28 thg 4, 2014

Cây bao báp

Bao báp là một loài cây khổng lồ, sống ở châu Phi. Cây trưởng thành cao 20 - 30 met, và có đường kính từ 7 đến 11 met. Nó to đến nỗi người ta có thể khoét lòng thân cây thành nhà ở (nhà ở bề ngang 4 - 5 mét là ok rồi, đúng không?).

Bạn có thể xem ảnh này để hình dung nó to cỡ nào. (Ảnh: Wikipedia)


Dưới đây là một cây bao báp khoảng 150 năm tuổi, có lỗ khoét ở thân cây như chỗ trú ngụ


Trong phim The Lion King, nhân vật khỉ già thông thái Rafaki sống trong nhà là một cái cây to, gọi là cây của sự sống (tree of life). Đó chính là cây bao báp.

Khỉ già thông thái Rafaki sống trong thân cây bao báp

Tại Madagascar có nhiều bao báp, và cây bao báp được coi là cây quốc gia của đất nước này.

Cây bao báp kỳ thú như vậy nên nhiều người tò mò muốn nhìn thấy, và hỏi rằng: Cây này có ở Việt Nam không?

Câu trả lời là: Có! Wikipedia kể rõ ra rằng là ở Việt Nam có 6 cây, 1 ở Huế, 1 ở Hà Tiên và 4 ở TPHCM. Trang này cũng nói rằng bao báp khó nhân giống trong điều kiện khí hậu Việt Nam, nên ở nước ta đây là loại cây quý hiếm. Thông tin này chưa chính xác lắm.

Cây bao báp đầu tiên được phát hiện ở Việt Nam là cây bao báp tại đường Mai Thúc Loan, Huế. Nơi đây bây giờ là nhà hàng mang tên... Bao Báp. Theo ông Thân Trọng Ninh - người phát hiện và giới thiêu từ năm 1976 - cây bao báp này được cố giáo sư lâm nghiệp Nguyễn Hữu Đính trồng khoảng năm 1950. 

Cây bao báp ở đường Mai Thúc Loan, Huế. Ảnh: Đỗ Xuân Cầm

Từ khi phát hiện, ông Thân Trọng Ninh đã dồn hết tâm huyết tìm tòi, nghiên cứu về loài cây này. Năm 1978, từ hột của cây bao báp gốc tại Huế, ông đã thử ươm mầm, và đã có kết quả. Những cây bao báp con này được ông gửi tặng nhiều nơi. Từ những kinh nghiệm của ông, Công ty Công viên Cây xanh Huế đã ươm giống hàng ngàn cây con. Bao báp con được gởi ra lăng Bác, các tỉnh miền Trung...

Cũng nhờ biết tiếng ông là nhà nghiên cứu về bao báp mà nhiều thông tin về loài cây này ở Việt Nam được chuyển đến ông. 

Năm 2002, một học trò cũ của ông Ninh phát hiện ở nghĩa trang giáo xứ Phú Cam (Huế) có 2 cây bao báp to và già hơn cây ở đường Mai Thúc Loan, ước tuổi thọ khoảng 100 năm. 2 cây này đã được bảo tồn từ ấy đến nay, nhưng giờ chỉ 1 cây còn sống, nằm trong khuôn viên trường mẫu giáo Phước Vĩnh. 

Năm 2003, một kỹ sư dầu khí tên Vũ Tất Thắng đã báo đến ông Ninh là anh có 1 cây bao báp con được trồng tại nhà cách nay trên 10 năm do mang hạt giống từ Angola về, có nguy cơ bị "xử" do giải phóng mặt bằng. Ông Ninh can thiệp, và cây này được đưa vào vườn Bách Thảo Hà Nội, sống từ đó đến nay.

Gần đây, một người dân Hà Nội xin trái bao báp từ cây bao báp ở Huế mang về ươm. Kết quả là hiện nay anh đang có 108 cây bao báp con ở Hà Nội.

Những thông tin trên cho thấy không phải ở Việt Nam chỉ có 6 cây bao báp như Wikipedia nói, mà có khá nhiều, và cũng không phải khó trồng, chỉ có điều chúng chưa già mà thôi!

Cây bao báp ở Hà Tiên, Kiên Giang mới được phát hiện năm 2007 tại phường Đông Hồ. Nơi này trước nay là khu hành chính và quân sự được bảo vệ nghiêm ngặt nên ít người biết đến sự hiện diện của cây. Không ai biết cây có tự bao giờ, chỉ biết một cụ già 80 tuổi sống tại đây nói rằng khi sinh ra ông đã thấy cây ở đây rồi! Ước lượng cây này có tuổi thọ không dưới 100 năm. Đường kính gốc cây đến 3 met, to nhất Việt Nam (đường kính gốc cây bao báp ở Huế chỉ 1 met).

Cây bao báp ở Hà Tiên. Ảnh: Tiền phong online

Ở TPHCM, được biết có 4 cây bao báp. 3 cây ở Thảo cầm viên và 1 cây trong khuôn viên Đại học Sư phạm TPHCM.

Cây ở khuôn viên Đại học Sư phạm TPHCM do thầy Nguyễn Quý Tuấn mang về từ Angola năm 1993.

Cây bao báp trong khuôn viên Đại học Sư phạm TPHCM. Ảnh: Kienthuc.net.vn

Cây bao báp trong Thảo Cầm Viên TPHCM là đây:


Cây bao báp ở Thảo Cầm Viên TPHCM. Ảnh: Phạm Hoài Nhân.

Nghe nói cây bao báp này chỉ mới khoảng 20 tuổi. So với những cây bao báp khổng lồ ở châu Phi mấy trăm năm hoặc cả ngàn năm tuổi (đường kính 7 - 11 met) thì cây bao báp ở Huế hay Hà Tiên chưa đầy trăm tuổi (đường kính 1 - 3 met) chỉ đáng là baby, còn cây bao báp ở Thảo Cầm Viên chỉ là... trẻ sơ sinh! Nhưng thôi, qua châu Phi ngắm đại ca không được, ra Huế hay Hà Tiên thăm baby bao báp cũng xa quá thì ta vô sở thú ngắm bé sơ sinh bao báp vậy! 

Tôi ngồi ngắm hình những cây bao báp khổng lồ ở châu Phi, bỗng nảy ra một ước mơ nho nhỏ. Tôi sẽ ra Huế xin trái bao báp về, ươm mầm cây bao báp trên... căn hộ chung cư. Đợi một ngày nào đó cây bao báp lớn lên, đạt đường kính 7 met thì tôi sẽ khoét một lỗ trong thân cây làm nhà ở, chui vô đó mà an dưỡng tuổi... siêu siêu siêu già!

Phạm Hoài Nhân

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét