Sức hấp dẫn của một vùng thắng tích

Thị xã Nghi Sơn hội tụ đủ cảnh sắc núi non, đồng bằng và ven biển, hệ thống di tích lịch sử - văn hóa đa dạng, phong phú gắn với các lễ hội truyền thống, ghi đậm dấu ấn cuộc đời và sự nghiệp của nhiều nhân vật tiêu biểu trong lịch sử hình thành và phát triển quê hương, đất nước.

Những làng chài ở Nghi Sơn luôn có sức hấp dẫn du khách. Ảnh: Chi Anh

Thị xã Nghi Sơn - vùng đất nằm ở phía Nam tỉnh Thanh bao giờ cũng mang sẵn trong mình lời mời gọi tha thiết, khó chối từ. Nếu sự hiện diện của Khu Kinh tế Nghi Sơn tạo nên sức hấp dẫn của vùng đất sôi động, thì những vỉa tầng lịch sử - văn hóa lắng đọng theo thời gian với hệ thống di tích, thắng cảnh tựa như khúc ru tình đằm thắm, thẳm sâu.

Nét đẹp điêu khắc của ngôi đình cổ gắn liền với Lễ hội Đền Cuông

Tồn tại lâu đời, đình Xuân Ái không chỉ là di tích lịch sử gắn liền với Lễ hội Đền Cuông, mà còn là một công trình cổ được điêu khắc chạm trổ đẹp.

Theo các cụ cao tuổi trong vùng, đình Xuân Ái được xây dựng từ thời Nguyễn và đã được tu sửa nhiều lần. Ngày trước, ngôi đình cổ nằm ở trung tâm của làng, nay thuộc xóm 3, xã Diễn An. Ảnh: Huy Thư

Trước đình còn có giếng đình từng là nơi lấy nước sinh hoạt của người dân địa phương, nay đã được tôn tạo lại. Bên cạnh giếng nước là một tấm bia đá cổ, cao khoảng 1,8m. Theo người dân địa phương, xưa kia đình có cổng khá đẹp, sau bị đổ nhưng không được khôi phục lại. Ảnh: Huy Thư

Đại đình Xuân Ái là ngôi nhà 3 gian 2 hồi nằm dọc được xây dựng theo kiểu nhà gỗ truyền thống. Trong quá trình tu bổ gần đây, một số kết cấu gỗ hư hỏng đã được thay thế, nhưng vẫn giữ nguyên kiến trúc xưa. Ảnh: Huy Thư

So với nhiều ngôi đình cổ, đình Xuân Ái không chỉ khác ở kết cấu nằm dọc, mà trong đại đình được ngăn đôi làm 2 nơi thờ tự. Vì đình gian thứ 2 được đóng ván từ dưới lên trên, trừ 2 lối đi 2 bên để thông với gian thứ 3. Ảnh: Huy Thư

Trên vì đình này được trang trí công phu. Ván thưng giữa hạ và khấu đầu khắc 4 chữ hán lớn "vạn - phúc - du - đồng". Mặt ngoài khấu đầu điêu khắc hình ảnh "lưỡng long triều nguyệt" sắc nét. Đấu nóc, con chồng đều được điêu khắc hình hoa lá, mặt hổ phù điêu cách điệu một cách mềm mại. Ảnh: Huy Thư

Hai gian hồi của đình được thiết kế theo kiểu gác 4 cột bồng trên xà dọc để nâng mái làm rộng gian hồi và tạo nên kết cấu hồi nhà độc đáo. Kết cấu hồi đình kiểu này thường gặp trong những ngôi đình được xây dựng vào thời Nguyễn. Ảnh: Huy Thư

Đuôi hạ của đình, điêu khắc các đề tài "long mã", "phượng vũ"... một cách sống động. Hình ảnh chim phượng với đôi cánh xòe rộng, đội chữ thọ, miệng ngậm nhành cây, chân mang cuốn thư khá tinh xảo. Ảnh: Huy Thư

Đặc biệt trên hai mặt của những chiếc kẻ trước và sau đều được điêu khắc chạm trổ công phu bằng những đề tài truyền thống như hoa sen, rồng, phượng, mây mưa, "long mã". Do khung gỗ của đình để mộc nên các tác phẩm điêu khắc đều bị bụi, mốc phủ bám, nhiều tác phẩm không còn nguyên vẹn. Ảnh: Huy Thư

Đình Xuân Ái đã được UBND tỉnh công nhận là Di tích lịch sử văn hóa năm 2002. Ông Hoàng Công Trường - Chủ tịch UBND xã Diễn An cho biết: Trước đây, đình là nơi sinh hoạt của dân làng, sau là nơi sinh hoạt của xóm. Từ ngày đình được công nhận là di tích lịch sử, nơi đây chỉ thờ thần thành hoàng, tổ chức cúng tế, dâng hương mỗi dịp lễ trọng, tham quan... Trong ảnh: Tượng thần được thờ trong gian cuối của đình Xuân Ái. Ảnh: Huy Thư

Từ xưa, đình Xuân Ái đã gắn liền với Lễ hội Đền Cuông. Mỗi dịp lễ hội, từ chiều 14 tháng Giêng, đoàn rước từ đền Cuông sẽ rước kiệu Vua An Dương Vương và công chúa Mỵ Châu về đình để dự lễ tế thần (xưa, đình Cao Ái là nơi tổ chức lễ tế thần của bốn làng: Cao Quan, Cao Ái, Tập Phúc, Yên Phụ). Sáng 15 tháng Giêng, đoàn rước với đầy đủ nhạc, cờ, lọng, kiệu rước Vua, Công chúa, thành hoàng làng về đền Cuông dự lễ hợp tế. Ảnh: Huy Thư

An Nam

Báo Nghệ An online - 22/03/2023 - 09:23

Ngày mùa ở Đồng Vân

Đồng Vân là vùng đất nằm trên cao, có nhiều sự khác biệt nhất ở phường Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ). Tháng 3 về, hương lúa chín thơm dịu dàng, lan tỏa quanh làng quê. Người dân nô nức ra đồng thu hoạch. Khung cảnh ngày mùa ở Đồng Vân để lại nhiều cảm xúc cho những ai đã từng ghé qua đây…

Đồng Vân nằm cách trung tâm phường Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ) khoảng 6km. Đây là vùng đất bằng phẳng, cách mặt nước biển khoảng 300m. Có hơn 50 hộ dân, với trên 300 nhân khẩu đang sinh sống ở Đồng Vân, chủ yếu dựa vào nông – lâm nghiệp. Nằm tách biệt với phố thị, nhịp sống lặng lẽ ở Đồng Vân sẽ chinh phục những ai muốn hòa mình vào thiên nhiên. Cây cối ở đây xanh mát như chiếc điều hòa tự nhiên giúp không khí nơi đây thoáng đãng, dễ chịu.

Cá ngừ kho thịt

Cá ngừ kho thịt heo là món ăn được nhiều người ở Lý Sơn quê tôi ưa thích. Vào những ngày trời mưa, tôi thèm được trở lại ngày xưa để cùng mẹ ngồi bên bếp lửa hồng, được hít hà mùi thơm của nồi cá ngừ kho thịt đang sôi sùng sục trên bếp.

Cá ngừ có nhiều loại, nào là cá ngừ da trơn, cá ngừ chù, cá ngừ vàng vi, cá ngừ sọc dưa. Song, người dân Lý Sơn quê tôi vẫn thường chọn cá ngừ sọc dưa, hay cá ngừ vàng vi mỗi khi nấu món cá ngừ kho thịt. Bởi những loại cá này có thịt săn chắc, càng kho lâu lại càng ngon chứ không bở, nát. Thịt heo để kho với cá ngừ phải là thịt vai, thịt ba chỉ. Còn dừa thì phải chọn dừa già để nước được ngọt.

Món cá ngừ kho thịt. ẢNH: MINH TUẤN

Rau luộc chấm mắm trứng lòng đào

Trong mỗi bữa cơm của gia đình tôi đều có món rau. Có nhiều cách để chế biến, nhưng tôi thích món rau luộc chấm nước mắm có trứng lòng đào, món ăn mang đậm hương vị quê nhà.

Phía sau nhà tôi có mảnh vườn nhỏ, ông định làm nhà kho nhưng bà không đồng ý, bảo để trồng rau. Bà trồng những luống rau xanh mướt, nào là rau muống, rau cải, diếp cá... Bà còn bảo ông làm giàn để trồng bầu, bí, mướp... Mỗi buổi chiều, bà cần mẫn xách từng thùng nước để tưới rau. Nhờ công chăm sóc của bà, vườn rau xanh tốt, hầu như ngày nào trong bữa cơm của gia đình cũng có món rau xanh trồng trong vườn nhà.

Món rau luộc chấm mắm có trứng lòng đào. Ảnh: Trung Ân

Canh chua cá nhồng

Cá nhồng tuy có hình dáng dị thường, nhưng khi nấu món canh chua thì ai nấy đều xuýt xoa khen ngon.

Chớm hạ, bụi cây lá giang trước nhà xanh mướt. Đường làng vang lên tiếng rao trong gió nồm mát rượi: "Cá đây! Ai mua cá không?". Những phụ nữ chân quê bước vội ra đầu ngõ đưa tay vẫy người bán cá trên chiếc xe máy chạy chầm chậm. Các bà, các chị mua mớ cá tươi rói vừa vớt lên từ biển. Vợ tôi chọn mua vài con cá nhồng chừng bằng cổ tay để nấu canh chua. Loài cá này thịt săn chắc, thơm ngon.

Canh chua cá nhồng. Ảnh: Trang Thy