Lạc chốn Ngườm Ngao kỳ ảo

Động Ngườm Ngao (hay còn gọi là động Ngao) nằm trong lòng núi thuộc bản Gun, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ngườm Ngao mang một vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ, tráng lệ.

Động Ngườm Ngao trong tiếng Tày có nghĩa là Động Hổ (Ngườm: động, Ngao: hổ). Tương truyền, ngày xưa trong động có nhiều hổ dữ gầm rú ngày đêm, nên người Tày nơi đây đặt tên động là Ngườm Ngao.

Khám phá nét độc đáo của vườn đá Hoàng Tung ở Cao Bằng

Tại huyện Hòa An, có 1 vườn đá độc đáo mang tên Hoàng Tung là điểm đến trong tuyến “Hành trình về với nguồn cội” của Công viên địa chất toàn cầu Non nước Cao Bằng.

Tại xã Hoàng Tung, huyện Hòa An, có 1 vườn đá độc đáo là điểm đến trong tuyến “Hành trình về với nguồn cội” của Công viên địa chất toàn cầu Non nước Cao Bằng.

Cọn nước – đặc trưng trong văn hóa Cao Bằng

Đến với miền non nước Cao Bằng, một trong những nét đặc trưng văn hóa của người dân bản địa vùng cao mà du khách được chiêm ngưỡng đó chính là cọn nước. Cọn nước không chỉ là công cụ được sử dụng trong lao động sản xuất mà còn là công trình nghệ thuật mang dấu ấn riêng của bàn tay, khối óc con người vùng cao.

Cọn nước – hình ảnh gắn với sinh hoạt hàng ngày của người dân miền non nước

Trám xanh - món quà của mùa hè

Trám xanh vốn là thứ đặc sản của miền núi trung du, có thể chế biến ra những món ăn dân dã, bình dị và có sức cuốn hút lạ kì.

Trám xanh - món quà miền rừng núi

Trám xanh thường được trồng nhiều các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, trong đó có Cao Bằng. Thường từ tháng 6 đến tháng 7,8 (âm lịch) là mùa thu hoạch trám xanh. Tuy nhiên, khoảng cuối tháng 4, đầu tháng 5 tại một số chợ phiên tỉnh Cao Bằng đã có trám non bán.

Măng khô gọi Tết Rằm tháng 7

Rằm tháng 7 là cái Tết lớn thứ 2 trong năm của bà con các dân tộc ở Cao Bằng. Để chuẩn bị cho cái Tết này, từ khoảng đầu tháng 6, các gia đình lên rừng hái măng hoặc mua măng tại các chợ phiên về làm măng khô. Măng phơi nắng vàng ươm, tỏa hương thơm chua dịu, là món quà quý cho người thân, bạn bè.

Chuẩn bị măng khô cho Tết Rằm tháng Bảy là nét văn hóa độc đáo ở Cao Bằng. Người làm măng khô chuyên nghiệp thường thu mua, phơi khô với số lượng lớn. Người dân tranh thủ thời gian rảnh rỗi, mua măng về tước, thái phơi khô vừa để dùng, vừa làm quà biếu người thân.

Chanh leo Cao Bằng - thực phẩm bổ dưỡng

Đến với miền Non nước Cao Bằng vào dịp hè, du khách sẽ được thưởng thức các món ăn từ nguyên liệu tự nhiên tốt cho sức khỏe, tiêu biểu có thể kể đến là các món ăn, đồ uống mang hương vị từ quả chanh leo. Chanh leo Cao Bằng với vị thanh, mát lại giàu dưỡng chất chắc chắn sẽ làm xiêu lòng thực khách.

Chanh leo (còn gọi là chanh dây) là loại cây được trồng chủ yếu ở các huyện: Trùng Khánh, Thạch An, Quảng Hòa theo Đề án Nông nghiệp thông minh tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2020 - 2025, tầm nhìn năm 2030. Việc thực hiện Đề án nhằm hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp ổn định để sản xuất; xây dựng vùng nông nghiệp thông minh ứng dụng công nghệ cao phù hợp với cây trồng, vật nuôi có tiềm năng thế mạnh của tỉnh, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật VietGAP, hữu cơ. Sau khi tiến hành trồng thử nghiệm, nhờ chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, cây chanh leo phát triển tốt, sau 4 tháng đã cho thu hoạch lứa quả đầu. Thời vụ thu hoạch kéo dài trong khoảng 2 tháng, sau 3 năm mới phải trồng lại.

Vườn chanh leo đang ra trái

Thạch đen - đặc sản Cao Bằng

Thạch đen là loại một món ăn vặt thanh mát, giải nhiệt mùa hè. Ở miền Bắc, nổi tiếng nhất là loại thạch có nguồn gốc từ huyện Thạch An, Cao Bằng. Để có thành phẩm ngon và hấp dẫn là cả một quá trình người làm cẩn thận, tỉ mỉ với từng khâu quan trọng như chọn nguyên liệu, nấu lá và chế biến...

Nguyên liệu chính làm nên món thạch là cây thạch đen (còn được gọi là cây Tiên Thảo hay Sương Sáo) - đây là một loại cây thân cỏ cao 40 - 60 cm, thân 4 cạnh, phân nhánh nhiều, tỏa ra trên mặt đất giống như cây bạc hà. Cây thạch đen là giống cây trồng ngắn ngày, chỉ 4 tháng là có thể thu hoạch. Đặc biệt, do khí hậu thổ nhưỡng thích hợp nên cây thạch đen được trồng ở huyện Thạch An cho ra lá có chất lượng tốt nhất trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Sau khi thu hoạch, cây được phơi khô để bảo quản. Như vậy sẽ đảm bảo nguồn cung cấp nguyên liệu sản xuất thạch đen cho cả năm.

Cây thạch đen được trồng ở huyện Thạch An – tỉnh Cao Bằng

Quả mác mật - quà miền núi

Quả mác mật - ngay từ chính cái tên đã toát lên bao sự ngọt ngào, hấp dẫn. Đây là loại trái cây đặc trưng của miền núi cao nói chung trong đó có tỉnh Cao Bằng.

Mác mật là tên gọi theo tiếng Tày, Nùng, hiểu nôm na là quả ngọt. Cây chủ yếu mọc ở chân núi đá vôi, một số ít trên sườn núi đá và vườn đồi do người dân đem hạt và cây con về trồng; phân bố ở hầu hết các huyện trong tỉnh.

Làng đá cổ Nà Vị - Nơi lưu giữ văn hóa truyền thống

Nằm cách trung tâm huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng khoảng 30 km về hướng Bắc, xóm Nà Vị, xã Minh Long phía dưới chân núi Phja Cao với hệ thống sông, suối xen kẽ và những ngôi nhà được làm bằng đá vỉa có niên đại trên 100 tuổi đã tạo nên một nếp làng thật yên bình, cổ kính và độc đáo.

Làng đá cổ Nà Vị, xã Minh Long, huyện Hạ Lang.

Tục "đi tái" và món ăn đặc trưng dịp rằm tháng 7 ở Cao Bằng

Tết rằm tháng 7 là ngày lễ lớn thứ 2 trong năm tại Cao Bằng (đặc biệt với người dân tộc Nùng, Tày), chỉ sau ngày Tết âm lịch.

Tục "đi tái" cha mẹ vợ dịp Tết rằm tháng 7

Được mệnh danh là "viên ngọc xanh" của núi rừng Đông Bắc, Cao Bằng có hệ thống sông, suối khá dày đặc, núi đồi trùng điệp, thung lũng sâu... tạo nên cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp. Đây cũng là nơi sinh sống của nhiều dân tộc anh em như Nùng, Tày, Dao, Mông, Kinh, Sán Chay...

Lượng người Tày và Nùng ở Cao Bằng khá đông, chiếm đến hơn 70% tổng dân số toàn tỉnh. Do đó mà nơi đây chịu nhiều ảnh hưởng bởi phong tục, tập quán của hai dân tộc này.

Đồng bào dân tộc Nùng có câu “Bươn chiêng vằn so ất/ Bươn chất vằn slíp slí”, có nghĩa là tháng giêng có Tết Nguyên đán là ngày quan trọng nhất, Tết tháng 7 có ngày 14 là quan trọng nhất. Bởi đó là dịp người dân nơi đây lễ bái tổ tiên, báo hiếu cha mẹ, sư phụ, cầu cho nông nghiệp phát triển, mùa màng bội thu...

Chợ phiên đông đúc trước dịp rằm tháng 7.

Lên Hoài Khao ngắm hoa văn, sáp ong mê hoặc

Có những câu chuyện ở Hoài Khao mà du khách sẽ muốn nghe mãi, muốn lao vào tìm hiểu mãi… trong những ngày trải nghiệm homestay đích thực ở nơi đây.

Mới đây, Phạm Quang Vinh - một phượt thủ khá nổi tiếng - cảm thán về tình trạng homestay "fake". Anh viết về những khu homestay do nhiều người có tiền đầu tư, thuê người bản địa quản lý, phục vụ nhưng thiếu đi cái hồn sâu đậm nhất của homestay, khiến khách du lịch tới mà thất vọng.

Mùa vàng đẹp nao lòng nơi biên cương Cao Bằng

Du khách đến với Cao Bằng mùa này được đắm mình trên những cánh đồng lúa chín vàng, tạo nên vẻ đẹp non nước hữu tình và mang đậm bản sắc vùng cao đặc trưng, riêng có của vùng đất biên cương phía Bắc Tổ quốc.

Những thửa ruộng chín vàng tạo nên cảnh sắc non nước hữu tình bên danh thắng thác Bản Giốc, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh.

Đèo Khau Cốc Chà, Bảo Lạc, Cao Bằng: Hiểm trở đường đến đỉnh trời

Vì sao những năm gần đây, dân du lịch bụi luôn lựa chọn Bảo Lạc làm điểm dừng chân thay vì những thị trấn lớn xung quanh?

Đứng trên đỉnh núi Pác Thốc, nhìn toàn cảnh đèo Khau Cốc Chà và thung lũng đồng Mu ở trung tâm xã Xuân Trường, huyện Bảo Lạc, Cao Bằng mới hiểu vì sao những năm gần đây, dân du lịch bụi luôn lựa chọn Bảo Lạc làm điểm dừng chân thay vì những thị trấn lớn xung quanh.

Mẻ Pia ngày ấy

Hơn 10 năm trước, cũng trong một hành trình của kẻ độc hành với đam mê khám phá những cung đường mới, tôi đã đến, đã dừng vết bánh xe trước một cung đèo cao tít, nhỏ xíu uốn lượn lên núi, đèo Mẻ Pia.

Đèo Mẻ Pia là con đèo nằm trên QL4A, đây là cung đường độc đạo nối xã Xuân Trường với trung tâm huyện Bảo Lạc, Cao Bằng. Hơn 10 năm trước, người dân Xuân Trường muốn xuống Bảo Lạc thì chỉ có 1 phương tiện duy nhất là đi ngựa, nếu không muốn đi bằng chính đôi chân của mình trên con đường dốc.

Đèo Khau Cốc Chà (Đèo Mẻ Pia) nằm trên con đường độc đạo nối xã Xuân Trường với thị trấn huyện Bảo Lạc, Cao Bằng. Ảnh T.C

Độc đáo làng đá Khuổi Ky của người Tày Cao Bằng

Làng đá Khuổi Ky cách trung tâm thành phố Cao Bằng hơn 80km thuộc xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ngôi làng cổ của người Tày còn giữ được những nét độc đáo về kiến trúc và văn hóa nên trở thành một điểm đến hấp dẫn của du khách.

Làng đá Khuổi Ky cách danh thắng thác Bản Giốc, Cao Bằng chỉ khoảng 2 km. Làng dựa lưng vào núi với những ngôi nhà sàn cổ của đồng bào Tày.

Mác kham - món ăn vặt vừa có vị độc đáo vừa có lợi cho sức khỏe

Mác kham (còn gọi là me rừng) - loại cây mọc tự nhiên ở các vùng rừng núi phía Bắc ở nước ta, trong đó có Cao Bằng. Quả mác kham với vị chua, ngọt hòa quyện chút đắng, chát là món quà vặt được rất nhiều chị em ưa thích.

Những chùm mác kham sai trĩu quả (ảnh: Đàm Khoa).

Cây mác kham thường mọc ở những khu vực đồi núi thưa, có nhiều ánh sáng. Loại cây này có lá nhỏ, hai hàng lá xếp sít nhau chia thành 2 dãy, trông giống lá kép lông chim. Mác kham ra hoa vào tháng 4 - 5 hằng năm. Hoa mác kham nhỏ, có màu vàng mọc thành tán ở nách lá. Quả mác kham có hình tròn, nhỏ bằng ngón tay, khi còn non có màu xanh, khi chín quả ngả vàng, vỏ nhẵn và cứng, có khía mờ tạo thành 6 múi, thường chín vào mùa thu hằng năm.

Xôi bjoóc phón - đậm đà hương vị miền Non nước Cao Bằng

Xôi bjoóc phón là ẩm thực độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của người Tày, Nùng Cao Bằng. Xôi bjoóc phón có màu vàng, mùi thơm, vị ngọt, dẻo, ăn rất ngon.

Xôi bjoóc phón.

Xôi có màu vàng vì được nhuộm từ hoa của cây bjoóc phón, loại cây sống tự nhiên ở trên rừng. Cây bjoóc phón (theo tiếng Tày, Nùng) là loại cây thân gỗ, mọc tự nhiên bên các sườn núi đá, cao khoảng 1 - 3m. Cây nở hoa vào mùa xuân từ tháng 2 đến tháng 3, hoa mới nở có màu trắng, sau đó ngả màu vàng và có hương thơm rất đặc biệt.

Mê mẩn rau rừng miền non nước Cao Bằng

Ẩm thực cao Bằng luôn để lại rất nhiều ấn tượng thật khó quên trong lòng du khách, đặc biệt là các loại rau rừng. Chỉ cần nếm thử một lần, bạn sẽ phải tấm tắc, gật gù và vấn vương mãi với hương vị tuyệt vời ấy!

Rau ngót rừng

Cây rau ngót rừng (thân cây, thân leo) thường mọc ở trên núi đá và đâm chồi vào mùa xuân. Rau ngót rừng có 2 - 3 loại (lá to hoặc nhỏ và bông dài có hoa nhỏ li ti) thường để nấu canh.

Cách nấu: rau ngót rừng nhặt lá và rửa sạch (nếu rau ngót lá to vò qua lá). Nước nấu canh thêm chút thịt lợn băm, đun sôi thả rau ngót vào để sôi lại cho chín và thêm vừa đủ gia vị là được. Khi nấu chín, rau bắc ra vẫn có màu xanh, tỏa mùi thơm lá rau rất đặc trưng, ăn có vị ngọt, bùi và mát.

Trám xanh - món quà của mùa hè

Trám xanh vốn là thứ đặc sản của miền núi trung du, có thể chế biến ra những món ăn dân dã, bình dị và có sức cuốn hút lạ kì.

Trám xanh - món quà miền rừng núi

Trám xanh thường được trồng nhiều các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, trong đó có Cao Bằng. Thường từ tháng 6 đến tháng 7,8 (âm lịch) là mùa thu hoạch trám xanh. Tuy nhiên, khoảng cuối tháng 4, đầu tháng 5 tại một số chợ phiên tỉnh Cao Bằng đã có trám non bán.

Để có được các món ăn từ trám non ngon đậm vị nhất thì nên chọn những quả trám tươi, căng bóng, có màu xanh nhạt. Trước khi chế biến cần đập dập quả và ngâm trong nước lạnh khoảng 15 phút cho ra hết nhựa, có thể dùng dao khía tách đôi, bỏ hạt hoặc để cả hạt. Việc sơ chế trước khi nấu như vậy sẽ giúp loại bỏ bớt vị chát của quả trám.

Theo kinh nghiệm dân gian quả trám với rất nhiều công dụng có lợi cho sức khỏe, không chỉ cung cấp các loại khoáng chất, vitamin mà còn là một vị thuốc, với những công dụng như: giảm ho, tiêu đờm, giảm viêm họng, khản tiếng, tốt cho hệ tiêu hóa…

Núi Mắt Thần sừng sững trong công viên địa chất, tha hồ chèo sup, leo núi, check-in

Núi Mắt Thần ở công viên địa chất non nước Cao Bằng, ở phía trên có một lỗ thủng hình tròn rộng tầm 50 m, tựa 1 'con mắt' đang soi chiếu xuống những hồ nước xanh biếc và thảo nguyên cỏ mênh mông.

Núi Mắt Thần nằm gọn trong lòng thung lũng mang vẻ đẹp hùng vĩ, hoang sơ, quyến rũ

Núi Mắt Thần còn được đồng bào dân tộc Tày sinh sống tại đây gọi là "Phja Piót" - có nghĩa là núi Thủng, nằm ở xóm Bản Danh, xã Quốc Toản, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng.

Anh Lý Đạo Huy - hướng dẫn viên địa phương - chia sẻ, núi Mắt Thần có hai mặt, một mặt thuộc xã Cao Chương, huyện Trùng Khánh và một mặt thuộc xã Quốc Toản, huyện Quảng Hòa. Mỗi mặt có một lối đi đến khác nhau và có những cảnh đẹp khác biệt. Nơi được các nhiếp ảnh gia và du khách chọn làm điểm dừng chân nhiều nhất là mặt thuộc xã Cao Chương, huyện Trùng Khánh.

Cao Bằng - viên ngọc xanh của núi rừng Đông Bắc

'Trước khi đến Cao Bằng, tôi chưa biết nhiều về vùng đất này. Đến đây, tôi như bị choáng ngợp bởi sắc xanh, núi xanh, cỏ xanh và nước cũng xanh. Có lẽ vì thế, mà Cao Bằng được người ta đặt cho cái tên mỹ miều là viên ngọc xanh'.

Chuẩn bị cho chuyến đi Cao Bằng từ cuối năm 2021, nhưng do dịch bệnh nên nhóm bạn trẻ phải dời lịch đến tháng 5 này

Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, Nguyễn Thị Yến (Yến Vi Vu, sinh năm 1999) cho biết, dù đã được đi qua 26 tỉnh thành phố trên khắp Việt Nam, nhưng hành trình 3 ngày 2 đêm khám phá Cao Bằng vẫn để lại trong cô nhiều ấn tượng sâu sắc về cảnh đẹp, món ngon và sự nhiệt tình, thân thiện của người dân nơi đây.