Đền Voi Mẹp - điểm đến tâm linh của người dân Đức Thọ

Đền Voi Mẹp ở xã Lâm Trung Thủy (Đức Thọ, Hà Tĩnh) được biết đến là một công trình kiến trúc độc đáo, thu hút nhiều người đến tham quan, chiêm bái.

Di tích đền Voi Mẹp còn có tên gọi là đền Cả, đền Thánh Mẫu, trước thuộc địa phận xã Cổ Ngu, tổng Văn Lâm, huyện La Sơn, phủ Đức Quang, nay là thôn Hòa Bình, xã Lâm Trung Thủy, huyện Đức Thọ.

Mực nhảy Vũng Áng hấp dẫn du khách

“Đến hẹn lại lên”, ngay từ đầu mùa hè, đặc sản mực nhảy Vũng Áng (xã Kỳ Lợi, TX Kỳ Anh, Hà Tĩnh) đã hấp dẫn du khách muôn phương tìm đến thưởng thức.

Hằng năm, trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 7 âm lịch là du khách gần xa lại tìm về xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh để thưởng thức món ăn nức tiếng - mực nhảy Vũng Áng.

Về thăm địa đạo Hiệp Phổ Nam

Đã 55 năm trôi qua, nhưng trong lòng nhân dân xã Hành Trung (Nghĩa Hành) vẫn luôn nhớ về địa đạo Hiệp Phổ Nam. Đây là nơi đã che chở, bảo vệ cán bộ, nhân dân trong cuộc chiến không cân sức với quân Mỹ ngụy diễn ra ngày 3.8.1965.

Những ngày tháng 9 lịch sử này, chúng tôi về thăm địa đạo Hiệp Phổ Nam để hiểu hơn cuộc chiến đấu ngoan cường, tinh thần bất khuất của quân và dân ta.

Cuộc chiến đấu kiên cường

Từ trung tâm TP. Quảng Ngãi, theo Tỉnh lộ 624 đến nút giao thông vòng xoay ở trung tâm thị trấn Chợ Chùa (Nghĩa Hành), rẽ trái theo Tỉnh lộ 628 về hướng đông, đến ngã tư Bà Viện rẽ trái theo hướng tây bắc, đi thêm 500m là đến di tích địa đạo Hiệp Phổ Nam.

Bia tưởng niệm, khắc tên những người bị quân Mỹ ngụy giết hại ở địa đạo Hiệp Phổ Nam. Ảnh: ĐĂNG SƯƠNG

Thơm ngon món cá liệt

Mùa cá liệt mỡ quê tôi kéo dài từ tháng 3 đến tháng 7 hằng năm. Cá liệt mỡ được chế biến thành nhiều món, có hương vị thơm ngon đặc trưng.

Không lớn và nhiều thịt như cá liệt ngang, cá liệt mỡ chỉ bằng khoảng 2 - 3 ngón tay người lớn, lại lắm xương, ấy vậy mà loại cá biển này lại được nhiều người thích ăn. Bởi vậy, mới có câu ca dao “Cá liệt mà nấu canh chua/ Anh thương em đấy, quê mùa vẫn thương”, hay “Nước mắm ngon dầm con cá liệt/ Em có chồng rồi nói thiệt anh hay”...

Nguyên liệu để nấu món canh cá liệt mỡ. Ảnh: ĐÔNG YÊN

Những hình ảnh ấn tượng kéo lưới rùng nơi bãi ngang

Hằng năm cữ tháng Ba, ngư dân vùng bãi ngang lại bước vào vụ cá trích xuân. Ngư cụ là những vàng lưới rùng đánh bắt bên mép sóng. Bà con tụ hội thành từng nhóm từ 12-15 người để cùng tham gia rùng cá. Trong buổi ban mai, những vạt lưới ánh màu bạc bởi vô số cá trích. Tất cả tạo nên một hình ảnh rất ấn tượng trên vùng bãi ngang.

Rùng cá là nghề đánh bắt ven bờ. Vào mùa này loài cá trích vào sát bờ để bắt mồi, và đây là thời điểm thuận lợi để ngư dân vùng bãi ngang kéo rùng đánh cá. Ảnh: Hồ Nhật Thanh

Phong tục dùng trứng gà rửa mặt của thiếu nữ Thái sau tiếng sấm đầu năm

Mỗi dịp đầu Xuân, điều mong chờ nhất đối với đồng bào dân tộc Thái ở Nghệ An đó là tiếng sấm. Bởi theo quan niệm của bà con, khi tiếng sấm đầu tiên vang lên mới chính thức báo hiệu một năm mới thật sự. Đó là lúc cây cối, vạn vật bắt đầu sinh sôi, đơm chồi nảy lộc…

Để cảm tạ những vị thần trên trời trong năm đã che chở cho loài người, khi tiếng sấm đầu năm rền vang, các thầy mo (mo Môn) ở khắp các làng bản đều gõ chiêng chuẩn bị nghi lễ đón mừng các vị thần đến uống rượu cần cùng bà con dân bản.

Khi nghe tiếng sấm đầu tiên của năm, thầy mo Môn Vi Văn Sơn, bản Kẻ Bọn, xã Châu Hạnh (Quỳ Châu) liền trở dậy. Việc trước tiên là "ạp húa mạt" - tức là lấy nước để gội đầu, gột rửa những cái xấu đeo bám trong năm cũ. Sau đó rửa sạch các thanh kiếm để chuẩn bị làm lễ đón năm mới. Ảnh: Lương Nga

Đôi guốc Sài Gòn

Cho đến năm 1912, hơn trăm năm trước, đôi guốc đóng theo kiểu Sài Gòn đã có tiếng tăm lan ra tới tận Hà Nội.

Theo ông Hoàng Đạo Thúy trong cuốn “Hà Nội thanh lịch”, lúc đó kiểu guốc Sài Gòn được ưa chuộng cùng với áo cánh cổ thìa. Đôi guốc Sài Gòn “thấp gọn và xinh” khiến các cô Hà Nội rất thích: “Các cô khua rất to. Buổi tối mà nghe ngoài hè “lóc cóc, rào rào”, đích thị là rạp hát Thông Sáng tan rồi”.

Phố Hàng Dép, đầu Hàng Bồ là hàng bày nhiều guốc nhất: “chiến thắng trên phản bày hàng là “guốc Sài Gòn”. Nhẹ, gọn, xinh xắn, rẻ tiền, gót sen đi lách cách“không guốc nào sánh kịp”.

Ở Hà Nội cùng lúc có hiệu Phúc Mỹ ở Quán Thánh ném ra loại guốc Phi Mã gót cao lênh khênh đẽo bằng máy, được giới thiệu: “đi Phi Mã, thì chân dài hơn, phía sau bụng tôn lên, lịch sự lắm” nhưng loại này “không mở rộng được mấy” “có lẽ vì mấy cô bị trẹo xương chân”.

Tiệm bán giày guốc dép ở chợ Tân Định thập niên 1960. Ảnh báo Thế Giới Tự Do tập XIII số 10

Về Hà Tĩnh đừng quên ghé chợ cá Cồn Gò!

Chợ cá Cồn Gò nằm dọc theo đường đê chắn sóng của xã Cẩm Nhượng (Cẩm Xuyên - Hà Tĩnh), cách Khu du lịch Thiên Cầm chừng 2 km. Chợ hoạt động từ 3h sáng hằng ngày và kết thúc lúc bình minh ló dạng.

3h sáng, khi trời còn chưa tỏ mặt người, từng tốp tàu thuyền nối đuôi nhau vào cập bến Cồn Gò (xã Cẩm Nhượng) để bán hải sản sau một đêm ròng rã vươn khơi. Do luồng lạch bị bồi lấp, các thuyền không thể cập sát bờ nên phải dừng cách bờ 30 - 40m rồi đưa hải sản vào bằng thuyền thúng.

Chuyện lập làng của người Ca Dong

Đồng bào dân tộc Ca Dong ở huyện Sơn Tây gọi làng là plây pla. Trải qua hàng trăm năm định cư ở vùng đất này, người Ca Dong có cách lập làng rất khác biệt, nếu không may làng cũ bị thiên tai, dịch bệnh.

Chọn đất và nguồn nước

Chọn đất và nguồn nước là việc làm đầu tiên khi lập làng. Để chọn đất, người chủ làng (kră plây) sẽ chọn hướng và khu vực mà làng sẽ dọn đến. Theo kinh nghiệm từ bao đời của người Ca Dong, làng sẽ được lập ở lưng chừng núi. Bởi lẽ, phía đỉnh núi là nơi vị thần trên trời trú ngụ, ở phía dưới thấp hơn là nơi ma quỷ lờn vờn. Ở khoảng lưng chừng núi, con người toàn quyền chọn lựa nơi lập làng. Đó thường là phần đất tương đối bằng phẳng, hơi dốc thoai thoải, quay mặt về hướng mặt trời mọc, hơi vồng lên cao một chút. Đó cũng là khoảnh đất làm được dăm ba chục ngôi nhà sàn, tức vừa đủ để người làng cũ chuyển đến, cũng như còn có thể để dành cho con cái, cháu chắt của họ về sau.

Ngôi làng của đồng bào Ca Dong ở lưng chừng núi, trên địa bàn huyện Sơn Tây. Ảnh: Vũ Đức

Nhà chụp hình Mỹ Lai đợi cuộc trăm năm

Có một tiệm ảnh tồn tại từ năm 1936 đến tận ngày nay, trải qua bao biến động vẫn mở cửa, chỉ làm một nghề là chụp và rửa ảnh trong suốt 86 năm. Đó là tiệm chụp hình Mỹ Lai.

Trên đất Sài Gòn, không nhiều cơ sở làm ăn tồn tại trên 70 năm. Nguyên do là từ đầu thế kỷ XX đến năm 1975, thành phố đã trải qua nhiều lần thay đổi chế độ xã hội. Chiến tranh đã có những lần lan đến Sài Gòn và đời sống kinh tế có những đợt khủng hoảng kéo dài.

Tuy vậy, bất chấp những điều đó, có một tiệm ảnh tồn tại từ năm 1936 đến tận ngày nay, chỉ làm một nghề là chụp và rửa ảnh trong suốt 86 năm. Tiệm vẫn giữ thương hiệu suốt bấy nhiêu năm dù có vài lần phải chuyển vị trí. Đó là tiệm chụp hình Mỹ Lai, đáng được xem là biểu tượng sống của dịch vụ ngành ảnh đất Sài Gòn - Gia Định.