Miên man sóng hàng dương Phan Thiết

Với tôi thành phố Phan Thiết tựa như một tấm khăn voan bềnh bồng trên sóng biển. Bãi Đồi Dương trong xanh luôn hát bài ca dịu dàng mỗi khi bình minh lóe sáng. Lần nào tới Phan Thiết tôi cũng dừng chân trên cầu Lê Hồng Phong để ngắm dòng sông Cà Ty nhộn nhịp với những đoàn tàu đánh cá. Câu thơ của cố thi sĩ Xuân Diệu ngày nào lại vọng về: "Sông Cà Ty chảy lặng/ Bên biển cá Cồn Chà/ Một ngàn thuyền gắn máy/ Đi đánh cá gần xa" (Phan Thiết).

Bài ca cánh sóng

Phan Thiết có hai con sông chảy qua trước khi thoát ra biển Đông. Đó là sông Phú Hài và Cà Ty tựa như hai bím tóc của công chúa Pô sha I nư một biểu tượng của thành phố. Trung tâm là sông Cà Ty phân đôi khu dân cư cũ (phía Nam) bên chợ Phan Thiết sầm uất và khu đô thị mới (phía Bắc) có bãi Đồi Dương thơ mộng. Dòng sông Cà Ty bắt nguồn từ thượng nguồn núi rừng Tánh Linh. Đoạn chảy qua thành phố Phan Thiết dài chừng hơn 7km theo con triều lên xuống. Con sông luôn tấp nập tàu thuyền đánh cá của dân vạn chài đổ về bến cảng.

Giải mã bí ẩn, lạc vào mê cung

Có những bí ẩn càng cố gắng giải mã chúng ta càng bị lạc vào mê cung và càng không thể tìm ra đâu mới là sự thật. Đó chính là băn khoăn tôi đã đúc kết sau chuyến đi thăm ngôi Mộ Cự thạch Hàng Gòn tọa lạc tại xã Hàng Gòn, cách TP Long Khánh (Đồng Nai) 8km về phía Nam, trên trục Quốc lộ 56 hướng đi Bà Rịa -Vũng Tàu.

Ngày nay khi khoa học kỹ thuật phát triển, chúng ta dễ dàng xây dựng công trình kiến trúc đồ sộ. Nhưng bạn hãy thử tưởng tượng xem cách đây hơn 2.000 năm trước Công nguyên mà các vị tiền nhân của chúng ta có thể xây dựng một ngôi mộ hình hộp dài 4,2 m, ngang 2,7 mét, cao 1,6 mét được ghép bởi 6 tấm đá hoa cương bào khá nhẵn ở mặt ngoài; bên trong đục đẽo sơ sài. Bốn tấm đá thẳng đứng dùng làm vách, hai tấm nằm ngang dùng làm mặt đáy và nắp.

Liên kết giữa các tấm đá hoa cương nhờ vào hệ thống rãnh dọc chắc chắn. Xung quanh mộ có nhiều trụ đá hoa cương cao 7,5 mét, tiết diện mặt cắt ngang hình chữ nhật dài 1,10 m x 0,3 m phần lớn các đầu trụ được khoét lõm hình yên ngựa. Điều đó cho thấy sức mạnh phi thường của cổ nhân.

Một số hiện vật được phát hiện trong di tích Mộ Cự thạch Hàng Gòn.