Biển Tam Tiến - điểm đến thú vị mùa hè

Những con sóng xanh biếc vỗ về bãi cát mịn màng, gió biển lồng lộng thổi, xa xa, những con thuyền nhấp nhô làm nên quang cảnh yên bình. Biển Tam Tiến còn cuốn hút du khách bởi những nhộn nhịp ở phiên chợ sớm, vị hải sản tươi ngon, tính cách hào sảng, thân thiện của ngư dân làng chài...

Bãi biển Tam Tiến hoang sơ và bình dị trong nắng sớm. Ảnh do nhân vật cung cấp

Món ngon từ đất phù sa

Ngàn năm Thu Bồn soi bóng. Trên bãi biền ven bờ, phù sa tưới tắm ngô khoai, rau màu. Để những thức món theo mùa sông bồi sông lở, cứ ám ảnh người xa quê...

Ngọn bí luộc giữ nguyên hương vị phù sa ngọt lành. Ảnh: MINH TÂM

“Trong tim ai cũng có một dòng sông riêng mình/ Tim tôi luôn gắn bó với dòng sông tuổi thơ”, tôi nghe như ngân vang giai điệu bài hát “Trở về dòng sông tuổi thơ” (Hoàng Hiệp). Để tự mình làm một thước phim ký ức, quay về tuổi thơ nơi thượng nguồn sông mẹ. Ở đó, kỷ niệm nào cũng như ẩn hiện cùng lớp cát mịn trên bến bãi dòng sông.

Theo dòng địa chí Quảng ngãi

Quảng Ngãi không chỉ là tỉnh có nhiều cuốn địa chí trong lịch sử, mà còn là địa phương tiên phong trong việc biên soạn loại sách quan trọng này.

Ngược dòng thời gian...

Lần giở những trang sử xưa, chúng ta sẽ thấy từ rất sớm, đất nước và con người Quảng Ngãi đã được ghi lại trong nhiều tác phẩm Hán Nôm. Theo Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ - nguyên Giám đốc Sở VH-TT&DL, bên cạnh các tác phẩm ít nhiều liên quan đến Quảng Ngãi như “Phủ biên tạp lục”, “Đại Nam thực lục”, “Đại Nam liệt truyện”..., dưới thời Nhà Nguyễn, hai công trình địa chí quan trọng trong đó có viết riêng về Quảng Ngãi là “Đại Nam nhất thống chí” và “Đồng Khánh dư địa chí”.

Thơm ngon ram thịt nướng

Khi nói đến ẩm thực Quảng Ngãi, ngoài món don, cá bống sông Trà... thì ram thịt nướng cũng là một trong những món ăn được nhiều du khách yêu thích.

Một người bạn thời đại học của tôi kể, trong một lần khám phá ẩm thực tại chương trình “Sắc quê Quảng Ngãi” tổ chức ở TP.Hồ Chí Minh, gian hàng “Ram thịt nướng Đuôi Công” đã khiến bạn ấn tượng bởi hương vị và sự đặc biệt trong cách chế biến. Mới đây, bạn về Quảng Ngãi để khám phá vẻ đẹp của cảnh quan thiên nhiên, thưởng thức các món ăn, đặc biệt là món ram thịt nướng ở quán Đuôi Công.

Ram thịt nướng được ăn kèm với rau và nước chấm.

Thưởng thức chè ở chợ Gò Quán

Từ những năm 90 của thế kỷ XX, tại chợ Gò Quán (TP.Quảng Ngãi) có những quầy chè thập cẩm thơm ngon nổi tiếng, giá lại rẻ, nên được gọi là "chợ chè no".

Chợ Gò Quán, ở phường Chánh Lộ (TP.Quảng Ngãi), bán đủ các mặt hàng, từ rau củ quả đến cá, thịt và các quầy ẩm thực đa dạng. Từ những năm 90 của thế kỷ trước, người dân lấy tên một món ăn dân dã được bày bán tại chợ là món chè, rồi gắn thêm chữ "no" để gọi tên chợ. "Ngày trước, chợ Gò Quán nhỏ và lụp xụp chứ không được khang trang như bây giờ. Chợ có 3 quầy chè chuyên bán các loại chè truyền thống của người Quảng là chè thập cẩm, chè đậu đen, chè đậu ván. Mỗi bữa, quầy nào quầy nấy bày ra những nồi chè rất to, nhưng bán một loáng cái là hết. Chè ngon, giá lại rất rẻ, ăn xong ly chè, là no luôn cái bụng. Cái tên chợ chè no là từ ấy mà có. Mọi người nói miết thành quen, rồi từ từ thành tên gọi thứ 2 của chợ Gò Quán", cụ Nguyễn Thị Dung (85 tuổi), sống gần chợ Gò Quán kể.

Quầy chè của bà Tuyết ở góc phía tây của chợ Gò Quán (TP.Quảng Ngãi).

Đặc sản gỏi trứng cá chuồn đậm đà vị biển miền Trung

Nếu bánh xèo hay mì Quảng đã quá đỗi thân quen, bạn có thể tìm thưởng thức đặc sản gỏi trứng cá chuồn thơm ngon trứ danh của người miền Trung.

Không chỉ nổi tiếng với những bãi biển xanh cát trắng nắng vàng hay điểm du lịch hấp dẫn, dải đất miền Trung còn níu chân du khách bởi ẩm thực phong phú, đa dạng. Hàng trăm món ăn đặc trưng của miền đất biển khiến du khách thập phương mê mẩn, trong số đó không thể bỏ qua món gỏi trứng cá chuồn hấp dẫn ở một số tỉnh như Quảng Trị, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định...

Trứng cá chuồn chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe. Ảnh: Nguyễn Nữ Mai Nhi

Thong dong ngắm Hòn Nưa thanh bình ở Phú Yên

Ngoài Cù Lao Mái Nhà hay Bãi Xép, Hòn Nưa là một trong những điểm du lịch mới mẻ, còn nguyên nét bình yên và hoang sơ tại Phú Yên.

Nằm ở Vịnh Vũng Rô, giữa ranh giới hai tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên, Hòn Nưa là điểm đến lý tưởng dành cho những du khách luôn yêu thích và tìm kiếm một điểm đến bình yên, nhẹ nhàng, tránh xa phố thị ồn ào xô bồ. Ảnh: Đặng Nhân Thuần

Nghề dệt chiếu cói Nghĩa Hòa

Nghề dệt chiếu cói ở xã Nghĩa Hòa (Tư Nghĩa) có từ lâu đời. Nhờ nghề này mà nhiều người xây dựng được nhà cửa khang trang, lo cho con cái ăn học thành tài. Dẫu trải qua bao thăng trầm, nhưng nghề chiếu cói ở xã Nghĩa Hòa vẫn duy trì cho đến ngày nay.

Theo các bậc cao niên trong làng, chiếu Thu Xà (Nghĩa Hòa) dày dặn, màu sắc hài hòa, đa dạng mẫu mã, bền và mát nên được khách hàng ưa chuộng. Thời hoàng kim, người người, nhà nhà đều làm chiếu. Sản phẩm làm ra không kịp đáp ứng nhu cầu của thị trường. Dải đất hai bên bờ sông Vực Hồng (thuộc xã Nghĩa Hòa) xưa kia cũng bạt ngàn màu xanh của cói.

Theo thời gian, các loại chiếu nhựa, chiếu trúc xuất hiện ngày càng nhiều trên thị trường. Những ruộng cói dần bị thay thế bởi những hồ tôm. Muốn có nguyên liệu làm chiếu, người dân phải nhập cói từ các tỉnh khác về, nên chi phí tăng lên nhiều lần, dẫn đến nhiều người bỏ nghề.

Đã mắt với đàn bò tót lai quý hiếm ở Vườn quốc gia Phước Bình

Từ cuối năm 2009, một con bò tót đực lẻ bầy xuống núi thường xuyên “kết bạn” với đàn bò nhà ở thôn Bạc Ray 2, xã Phước Bình, huyện Bác Ái (Ninh Thuận). Nhờ vậy, ở đây có đàn bò tót lai quý hiếm.

Ngoại hình và màu lông của bò tót lai gần giống với bò tót - Ảnh: DUY NGỌC

Nét độc đáo từ những con thuyền

Ở các vùng cửa biển Sa Kỳ, Nghĩa An, Nghĩa Phú (TP.Quảng Ngãi); xã Bình Châu (Bình Sơn); cửa biển Mỹ Á, Sa Huỳnh (TX.Đức Phổ) và đảo Lý Sơn... có một thời gian khá phồn thịnh, gắn với văn hóa Sa Huỳnh, Chămpa vào khoảng thế kỷ thứ II đến thế kỷ X. Sau đó, trải qua thăng trầm lịch sử, các cửa biển này đã có một giai đoạn giao thương theo “con đường tơ lụa trên biển” khá sầm uất. Thích Đại Sán (1633 - 1704) ghi chép trong “Hải ngoại ký sự” về việc các chúa Nguyễn rất chú trọng đến việc đóng tàu thuyền, vào cuối thế kỷ XVII để giao thông ở Đàng Trong: “Các phủ đều không có đường lối thông nhau, mỗi phủ đều do một cửa biển đi vào, nếu đi từ phủ này đến phủ khác thì phải đi bằng đường biển”.

Thơm ngon món hến xào

 Hến xào hành tây, ăn cùng với bánh tráng là món ăn quen thuộc của người Quảng Ngãi. Món ăn này tuy dân dã mà thơm ngon, khiến nhiều người xa quê luôn nhớ.

Món hến xào cùng hành tây.

Tôi có người anh bên vợ thích ăn món hến xào cùng hành tây. Những lần về thăm quê, anh thường mua hến đã qua sơ chế về làm các món ăn. Để có hến cung cấp cho khách hàng, người dân sống ở ven đầm An Khê (TX. Đức Phổ) quê tôi phải dầm mình trong làn nước lạnh cào hến. Họ ngâm hến qua đêm trong lu nước, rồi rửa hến thật sạch, cho vào nồi luộc. Khi luộc hến, dùng thanh tre xới xáo trong nồi cho ruột hến rời vỏ nổi lên mặt nước, rồi vớt ruột hến ra rổ cho ráo nước trước khi bán cho khách.

Gỏi cá “dà” Nam Ô

Một đặc sản xứ biển Nam Ô (TP. Đà Nẵng) mà ai ngang qua cũng muốn dừng lại thưởng thức: Gỏi cá “dà”.

Gỏi cá Nam Ô không thể thiếu các loại rau ăn kèm. Ảnh: N.H

Về Bàn Than ăn hải sản

Bàn Than – Hòn Mang – Hòn Dứa (xã Tam Hải, Núi Thành) không chỉ cuốn hút người đến bởi cảnh sắc. Những món tươi ngon vừa được kéo lên từ biển lớn, đủ làm hài lòng du khách.

Vùng biển Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa nổi danh với những loại hải sản quý.

Khoai lang mắm mạy Kim Bồng

Người Cẩm Kim (TP.Hội An) xưa có câu hát ru thấm thía: Kim Bồng là Kim Bồng còi/ Khoai lang mắm mạy mà coi hơn vàng...

Khoai lang mắm mạy - món thời thương khó. Ảnh: N.H

Hơn 20 năm trước, xã Cẩm Kim hãy còn là ốc đảo. Con đò ngang chòng chành đưa tôi qua vùng đất bãi bồi đầy những ruộng lác vào lưng chiều đầy nắng. Những cây lác mọc tự nhiên đến khi sợi đủ già được cắt về dệt chiếu. Tôi đi dọc triền sông cát ướt. Từ những chỗ trũng rất nhỏ trên cát, những con mày mạy (cũng viết là mài mại) nhỏ xíu chui lên ngơ ngác nhìn. Nó giống loài cua đồng nhưng bé bằng mút đũa nên trông thật ngộ nghĩnh.

Nghệ thuật múa trống đôi của người Chăm H’roi

Với người Chăm H’roi sinh sống ở huyện Vân Canh (Bình Định), múa trống đôi (còn gọi là kơ-toang) là di sản văn hóa độc đáo. Tuy nhiên, trước nguy cơ mai một ở huyện Vân Canh hiện tại vẫn còn một số nghệ nhân tâm huyết với loại nhạc cụ này nên ngày đêm ra sức gìn giữ và truyền dạy cho con cháu.

Già làng Lê Văn Ru (người cầm cây nêu) là một trong số ít những người am hiểu trống kơ-toang và văn hóa truyền thống của người Chăm H’roi huyện Vân Canh

Đắm say tiếng trống K’toang của người Chăm H’roi

Với người Chăm H’roi (một nhánh của dân tộc Chăm), sinh sống ở huyện Vân Canh (Bình Định), trống K’toang (hay còn gọi trống đôi), là di sản văn hóa độc đáo, là một trong những nhạc cụ đặc sắc nhất trong kho tàng âm nhạc của họ. Dù hiện nay, tiếng K’toang ít có dịp được vang lên, nhưng các nghệ nhân vẫn đang dồn tâm huyết để giữ gìn và nắm bắt các cơ hội để tiếng K'toang lại được "nói chuyện" với mọi người.

Trống K’toang thường được biểu diễn ở những lễ hội của người Chăm H’roi

Bất ngờ những sản phẩm tinh xảo trong ngôi nhà tre độc nhất vô nhị ở Hội An

Nằm dưới chân cầu Cửa Đại, cách trung tâm phố cổ Hội An chừng 3 km là một xưởng chế tác đồ vật từ tre. Nếu nhìn công xưởng nhỏ với vài gian nhà tre, không ai nghĩ rằng những món đồ ra đời từ làng quê này đã đi khắp thế giới.

Ngôi nhà làm chỗ ở cho cả gia đình ông Võ Tấn Tân cũng được làm từ tre, lá dừa - Ảnh: B.D.

Nghi lễ nhập Kut của người Chăm

Người Chăm theo chế độ mẫu hệ, đồng bào nhận diện nhau không chỉ bằng sợi dây huyết thống mà còn dựa vào yếu tố cùng chung nguồn gốc dòng tộc. Mỗi dòng tộc của người Chăm có một nhà Kut giống như nghĩa trang. Những thành viên trong cùng một dòng tộc không được quan hệ hôn nhân với nhau, cho dù đã trải qua nhiều thế hệ. Người Chăm khi chết sẽ làm lễ hoả táng, sau đó, họ chỉ giữ lại 9 miếng xương vùng trán được cắt nhỏ bằng hình đồng xu để làm lễ nhập Kut. Đó là nét đặc trưng cơ bản trong sinh hoạt tín ngưỡng của cộng đồng Chăm Bàlamôn giáo.

Một dòng tộc người Chăm trên đường đến nhà Kut

Tết Ramưwan đầm ấm của đồng bào Chăm Ninh Thuận

Ninh Thuận là địa phương có cộng đồng người Chăm sinh sống đông nhất trong cả nước với 3 nhóm tôn giáo chính gồm: Đạo Bàlamôn (trên 50.000 người) Hồi giáo Bàni (trên 30.000 người và Hồi giáo Islam (trên 3.000 người). Đối với đồng bào Chăm theo đạo Đạo Bàlamôn có Tết Ka tê là tết cổ truyền thì cộng đồng người Chăm Hồi giáo Bàni và Hồi giáo Islam có Tết Ramưwan (hay còn gọi là tháng Chay - niệm) là tết cổ truyền mang đậm sắc thái riêng.

Lễ tảo mộ - một nghi lễ trong Lễ hội Ramưwan của đồng bào Chăm Bàni Ninh Thuận (Ảnh tư liệu)

Đặc sản ốc tí hon vị ngon lạ, khách 'hoa mắt' vẫn kiên nhẫn ngồi lể từng con

Dù kích thước nhỏ xíu, đôi khi khó cầm trên tay nhưng loại ốc đặc sản này vẫn được nhiều thực khách yêu thích, không ngại cảnh “hoa mắt mỏi tay” ngồi lể và thưởng thức từng con.

Ốc ruốc (hay còn có các tên gọi khác như ốc lể, ốc gạo,…) là loại ốc quen thuộc với người dân miền Trung, được tìm thấy nhiều ở một số tỉnh thành ven biển như Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định và Phú Yên.

Theo người dân địa phương, ốc lể thường xuất hiện từ sau tháng Giêng và có thể kéo dài đến tháng 6 âm lịch. Vào thời điểm này, du khách đi trên bãi cát cũng dễ thấy ốc dạt vào bờ. Tuy nhiên, để đánh bắt được nhiều ốc ruốc, ngư dân thường đi thuyền ra khơi, dùng lưới cào dưới đáy biển.

Hiện, loại ốc này là đặc sản hấp dẫn du khách nhờ vẻ ngoài khá lạ, hương vị thơm ngon với cách thưởng thức “có một không hai”.

Mùa thu hoạch ốc ruốc là những tháng sau Tết, có khi kéo dài đến nửa năm (Ảnh: Nguyễn Như Quỳnh)