Hàng năm, Lễ cấp sắc thường được tổ chức vào tháng 11, tháng 12 hoặc tháng Giêng theo lịch âm. Người Dao Lù Gang có thể cấp sắc theo một đợt tối đa 13 người, nếu ít hơn thì phải theo số lẻ (3,5,7…). Theo hướng dẫn của cán bộ văn hoá xã, chúng tôi có mặt ở Thôn An Bình, xã Tân Thành, Huyện Bắc Sơn, Tỉnh Lạng Sơn để tận mắt chiêm ngưỡng các công đoạn của Lễ cấp sắc 7 đèn của người Dao Lù Gang.
Lễ cấp sắc của người Dao Lù Gang có nhiều thang bậc, bậc đầu tiên là cấp 3 đèn và 36 binh mã, bậc thứ 2 là cấp 7 đèn và 72 binh mã (tùy điều kiện gia chủ có thể làm lễ gộp cấp 3 đèn và 7 đèn), bậc cuối cùng là 12 đèn và 120 binh mã. Thời gian lễ thường kéo dài từ 1 đến 5 ngày, gồm lễ trình diện, gia chủ mổ lợn, gà để cúng tổ tiên.
Để thực hiện được một Lễ cấp sắc 7 đèn, gia chủ phải mời 7 thầy cúng, trong đó thầy cả và thầy hai đóng vai trò quan trọng nhất. Người thụ lễ lựa chọn rất kỹ lưỡng về năng lực, phẩm chất đạo đức, nhà tổ của thầy cúng cũng như việc họ tin tưởng vào ai nhất để làm thầy. Khi đi mời thầy cả và thầy hai, người thụ lễ mang theo một ít muối được gói trong lá dong và một sợi chỉ đỏ (dành cho thầy cả) và sợi chỉ xanh hoặc trắng (dành cho thầy hai). Khi các thầy cúng đã nhận gói muối và sợi chỉ thì cũng có nghĩa là họ nhận lời thực hiện nghi lễ. Sau đó, cho dù gia đình có bất kỳ chuyện gì xảy ra (kể cả việc người thân qua đời) họ vẫn không bỏ nhiệm vụ.
Một buổi lễ cần phải chuẩn bị lợn, gà, xôi nếp để cúng bái tổ tiên và theo các vị thần của Bàn Vương… Có những gia đình phải chuẩn bị trước hàng năm trời.
Trước khi làm lễ cúng, các thầy cúng phải tẩy uế nhà cửa của người được cấp sắc, sau đó đánh một hồi trống mời tổ tiên về dự. Thầy cúng làm lễ khai đàn nhằm báo cáo với tổ tiên biết lý do của buổi lễ.
Những người thanh niên xin được cấp sắc phải mặc trang phục truyền thống của dân tộc mình. Họ phải đặc biệt lưu ý phần mũ đội trên đầu, vì theo quan niệm nghi lễ đó là nơi thần linh trú ngụ trong mỗi người được cấp sắc.
Trong Lễ cấp sắc này có rất nhiều nghi lễ diễn ra ở trong nhà và ở bên ngoài. Trong nhà sẽ diễn ra lễ truyền phép thông qua những nghi lễ trong sách Nôm Dao và thông qua các đạo cụ hành lễ như gậy, chiếu, dấu ấn, bọc gạo, nến…
Trong lúc Lễ cấp sắc diễn ra, những phụ nữ được bố trí ngồi tại khu vực riêng để làm công tác hậu cần phục vụ lễ cấp sắc và vợ của những người được cấp sắc tuyệt đối không được đứng gần đàn ông.
Lễ cấp sắc chứa đựng nhiều giá trị sâu sắc, có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống của người Dao nói chung và người Dao Lù Gang nói riêng. Trong xu thế hội nhập hiện nay, nghi lễ cấp sắc đã có một số biến đổi nhưng nội dung chính và ý nghĩa của nó thì vẫn được bảo lưu, tạo nên nét đặc trưng trong văn hóa Dao ở Bắc Sơn, Lạng Sơn.
Thực hiện: Công Đạt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét