Xá Lợi Phật là gì?

Tui thỉnh thoảng đi chùa - nhưng vốn không phải phật tử nên kiến thức về Phật pháp phải gọi là mỏng tang - đi chụp hình và thưởng thức cảnh đẹp là chính.

Hôm qua, tui viếng chùa Hoàng Ân bên Cù lao Phố, đang say sưa chụp hình ngoài khuôn viên chùa thì sư cô bắt gặp. Sư cô niềm nở mời vào chùa để... đàm đạo.

Khổ thân tui, đâu biết nói gì ngoài câu: Thưa sư cô, tôi vốn không theo đạo, nay vào chùa để vãn cảnh và thắp nén nhang lạy Phật cho tâm bình an.

Sư cô giới thiệu những báu vật vô giá của chùa, đó là các xá lợi Phật. Nhiều lắm, nhiều và quý đến mức phật tử các nơi thường xuyên đến để chiêm bái.

Có một nhà văn bút danh Đồng Nai

Ông là một nhà văn lớn của Việt Nam. Trước 1975, trong chương trình Tiểu học (cấp 1) đã có học các tác phẩm của ông ở môn Quốc văn (tức môn Văn bây giờ).

Theo Nguiễn Ngu Í, ông là một trong "tam kiệt" sáng tác nhiều nhất của Việt Nam (cùng với Lê văn Trương và Hồ Biểu Chánh).

Bút danh của ông là Bình-Nguyên Lộc - ông nhắc: chữ Bình và Nguyên có gạch nối, chữ Lộc thì không - bình nguyên là đồng, còn lộc là nai. Bình-Nguyên Lộc là Đồng Nai.

Ông sinh ra ở Tân Uyên, tỉnh Biên Hòa (hiện nay thì Tân Uyên thuộc Bình Dương). Nơi ông sinh ra cách bờ sông Đồng Nai chừng hơn 100 met, con sông Đồng Nai và vùng đất Đồng Nai đã là chất liệu để ông viết nên phần lớn các tác phẩm của mình (tiểu thuyết, truyện ngắn, biên khảo).

Buổi sáng lên chùa

Từ nhà tui nhìn ra phía xa có một ngọn núi nhỏ như thế này

 

Đó là núi Châu Thới, thuộc địa phận tỉnh Bình Dương. Trên núi có một ngôi chùa, gọi là Châu Thới Sơn Tự.

Sáng nay, uống cà phê xong, tui đi mua báo, và đi thẳng lên chùa núi Châu Thới... đọc báo.

Người chinh phu về đâu?

Ngay đoạn đầu nhạc phẩm Hòn vọng phu 3 (Người chinh phu về), Lê Thương đã viết:

Nơi phía Nam
Giữa núi mờ
Ai bế con
mãi đứng chờ

Vậy là người vọng phu chờ ở phương Nam. Chờ ở đâu nơi phương Nam?

Còn chàng đang đi về từ phương Bắc xa xôi:

Đò vạn lý, đò ải quan,
Đò rừng lá nước trong bao cá lội từng đàn
Thành Cổ Loa, Đền Vạn Kiếp,
Bao tháng năm dấu chưa xóa nhòa

Chàng đi qua Cổ Loa (Hà Nội), đến Vạn Kiếp (Hải Dương) của miền Bắc, qua miền Trung:

Vượt Hoành Sơn
Vòng thành Huế
Mong tới nơi cô thôn ước thề.

Chàng sẽ về đến miền Nam, vì đó là nơi nàng đang ôm con đứng đợi mà. Và đây là nơi nàng đang chờ chàng ở phương Nam:

Từ dạ đất miền Đồng Nai
Lời hẹn ước tương lai
đang chúc mừng chàng về
Chờ nhìn con, chờ người đón,
bao nét xưa ước mong sẽ còn

A, vậy là người chinh phu về Đồng Nai.

Hic, ta biết rồi, chàng về chẳng còn gặp lại nàng mà chỉ thấy

Núi đá thu rêu đã lấp mờ bao nghìn xưa

bởi vì

Thời gian đã thắm biết bao suy tàn
Người xưa đâu còn hình đá bơ vơ đứng đợi chồng đi đã không hứa về

Lòng son lụn chí trước cơn hư thề
Đà xuôi tan tành đời đá nên mưa gió đổ quạnh hiu xuống ai mới về

Đồng Nai có hòn vọng phu ở đâu? Chắc chắn là đèo Mẹ Bồng Con ở Long Khánh rồi!

Đèo Mẹ Bồng Con - Ảnh: Phạm Tường Nhân

Vậy là người chinh phu trong nhạc phẩm bất hủ của Lê Thương đi về là về... Long Khánh!

Nhảm chơi vậy thôi, chuyện chàng chinh phu về Đồng Nai hay về đâu có gì là quan trọng. Chỉ là buồn buồn, nghe nhạc thấy nhớ cố hương xao xuyến tấc lòng, vậy thôi!

Phạm Hoài Nhân

Chùa Đại Tòng Lâm

Xưa kia chưa có các trạm dừng chân, các xe khách du lịch tuyến Sài Gòn - Vũng Tàu (hoặc Biên Hòa - Vũng Tàu, Long Khánh - Vũng Tàu...) thường cho khách xuống xe nghỉ giải lao ở một nơi mà họ gọi là Đại Tòng Lâm.

Tôi cũng không biết xưa ấy là đến bao giờ, chỉ biết là những khi đi Vũng Tàu và dừng chân ở Đại Tòng Lâm thì mình còn nhỏ lắm. Hồi đó, tôi chỉ biết mang máng rằng Đại Tòng Lâm là tên một ngôi chùa nhưng khi dừng chân thì không hề bước vào ngôi chùa nào, và thật tình cũng không thấy ngôi chùa nào hết. Nơi xe dừng là bên trái quốc lộ 51 đường đi Vũng Tàu, nơi đó có nhiều cây cao, bóng mát, phong cảnh hữu tình. Tôi tự "dịch nghĩa" chữ đại tòng lâm là rừng cây tùng lớn, có điều cây ở đó... không phải cây tùng!

Tam quan chùa Đại Tòng Lâm, quay mặt ra quốc lộ 51

Nhớ gỏi mít, nhớ người La Gi…

Tháng này ở thị xã La Gi, các quán ăn hầu như đều bán gỏi mít. Có rất nhiều loại gỏi mít. Đó là gỏi mít với thịt gà, với thịt ba rọi và da heo, với cá đuối, với cá cơm khô, với cá cơm tươi… Có thể nói đây là món ăn không cầu kỳ nhưng “lạ miệng”. 

Bí mật sau ngôi nhà dài Ê Đê

Từ ngàn đời nay, người dân tộc Ê Đê ở các tỉnh Tây Nguyên sống trong ngôi nhà dài truyền thống với mái nhà, ghế kpan hình thuyền...

Những ngôi nhà tưởng chừng đơn giản, vậy nhưng nó đã khiến các nhà nghiên cứu văn hóa tốn rất nhiều công sức truy tìm lời giải cho câu hỏi. Tại sao ngôi nhà của cư dân miền núi Ê Đê lại mang những đặc trưng của cư dân miền sông nước? 

Chạm vào "mật mã" Tây Nguyên

Chúng tôi men theo những con đường quanh co, lắt léo chạy dọc theo những bản làng Tây Nguyên đi tìm ngôi nhà dài của người Ê Đê. Ngôi nhà được coi là một trong những biểu tượng đáng tự hào của người dân nơi đây. 

Theo một cán bộ văn hóa tỉnh Gia Lai thì cách đây khoảng 10 năm, nhà dài của người Ê Đê còn rất nhiều. Do sự tiếp biến văn hóa, cộng với "sức đề kháng" văn hóa có phần yếu ớt, nên người Ê Đê giờ ít làm nhà dài. Thay vào đó là những ngôi nhà xây kiên cố, những ngôi nhà cao 3 - 4 tầng. Cái sự mất mát về văn hóa ấy diễn ra quá nhanh, khiến cho các nhà quản lý, nghiên cứu văn hóa choáng váng rồi vội vã khôi phục lại ngôi nhà truyền thống ở một số trung tâm văn hóa từ cấp thôn cho đến Trung ương làm biểu tượng, để con cháu sau này biết đến hình ảnh nhà dài Ê Đê. 

Trên ngọn Núi Già (Tà Kóu)

Núi Tà Cú ở huyện Hàm Thuận Nam, Bình Thuận có tên gốc là Tà Kóu, theo tiếng Chăm cổ nghĩa là núi già (Tà nghĩa là núi, Kóu nghĩa là cũ, già).

Nói đến du lịch Tà Cú, người ta thường nghĩ đến dạng du lịch tâm linh. Điều đó đúng, vì trên núi Tà Cú có ngôi chùa Linh Sơn Trường Thọ nổi tiếng linh thiêng với nhiều huyền tích, có Tượng Phật nằm dài nhất châu Á, có bộ tượng Di đà Tam tôn đã được công nhận di tích văn hóa cấp quốc gia... (Thông tin thêm về chùa núi Tà Cú xin xem tại đây)

Chùa Tà Cú ẩn hiện giữa núi rừng. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Buôn cổ nhất của người Êđê

Buôn Buôr nằm nép mình bên dòng sông Sêrêpốk hiền hoà đã và đang được mệnh danh là buôn cổ nhất của đồng bào Êđê.

Buôn Buôr có từ bao giờ?

Buôn Buôr thuộc xã Tâm Thắng (Cư Jút, Đăk Nông) được Bộ VH-TT&DL sau nhiều lần khảo sát, đánh giá đã đi đến kết luận cuối cùng là buôn làng cổ nhất của người Êđê ở Tây Nguyên. Lúc đầu, nhiều người còn hoài nghi, nhưng những cứ liệu chính xác đã thuyết phục người Tây Nguyên và họ coi đây là cái nôi nguồn cội. 

Tuy nhiên, cũng có những câu chuyện không chính thức về sự hình thành của buôn Buôr. Có người nói 100 năm, người nói lâu hơn cả cây Pơ-lang ở cuối buôn làng. Trưởng buôn là ông Yba Êban cũng bảo: "Chẳng biết chính xác là buôn có từ bao giờ đâu. Như bố mẹ tao thì bảo là hơn 100 năm. Nhưng già làng khác thì nói có hàng nghìn năm rồi". 

Nhà dài cổ ở buôn Buôr. 

Về Bắc Giang săn đặc sản cua da

Đầu tháng 10, bạn tôi, ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang nhắn tin giục: “Về sông Thương săn cua da thôi. Đến mùa rồi”.

Tôi vội sắp ba lô lên đường, chỉ sợ lỡ mùa cua da, bởi theo như lời bạn thì loài cua này xuất hiện nhiều vào khoảng tháng 10 - 11 hằng năm và trước khi trở thành đặc sản nó đã từng bị người dân hắt hủi.

Cua da Đồng Việt

Thú thực, dù đã được nghe bạn giới thiệu qua về loài cua này, thế nhưng tôi cũng không khỏi háo hức, tò mò muốn được mục kích loài cua lạ từ cái tên đến thời điểm xuất hiện (thường từ lúc chớm heo may cho đến tháng giêng âm lịch, nhưng nhiều nhất vẫn trong hai tháng 10 và 11). 

Theo anh Nguyễn Đức Hiệp, lái buôn cua da, có lúc giá cua da lên tới 450.000 đồng/kg nhưng cũng chẳng có mà thu mua.