững của mô hình du lịch cộng đồng ở bản Sưng.

Do đó, tôi và lãnh đạo địa phương huyện Đà Bắc, đặc biệt là xã Cao Sơn đánh giá rất cao những nỗ lực của nhóm triển khai dự án và mong muốn dự án được tiếp tục sau khi kết thúc vào tháng 3.2023”.

Trước kia, tại bản Sưng đã phát triển mô hình homestay, mô hình HTX chè Shan Tuyết. Đây chính là một hệ sinh thái bổ trợ giữa các nghề ở địa phương, tạo sự đa dạng về sinh kế. Trương tương lai, bản Sưng hứa hẹn là điểm đến trải nghiệm đa sắc, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước.

Chí Long - Ảnh: Minh Nguyệt

Lao động online - 12/02/2023