Thời phong kiến, sản vật ngày Tết dành cho vua chúa và những gia đình quyền quý là những thứ của ngon vật lạ ở trên rừng dưới bể như ba ba, đồi mồi, sâm cầm, tổ yến, gà chín cựa… Còn những món dân dã như “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ. Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” thì nhà nào cũng có, không phân biệt sang hèn.
Ngày Tết người miền Nam thường bày mâm ngũ quả cúng tổ tiên với bốn loại trái cây chính là: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài. Bởi theo cách phát âm của người miền Nam thì tên của bốn loại quả này đồng âm với 4 chữ “cầu, vừa, đủ, xài”, ý chỉ sự cầu mong tài lộc nhưng cũng chỉ ở mức vừa đủ chứ không tham nhiều. Ngoài ra, mâm ngũ quả còn có thêm 3 trái thơm (dứa) làm chân đế ở bên dưới để thể hiện sự vững vàng. |
Cái thú sưu tầm những của ngon, món lạ vào ngày Tết của người Việt cũng phát triển theo thời gian. Xưa chỉ cần bánh chưng, dưa hành, câu đối đỏ là đã có vị Tết. Nay ngoài những món trên, người Việt còn có thêm nhiều thứ của ngon vật lạ khác như: gà Đông Tảo, bưởi Diễn, đào Nhật Tân, Phật thủ, chuối Đại Hoàng…. (miền Bắc); hoa giấy Thanh Tiên, tranh làng Sình, các món ăn cung đình…. (miền Trung); hoa mai, bưởi Tân Hồng, bánh tét, gà kỳ lân… (miền Nam). Thậm chí, khi cuộc sống đủ đầy, nhiều người còn săn tìm cả những sản vật quý hiếm, đắt tiền như tổ yến, cá anh vũ, cá lăng, gà chín cựa… tức những thứ xa xỉ xưa chỉ dành cho vua chúa, để ăn và chơi Tết. Thế mới biết, đất nước phát triển, người dân ăn Tết chả kém gì vua chúa ngày xưa là mấy.
Hoa đào Nhật Tân, một sản vật nổi tiếng không thể thiếu vào dịp Tết của đất Hà thành. Ảnh: Nguyễn Thắng