Tìm người đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm

Họ chính là những “di sản sống” ở vùng đất Cù Lao Chàm (Hội An, Quảng Nam), những người đã ở cái tuổi “thất thập cổ lai hy” vẫn miệt mài ngồi năm này qua tháng nọ để tỉ mẩn đan từng những chiếc võng ngô đồng, sản vật độc đáo của cù lao xanh. 

Không ai nhớ rõ nghề se sợi từ cây ngô đồng và đan võng bắt đầu từ ai và có từ khi nào, nhưng theo cụ Trần Thị Chức (73 tuổi) ở Bãi Làng thì riêng nhà cụ đã trải qua 3 đời đan võng. Đi quanh Bãi Làng cũng chỉ còn chừng 7 cụ bà có thể đan những chiếc võng ngô đồng trắng ngà, mượt mà, bền bỉ với thời gian.

Thường người ta chỉ chọn những đoạn ngô đồng còn non, chỉ bằng nắm tay, đốn về và ngâm cho mục lớp vỏ cứng, sau đó lấy lớp xơ màu trắng đục (còn gọi là manh đồng) ở trong ra ngâm và giặt sạch, phơi chừng một nắng là khô. 

Khi xơ khô và chuyển sang màu trắng tinh, có độ óng ánh là đã sẵn sàng để tước và se sợi, đan võng 

Với những tiền nhân đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm thì cụ Chức thuộc hàng hậu bối, tuy nhiên, những chiếc võng do cụ đan lại được khách du lịch đến Cù Lao Chàm mách nhau tìm mua nhiều nhất. Có lẽ vì những sợi võng cụ tết nên mượt mà, bền chặt… những mắt võng đều tăm tắp, còn hoa võng thì sắc nét

Cụ Chức cho biết, để có một chiếc võng đẹp thì phải miết, phải se những sợi nan cho thật chắc, thật chặt đến mức không thể nhìn thấy một mối nối nào. Vừa tỉ mỉ se sợi, người đan sẽ nhẩm tính chi li từng khoảng cách để mỗi đoạn võng, mỗi nan hoa đồng đều tỉ lệ, có như vậy thì cánh võng làm ra mới không căng, cũng không chùng 

Có 2 cỡ võng được các cụ bà ở Cù Lao Chàm đan qua nhiều đời là võng 4 (khoảng cách giữa hai múi là 4 dây) và võng 6 (khoảng cách giữa hai múi là 6 dây). Để làm một chiếc võng 4 thì công đan mất khoảng một tháng, còn võng 6 thì đan mất một tháng rưỡi 

Giá bán của một chiếc võng 4 là 2,5 triệu đồng, còn võng 6 có giá 4 triệu đồng. 

Điều thú vị nhất là những chiếc võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm đan bao nhiêu bán hết bấy nhiêu, có lẽ vì võng không chỉ bền đẹp, độc đáo mà còn mang lại cảm giác mát mẻ, thư giãn êm ái, thoải mái cho người sử dụng 

Bài, ảnh: An Dy

iHay - 28/03/2015