Người Hải Dương gìn giữ giếng làng

Đi khắp các địa phương ở Hải Dương, tôi chợt nhận ra nhiều giếng làng - mạch nguồn sự sống của các vùng quê nghèo thuở xưa đang được các thế hệ hôm nay cải tạo, trân trọng gìn giữ.

Giếng làng ở rất nhiều thôn, khu dân cư tại Hải Dương được gìn giữ, tôn tạo

Sự tích núi Gà Rừng

Nguời ta đặt tên núi Gà Rừng vì núi là ổ của gà rừng. Một dãy núi theo hướng Bắc - Nam. Nâm Nung, Nâm Jang rồi đến núi Gà Rừng. Núi Gà Rừng hiện thuộc xã Nâm N’Jang, huyện Đắk Song (Đắk Nông).

Ngày xưa ở trên núi Gà Rừng này là nơi loại gà rừng làm ổ, đẻ trứng, là nơi các loại chim đẻ trứng. Con nai, con lợn, con khỉ, chim công cũng tập trung làm ổ đẻ trứng, đẻ con.

Ngày xưa ở trên núi này có nhiều cây chuối, cây mía, cây dứa, cây chôm chôm, cây nhãn, có đầy ổ trứng chim, trứng gà rừng, nhưng người chỉ được ăn tại chỗ, không được mang về nhà. Người mang quả hoặc trứng chim về theo là không về bon được. Nếu người mang theo trái cây, trứng chim, trứng gà rừng là thần khiến cho đi lạc, làm cho người đó không biết hướng về bon. Nếu gặp trường hợp đi lạc, người đó phải trả lại trái cây, trứng chim, trứng gà rừng để lại chỗ cũ, chừng đó mới biết hướng về bon.

Mùa len trâu

Trên vùng đất Đức Hòa (huyện Đức Hòa, tỉnh Long An), xen giữa những nhà máy, xí nghiệp, những cánh đồng cỏ xanh giữa bưng biền của các dự án chưa triển khai vẫn xuất hiện từng đàn trâu ung dung gặm cỏ.

Khi đàn trâu ăn hết cỏ ở cánh đồng này, người nuôi trâu thường di chuyển đàn trâu qua những vùng đất khác để kiếm cỏ ăn. Những người trong nghề nuôi trâu gọi đó là mùa len trâu.

Gần 50 năm trước, ông Ngô Văn Tuấn (68 tuổi, ngụ ấp Tràm Lạc, xã Mỹ Hạnh Bắc, huyện Đức Hòa) bắt đầu "bén duyên" với nghề nuôi trâu. “Lúc ấy, gia đình dành dụm đủ để mua 2 con trâu cày. Rồi từ cặp trâu này, tôi bắt đầu chuyển sang nuôi trâu sinh sản. Không biết từ lúc nào, cái nghiệp nuôi trâu như vận vào thân. Thoắt cái đã ngót 50 năm” - ông Tuấn nói

Dấu ấn Tướng quân Lê Hoành trên đất Cao Ngọc

Năm 1418, từ vùng núi rừng Lam Sơn, Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa chống lại ách đô hộ của nhà Minh. Theo lời kêu gọi của ông, hào kiệt cả nước lần lượt tụ hội về đây, gây dựng nghiệp lớn. Trong đó, phải kể đến người đầu tiên đã luôn ủng hộ và theo sát bên chủ tướng Lê Lợi, đó là tướng quân Trần Hoành và con trai Trần Vận. Cả hai ông sau này đều trở thành những vị đại thần của triều đại Hậu Lê.

Đền Cọn - nơi thờ Tướng quân Lê Hoành tại xã Cao Ngọc (Ngọc Lặc).

Lý Thường Kiệt với vùng đất Châu Ái - Thanh Hóa

Từ một chức sĩ quan thị vệ theo hầu Lý Thái Tông, do tài năng và đức độ, Ngô Tuấn (tên thật của Lý Thường Kiệt) trở thành một võ tướng mưu lược, giữ chức Thái bảo rồi Thái phó dưới thời Lý Thánh Tông. Ông được nhà vua nhận làm con nuôi (Thiên tử nghĩa nam), được mang họ vua và từ đó mang tên Lý Thường Kiệt.

Thái úy Lý Thường Kiệt được thờ phụng trang nghiêm ở chùa Sùng Nghiêm Diên Thánh (xã Thuần Lộc, Hậu Lộc). Ảnh: Chi Anh

Đình làng Phú Vinh

Nằm ở trung tâm làng Phú Vinh (thị trấn Bút Sơn, Hoằng Hóa), đình Phú Vinh là công trình kiến trúc bề thế thời Nguyễn - nơi thờ Thành hoàng làng “Phù Vệ Đại vương Nguyễn Công Vũ” có công đánh đuổi giặc ngoại xâm. Di tích còn là địa điểm lịch sử thời kỳ tiền khởi nghĩa.

Đình làng Phú Vinh đã được xếp hạng di tích cấp tỉnh.

Làng Phú Vinh trước đây thuộc xã Hoằng Vinh (sau khi sáp nhập, hiện nay thuộc thị trấn Bút Sơn), giáp với các làng Cự Lộc, Hòa Diên, Thanh Ngoạn (xã Hoằng Đồng). Theo sử liệu và lưu truyền dân gian, bấy giờ vùng đất này (được cho là gồm các xã Hoằng Thịnh, Hoằng Đồng, Hoằng Vinh) dù đã có con người đến cư ngụ song vẫn còn khá hoang sơ. Đến thời Trần, một người đàn ông tên Nguyễn Công Đàn từ phía Bắc đã tìm về, góp sức cùng với dân làng khai khẩn ruộng hoang. Ông Nguyễn Công Đàn có sức khỏe, lại giỏi võ nghệ và trượng nghĩa nên được người dân rất mực quý mến. Tại đây, ông kết duyên cùng bà Ngô Thị - một người phụ nữ tài sắc vẹn toàn, giỏi nghề tằm tơ, dệt vải. Chính bà đã có công dạy và truyền nghề cho người dân trong vùng.