Năm 1873, thành Hà Nội thất thủ, ông bị thương nặng và bị quân Pháp bắt giữ, lính Pháp đã đề nghị cứu chữa song ông từ chối và tuyệt thực một tháng cho đến khi qua đời. Nguyễn Tri Phương cùng con trai là phò mã Nguyễn Lâm được đưa về chôn cất tại quê nhà ở xã Phong Chương, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế. Trong ảnh là khu mộ Nguyễn Tri Phương và con trai.
Mộ phần danh tướng Nguyễn Tri Phương và con trai Nguyễn Lâm nằm trên gò đất cao rộng khoảng 500 m² giữa cánh đồng lúa mênh mông. Xung quanh có hàng duối cổ thụ bao bọc.
Nguyễn Tri Phương là người chỉ huy quân đội triều Nguyễn trấn giữ thành Điện Hải ở Đà Nẵng, tổ chức phòng thủ đánh lui quân Pháp xâm lược vào năm 1858. Theo sách Đại nam liệt truyện của Quốc sử quán triều Nguyễn, vào năm 1858 quân Pháp kéo vào cửa biển Đà Nẵng bắn phá pháo đài, vây hãm hai thành An Hải, Điện Hải. Tổng thống quân Lê Đình Lý trúng đạn bị thương. Giữa lúc khó khăn đó, vua Tự Đức đã cho Nguyễn Tri Phương sung làm tổng thống quân thứ Quảng Nam.
Nguyễn Tri Phương xét tình hình bên địch, vẽ bản đồ và xác định quân Pháp lợi ở chiến, quân triều Nguyễn lợi ở thủ. Ông đã đưa ra kế sách lấy thủ làm chiến, đắp thêm đồn lũy. Quân triều Nguyễn dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương đắp lũy đài từ bãi biển đến Thạc Gián ở Phúc Ninh. Bên ngoài lũy đào hố trồng chông, trên phủ cát và cỏ, chia quân phục sát thành Điện Hải. Quân Pháp tiến đánh thành Điện Hải đã sa xuống hố, quân triều Nguyễn ở lũy bắn ra buộc quân Pháp phải rút lui.
Nguyễn Tri Phương là người chỉ huy quân đội triều Nguyễn trấn giữ thành Điện Hải ở Đà Nẵng, tổ chức phòng thủ đánh lui quân Pháp xâm lược vào năm 1858. Theo sách Đại nam liệt truyện của Quốc sử quán triều Nguyễn, vào năm 1858 quân Pháp kéo vào cửa biển Đà Nẵng bắn phá pháo đài, vây hãm hai thành An Hải, Điện Hải. Tổng thống quân Lê Đình Lý trúng đạn bị thương. Giữa lúc khó khăn đó, vua Tự Đức đã cho Nguyễn Tri Phương sung làm tổng thống quân thứ Quảng Nam.
Nguyễn Tri Phương xét tình hình bên địch, vẽ bản đồ và xác định quân Pháp lợi ở chiến, quân triều Nguyễn lợi ở thủ. Ông đã đưa ra kế sách lấy thủ làm chiến, đắp thêm đồn lũy. Quân triều Nguyễn dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương đắp lũy đài từ bãi biển đến Thạc Gián ở Phúc Ninh. Bên ngoài lũy đào hố trồng chông, trên phủ cát và cỏ, chia quân phục sát thành Điện Hải. Quân Pháp tiến đánh thành Điện Hải đã sa xuống hố, quân triều Nguyễn ở lũy bắn ra buộc quân Pháp phải rút lui.
Mộ phần danh tướng được bao bọc bởi tường hình tròn, bình phong được chạm hình rồng.
Ngày nay, đền Trung Hiếu do con cháu Nguyễn Tri Phương coi sóc, hương khói. Khuôn viên rộng hơn 1.000 m², được bao bọc bởi lũy tre xanh, đồng ruộng.
Tượng danh tướng Nguyễn Tri Phương bằng đồng được đặt ở gian thờ chính giữa.
Đồ tự khí (đồ thờ) bằng gỗ được trưng bày trong đền.
Bia đá khắc tiểu sử Nguyễn Tri Phương dựng năm 2010, thời điểm khánh thành đền thờ sau khi tu bổ.
Đài kỷ niệm "Tam công trung liệt" được xây dựng trong khuôn viên đền Trung Hiếu.
Võ Thạnh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét