Khai quật loạt hiện vật quý ở Tháp đôi Liễu Cốc nghìn tuổi ở Huế

​​Khai quật giai đoạn 2 Tháp đôi Liễu Cốc hé lộ nhiều giá trị kiến trúc, lịch sử đặc biệt, mở hướng nghiên cứu bảo tồn văn hóa Champa tại Huế.

Sở Văn hóa và Thể thao TP Huế vừa phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quốc gia công bố kết quả khai quật giai đoạn 2 tại di tích Tháp đôi Liễu Cốc (phường Kim Trà, TP Huế), mở ra nhiều phát hiện khoa học đáng chú ý.

Từ giữa tháng 5 đến cuối tháng 6.2025, hai hố khai quật chính với tổng diện tích 60m² được mở ở phía Đông tháp Bắc và phía Bắc - Đông tháp Nam. Ngoài ra, hai hố thám sát bổ sung với diện tích 6m² được mở tại phía Bắc tháp Bắc và phía Nam tháp Nam.

Qua đó, các nhà khảo cổ đã xác định được mặt bằng, quy mô và kết cấu của đền tháp Bắc cùng một phần kiến trúc đền tháp Nam, đồng thời nhận diện dấu tích hệ thống tường bao quanh khu trung tâm.

Kết quả bước đầu cho thấy, Tháp đôi Liễu Cốc là tổ hợp kiến trúc độc đáo, được quy hoạch trên vùng đất bằng phẳng, nằm gần sông Bồ, gồm hai đền tháp chính cùng tháp cổng và hệ thống tường bao phân định rõ khu trung tâm. Đây là di tích đặc biệt, hiện là công trình duy nhất ở Việt Nam và thế giới có hai đền tháp thờ chính song hành.

Theo các nhà nghiên cứu, hai tòa tháp không được xây dựng đồng thời mà cách nhau khoảng 10-20 năm. Tháp Bắc có niên đại từ cuối thế kỷ IX, còn tháp Nam được dựng vào cuối thế kỷ IX đến đầu thế kỷ X.

Cả hai tháp đều có nền móng xử lý bằng đất sét pha cát và nền đầm chặt bằng đất laterit đỏ sẫm. Vật liệu xây dựng chủ yếu là gạch, với nguồn đất sét được khai thác gần di tích. Trong quá trình khai quật, nhóm khảo cổ thu được hơn 9.000 tiêu bản, hiện vật gồm gạch, đá trang trí, đồ gốm, đồ sành, đất nung, bia ký và cả các mảnh kim loại đồng.

Các mảnh trang trí hình đầu bò bằng đá sa thạch và đất nung là minh chứng cho sự kết hợp đa dạng vật liệu trang trí trong giai đoạn xây dựng. Dù từng bị xuống cấp sau năm 1306 và hoang phế từ sau 1945, Tháp đôi Liễu Cốc vẫn giữ vai trò là địa điểm tín ngưỡng, với người dân tiếp tục đến lễ bái, thậm chí lập miếu thờ Dương Phi (bà Chúa Tháp) trước tháp Nam.

Phó trưởng Phòng Nghiên cứu sưu tầm, Bảo tàng Lịch sử quốc gia Nguyễn Ngọc Chất chia sẻ, qua hai giai đoạn, diện tích khai quật mới chỉ dừng ở 150m², hơn 6% so với diện tích quy hoạch của khu di tích 2.428m².

Kết quả bước đầu cung cấp nhiều cứ liệu khoa học quan trọng, đem đến nhiều nhận thức mới, cũng như vấn đề còn bỏ ngỏ, chưa thể nhận diện đầy đủ về lịch sử, bố cục, không gian và tính chất của di tích. Để có mặt bằng tổng thể một cách đầy đủ và hoàn thiện nhất về đền tháp Liễu Cốc, các nhà khảo cổ cần tiến hành mở rộng diện tích khai quật; tạo tiền đề, động lực nghiên cứu, thành lập một không gian đặc thù hoặc cao hơn là một bảo tàng văn hóa Champa để tập trung các hiện vật, tư liệu mà Huế đang sở hữu nhằm giới thiệu, quảng bá về di sản văn hóa độc đáo này.

PHÚC ĐẠT - NGUYỄN LUÂN

Lao động online - 09/07/2025