Bí ẩn mồ chôn tập thể lớn nhất Sài Gòn

Khu vực vòng xoay Dân Chủ (quận 10 và 3) từng là nơi chôn 1.831 người già, trẻ bị vua Minh Mạng ra lệnh xử tử trong cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi 180 năm trước.

Ngã sáu Công trường Dân Chủ, đường 3/2, Cách Mạng Tháng 8 là khu vực sầm uất tại TP HCM với nhà cao tầng san sát, xe cộ tấp nập. Nhưng ít người biết trước đây nó từng là nghĩa địa lớn nhất Sài Gòn với tên gọi "đồng mồ mả". Đây cũng là vị trí được cho là có ngôi mộ tập thể (Mả Ngụy) gần 2.000 người già, trẻ, trai, gái bị xử tử vì tội phản nghịch trong cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi vào năm 1833-1835 dưới thời vua Minh Mạng.

Mả Ngụy hay Mả Biền Tru vốn nằm trong vùng đất khá rộng gọi là Đồng Tập Trận - nơi tập trận và diễu binh của nhà Nguyễn (về sau người Pháp đặt tên là Đồng Mồ Mả) ở Gia Định thành ngày xưa. Nhiều câu chuyện ly kỳ, rùng rợn được người xưa đồn đại qua nhiều thế hệ cũng xuất phát từ Mả Ngụy.

Về sự biến Lê Văn Khôi, sử gia Trần Trọng Kim trong cuốn Việt Nam sử lược ghi, khi Tổng trấn thành Gia Định Lê Văn Duyệt vừa mất (năm 1832), quan Bố chính có tiếng tham ác là Bạch Xuân Nguyên xưng phụng mật chỉ truy xét và soi mói đời riêng của ông Duyệt (1833), rồi ra lệnh bắt giam con nuôi của ông là Lê Văn Khôi.

Bản đồ người Pháp vẽ năm 1878, Sài Gòn tập trung chủ yếu hai bên đường Impériale (nay là Hai Bà Trưng) về phía rạch Thị Nghè và từ đường Chasseloup Laubat (nay là Nguyễn Thị Minh Khai) về hướng sông Sài Gòn và rạch Bến Nghé. Phía còn lại của hai con đường này là ranh giới của một khu vực rộng lớn gần như không có người ở, được họ đặt tên là Đồng Mả Mồ (Đồng Tập Trận).

Nhớ da diết gỏi bò Quy Nhơn

Nhiều đứa bạn của tôi làm ăn trong Sài Gòn lâu lâu lại nhắn: “Mày ơi, sao tao nhớ gỏi bò quá, mà phải là gỏi bò Quy Nhơn như hồi trước mình hay ăn. Nhớ gì không nhớ, nhớ cái thứ không mang, không gửi vào được. Thôi, mày đi ăn giùm tao tô gỏi bò nghen!”. 

Cái món gỏi bò không biết sao chứ lúc trời se se lạnh là thấy nhớ, thấy thèm đến độ phải nuốt nước bọt ừng ực. Mùi rau răm, ngò gai xắt nhỏ, mùi đu đủ xanh the the, mùi bò, mùi nước tương cay xè cứ lẩn quẩn giữa những ngày đầu đông se sắt. 

Mùi rau răm, ngò gai xắt nhỏ, mùi đu đủ xanh the the, mùi bò, mùi nước tương cay xè cứ lẩn quẩn giữa những ngày đầu đông se sắt. 

Trên núi cao hát bài xây tổ ấm

Những bài ca hát trong hôn lễ của người Dao Tuyển ôm trong mình những sự tích xưa về thời đất trời tạo lập, những kiến thức ngàn năm ông cha hun đúc và còn kể bày cho cháu con các nghi lễ đám cưới, thêm những lời rút ruột về đạo nghĩa vợ chồng, đối nhân xử thế.

Một ngày đầu năm mới, tôi may mắn được Hoàng Thị Phương, cô gái người Dao Tuyển đang là cộng tác viên của Sở VH-TT&DL tỉnh Lào Cai mời lên thăm nhà cô ở thôn Ải Dõng, thị trấn nông trường Phong Hải, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai, nhân thể dự đám cưới của một bạn trẻ người Dao Tuyển trong thôn. Ở Lào Cai, Bảo Thắng là nơi người Dao Tuyển cư trú đông nhất.

Phương nói sáng mai nhà trai mới qua làm lễ đón dâu nhưng từ chiều nay nhà gái đã rất nhộn nhịp với đủ thứ việc phải chuẩn bị. Nếu tôi lên sớm, chắc chắn sẽ được thấy nhiều chuyện thú vị và biết đâu sẽ được nghe những bài ca hôn lễ hát xuyên suốt các nghi thức cưới hỏi độc đáo của người Dao Tuyển… 

Thầy cúng Bàn Tiến Hùng và những bản sách cổ trăm năm tuổi của người Dao Tuyển.

Nước mắm Cát Hải

Là một trong những đặc sản ẩm thực của miền Bắc Việt Nam, nước mắm Cát Hải (Cát Bà, Hải Phòng) từ lâu đã được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng với hương vị mặn mòi của biển. Vừa qua, nước mắm Cát Hải được tổ chức Guiness bình chọn là 1 trong 10 đặc sản nước chấm gia vị nổi tiếng Việt Nam.

Bước chân lên đảo Cát Hải, những tấm pano giới thiệu đặc sản nước mắm như lời mời chào du khách khám phá hương vị đặc trưng chỉ có ở nơi đây. Càng đi sâu vào trong đảo, chúng tôi càng cảm nhận được mùi vị thơm nồng của nước mắm Cát Hải từ những cơ sở sản xuất nước mắm có lâu đời.

Theo ông Vũ Văn Cao, Giám đốc Công ty Cổ phần Chế biến Dịch vụ Thủy sản Cát Hải thì nước mắm ở đây được sản xuất theo phương pháp cổ truyền của người dân biển. Nguyên liệu được chế biến là các loại cá biển như cá nục, cá cơm, đặc biệt là cá nhâm vì đây là loại cá có mùi vị đặc trưng ở vùng biển Cát Hải.

Bể chứa mắm để ngoài trời theo cách sản xuất truyền thống của người dân Cát Hải.

Nhà thờ Tân Quy

Từ thành phố Sa Đéc, qua Cầu Sắt để tới làng hoa Tân Quy Đông, trên con đường Lê Lợi dọc bờ sông ta bắt gặp một ngôi nhà thờ có kiến trúc khá lạ, đó là nhà thờ giáo xứ Tân Quy.

Nhà thờ Tân Quy. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Vị Huế trong miếng bánh ram ít giòn dẻo

Bánh ít, ram ít là những món ngon truyền thống Huế thường được ăn cùng với bèo, lọc, nậm...

Những ngày Huế mưa, tôi lại thèm cảm giác ngồi bên bếp, cùng mẹ làm món bánh ít thơm ngon, xinh xắn. Với những phụ nữ Huế thế hệ mẹ tôi, hầu như ai cũng giỏi nội trợ và khéo léo. 

Bánh ít dân dã, truyền thống, quen thuộc, rất dễ mua bên ngoài nhưng nhiều người vẫn thích tự làm ở nhà. 

Hấp dẫn bánh ram ít với tôm chấy bên trên