Hai Bà Trưng - con đường phồn thịnh trăm năm

Có rất nhiều điều để viết về con đường này, để rồi không biết bắt đầu từ đâu. Đường kéo dài từ công trường Mê Linh, nơi có tượng Đức Trần Hưng Đạo cho đến cầu Kiệu. Đoạn đầu đến chợ Tân Định mang vẻ sang trọng, từ chợ đến cầu Kiệu là đoạn đường làm ăn phồn thịnh, rầm rộ không dứt từ cả trăm năm nay.

Hai Bà Trưng là con đường của dinh thự, công sở và tiệm buôn, đi qua những địa chỉ danh tiếng như chợ Tân Định, nhà thờ Tân Định, nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi... Là con đường cắt ngang những phố xá cây cao bóng cả phồn hoa của đất Sài Gòn như Trần Quang Khải, Hiền Vương (nay là Võ Thị Sáu), Phan Thanh Giản (Điện Biên Phủ), Phan Đình Phùng (Nguyễn Đình Chiểu), Trần Cao Vân, Hồng Thập Tự (Nguyễn Thị Minh Khai), Thống Nhứt (Lê Duẩn), Nguyễn Du, Lê Thánh Tôn…

Ban đầu đường mang tên Impérial, năm 1870 đổi thành Nationale, đến năm 1902 thành Paul Blanchy. Năm 1952, chính quyền Bảo Đại cắt đoạn từ đường Lê Duẩn ngày nay đến cầu Kiệu đặt tên là Trưng Nữ Vương. Năm 1955, chính quyền Sài Gòn nhập chung hai đường làm một thành Hai Bà Trưng.

Lê Thánh Tôn - con đường lặng lẽ phồn hoa

Không mấy khi quá đông đúc xe cộ, Lê Thánh Tôn là con đường của giới nhà giàu, người nước ngoài và quan chức.

Nằm ở vị trí vách phía Đông thành Gia Định cũ, đường Lê Thánh Tôn ban đầu là đường số 15, từ 1865 chia làm ba đường nối nhau là các tuyến đường Sainte Enfance, Isabelle và Palanca. Năm 1870 hai đoạn đầu nhập lại đổi tên thành Espagne, riêng đoạn cuối từ Đồng Khởi đến ngã sáu hiện nay từ năm 1947 đổi thành đường Lê Lợi. Đến năm 1955, Chính phủ Việt Nam Cộng hòa nhập hai đường Espagne với Lê Lợi thành Lê Thánh Tôn. Tên Lê Lợi được chuyển sang cho đường Bonard cũ và giữ nguyên đến nay.

Đình Yên Phú: Từ bến sông tới phố hàng

Giữa nhịp phố phường tấp nập hôm nay, ít ai hình dung nơi góc Hàng Mã – Hàng Rươi từng là bến sông Tô Lịch rộn ràng thuyền buôn, là xóm chài Yên Phú xưa bên bờ nước. Từ bến sông thành phố hàng, từ làng nghề tới đô thị, đình Yên Phú vẫn lặng lẽ giữ hồn quá khứ giữa phố phường, kể lại câu chuyện về một Hà Nội từ sông nước mà thành.

Từ xóm chài đến bến sông thuyền buôn nhộn nhịp

Trong sách Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX của cụ Nguyễn Văn Uẩn (1912-1991), cho biết dấu tích cổ xưa quanh khu phố Hàng Lược, Hàng Mã, Hàng Cót, Hàng Rươi, nằm quanh bến sông Tô Lịch, khi ấy sông vẫn rộng, thuyền mành xứ Nghệ từ sông Hồng đi sâu vào tận Phủ Từ, nơi con sông dừng lại hào nước bao quan tường Thành Hà Nội xưa. Ta có thể tưởng tượng được cảnh thuyền bè nhộn nhịp gữa hai bên bờ phố xá sầm uất. Chỉ một đoạn sông ngắn mà trên bờ có tới năm ngôi đền miếu đình chùa và mấy chỗ họp chợ.

Bộ sách Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX của tác giả Nguyễn Văn Uẩn, bản in năm 1995. Bộ sách được chia làm 6 quyển, dựa trên các khu vực của thành phố. Mỗi quyển có một bài mở đầu nêu những đặc điểm riêng của khu vực nói trong tập sách và các phần, chương theo đặc điểm địa lý và dân cư. Ảnh: Oreka.

Sự dang dở của con phố văn chương

Vai trò của Văn Miếu - Quốc Tử Giám quan trọng trong lịch sử các triều đại Việt Nam, đặc biệt ở Thăng Long - Hà Nội, để khi ra đời, đã nằm sát ngay khu vực Hoàng thành. Ngày nay, di tích này trở thành một di sản trong lòng đô thị Hà Nội, để rồi gần nhất, một đơn vị hành chính mới cấp phường mang tên kép trên. Đây cũng là phường duy nhất ở Việt Nam có tên như vậy.

Mặc dù có lịch sử lâu đời, khung cảnh khu vực này cho đến giờ vẫn là kết quả của một quá trình đô thị hóa chưa hoàn thiện. Dấu vết những đường phố chưa được kết nối, các tên phố và xóm làng cũ trải qua những biến đổi phản ánh sự dang dở ấy. Lịch sử quá trình đổi tên đường phố thể hiện sự biến đổi của ý thức hệ, tư duy hành chính lẫn sự kỳ vọng biểu tượng hóa không gian văn hóa đô thị.

Xóm nghệ sĩ hẻm đình Phú Thạnh

Hẻm nhỏ hẹp, có đoạn chỉ đủ hai xe máy tránh nhau. Đầu hẻm số 199 đường Cách Mạng Tháng Tám, cổng chào có chữ “Đình Phú Thạnh” bằng tiếng Việt và hàng liễn đối chữ Hán sơn màu vàng nâu tạo sự khác biệt với bao nhiêu con hẻm tương tự trong thành phố.

Bên trong hẻm, các mái nhựa chìa ra thụt vào che hàng quán bán hai bên. Bảy tám mươi năm trước, hẻm rộng hơn nhưng qua nhiều năm tháng nhà cửa bên trong lấn dần ra. Phía bên trái, ngôi đình cổ Phú Thạnh trên khuôn viên rộng hơn 500 mét vuông vẫn còn đó, trơ gan cùng tuế nguyệt từ khi hình thành đầu thế kỷ thứ XIX, còn lưu giữ sắc phong do triều Nguyễn phong tặng từ năm 1853. Do có đình này, mọi người gọi hẻm 199 là “hẻm đình Phú Thạnh”.

Người trong hẻm làm đủ nghề, nhưng dấu ấn của những cư dân làm nghệ thuật từng sống ở đây khá đậm nét.

Hoài vọng Tân Định - Đa Kao xưa

Trên đô thị Sài Gòn cũ, khu Đa Kao – Tân Định có thể nói tập trung nhiều người tài hoa, cá tính, sành điệu... có đời sống văn hóa tinh thần khá phong phú và thể hiện nhiều nhất lối sống Sài Gòn.

Chỉ cách nhau một chiếc cầu thôi, Phú Nhuận của tôi lúc nào cũng là một khu phố xá hiền hòa, an phận so với vùng Tân Định - Đa Kao. Đi quá cầu Kiệu, khu Tân Định như mở ra một thế giới khác của Sài Gòn. Con đường Trần Quang Khải bắt đầu không gian đó, với cây cao bóng cả sang trọng như ấp ủ một thời Sài Gòn xưa cũ đầu thế kỷ, năm nào vào đầu mùa gió chướng cũng đổ lá và mùa hè lại trút những cánh hoa dầu xoay lên đầu khách qua đường và trên những mái ngói của đình Nam Chơn.

Chợ Tân Định đầu thập niên 1960. Ảnh Báo Sáng Dội Miền Nam

Đắk Lắk, chỉ từ một cái tên thôi

Địa danh Tây Nguyên cũng như địa danh một số vùng núi phía Bắc là một vấn đề liên quan tới ngôn ngữ và văn hóa.

Chắc nhiều bạn yêu thơ, còn nhớ bài thơ “Ta đi tới” của nhà thơ Tố Hữu, trong đó có đoạn nói về một số địa danh Tây Nguyên:

Ai đi Nam Ngãi, Bình Phú, Khánh Hoà
Ai vô Phan Rang, Phan Thiết
Ai lên Tây Nguyên, Công Tum, Đắc Lắc
Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền Trung.

Ta thấy có địa danh Đắc Lắc quen thuộc. Đây là một tỉnh nằm ở trung tâm vùng Tây Nguyên, phía bắc giáp tỉnh Gia Lai, phía đông giáp các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, phía nam giáp các tỉnh Lâm Đồng, Đăk Nông.

Ba trăm năm lẻ bên hồ lụa

Trúc Bạch là một cái tên dường như không xuất hiện ở nơi nào ngoài tên một hồ nước cỡ trung bình ở Hà Nội. Cái tên này tương truyền có từ sau thời chúa Trịnh Giang, khi các cung nữ phạm lỗi bị đày ra đó, họ dệt nên thứ lụa gọi là lụa trúc, gọi theo chữ Hán là Trúc Bạch, rồi thành tên của xóm làng.

Bản thân hồ Trúc Bạch cũng chỉ hình thành khi một góc hồ Tây được ngăn ra, nằm ở mỏm trên cùng phía bắc nội thành. Nếu coi sông Hồng là dòng sông mẹ sinh ra những dòng chi lưu và ao hồ trong sự vặn mình uốn khúc qua hàng nghìn năm thì hồ Trúc Bạch là hàng con cháu sinh sau đẻ muộn của dòng sông này.

Chợ chim chợ chó và ông già bán sách lật

Đó là ngôi chợ trên đường Hàm Nghi (Sài Gòn) thuở nhỏ tôi chỉ được đi ngang một lần mà bị hớp hồn.

Khác với những lần đi Sở Thú ngắm chim thú từ xa, khu chợ ồn ào tiếng chim thú này cho tôi cơ hội nhìn sát mặt nhiều con chó dáng rất lạ và đẹp, khác hẳn những con kiki, minô là loại chó ta lông vàng hay lông đen lang thang trong các hẻm xóm. Có những con chim dễ thương xinh xắn, hót rất hay, những con mèo có bộ lông kỳ lạ và những cây kiểng uốn éo ngoằn ngoèo. Bầy chim thú chen chúc trong chuồng, trong lồng giữa đám người mua kẻ bán tấp nập qua lại.

Nhiều xe hơi đậu sát lề, thỉnh thoảng có một ông bận đồ sang trọng bước xuống ngắm nghía, trả giá rồi cùng tài xế bưng một con chó phốc, một cái lồng có con chim hót líu lo mang lên xe. Con nít ít tiền cũng ra chợ này để mua dế than, dế lửa... về bỏ vô hộp quẹt để đá. Dế bán ở đây thường khỏe mạnh, thiện chiến hơn so với dế do trẻ con tự bắt và nuôi. Nói là chợ chim, chợ chó nhưng cũng bán luôn đồ P.X, quần áo, quân trang và một số đồ hầm bà lằng khác.

Cống Quỳnh - con đường của "chàng trai nước Việt"

Con đường này có vị trí đặc biệt ở đất Sài Gòn. Tiếp nối đường Cao Thắng (đã sầm uất sau năm 1954 phía bên kia ngã tư), bắt đầu từ đường Hồng Thập Tự (nay là Nguyễn Thị Minh Khai), gặp Phạm Viết Chánh, Bùi Thị Xuân, Võ Tánh (nay là Nguyễn Trãi), Phạm Ngũ Lão với rạp hát Khải Hoàn...

Ấn tượng đầu tiên của tôi về đường Cống Quỳnh là chợ Thái Bình. Hồi còn nhỏ trước năm 1975, tôi tò mò về ngôi chợ này vì nhà văn Nguyễn Vỹ nhắc đến nó trong cuốn Tuấn chàng trai nước Việt. Tuấn, hiện thân của nhà văn Nguyễn Vỹ, vào Sài Gòn trước năm 1945 và được bạn mời đến cái quán lộ thiên ở bãi đất trống trước chợ để ăn bánh đập và uống nước xá xị. Bữa ăn bình dân này gây ấn tượng sâu đậm đến mức đúng năm 1945, khi vào Sài Gòn lần nữa, Tuấn lại tìm đến đây muốn thưởng thức lại hai món đó mà nhớ kỷ niệm cũ.

Chợ Thái Bình là nơi đi chợ mỗi ngày của bà Lê Ty hồi trước 1975. Bà Lê Ty là nữ diễn viên chánh trong phim Cánh đồng ma, phim nói đầu tiên người Việt Nam đóng, do người Hoa quay ở Hồng Kông năm 1937. Ảnh của bà được đăng ở bìa tuần báo Tiểu thuyết Thứ bảy. Phim có cả nhà văn Nguyễn Tuân tham gia.

Trăm năm Nam Bắc Hiệp và ông chủ nhà hàng bất đắc dĩ

Nhà hàng Nam Bắc Hiệp nổi lên như một nơi chốn sang trọng giữa trung tâm Thủ Dầu Một, với thực đơn món Tây phục vụ giới trung và thượng lưu lui tới làm ăn ở đây cùng quan chức Tây ta trong tỉnh.

Cách nay hơn một trăm năm (1922), ở Thủ Dầu Một, thủ phủ tỉnh Bình Dương ngày nay, ngay dãy phố 4 căn xây cho thuê của ông Trần Trung Hiếu có một nhà hàng Tây đồ sộ chiếm một góc đường giáp ba mặt: đường Phan Thanh Giản (nay là Điểu Ông), Charles Chanson (nay là Ngô Tùng Châu) và Thái Lập Thành (nay là Nguyễn Thái Học). Mặt tiền số 90 đường Thái Lập Thành ngang 7 m, sâu 30 m nở hậu. Nhà xây theo kiểu Tây bằng gạch, một tầng lầu.

Đây là cơ sở hùn hạp làm ăn của ông Trần Văn Nhàn và ông Tư Sửu, thuê của ông Trần Trung Hiếu. Nhà hàng là nơi gây dấu ấn sâu đậm trong lòng người dân cố cựu ở Bình Dương những năm từ 1920 đến 1960.

Nhà hàng Nam Bắc Hiệp sau 1945 (*)

Huyền thoại "đồ gỗ Phan Văn Nhị"

Xuất thân từ một vùng quê nghèo, chỉ với hai bàn tay trắng và không được học hành, ông Phan Văn Nhị đã tạo dựng được một thương hiệu sản xuất đồ gỗ có tiếng ở Sài Gòn, có chất lượng và tính mỹ thuật cao trong gần 30 năm.

Từ đầu những năm 2000 tại Sài Gòn, rất nhiều người trong giới trang trí nội thất và chơi đồ gỗ xưa cất công săn lùng một dòng đồ gỗ có từ đầu thập niên 1950. Họ đến các điểm bán đồ gỗ cũ trên đường Lê Công Kiều, đường Pasteur gần chùa Ấn, dưới chân cầu chữ Y hoặc đi xa hơn là đường Bùi Thị Xuân ở quận Tân Bình… để tìm cho được dòng đồ gỗ của hiệu “Phan Văn Nhị”. Chúng được nhận dạng nhờ kiểu dáng thanh thoát thể hiện ở cái tủ búp phê, bộ salon, tủ chén… Nếu may mắn, có thể tìm được món đồ gắn marque bằng đồng có hàng chữ màu vàng “Phan Văn Nhị” trên nền màu đỏ.

Tiệm radio trên dốc Minh Mạng

Vào những năm 60, 70 của thế kỷ trước, ở Đà Lạt có một người thợ bá nghệ nhưng rốt cuộc neo lại cơ nghiệp tạo một tiệm sửa radio nằm ở lưng chừng dốc Minh Mạng.

Tiệm sửa radio có tên Hoàng Anh, số 60 Minh Mạng, được ngăn ra từ tiệm thuốc bắc Thiên An Đường. Được biết, đây chỉ là một phần của cửa hiệu, được Thiên An Đường cho thuê lại. Và ông chủ hiệu thuốc bắc Thiên An Đường cũng đi thuê lại nguyên căn từ ông Võ Quang Tiềm, một doanh gia nổi tiếng Đà Lạt thập niên 1950 - 1970, nhạc phụ của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ.

Trở lại vị trí tiệm radio Hoàng Anh trên đường Minh Mạng. Từ đây đi ngược dốc, lần lượt là dãy cửa hiệu nổi tiếng liền kề, có thể kể: Uốn tóc Isana, Photo Hồng Thủy, Photo Văn Lang, Phòng nha của bác sĩ Nguyễn Văn Nghi... Xa hơn, trong bán kính một cây số xoay quanh khu Hòa Bình, có thể nhắc đến hai cửa hiệu sửa và bán radio lớn, nổi tiếng Đà Lạt là Việt Hoa (24 khu Hòa Bình) và Cộng Đồng (51 - 53 Minh Mạng).

Cập kênh phố cao nguyên

Rất hiếm đô thị nào như Pleiku được xây dựng trên bung biêng các quả đồi với những con đường uốn lượn và cong như cánh võng, lẩn khuất như mơ như thực giữa các sườn đồi trong lãng đãng sương mù buổi sớm, với những con ngõ cập kênh khúc khuỷu dìu dịu mùi hoàng lan, dạ hương...

Hồi còn là sinh viên, về nhà nghỉ Tết, làng tôi khi ấy còn là... làng, một ngôi làng như mọi ngôi làng thời ấy, chưa có điện, đói và buồn, những con đường làng và bóng tre, tiếng gà gáy vịt kêu, ao chuôm uềnh oang tiếng ếch nhái. Một đêm mưa dầm và lạnh xứ Huế, nằm chờ giao thừa để dâng cỗ thắp hương ông bà tổ tiên, tôi nghe radio, chương trình thơ giao thừa, và nghe được một bài thơ rất ấn tượng, tác giả là Việt kiều Nguyễn Hồi Thủ, nếu tôi nhớ không lầm. Bài thơ về Buôn Ma Thuột, hồi ấy được mệnh danh là thành phố “buồn muôn thuở”, nó buồn mênh mông và cũng gợi mênh mông.

Tôi nhớ cái điệp khúc nhắc đi nhắc lại đất đỏ, cà phê và tâm trạng day dứt của người xa quê...

Lần tìm dấu xưa Trần Trung Hí Viện

Những năm 1980, trong những lần đi công tác ở Thủ Dầu Một, buổi chiều tôi chạy xe quanh chợ Thủ và một lần đã bất ngờ khi nhìn thấy cái rạp hát xây theo kiểu Tây trên đường Hai Bà Trưng. Nó cũ kỹ, rêu phong nhưng thật sự có vẻ đẹp riêng của một phế tích không chống chọi nổi với thời gian và thiếu sự chăm sóc.

Trong thời gian đầy khó khăn đó, hầu hết nhà cửa đều xơ xác nên dáng vẻ tiêu điều của rạp hát này không làm cho ai xốn mắt. Tuy nhiên, rạp Thanh Bình, tên của nó, mỗi tối vẫn sáng đèn diễn cải lương cho bà con xem với các đoàn cải lương như Sông Bé 1, Sông Bé 2. Nó vẫn tiếp tục hoạt động như lúc mới được chào đời từ năm 1930. Người dân Thủ Dầu Một vẫn gọi cái tên cũ là Trần Trung Hí Viện hoặc là “rạp hát Trần Trung”, “rạp hát của ông chủ Hiếu”, cho dù nó được đổi tên là rạp Thanh Bình từ năm 1954.

Đường Cao Thắng một thời tuổi trẻ

Thỉnh thoảng tôi đi về phía Chợ Lớn, ngang qua ngã ba Cao Thắng - Nguyễn Thị Minh Khai và thấy bóng dáng tuổi trẻ của mình ở những năm tám mươi, chín mươi khi một cơn gió thổi qua thả những bông hoa dầu rơi xuống phố xá…

Thời tôi mới về làm việc trên đường Cao Thắng năm 1983, đường này vẫn mang dáng dấp của Sài Gòn trước năm 1975, vốn duyên dáng và sầm uất với hàng dầu thẳng tắp, với hai rạp xi nê nổi tiếng. Vẫn còn nhiều nhà phố với hàng rào xi măng có ô gió, những hàng bông giấy đỏ cam che chắn mặt tiền và những bức tường tô đá rửa còn nguyên vẹn dù đã cũ kỹ dần.

Đường Cao Thắng nằm gần đường Hồng Thập Tự (nay là Nguyễn Thị Minh Khai) với Bảo sanh viện Từ Dũ, khu bán đồ gỗ nổi tiếng và sau này là khu bán sách cũ. Học trò ngôi trường trăm năm Petrus Ký và sinh viên các trường Đại học Sư phạm, Đại học Khoa học ắt hẳn lui tới nhiều trên con đường này, ăn bánh mì Hòa Mã, ghé đường Nguyễn Thiện Thuật ăn chè hột gà, mua dây đàn guitar… Con đường và khu vực chung quanh nó là khu phố điển hình cho sự sầm uất của Sài Gòn, cân bằng giữa việc làm ăn kinh doanh và đời sống văn hóa.

Sài Gòn đô thị và những ngành dịch vụ tiên khởi

Thử ngược dòng lịch sử để nhận ra một số ngành dịch vụ tiên khởi khi Sài Gòn chuyển mình từ thành thị phong kiến sang đô hội tân tiến. Sáu ngành dịch vụ: kinh doanh cảng, sửa chữa tàu, vận tải, viễn thông, ngoại thương và tài chính quốc tế đã tiên phong tận dụng vị trí đắc địa và ưu thế sông biển.

"Chúng tôi không có nhiều đất. Chúng tôi đặt các nhà máy ở các nước tiếp giáp. Nhiều khu công nghiệp của chúng tôi nằm ngoài biên giới. Chúng tôi tập trung làm dịch vụ: cảng, viễn thông, ngoại thương, tài chính, khoa học và đào tạo” - đó không chỉ là ý tưởng mà còn là kinh nghiệm xương máu của Singapore, được cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu chia sẻ thân mật rất ấn tượng tại trụ sở UBND TP.HCM cách đây 32 năm mà người viết chứng kiến. Ý kiến này khá gây sốc bởi lúc ấy chính quyền thành phố đang ưu tiên mở ra các khu công nghiệp. Cũng dễ hiểu, thuở đó đang có “phong trào làm khu công nghiệp” ở nhiều tỉnh thành.

Một nhà lâm học của Đà Lạt năm xưa

Có dịp làm việc với những công nhân từng được kỹ sư Tài dẫn dắt ở hai trạm Lang Hanh và Măng Lin, tôi hiểu thêm và trân trọng nhân cách của một nhà lâm học trước những bước ngoặt trên con đường nghiên cứu gập ghềnh.

Cách đây gần 50 năm, tôi được Tổng cục Lâm nghiệp cử làm trưởng đoàn thiết kế và tổ chức thi công trồng thông khu vực Ngự Bình - Huế. Nhận nhiệm vụ, điều tôi lo nhất là phải làm sao kiếm đủ cây giống thông ta (Pinus merkusii)... Vì lúc này ở miền Bắc đã kết thúc mùa trồng rừng, cây giống đã được đem đi trồng, còn các tỉnh phía Nam đã từ lâu ngưng sản xuất cây giống lâm nghiệp. Gọi điện đến tất cả các cơ sở trồng rừng ở miền Bắc, chỉ tìm được hai vườn ương còn cây giống thông ta, nhưng với số lượng ít ỏi. Ôm mối lo ấy đến Huế thì may mắn thay chúng tôi đã được giáo sư Nguyễn Hữu Đính, người thông thạo các cơ sở khảo cứu lâm học ở miền Nam mách nước: lấy thông ta ở vườn ương cây thông Noel Lang Hanh, bên quốc lộ 20...

Vườn hoa tên người và ký ức nhân văn

Vườn hoa không chỉ là những không gian xanh công cộng, mà còn là những “bảo tàng ký ức” mang dấu ấn lịch sử và văn hóa sâu sắc.

Từ góc nhìn địa danh học (toponymy), khi vườn hoa được gắn với tên danh nhân, chúng trở thành nơi lưu giữ và truyền tải những giá trị nhân văn, giúp kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Mỗi vườn hoa Hà Nội, bởi vậy, nên trở thành một điểm dừng chân để người dân và du khách cảm nhận về ý nghĩa sâu xa của tên gọi, như một lời nhắc nhở về những giá trị nhân văn vượt thời gian.

Vườn hoa Paul Bert, do người Pháp đặt. Đến năm 1945 dưới chính quyền Trần Trọng Kim thì bị xóa bỏ.

Thiên Lộc Đường và các nhà thuốc bắc ở Phú Nhuận

Trước năm 1975 riêng ở quận Phú Nhuận của thành phố Sài Gòn, giới chủ tiệm thuốc bắc làm ăn phồn thịnh, số tiệm mở ra khá nhiều mà vẫn có khách…

Vào những năm Nhật Bản đánh chiếm Trung Quốc giữa thập niên 30 thế kỷ trước, có một gia đình gồm đông y sĩ La Đinh cùng vợ, con trai là La Hiên di cư từ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc đến Sài Gòn. Lúc đó, khu Chợ Lớn tuy có đông đúc người Hoa nhưng ông La Đinh quyết định tìm về Phú Nhuận để sinh sống, trên con đường chính của vùng này là Louis Berland (năm 1952 đổi thành Võ Di Nguy, nay là đường Phan Đình Phùng).

Vài năm sau, năm 1942, tại tư gia ở số nhà 293, sau đổi thành 261 đường Louis Berland, ông La Đinh mở một nhà thuốc bắc hành nghề sở trường của ông, cũng là nghề chính của nhiều người Hẹ (Khách Gia). Nhà thuốc lấy tên Thiên Lộc Đường (hiện nay là tiệm sơn Thạnh Phát Jotun). Nhãn hiệu của Thiên Lộc Đường là “nhạo rượu” in trên nhãn giấy và trên bảng hiệu.

Đông y dược sĩ La Đinh, chủ nhân nhà thuốc Thiên Lộc Đường.