11 thg 6, 2014

Nghề làm đũa ở Tân Sơn

Từ thập niên 80 của thế kỷ 20, đũa mun Tân Sơn (huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận) đã được người tiêu dùng ưa chuộng vì càng dùng lâu càng lên nước bóng rất đẹp. Thời đó, đũa mun Tân Sơn như là một món quà giá trị để biếu khách quý. Còn ngày nay, khi những rừng mun đã bị tuyệt chủng, dân làng đũa Tân Sơn lại chuyển sang làm đũa bằng gỗ phục vụ người tiêu dùng.

Đũa Tân Sơn đẹp, bền với mẫu mã sản phẩm đa dạng, được làm bằng phương pháp thủ công. Đặc biệt, đũa được sơn bằng sơn ta nên nhìn rất bóng mà không gây độc hại dù thời gian sử dụng lâu dài. Những chiếc đũa thẳng đều, hai đầu đũa bo tròn, nước sơn bóng loáng nhưng cầm rất mịn tay và thoải mái. Vì thế, đũa Tân Sơn rất được ưa chuộng và làm hài lòng những người khó tính nhất.

Đầu đũa Tân Sơn được cấn xà cừ .


Từ những thanh gỗ, người thợ dùng máy cưa xẻ nhỏ theo nhiều kích cỡ, chủng loại, sau đó đưa vào máy tiện để cho ra sản phẩm thô.

Những bó đũa Tấn Sơn được phơi khô trước khi nhuộm sấy.

Ngoài làm đũa, Tân Sơn còn là nơi sản xuất các loại vá (môi) xới cơm.

Sản phẩm vá xới cơm trong công đoạn tạo hình sản phẩm thô. 

Nhìn đôi đũa thường ngày con người sử dụng có vẻ đơn giản, nhưng để làm ra được như vậy, những người thợ ở đây phải trải qua 12 công đoạn mới cho ra thành phẩm. Từ những thanh gỗ, người thợ dùng máy cưa xẻ nhỏ theo nhiều kích cỡ, chủng loại, sau đó đưa vào máy tiện để cho ra sản phẩm thô. Tiếp đến là công đoạn chà nhám, khử trùng, nhuộm, sấy, khảm xà cừ… Tất cả đều được những bàn tay khéo léo làm rất tỉ mỉ để cho sản phẩm vừa đồng đều lại vừa có tính thẩm mĩ cao. Họ coi đôi đũa không chỉ là vật dụng trong bàn ăn mà còn là một nét văn hóa của vùng đất Tân Sơn mang đến với mọi người.

Anh Trần Lộc, chủ cơ sở sản xuất đũa gỗ Hòa Thuận tại khu phố 3, thị trấn Tân Sơn cho biết: “Xưởng của tôi có 8 người, trung bình mỗi ngày chúng tôi làm ra 20.000 đôi đũa. Chất lượng sản phẩm phải đặt lên hàng đầu, nên ngay từ khâu đầu tiên là nguyên liệu đều phải chọn kỹ. Nếu làm ẩu mình sẽ mất khách hàng ngay, khó lấy lại được niềm tin của người tiêu dùng và ảnh hưởng đến thương hiệu đũa Tân Sơn”.

Ngoài Tân Sơn, nghề làm đũa còn phát triển ở thành phố Phan Rang – Tháp Chàm. Cơ sở sản xuất đũa mỹ nghệ Quê Hương là một điển hình cho sự phát triển của nghề làm đũa. Sản phẩm đũa của Quê Hương đã có mặt trên toàn quốc từ Bắc vào Nam và có mặt ở các siêu thị lớn.

Nghề làm đũa ngày càng phát triển, trở thành nguồn thu nhập chính vững chắc cho nhiều hộ gia đình ở Tân Sơn. Nhờ vào nghề làm đũa, nhiều gia đình tại địa phương đã có cuộc sống ổn định, thậm chí vươn lên khá giả và làm giàu. Anh Nguyễn Văn Hồ, Trưởng ban Tài chính - Kế hoạch huyện Ninh Sơn cho biết về tình hình phát triển của nghề làm đũa ở đây: “Hiện nay, Tân Sơn có gần 500 hộ làm đũa, giải quyết 900 lao động địa phương. Với mức thu nhập bình quân hàng tháng 3,6 triệu đến 5 triệu đồng/người đã làm cho họ yên tâm theo nghề”.

Phát triển nhanh là thế nhưng nghề làm đũa ở Tân Sơn cũng gặp khó khăn. Anh Trần Lộc chia sẻ: “Giá gỗ nguyên liệu càng ngày càng cao và nguồn cung cấp lại khan hiếm. Chúng tôi không thể dùng gỗ non vì chất lượng sẽ không đảm bảo. Đây thực sự là thách thức với người làm đũa”.

Để nghề làm đũa ở Tân Sơn phát triển bền vững, huyện Ninh Sơn đang nỗ lực xây dựng thương hiệu đặc thù của địa phương là đũa Tân Sơn mạnh về chất lượng và có chỗ đứng trên thị trường. Nhiều chính sách cụ thể để hỗ trợ làng nghề như hỗ trợ vốn cho các hộ dân, quy chuẩn chất lượng đối với sản phẩm, xây dựng vùng nguyên liệu lâu dài cho nghề đũa, tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm…

Đóng gói sản phẩm đũa Tân Sơn đưa ra thị trường tiêu thụ.

Những hộp đũa Tân Sơn trang trọng được người tiêu dùng trong nước và quốc tế ưa chuộng.

Đũa Tân Sơn được đặt trang trọng trên bàn thờ cúng gia tiên của một gia đình làm nghề. 

Tại thị trường nội địa, đũa Tân Sơn chiếm lĩnh nhiều tỉnh thành như Tp.Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Hà Nội, Nha Trang, Lâm Đồng…Tùy thị trường tiêu thụ khác nhau từ cao cấp cho đến bình dân mà làng đũa cho ra những sản phẩm đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng. Những thị trường có yêu cầu cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, sản phẩm sẽ có chất liệu gỗ loại một, mẫu mã đẹp và hoa văn tinh xảo.

Bài: Nguyễn Oanh - Ảnh: Đặng Kim Phương

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét