Chuyện bên dòng sông Buông

Ngoài chuyện địa lý và chuyện thời sự, bên dòng sông Buông còn có những chuyện đáng để kể khác.

Cầu sông Buông, nối Phước Tân và Long Thành. Ảnh: Xây dựng Hữu Lộc

Chuyện chiếc nồi đồng và những truyền thuyết

Người ta kể rằng thuở xưa ở gần đầu nguồn sông Buông có một bến sông mang tên Bến Tượng (chỗ voi tắm). Nơi đây có một tảng đá tròn to, hai bên hông nổi hai quai, phía dưới hơi bầu, nhìn giống như cái nồi đồng. Tảng đá tròn này rời, nhưng tự nhiên lại bị kẹt ở giữa ba mỏm đá châu vào nhau trong thế tam giác. Dưới dòng nước chảy, khối đá có lúc lăn tròn, có khi tự xây tứ phía, nhưng vẫn ở kẹt dưới 3 mỏm đá, không sao xê dịch đi được.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thành đất hình tròn Long Hà 1

Di tích cấp tỉnh: Thành đất hình tròn Long Hà 1

Di tích Thành đất hình tròn Long Hà 1 tọa lạc tại thôn 5A, xã Long Hà, huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Long Hà 1 có diện tích 77.470,9 m², toàn bộ diện tích di tích thuộc Nông trường 6, Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng. Qua đợt khảo sát và đào thám sát tại di tích vào tháng 8/2017 có thể xác định đây là địa bàn cư trú của cộng đồng người tiền sử cách đây khoảng 4.000 – 3.000 năm. Đây là loại hình cư trú cổ xưa, độc đáo còn lại trên đất Bình Phước, là một mảng văn hóa cổ đặc biệt trong cả một dòng chảy văn hóa ở khu vực Đông Nam Á thời tiền sử.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1

Di tích cấp tỉnh: Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1

Di tích Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1 tọa lạc tại ấp Thuận Hòa 1, xã Thuận Lợi, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1 có diện tích 150.090,8 m², nằm trong diện tích cao su khai thác của Nông trường cao su Thuận Phú, Công ty Cổ phần Cao su Đồng Phú. Di tích được đào thám sát vào tháng 6/2012, gồm hai hố thám sát đồng hướng (Bắc – Nam), thu được 688 hiện vật gốm, 112 hiện vật đá. Qua đợt khảo sát và đào thám sát khảo cổ học tại di tích có thể xác định đây là loại hình cư trú có phòng thủ của nhóm cư dân cổ thuộc thời kì tiền sử, có niên đại khoảng 3.200 đến 2.500 năm cách ngày nay.

Mùa vàng trên cánh đồng Ngô Sơn

Những cánh đồng lúa Đông Xuân chín vàng rực khắp cao nguyên Gia Lai tạo nên bức tranh ngày mùa đầy sức sống. Trên cánh đồng Ngô Sơn (xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh), địa hình đặc trưng đồi núi bao quanh những thảm lúa vàng càng tô đậm chất thơ cho vùng đất này.

Niềm vui in đậm trên nét mặt người nông dân xã Chư Đang Ya khi đón một mùa vàng bội thu. Vụ Đông Xuân này, họ thu mỗi sào được 15 bao lúa tươi (khoảng 5-6 tạ lúa khô).

Người bản địa vẫn quen gọi đồng lúa Ngô Sơn là cánh đồng Dầu. Nhiều người từ lúc sinh ra, lớn lên trên lưng mẹ cho tới khi trưởng thành đã gắn bó với đồng làng. Với người Jrai sống bao đời dưới chân núi lửa Chư Đang Ya, cây lúa không chỉ là lương thực mà còn gắn với đời sống văn hóa, với những nghi lễ nông nghiệp độc đáo.

Khung cảnh tấp nập trên cánh đồng Ngô Sơn mùa thu hoạch lúa.

Độc đáo Phù Sơn tự!

Với cái tên độc đáo, Phù Sơn tự (chùa núi Nổi) là địa điểm tâm linh nổi tiếng của thị xã biên giới Tân Châu (tỉnh An Giang). Nơi đây cũng là di tích lịch sử cách mạng ghi dấu truyền thống anh hùng của quân và dân địa phương trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Đông nghịt người lội nước viếng chùa Núi Nổi miền Tây

Mùa lũ, quanh chùa Núi Nổi gần trăm tuổi ở xã Tân An nước ngập tràn, thu hút hàng nghìn người lội vào tham quan mỗi ngày.

Khoảng một tháng nay, khu vực quanh Phù Sơn Tự (còn gọi là chùa Núi Nổi) mênh mông nước. Ngôi chùa nằm giữa đồng lúa trũng, mùa lũ (khoảng tháng 9-10 âm lịch) ngập trắng nước, thu hút nhiều khách thập phương tới tham quan.

Chùa xây dựng lần đầu vào năm 1938 trên một gò đất cao khoảng 10 m. Năm 2018, chùa mở rộng và xây dựng thêm các hạng mục Chánh điện, nhà tổ, cổng tam quan và nhiều tượng Phật lớn.

Thành đất hình tròn Long Hưng

Di tích cấp tỉnh: Thành đất hình tròn Long Hưng

Di tích Thành đất hình tròn Long Hưng tọa lạc tại ấp Phước Tân, xã Bình Tân, huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Long Hưng có diện tích 102.540,9 m², được phát hiện năm 2012, đào thám sát tháng 8/2017, gồm năm hố, mỗi hố có diện tích 2 m², thu được 7.064 mảnh gốm, 333 hiện vật đá. Qua đợt khảo sát và đào thám sát khảo cổ học ở Thành đất hình tròn Long Hưng có thể xác định được đây là di tích cư trú có phòng thủ của nhóm cư dân cổ thuộc thời kì tiền sử, có niên đại khoảng 4000 – 3000 năm cách ngày nay, là một công trình được xây dựng bằng đôi bàn tay của con người với công cụ hết sức thô sơ, phản ánh nỗ lực rất lớn của cộng đồng người tiền sử trong việc thích ứng với môi trường sống trong một khu vực bạt ngàn rừng già của triền đất đỏ Nam Trường Sơn.

Di tích cấp tỉnh Miếu Bà Rá

Di tích cấp tỉnh Miếu Bà Rá

Di tích Miếu Bà Rá tọa lạc tại phường Sơn Giang, thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước.

Di tích Miếu Bà Rá được xây dựng từ năm 1943 tại địa điểm thực dân Pháp sát hại các chiến sỹ cách mạng khi bị giam cầm tại Nhà tù Bà Rá (địa điểm này thường được goi là gốc cây Cầy). Miếu Bà Rá là một trong những chứng tích ghi dấu cuộc sống cùng cực của những người mộ phu, những người tù nhân, những chiến sĩ cách mạng bị thực dân Pháp giam cầm tại nhà tù Bà Rá. Năm 1958, Miếu Bà Rá được di rời về nơi tọa lạc hiện nay (cách vị trí cũ 500 m).

Bãi Tiên

Di tích cấp tỉnh: Bãi Tiên

Di tích Bãi Tiên tọa lạc tại ấp 2, xã Lộc An, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước.

Bãi Tiên là một di tích khảo cổ độc đáo và có giá trị, được các nhà khoa học phát hiện vào cuối năm 2007 trong đợt khảo sát giữa Trung tâm Nghiên cứu Khảo cổ – Viện Phát triển bền vững vùng Nam bộ và Bảo tàng tỉnh Bình Phước. Bãi Tiên còn được đồng bào dân tộc S’tiêng nơi đây thường gọi là mộ ông Rlem. Tên gọi này xuất hiện trong truyền thuyết về ông Rlem gắn với lễ hội phá bàu của đồng bào S’tiêng tại khu vực này, truyền thuyết kể rằng: trước đây, khu vực Bãi Tiên rất đẹp, có bàu nước, bãi đá và đặc biệt có những cây đa rất to lớn với những cành vươn xa đến vài chục mét. Ông Rlem là người khỏe mạnh, thân hình cao lớn, ông có công khai phá, dẫn dắt đồng bào về khai hoang, sinh sống tại khu vực này nên rất được kính trọng. Vào mùa khô, theo văn hóa truyền thống, đồng bào S’tiêng tổ chức lễ hội phá bàu bắt cá. Người dân tộc S’tiêng sử dụng công cụ bắt cá bằng vật dụng tự đan lát, thiết kế như nơm, xúc cá, giỏ đựng cá… sau khi bắt cá sẽ nướng và ăn uống, vui chơi ngay tại khu vực bàu nước. Năm nhiều cá, có thể dựng lán để bắt cá trong nhiều ngày. Ông Rlem sau khi ăn trưa, uống rượu, ông ngồi tựa lưng vào cây Tăm Đa (theo tiếng đồng bào S’tiêng) đây là cây thần, rất cao lớn. Sau khi tựa lưng vào cây Tăm Đa, ông Rlem thấy toàn thân ngứa ngáy, ông liền vung chà gạt chặt cây và chặt đôi các vật dụng như tố, ché, gùi, đồ xúc cá… Vào đúng lúc này từ chân trời mây đen kéo đến kèm theo sự lạnh giá khủng khiếp, trời đất tối sầm. Dân làng thấy vậy hoảng hốt bỏ chạy, những người không chạy kịp và vật dụng mang theo đều bị hóa đá. Người và vật dụng bị hóa đá chính là những tảng đá nhiều hình dạng còn nằm lại tại Bãi Tiên cho đến ngày nay.

Thác Voi (Thác Liêng Rót)

Di tích Thác Voi (Thác Liêng Rót) tọa lạc tại xã Đồng Nai, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thác Voi, sở dĩ có tên gọi như vậy vì theo lời kể của các già làng người M’ Nông và người cao tuổi tại địa phương: Cách đây khoảng 500 năm, khi khu vực Thác còn là rừng rậm, hoang sơ, là nơi sinh sống của nhiều đàn voi rừng. Đỉnh Thác là nơi hai con voi đầu đàn đánh nhau, một con bị rơi xuống dưới chân thác. Tiếng kêu thảm thiết của con voi khiến đồng bào sinh sống gần Thác kéo đến, từ đó người dân gọi tên Thác là Thác Voi. Ngoài ra di tích Thác Voi còn có tên gọi khác là Thác Liêng Rót, theo tiếng M’nông thì “Liêng” có nghĩa là đá và “Rót” là tên vị thần cai quản thác nước.