Nguồn gốc địa danh Sài Gòn

Ngay từ đầu thế kỷ hai mươi, người Pháp đã nỗ lực để tìm biết nguồn gốc của địa danh Sài Gòn, tên của một thành phố mà qua phong cách lãng mạn tây phương họ biến nó thành “Hòn Ngọc Viễn Đông” (La perle de l’Extrêm Orient), một cái tên đã được thông dụng từ lâu nhưng họ, và cả ta nữa, đều không biết nghĩa.

Vì thiếu tài liệu, tôi không thể trích dẫn tên của nhà học giả tiên phong đó, chỉ biết đại khái các điều sau đây. Ông ấy cho rằng Sài Gòn, người Cao Miên, chủ đất cũ của miền Nam nước Việt, gọi Là Prây Nokor. Prây là Rừng, Nokor là Quốc gia. Có thể Sài Gòn do âm của Prây Nokor mà ra chăng? Đây chưa hẳn là giả thuyết đáng tin cậy. Prây cũng có thể biến thành Sài. Nhưng Nokor có hơi khó biến thành Gòn lắm.

Đậm đà ba khía muối

Trong những đặc sản nổi tiếng ở vùng ngập mặn Mũi Cà Mau phải kể đến con ba khía. Ba khía thuộc họ nhà cua, nhưng sống chủ yếu ở hai bên bờ rạch hoặc trên những vạc rừng khô có các loại cây như: đước, mắm, cóc... Với người dân Cà Mau xa xứ, trong sâu thẳm nỗi niềm nhớ quê có cả hương vị đậm đà của ba khía muối.

Tại vùng ngập mặn Cà Mau, ba khía chủ yếu tập trung nhiều ở Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển; Năm Căn, Đầm Dơi. Ba khía thường đào hang ở những vạc rừng khô. Để bắt ba khía, theo những người ở địa phương kể, họ trang bị bao tay, thùng đựng (hoặc giỏ tre) và đèn (ngày xưa dùng đuốc)…

Bắt ba khía phải lẹ tay, bằng không chúng chạy vào hang hoặc kẹp vào tay rất đau. Từ tháng 4-5 âm lịch, mùa sa mưa đến, cây mắm, cây cóc ra trái, con ba khía có nguồn thức ăn, có nước ngọt uống, bắt đầu lột vỏ, có trứng.

Tháng 7-8 âl, mùa ba khía đẻ trứng cũng là mùa hội tụ của chúng, đặc biệt vào những đêm tối trời, ba khía lên khỏi hang. Chúng bám đầy thân cây mắm, cây cóc, bò trên bãi bùn ven bờ rạch. Lúc này con ba khía đặc biệt ngon, thịt chắc, có gạch son. Người sành nghề săn bắt gọi đây là mùa hội ba khía. Thời điểm này, người ta không bắt từng con mà quơ hốt từng nhóm 5-7 con.

Rừng U Minh Hạ ở đất mũi Cà Mau

Một góc Vườn quốc gia U Minh Hạ, Cà Mau. Ảnh: Mai Lý

Vườn quốc gia U Minh Hạ nằm trên địa bàn các xã Khánh Lâm, Khánh An (huyện U Minh) và Trần Hợi, Khánh Bình Tây Bắc (huyện Trần Văn Thời) tỉnh Cà Mau. Vào rừng, du khách sẽ đi giữa ngút ngàn lau sậy bung cờ trắng xóa, cùng với rừng tràm bạt ngàn lan tỏa hương thơm nhẹ nhàng trong gió. Thỉnh thoảng, lại gặp những bụi sim mua hoa tím lãng mạn điểm xuyết giữa màu xanh thăm thẳm của khu rừng tràm ngập mặn.

Vườn quốc gia U Minh Hạ được thành lập trên cơ sở sáp nhập Khu bảo tồn thiên nhiên rừng đặc dụng Vồ Dơi và một phần diện tích rừng tràm U Minh Hạ, có tổng diện tích 8.286 héc ta, chia làm ba khu vực, gồm khu dịch vụ hành chính, khu phục hồi sinh thái và khu bảo tồn. Đây là khu vực có hệ sinh thái mang nét độc đáo của vùng đất ngập nước trên lớp than bùn. Thực vật ở đây đặc trưng nhất là cây tràm và các loại dây leo. Hệ động vật tương đối phong phú, ngoài các loại cá đồng, chim chóc, Vườn quốc gia U Minh Hạ còn là nơi trú ngụ của trăn, rắn, khỉ, nai, cheo, heo rừng... 

Tiên Sư cổ miếu ở Bạc Liêu

Đây là ngôi miếu cổ ở thị xã Bạc Liêu, được Ủy ban Nhân dân tỉnh Bạc Liêu công nhận là di tích lịch sử - văn hóa. Miếu có từ lâu đời, được nhân dân gọi là miếu Tiên Sư, miếu Tổ Sư hay miếu Thầy. 

Đó là một ngôi miếu nhỏ thờ Tam Giáo tổ sư, được làm bằng cây lá rừng, trên một gò đồi thuộc vùng Ba Thắc xưa. Ngôi miếu này không những có quan hệ mật thiết với những sự kiện lịch sử quan trọng trong quá trình hình thành làng xã ở Bạc Liêu, mà còn là một chiến tích của Nguyễn Tri Phương trong việc tiễu trừ quân phiến loạn và đẩy lùi giặt dốt.

Gian chính điện Tiên Sư cổ miếu

Ngọn lửa Đồng Nọc Nạng

Đó là câu chuyện đầy bi tráng về những người nông dân đứng lên chống áp bức, bất công để giành lại mảnh đất mà họ đã đổ xương máu gầy dựng. Chiều sắp tắt. Trước cửa khu di tích lịch sử Nọc Nạng (xã Phong Thạnh A, huyện Giá Rai, Bạc Liêu), có ba người khách phương xa vừa đến xin vào thắp nhang, viếng đền.

Nhân viên khu di tích Nọc Nạng giới thiệu với khách tham quan về trận quyết tử của gia đình ông Mười Chức năm 1928 được tái hiện qua mô hình - Ảnh: Chí Quốc

Về Bạc Liêu nghe bài Dạ cổ hoài lang

Khu lưu niệm soạn giả Cao Văn Lầu được UBND tỉnh Bạc Liêu công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh năm 1997. Đây là một trong những địa chỉ du lịch lý tưởng của du khách và những người đam mê đờn ca tài tử.

Tham quan và nghe giới thiệu về cuộc đời của Cao Văn Lầu và quá trình sáng tác bài “Dạ Cổ Hoài Lang”. Ảnh: Mỹ An

Đến với tỉnh Bạc Liêu, du khách sẽ được tham quan rất nhiều danh lam thắng cảnh, nhiều di tích lịch sử, văn hóa tiêu biểu như vườn chim Bạc Liêu, Phật Bà Nam Hải, nhà công tử Bạc Liêu, chùa Xiêm Cán…, mỗi nơi sẽ khiến chúng ta có những cảm nhận khác nhau.