Lắng đọng dòng La

Sông La - một con sông “không nguồn, không cửa” nhưng đã khởi nguồn cho biết bao giá trị văn hóa, lịch sử của quê hương Hà Tĩnh. Những giá trị ấy và cảnh sắc đôi bờ sông La cũng ẩn giấu nhiềm tiềm năng du lịch trải nghiệm chưa được khai thác.

Bắt đầu ở điểm cuối của 2 con sông Ngàn Sâu, Ngàn Phố tại ngã ba Tam Soa, sông La chảy qua 15 km làng mạc, xóm thôn, đến ngã ba Phủ (Nghi Xuân) thì hợp lưu với dòng Lam đổ ra biển cả. Trên bản đồ, hầu như sông La không có khúc nào thẳng. Ngay từ điểm bắt đầu, sông đã vồng lên hướng Bắc thành một vòng cung lách qua bãi Ngưu Chữ rồi lại lượn một vòng cung chếch về hướng Đông Nam lách mình dưới cầu Thọ Tường ôm ấp các làng quê và cuối cùng là uốn mình thành một vòng cung nhỏ theo hướng Bắc mới nhập vào dòng Lam.

Bên dòng Long Xuyên

“Long Xuyên nước ngọt gió hiền/ Tàu xuôi Nam Hải ngược miền Nam Vang/ Thương hồ chiếc dọc chiếc ngang/ Tiếng rao lảnh lót nhịp nhàng chèo khua…”. Nằm bên bờ sông Hậu, TP. Long Xuyên ôm thêm con sông Long Xuyên trong lòng. Con sông trở mình chia thành nhiều nhánh, nhiều dòng chảy, làm mềm mại nỗi niềm nhớ quê của người xa xứ. Trở lại nguồn gốc xa xưa, nó chính là kênh Thoại Hà, con kênh đào sớm nhất ở Nam Bộ.

Những khúc sông Long Xuyên quanh thành phố 

Ngẩn ngơ ngắm bình minh tuyệt đẹp nơi cửa sông Lam

Con đường ven đê sông Lam xuống đến Cửa Hội bỗng trở nên khác lạ hơn khi được phủ ánh nắng rực rỡ ban mai. 

Cửa sông Lam bắt gặp biển Cửa Hội trong những tia nắng đầu ngày chói rực. Ảnh: Hải Vương 

Sông Hương, bao giờ tới biển: Đứa con thi đậu làm ông trên bờ

Mẹ em ngồi ở sau bếp đang đun nước, mắt ngước nhìn lên tấm giấy khen của Thương dán trân trọng trên trần thuyền, bỗng hát một câu không thể nào buồn hơn, rằng: “Cha mẹ chài lưới bên sông. Đứa con thi đậu làm ông trên bờ”.

Chợt nhớ cũng ở khúc sông này, dưới chân chùa Linh Mụ, lần đầu tiên trong đời tôi được tham dự một lễ Phóng đăng nhân ngày Phật đản. Thú thật là tôi đã báng bổ thần thánh, đã bụm miệng cười khúc khích một mình khi vị trụ trì chùa Từ Hiếu làm lễ quy y cho các thuỷ tộc sắp được phóng sinh, để khi mãn kiếp được hoá thân làm người, mong nhờ nhân duyên mà biết được Phật pháp.

Sông Cổ Cò là 'đường tơ lụa' nối Hội An và Đà Nẵng

Đà Nẵng và Hội An từng được kết nối thủy lộ qua sông Cổ Cò. Nhiều kỳ vọng khi dòng sông bị bồi lấp hơn một thế kỷ qua sắp được khai thông trở lại.

Một điểm vui chơi trên sông nước ở đoạn sông Cổ Cò chưa bị bồi lắng, chảy qua Hội An - Ảnh: TRƯỜNG TRUNG

Với nhiều lợi ích, hai địa phương đang tính toán, đầu tư để tận dụng cơ hội phát triển.

Bến sông Kon Ngo K’tu

Bến sông Kon Ngo K’tu ở xã Vinh Quang, thành phố Kon Tum chẳng biết được hình thành từ bao giờ. Theo lời kể lại của những người lớn tuổi trong làng, bến sông có từ thời rất xa xưa, từ khi làng mới bắt đầu lập lên. Điều đặc biệt là dù trải bao thăng trầm của cuộc sống và sự biến đổi của thời gian, bến sông vẫn không thay đổi gì nhiều; vẫn là nơi để đàn ông neo đậu thuyền mỗi khi đi rẫy về, là nơi sinh hoạt giặt giũ hàng ngày của chị em phụ nữ trong thôn… 

Sáng sớm tinh mơ, khi tiếng gà gáy vang lên, bà con người Ba Na ở thôn Kon Ngo K’tu lại tất bật chuẩn bị dụng cụ, thức ăn rồi cùng nhau di chuyển xuống dưới bến sông để lên thuyền vượt sông Đăk Bla chảy ngược, đến những cánh đồng mẫu lớn phía bên kia sông để canh tác, sản xuất.

Đứng trên bờ đê, già làng A Héo chỉ tay về phía xa bên kia bờ sông nói: “Cơm, áo, gạo, tiền của mỗi người dân Kon Ngo K’tu đều ở từ những cánh đồng trồng lúa, trồng bắp, trồng khoai kia. Muốn đi nhanh qua đó, chỉ có một cách là đi thuyền qua sông”.

Ký ức một dòng sông

Sông Bài Ca không rộng và dài như bao dòng sông khác, nhưng là "quà tặng" của thiên nhiên cho mảnh đất Tịnh Hòa, Tịnh Kỳ (TP.Quảng Ngãi). Hiền hòa, thơ mộng như tên gọi, sông Bài Ca đã gắn liền với ký ức đẹp đẽ của người dân ở đây.

Con sông của quá khứ
Với đa phần người dân ở Tịnh Kỳ, Tịnh Hòa, dòng sông Bài Ca đã gắn liền với cuộc sống của họ, từ cái thời cha ông họ về đây khai thiên lập địa. Con sông đẹp, hiền hòa và thơ mộng đúng như tên gọi. Con sông tuy nhỏ, nhưng đã gắn liền với bao biến thiên của lịch sử.

Theo lời cụ Nguyễn Duy Ích (82 tuổi), một người dân ở Tịnh Hòa, thì ngày trước, bên kia bờ, nghĩa là địa phận Tịnh Kỳ là một rừng đước bạt ngàn. Những ngày chiến tranh, mỗi khi được báo động có máy bay trực thăng của Mỹ càn qua vùng này, tất cả dân chúng hai thôn Đông Hòa (Tịnh Hòa) và Kỳ Xuyên (Tịnh Kỳ) đều tất bật bơi thúng sang rừng đước trú ngụ.

Sông Bài Ca chảy qua xã Tịnh Hòa và Tịnh Kỳ (TP.Quảng Ngãi) ngày càng hẹp dần. 

Về với sông Thu…

Tìm về với sông Thu, một dòng kí ức về đất và người xứ Quảng lại hiện lên. Một tuyến đường xuôi ngược bán buôn nay chỉ còn trong dĩ vãng. Nét hồn hậu, đầy chất thơ ẩn chứa trong dòng Thu Bồn từ xưa đến nay vẫn lắng đọng trong tâm trí bao người.

Mây mờ buông xuống trên những dãy núi hai bên bờ Thu Bồn. Ảnh: Cao Hùng 

Ngược dòng... Bầu Giang

Bầu Giang là con sông nằm ở cửa ngõ phía nam của TP. Quảng Ngãi, giáp ranh với huyện Tư Nghĩa. Đây là con sông nhỏ, nhưng có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với vùng đất dọc hai bên bờ sông. 

Nhiều người cứ ngỡ sông Bầu Giang là dòng chảy tự nhiên, nhưng ít ai biết rằng, đây lại là một con sông đào...

Sông nhỏ, vai trò lớn 

Sông Bầu Giang chảy qua cầu Xóm Xiếc (Nghĩa Hành), chảy dọc theo phía bắc của xã Nghĩa Trung, thị trấn La Hà, xã Nghĩa Thương (Tư Nghĩa) và rìa phía nam của TP.Quảng Ngãi. Theo tư liệu nghiên cứu trong cuốn sách về Quảng Ngãi của tác giả Cao Chư, trong gia phả của dòng họ Bùi ở Ba La, khi guồng xe nước trên sông Trà Khúc chưa có, làng Ba La rất khô cằn.

Vào cuối thế kỷ XVII, ông tổ họ Bùi là ông Bùi Văn Đỗ từ Nghệ An di cư vào lập nghiệp ở vùng đất này. Về sau, con cháu của ông Bùi Văn Đỗ và con cháu họ Nguyễn ở cùng xã đã vận động nhân dân lên tận Bến Đỉnh (phía tây huyện Nghĩa Hành ngày nay), để đào kênh dẫn nước về.

Sông Bầu Giang có vai trò quan trọng với vùng đất nông nghiệp dọc ven sông. 

Quán Láng - sông Bàu Ráng, xưa và nay

Cách trung tâm TP.Quảng Ngãi tầm 4 cây số trên tỉnh lộ Quảng Ngãi – Thu Xà có một ngã tư nơi giao nhau với đường cắt ngang liên huyện Phú Thọ - Tư Nghĩa, đó là ngã tư Quán Láng. Cách không xa về phía nam trên tuyến đường liên huyện ấy có sông Bàu Ráng. Cả hai địa danh trải qua bao thay đổi ghi lại sự phát triển của một vùng quê đầy khởi sắc.

Nửa cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, phía đông của trung tâm tỉnh lỵ Quảng Ngãi có hai nơi thương nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ phát triển, đó là Thu Xà (Nghĩa Hòa - Tư Nghĩa) và Phú Thọ (Nghĩa Phú - TP.Quảng Ngãi ngày nay). Ngã tư Quán Láng nằm khoảng giữa tuyến Tỉnh lộ Quảng Ngãi - Thu Xà và tuyến liên xã, nay là liên huyện Phú Thọ - Trung tâm Hành chính huyện Tư Nghĩa. Cho nên nơi đây có vị trí giao thương thuận lợi với các vùng nông thôn lân cận.

Theo người dân địa phương, thì tên Quán Láng có gốc từ vợ chồng ông Láng làm quán bán bánh bèo, một loại bánh làm từ bột gạo xay đổ vào chén, hấp chín, ăn với nhân gồm hỗn hợp thịt, tôm băm, mỡ...

Bờ sông Hoài - điểm ngắm hoàng hôn đẹp ở Hội An

Nằm rìa phố cổ, bờ sông Hoài chảy ngang thành phố Hội An không chỉ là điểm du lịch hút khách, còn là nơi hóng gió yêu thích mỗi sáng, chiều của dân địa phương. Dãy nhà cổ sơn vàng đặc trưng dọc hai bên bờ, hầu hết là hàng quán bán đồ ăn, thức uống trang trí kiểu xưa. Bạn có thể dừng chân nghỉ ngơi, chọn bàn hướng ra đường, nhìn người qua lại, tận hưởng chút bình yên nơi phố Hội - Ảnh: Vi Yến 

Chuyện những dòng sông xứ Mộ Hoa

Những dòng sông thơ mộng, êm đềm trong mùa cạn và dữ dội trong mùa lũ. Sông là nơi tắm mát, cung cấp cá, tôm nuôi sống bao kiếp người ở xứ Mộ Hoa. Dòng nước từ sông tưới mát cho ruộng đồng, mang lại những mùa vàng trong mắt bao phận đời lam lũ…

Xứ Mộ Hoa thời khẩn hoang giờ đổi tên thành Đức Phổ. Nơi đây có bốn dòng sông: Lò Bó, Trà Câu, sông Trường và sông Thoa hòa dòng nước trước khi đổ ra biển qua cửa Mỹ Á. Sông như nguồn sữa của mẹ thiên nhiên nuôi sống bao đời người dân quê lam lũ.

Đi thuyền ngắm cảnh trên dòng sông Đà

Bạn vừa ngắm cảnh sông núi hữu tình vừa thưởng thức gà đồi, cá nướng ngay trên thuyền.

Sông Đà bắt đầu chảy vào Việt Nam từ biên giới với Trung Quốc tại huyện Mường Tè (Lai Châu). Sông chảy qua các tỉnh Tây Bắc là Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Phú Thọ. Ở điểm cuối thuộc Phú Thọ, sông Đà nhập với sông Hồng và sông Lô đổ ra biển.

Trước đây, sông nổi tiếng hung dữ với nhiều thác ghềnh. Để xuôi dòng, người điều khiển thuyền phải có nhiều kinh nghiệm và vững tay chèo. Tài năng của những người lái đò từng được nhà văn Nguyễn Tuân miêu tả trong tùy bút "Người lái đò sông Đà". 

Khám phá dòng sông kỳ vĩ đã đi vào trường ca Tây Bắc

Những lời ca từ bản Trường ca sông Lô vừa làm toát lên vẻ đẹp hùng vĩ của sông Lô, vừa mang âm hưởng của một giai đoạn lịch sử hào hào hùng của đại ngàn Việt Bắc. Cùng khám phá dòng sông đã đi vào trường ca này.

Với chiều dài 274 km, sông Lô là một trong năm con sông dài nhất ở miền Bắc Việt Nam (cùng sông Hồng, sông Đà, sông Cầu và sông Đáy)

Ngược dòng sông Giăng

Ai đã một lần lên miền Trà Lân, hẳn đã được nghe câu ca dao: “Anh đi khắp núi khắp ngàn/Không đâu đẹp bằng Đá Bàn, sông Giăng”. Hãy cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng đó qua những hình ảnh sau: 

Sông Giăng bắt nguồn từ khe Khặng, trong lõi Rừng Quốc gia Pù Mát (Con Cuông) rồi chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam và hợp lưu với sông Lam tại huyện Thanh Chương. Sông có độ dốc trung bình 17.2% nên có hàng trăm ghềnh đá mọc lên giữa dòng, tạo nên khung cảnh nên thơ và hùng vĩ. Ảnh: Thanh Hải 

Sông Đà - Nơi ghi dấu bậc quân vương

Ngày nay, con sông Đà không còn dữ dội với 130 thác, 170 ghềnh "đá núi sắc nhọn như nanh vuốt và những cái hút nước cuồn cuộn luồng gió gùn ghè như chực nuốt người”. Con sông hung hãn khi xưa, giờ đã trở nên hiền hòa như một chú sư tử được thuần phục. Giữa lòng hồ mênh mang nước và lồng lộng gió, trên chiếc thuyền máy nổ giòn hướng thẳng tới Khu di tích lịch sử văn hóa Đền Thác Bờ (xã Vầy Nưa, Đà Bắc), tôi được nghe kể câu chuyện ly kì về một bậc quân vương khi xưa từng phạt đá đề thơ, ghi lại dấu ấn bằng lưỡi kiếm và những vần thơ như chứa gang, chứa thép.

Nơi bậc quân vương phạt đá đề thơ

Sau bước chòng chành, rồi cũng ổn, chiếc thuyền sắt lao về phía trước như mũi dao cắt lên miếng thạch khổng lồ màu ngọc bích đặc trưng của sông Đà. Lẫn trong tiếng gió, tiếng máy nổ giòn tan loang trên mặt hồ, Cường - anh lái thuyền ở vùng sông nước Thung Nai bảo, thuận gió nên từ bến Thung Nai đến khu di tích Đền Thác Bờ cũng nhanh thôi. Đây là khu di tích lịch sử văn hóa mới được tôn tạo, đến nay cơ bản hoàn thành và sẵn sàng chào đón du khách thập phương đến thăm quan, chiêm bái. Điểm nhấn quan trọng nằm trong quần thể khu di tích là bia đá đề thơ Lê Lợi (tức Lê Thái Tổ hay Thái Tổ Cao Hoàng Đế) - chứng tích lịch sử ghi đậm dấu ấn của một bậc quân vương hào kiệt, khiến bất cứ ai cũng cảm thấy tự hào khi đặt chân đến nơi này.

Thu về bên dòng sông Năng

Sông Năng gắn liền với hai thắng cảnh nổi tiếng ở tỉnh Bắc Kạn là thác Đầu Đẳng và động Puông. Khi mùa thu về, cảnh sắc hai bên bờ sông mang vẻ đẹp quyến rũ, những hàng cây lá úa vàng rủ xuống dòng sông, soi bóng dưới làn nước trong xanh, xa xa một vài chiếc thuyền nhỏ của người đi đánh cá, chốc chốc có những đàn cò trắng vỗ cánh tung bay về phía rừng…

Sông Năng mùa thu có nhiều đoạn nước xanh biếc, trong vắt đến mức có thể nhìn thấy những đám rêu xanh tận đáy. Sông như chiếc gương trời khổng lồ soi hình bóng núi và những làng bản của đồng bào Tày, Mông. Những gì đẹp nhất của sông Năng khi vào thu có thể nhiều người vẫn chưa biết mỗi khi đến thăm Hồ Ba Bể.

Vào thu, cánh rừng bên sông như nhuộm một màu vàng.

Những người nối đôi bờ Sê Pôn

Không biết từ bao giờ, hàng chục chiếc đò ngang trên suốt dọc dòng sông Sê Pôn chảy qua các xã vùng Lìa cứ ngày đêm đưa, đón hành khách cùng nông sản sang sông. Chính những chuyến đò ấy đang góp phần thắt chặt hơn mối tình hữu nghị Việt Nam – Lào đằm thắm, keo sơn…

Hành khách của Chuôi Thông là các em nhỏ đang vượt dốc để đến bản 7 (xã Thuận) 

Đêm qua, vùng Lìa trời mưa nặng hạt. Con đường uốn quanh đoạn dốc từ bản 7, xã Thuận, huyện Hướng Hóa xuống bến đò trở nên trơn trượt… vẫn không ngăn được bước chân của Chuôi Thông (60 tuổi), Trưởng bản 7 xuống bến đưa khách sang sông. Đang cuối mùa khô nên sông Sê Pôn không ăm ắp nước, vậy mà lưu tốc dòng sông vẫn cuồn cuộn chảy khiến chiếc đò máy của Chuôi Thông bị trôi chếch một đoạn sông dài gần 30-40 m mới cập được bờ bên kia.

Dọc dài đêm sông Hậu ngắm Tây Đô

Đêm sông Hậu, du khách vừa lênh đênh sông nước, vừa được thưởng thức những câu hò, điệu lý, những câu vọng cổ đậm chất Nam Bộ...

Từ khu vực bến Ninh Kiều, du khách có thể ngắm rất rõ vẻ đẹp của sông Hậu với cầu Cần Thơ  nhìn xa như một con rồng uốn khúc

Theo dòng sông Lô

Trong chúng ta, ai cũng từng biết đến sông Lô vì nhiều lẽ. Thứ nhất là do bài học địa lý thuở nhỏ, sông Lô là một trong 5 con sông dài nhất miền Bắc (sông Hồng, sông Đà, sông Lô, sông Cầu, sông Đáy). Thứ hai là bài học lịch sử từ trường học và sách vở, sông Lô là nơi đánh thắng giặc Pháp, là phòng tuyến của nhà Mạc ngăn sự tiến đánh của nhà Lê, là phòng tuyến chống quân Nguyên thời nhà Trần. Thứ ba - có lẽ nhớ lâu nhất nếu đã quên hết địa lý, lịch sử - là âm nhạc. Có nhiều bài hát về sông Lô, trong đó cả 2 cây đại thụ của âm nhạc Việt Nam đều có bài hát hay về con sông này: Văn Cao với Trường ca sông Lô, Phạm Duy với Tiếng hát trên sông Lô.

Sông Lô, đoạn đi qua phía Nam tỉnh Hà Giang. Ảnh: Wikipedia