Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Đình thần Tân Lập Phú

Di tích Đình thần Tân Lập Phú tọa lạc tại khu phố Phú Xuân, phường Phú Thịnh, thị xã Bình Long, tỉnh Bình Phước.

Di tích Đình thần Tân Lập Phú được khởi dựng năm 1923, bởi lớp cư dân người Việt đầu tiên từ Bắc bộ, Bình – Trị – Thiên di cư đến khai phá vùng đất Tân Lập Phú, Bình Long. Đây là minh chứng cho quá trình vận động cư dân cũng như quá trình giao thoa văn hóa các cộng đồng người tại vùng đất Bình Long nói riêng và Bình Phước nói chung vào những năm đầu thế kỷ XX. Cũng giống như nhiều ngôi đình khác ở Bình Phước, Đình thần Tân Lập Phú mang nét kiến trúc, cách bài trí và sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của Đình làng Nam Bộ.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Đình thần Thanh An

Di tích Đình thần Thanh An tọa lạc tại xã Thanh An, huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước.

Di tích Đình thần Thanh An được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1921, do ông Cả Chưa và một số người có uy tín trong làng vận động Nhân dân đóng góp xây dựng. Do sự tác động của chiến tranh, Đình thần Thanh An trải qua nhiều lần xây dựng và tu sửa nên không còn giữ được nét kiến trúc ban đầu. Tuy nhiên, Đình thần Thanh An vẫn lưu giữ được những giá trị cốt lõi của văn hóa truyền thống dân tộc và các giá trị tốt đẹp của Đình thần đối với đời sống xã hội.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thành đất hình tròn Long Hà 1

Di tích cấp tỉnh: Thành đất hình tròn Long Hà 1

Di tích Thành đất hình tròn Long Hà 1 tọa lạc tại thôn 5A, xã Long Hà, huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Long Hà 1 có diện tích 77.470,9 m², toàn bộ diện tích di tích thuộc Nông trường 6, Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng. Qua đợt khảo sát và đào thám sát tại di tích vào tháng 8/2017 có thể xác định đây là địa bàn cư trú của cộng đồng người tiền sử cách đây khoảng 4.000 – 3.000 năm. Đây là loại hình cư trú cổ xưa, độc đáo còn lại trên đất Bình Phước, là một mảng văn hóa cổ đặc biệt trong cả một dòng chảy văn hóa ở khu vực Đông Nam Á thời tiền sử.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1

Di tích cấp tỉnh: Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1

Di tích Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1 tọa lạc tại ấp Thuận Hòa 1, xã Thuận Lợi, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1 có diện tích 150.090,8 m², nằm trong diện tích cao su khai thác của Nông trường cao su Thuận Phú, Công ty Cổ phần Cao su Đồng Phú. Di tích được đào thám sát vào tháng 6/2012, gồm hai hố thám sát đồng hướng (Bắc – Nam), thu được 688 hiện vật gốm, 112 hiện vật đá. Qua đợt khảo sát và đào thám sát khảo cổ học tại di tích có thể xác định đây là loại hình cư trú có phòng thủ của nhóm cư dân cổ thuộc thời kì tiền sử, có niên đại khoảng 3.200 đến 2.500 năm cách ngày nay.

Thành đất hình tròn Long Hưng

Di tích cấp tỉnh: Thành đất hình tròn Long Hưng

Di tích Thành đất hình tròn Long Hưng tọa lạc tại ấp Phước Tân, xã Bình Tân, huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Long Hưng có diện tích 102.540,9 m², được phát hiện năm 2012, đào thám sát tháng 8/2017, gồm năm hố, mỗi hố có diện tích 2 m², thu được 7.064 mảnh gốm, 333 hiện vật đá. Qua đợt khảo sát và đào thám sát khảo cổ học ở Thành đất hình tròn Long Hưng có thể xác định được đây là di tích cư trú có phòng thủ của nhóm cư dân cổ thuộc thời kì tiền sử, có niên đại khoảng 4000 – 3000 năm cách ngày nay, là một công trình được xây dựng bằng đôi bàn tay của con người với công cụ hết sức thô sơ, phản ánh nỗ lực rất lớn của cộng đồng người tiền sử trong việc thích ứng với môi trường sống trong một khu vực bạt ngàn rừng già của triền đất đỏ Nam Trường Sơn.

Di tích cấp tỉnh Miếu Bà Rá

Di tích cấp tỉnh Miếu Bà Rá

Di tích Miếu Bà Rá tọa lạc tại phường Sơn Giang, thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước.

Di tích Miếu Bà Rá được xây dựng từ năm 1943 tại địa điểm thực dân Pháp sát hại các chiến sỹ cách mạng khi bị giam cầm tại Nhà tù Bà Rá (địa điểm này thường được goi là gốc cây Cầy). Miếu Bà Rá là một trong những chứng tích ghi dấu cuộc sống cùng cực của những người mộ phu, những người tù nhân, những chiến sĩ cách mạng bị thực dân Pháp giam cầm tại nhà tù Bà Rá. Năm 1958, Miếu Bà Rá được di rời về nơi tọa lạc hiện nay (cách vị trí cũ 500 m).

Bãi Tiên

Di tích cấp tỉnh: Bãi Tiên

Di tích Bãi Tiên tọa lạc tại ấp 2, xã Lộc An, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước.

Bãi Tiên là một di tích khảo cổ độc đáo và có giá trị, được các nhà khoa học phát hiện vào cuối năm 2007 trong đợt khảo sát giữa Trung tâm Nghiên cứu Khảo cổ – Viện Phát triển bền vững vùng Nam bộ và Bảo tàng tỉnh Bình Phước. Bãi Tiên còn được đồng bào dân tộc S’tiêng nơi đây thường gọi là mộ ông Rlem. Tên gọi này xuất hiện trong truyền thuyết về ông Rlem gắn với lễ hội phá bàu của đồng bào S’tiêng tại khu vực này, truyền thuyết kể rằng: trước đây, khu vực Bãi Tiên rất đẹp, có bàu nước, bãi đá và đặc biệt có những cây đa rất to lớn với những cành vươn xa đến vài chục mét. Ông Rlem là người khỏe mạnh, thân hình cao lớn, ông có công khai phá, dẫn dắt đồng bào về khai hoang, sinh sống tại khu vực này nên rất được kính trọng. Vào mùa khô, theo văn hóa truyền thống, đồng bào S’tiêng tổ chức lễ hội phá bàu bắt cá. Người dân tộc S’tiêng sử dụng công cụ bắt cá bằng vật dụng tự đan lát, thiết kế như nơm, xúc cá, giỏ đựng cá… sau khi bắt cá sẽ nướng và ăn uống, vui chơi ngay tại khu vực bàu nước. Năm nhiều cá, có thể dựng lán để bắt cá trong nhiều ngày. Ông Rlem sau khi ăn trưa, uống rượu, ông ngồi tựa lưng vào cây Tăm Đa (theo tiếng đồng bào S’tiêng) đây là cây thần, rất cao lớn. Sau khi tựa lưng vào cây Tăm Đa, ông Rlem thấy toàn thân ngứa ngáy, ông liền vung chà gạt chặt cây và chặt đôi các vật dụng như tố, ché, gùi, đồ xúc cá… Vào đúng lúc này từ chân trời mây đen kéo đến kèm theo sự lạnh giá khủng khiếp, trời đất tối sầm. Dân làng thấy vậy hoảng hốt bỏ chạy, những người không chạy kịp và vật dụng mang theo đều bị hóa đá. Người và vật dụng bị hóa đá chính là những tảng đá nhiều hình dạng còn nằm lại tại Bãi Tiên cho đến ngày nay.

Thác Voi (Thác Liêng Rót)

Di tích Thác Voi (Thác Liêng Rót) tọa lạc tại xã Đồng Nai, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thác Voi, sở dĩ có tên gọi như vậy vì theo lời kể của các già làng người M’ Nông và người cao tuổi tại địa phương: Cách đây khoảng 500 năm, khi khu vực Thác còn là rừng rậm, hoang sơ, là nơi sinh sống của nhiều đàn voi rừng. Đỉnh Thác là nơi hai con voi đầu đàn đánh nhau, một con bị rơi xuống dưới chân thác. Tiếng kêu thảm thiết của con voi khiến đồng bào sinh sống gần Thác kéo đến, từ đó người dân gọi tên Thác là Thác Voi. Ngoài ra di tích Thác Voi còn có tên gọi khác là Thác Liêng Rót, theo tiếng M’nông thì “Liêng” có nghĩa là đá và “Rót” là tên vị thần cai quản thác nước.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Chùa Đức Bổn A Lan Nhã

Di tích Chùa Đức Bổn A Lan Nhã tọa lạc xã Đức Liễu, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước.

Chùa Đức Bổn A Lan Nhã được xây dựng từ năm 1950, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ Chùa nằm trong Dinh điền Đức Bổn, xã Đức Bổn, huyện Phước Bình, tỉnh Phước Long cũ. Năm 1966, vì chiến tranh ác liệt, tín đồ phật tử tản cư vào vùng giải phóng, Chùa Đức Bổn A Lan Nhã được chính quyền xã Đức Bổn trưng dụng làm kho chứa lương thực của Cách mạng sau đó Chùa bị bom Mỹ đánh sập hoàn toàn. Năm 1997, do nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của nhân dân trong vùng, Chùa được khôi phục lại trên nền móng Chùa cũ. Năm 2009, Chùa Đức Bổn A Lan Nhã được Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Nhà nước công nhận chính thức là nơi thờ tự và sinh hoạt tín ngưỡng Phật giáo.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Chùa Sóc Lớn

Di tích Chùa Sóc Lớn tọa lạc tại ấp Sóc Lớn, xã Lộc Khánh, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước.

Khi thành lập, Chùa có tên là Retchamaha Chettava NaRam. Hiện nay, Chùa mang tên Sóc Lớn – lấy tên sóc của người Khmer nơi Chùa tọa lạc. Chùa Sóc Lớn là ngôi chùa Khmer lâu đời nhất ở Bình Phước. Chùa được khởi công xây dựng năm 1931 đến năm 1937 thì khánh thành. Năm 1972, trong chiến dịch Nguyễn Huệ, chùa bị trúng bom của đế quốc Mỹ và bị sập hoàn toàn. Người dân cho lập một ngôi nhà tranh để sinh hoạt tôn giáo. Năm 1997, Sa La được xây dựng gần nền di tích cũ. Đây là Chánh điện đang được sử dụng thực hiện các nghi lễ chính.

Hang Đặc Xá vẻ đẹp tiềm ẩn nơi núi rừng Bình Phước

Hang Đặc Xá hay còn gọi là (Hang Đại Đội, Hang Dơi) nằm tại Thôn 10, xã Đắk Ơ, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước, cách trung tâm tỉnh khoảng hơn 100 km và nằm trong quần thể vườn quốc gia Bù Gia Mập. Là một địa điểm tham quan không thể thiếu khi đến đến với Bình Phước bởi khung cảnh thiên nhiên đẹp hoang sơ và hùng vĩ.

Nằm trong quẩn thể vườn quốc gia Bù Gia Mập, Huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước. Mặc dù không được biết đến nhiều như những danh lam thắng cảnh có giá trị khác như: Thác Đứng, Thác Đăk Mai 1… hay các trảng cỏ tự nhiên đẹp thơ mộng, tuy nhiên hang Đặc Xá lại là điểm đến được nhiều khách tham quan trong hành trình khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn của núi rừng mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người.

Vẻ đẹp hoang sơ của hang Đặc Xá ((Ảnh: Bảo Nguyên)

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thành đất hình tròn Thuận Phú 2

Di tích Thành đất hình tròn Thuận Phú 2 tọa lạc tại ấp Tân Phú, xã Thuận Phú, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Thuận Phú 2 có diện tích 130.529,9 m², toàn bộ bề mặt di tích được trồng cây cao su thuộc Nông trường Tân Thành, Công ty Cổ phần Cao su Đồng Phú. Di tích được đào thám sát vào tháng 4/2019, gồm 11 hố với tổng diện tích 28 m², thu được 3.176 hiện vật gốm, 82 hiện vật đá. Qua đợt đào thám sát, có thể khẳng định di tích Thành đất hình tròn Thuận Phú 2 là loại hình cư cứ có phòng thủ của người tiền sử cách ngày nay khoảng 3.500 đến 3.000 năm. Đây là một mảng văn hóa cổ đặc biệt trong cả một dòng chảy văn hóa ở khu vực Đông Nam Á thời tiền sử.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thác Đăk Mai 1

Di tích Thác Đăk Mai 1 tọa lạc tại xã Bù Gia Mập, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước.

Thác Đăk Mai 1 là một thắng cảnh tự nhiên đẹp, còn lưu giữ được nhiều nét hoang sơ. Thác nằm giữa hai ngọn đồi cao với dòng nước chảy từ hướng Tây sang Đông, chiều rộng mặt thác lên đến 45 m. Trong một năm, Thác Đăk Mai 1 có sự khác nhau: vào mùa mưa lượng nước đổ về lớn với chiều cao từ 8  m đến 10m tạo vẻ đẹp hùng vĩ, từng khối nước khổng lồ đổ xuống, tung bọt trắng xóa; vào mùa khô, lượng nước đổ về ít hơn, nước trong hơn, thác lại trở nên hiền hòa và thơ mộng.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thác Đứng

Di tích Thác Đứng tọa lạc tại 02 xã: Đoàn Kết và Minh Hưng, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước.

Thác Đứng còn có một tên gọi khác theo cách gọi của người S’tiêng – là N’Hai Lien Por. Theo tiếng S’tiêng thì “N’Hai” có nghĩa là chiều cao, “Lien” có nghĩa là đá và “Por” có nghĩa là máng nước. N’Hai Lien Por có thể hiểu theo nghĩa là máng nước chảy từ ghềnh đá ở trên cao xuống.

Cầu Đăk Lung – Một chứng tích lịch sử

Đối với nhiều du khách, Phước Long luôn nằm trong lịch trình tham quan, tìm hiểu khi đến Bình Phước. Phước Long không chỉ được biết đến với danh hiệu “thủ phủ cây điều” hay những danh lam thắng cảnh đẹp như Núi Bà Rá, Hồ Thác Mơ… mà Phước Long còn biết đến là vùng đất giàu truyền thống đấu tranh cách mạng, với nhiều chiến công đi vào lịch sử dân tộc. Phước Long là nơi các chiến sỹ cách mạng của ta hoạt động cách mạng khi bị thực dân Pháp giam cầm tại nhà tù Bà Rá như nữ tướng Nguyễn Thị Định, Tô Ký…; Phước Long là tỉnh đầu tiên của miền Nam được giải phóng, là nơi anh hùng Nguyễn Thành Trung trở về an toàn sau khi ném bom Dinh Độc Lập năm 1975. Những chứng tích còn in dấu tại các di tích: Núi Bà Rá – Thác Mơ, di tích Miếu Bà Rá, di tích Vườn cây lưu niệm bà Nguyễn Thị Định, Nhà tù Bà Rá… và khi nói đến Phước Long, chúng ta không thể không nhắc đến Cầu Đăk Lung, nơi cách đây 44 năm, hơn 300 đồng bào vô tội đã tử nạn dưới làn mưa bom của Mỹ – ngụy.

Cầu Đăk Lung ngày nay (Ảnh: Nguyễn Thị Huyền)