Bản cổ tích Lô Lô Chải

Được hình thành cuối thế kỷ XVII - đầu thế kỷ XVIII, bản Lô Lô Chải nằm ở chân núi Rồng, phía Bắc cột cờ quốc gia Lũng Cú (huyện Đồng Văn – Hà Giang). Nơi đây được du khách trong và ngoài nước ví như “bản cổ tích" bởi phong cảnh và văn hóa đặc sắc của tộc người Lô Lô.

Cột cờ Lũng Cú nhìn từ bản Lô Lô Chải. Ảnh: Thông Thiện/Báo ảnh Việt Nam

Những mái ngói âm dương ở bản Lô Lô Chải. Ảnh: Hoàng Hà /Báo ảnh Việt Nam

Nét sinh hoạt thường ngày ở bản Lô Lô Chải. Ảnh: Hoàng Hà /Báo ảnh Việt Nam

Khách du lịch thử trang phục dân tộc Lô Lô. Ảnh: Hoàng Hà /Báo ảnh Việt Nam

Thiếu nữ dân tộc Lô Lô. Ảnh: Hoàng Hà/Báo ảnh Việt Nam

Nếu ai từng đến thăm Lô Lô Chải trước năm 2011 thì giờ đây sẽ không thể nhận ra bản nghèo quanh năm trồng ngô ngày nào. Bởi hiện nay Lô Lô Chải đã trở thành điểm du lịch cộng đồng nổi tiếng, không chỉ hấp dẫn với người dân Việt Nam mà còn thu hút rất đông du khách quốc tế.

Dẫn chúng tôi đi tham quan bản, trưởng thôn Sình Dỉ Gai cho biết, bản thân anh Gai đến với nghề làm du lịch cũng nhờ cơ duyên. Cách đây 15 năm, có một cán bộ Đại sứ quán Luxembourg tại Việt Nam ghé thăm Lô Lô Chải. Vị cán bộ ấn tượng với vẻ đẹp thiên nhiên, bản sắc văn hóa của người Lô Lô và tin rằng Lô Lô Chải rất có tiềm năng phát triển du lịch.

Lô Lô Chải là một điểm sáng trong phát triển du lịch cộng đồng ở vùng cao nguyên đá Đồng Văn. Bản nằm sát điểm cực Bắc nơi địa đầu Tổ Quốc, cách trung tâm Tp. Hà Giang khoảng 150 km đường đèo dốc. Ảnh: Thông Thiện/Báo ảnh Việt Nam

Hoạt động du lịch nhộn nhịp tại bản Lô Lô Chải.Ảnh: Trần Hiếu/Báo ảnh Việt Nam

Ảnh: Hoàng Hà/Báo ảnh Việt Nam

Ảnh: Trần Hiếu/Báo ảnh Việt Nam

Sau đó, phía Luxembourg làm việc với tỉnh Hà Giang và đã tài trợ cho 3 gia đình đầu tiên làm dịch vụ homestay, trong đó có gia đình trưởng thôn Gai. Nắm bắt thời cơ, anh Gai cùng gia đình sửa sang lại nhà cửa, vườn tược, trưng bày các sản phẩm văn hóa của người Lô Lô như: trang phục, dụng cụ nông nghiệp, khí cụ âm nhạc... để thu hút khách du lịch.

Năm 2014, anh Gai mạnh dạn dựng thêm homestay nhà trình tường truyền thống. Homestay Sình Dỉ Gai bắt đầu có thương hiệu, đông khách và duy trì được lượng khách quen. Đến nay, với 3 homestay, thu nhập của gia đình anh Gai khoảng 20 triệu đồng/tháng, tạo thêm việc làm cho 2 lao động. Anh Gai kể năm ngoái có nhà đầu tư ở Hà Nội đến ngỏ lời mua lại homestay của anh với giá 8 tỉ đồng nhưng anh từ chối, không phải vì giá cả mà vì anh muốn giữ lại bản sắc văn hóa của người Lô Lô cho con cháu sau này.

Nét sinh hoạt thường ngày của một gia đình người Lô Lô làm dịch vụ homestay ở bản Lô Lô Chải. Ảnh: Nguyễn Thắng/ Báo ảnh Việt Nam

Tộc người Lô Lô được biết đến là một trong 16 tộc người thiểu số của tỉnh Hà Giang với dân cư dưới 10.000 người. Người Lô Lô ở đây phân chia thành hai nhánh là Lô Lô Đen và Lô Lô Hoa. Người Lô Lô Đen tập trung sinh sống ở khu vực xã Lũng Cú. Bản Lô Lô Chải có 114 hộ, trong đó dân tộc Lô Lô là 99 hộ, chiếm gần 70% còn lại là đồng bào người Mông.

Thấy gia đình trưởng thôn Sình Dỉ Gai làm du lịch bắt đầu có của ăn của để, một số hộ gia đình trong thôn cũng học tập làm theo. Trưởng thôn Gai tận tình chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn bà con dựng homestay, mở rộng đường thôn ngõ bản, trồng hoa nơi công cộng, xây dựng nhà vệ sinh sạch sẽ để đón khách du lịch.

Năm 2021, trưởng thôn Sình Dỉ Gai đã vận động nông dân thành lập Chi hội Nông dân nghề nghiệp homestay Lô Lô Chải để đoàn kết, giúp đỡ nhau làm kinh tế du lịch. Đã có 30 hội viên tham gia và anh được tín nhiệm bầu giữ chức Chi hội trưởng. Anh Gai còn hướng dẫn hội viên cài đặt các phần mềm hỗ trợ, truyền thông và kết nối tour du lịch với du khách.Đặc biệt, trưởng thôn Gai tổ chức, vận động bà con học tiếng Anh để giao tiếp với khách du lịch nước ngoài. Đến nay, khoảng 50% người dân có thể giao tiếp trôi chảy với khách nước ngoài, nhiều trẻ em và người già cũng có thể nói được tiếng Anh thông dụng.

Toàn cảnh bản Lô Lô Chải ở xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Ảnh: Trần Hiếu/Báo ảnh Việt Nam

Kiến trúc nhà sản của người Lô Lô. Ảnh: Hoàng Hà/Báo ảnh Việt Nam

Bức tường làm bằng ngói âm dương ở bản Lô Lô Chải. Ảnh: Trần Hiếu/Báo ảnh Việt Nam

Hiện nay, bản Lô Lô Chải còn khoảng gần 40 căn nhà trình tường, hầu hết đều được tận dụng trở thành homestay. Mỗi căn nhà homestay đều được bố trí theo phong cách truyền thống. Các hiện vật cổ của người Lô Lô cũng được trưng bày trong các gian phòng, tạo nên sự gần gũi thân thiện.

Không chỉ vậy, du khách còn được thưởng thức ẩm thực độc đáo với các món ăn được chế biến theo cách thức truyền thống của người Lô Lô như: gà đen, cá chép sông Nho Quế, vó bò om, xôi ngũ sắc…

Bài: Trần Hiếu - Ảnh: Nguyễn Thắng, Thông Thiện, Hoàng Hà, Trần Hiếu

Báo ảnh Việt Nam - 18/06/2025