Thanh tao chè hạt sen xứ Huế

Du khách đến thăm Huế mỗi mùa hạ, sẽ thấy những đóa sen thơm tỏa ngát hồ Tịnh Tâm, trông xa xa như cánh bướm trắng yểu điệu trước gió. Hương sen nhẹ nhàng, thanh thoát lan tỏa khắp không gian, đi ngang qua một chốc đã thấy tinh thần khoan khoái và nhẹ bẫng. Sen là loài cây “dễ thương”, “dễ chịu”; hạt sen, củ sen, thân sen, tim sen, đài sen,… đều là những vị thuốc và thức ăn quý bồi bổ sức khỏe. Ẩm thực từ sen Huế thì phong phú lắm. Từ sen, chúng ta có chè long nhãn hạt sen, chè hạt sen đường cát, cơm hấp lá sen, mứt sen, trà tim sen, trà hoa sen… Đơn giản nhưng gửi gắm nhiều tâm ý, tình cảm là món chè hạt sen Cố đô.

Chén chè hạt sen

Hạt sen dùng để nấu chè được tuyển lựa kỹ, hạt tròn mẩy, nguyên vẹn và có màu sắc tươi tắn, nên dùng hạt sen tươi và loại bỏ tim để món chè không có vị đắng, sau đó ta rửa sạch và luộc với nước đường cát trắng hay đường phèn. Trong lúc nấu, các bà nội trợ hãy “nhẹ tay” để những “hạt ngọc Tịnh Tâm” giữ nguyên dáng hình, không bị nát hay tách ra làm đôi. Nên nấu với thời gian vừa đủ. Nấu quá nhanh hạt sen sẽ chưa đủ độ mềm mại, ăn vào xam xáp mất ngon, mùi thơm lại chưa dậy. Nấu quá già hạt sẽ bị bở, nước đường thì đã sên lại. Bạn có thể thêm vào một ít lá dứa để món chè thơm và hấp dẫn hơn. Chè hạt sen được xem như món ăn thể hiện sự dịu dàng, nhã nhặn, tỉ mỉ và tình cảm yêu thương chan chứa của các bà nội trợ xứ Huế dành cho gia đình: “Thương chồng nấu cháo le le/ Nấu canh bông lý, nấu chè hạt sen”.

Chè hạt sen đường phèn là phiên bản “đơn giản hóa” của món chè hạt sen long nhãn khi không phải trải qua công đoạn lồng hạt sen vào thịt nhãn cầu kỳ. Hai món ăn đều là tinh hoa ẩm thực xứ Huế; một bên lộng lẫy, tinh tế, mang hơi hướng cung đình, hương vị cũng có phần đậm đà hơn; một bên nhuần nhị, thanh tao, phù hợp cho tất cả mọi người. Chè hạt sen có thể dùng cả nóng và lạnh. Một chén chè còn nghi ngút khói là món ăn giàu dinh dưỡng, giúp an thần dễ ngủ lại đẹp da, đẹp dáng. Khi dùng lạnh, nó là “thức uống” giải nhiệt mùa hè, hơi mát và vị ngọt của nước, vị béo bùi của hạt sen cực kỳ cuốn hút. Chè có dáng hình đẹp mắt, “hạt ngọc hồ Tịnh Tâm” với sắc vàng nhàn nhạt ẩn mình dưới “làn nước mùa hè” trong suốt, long lanh như ánh gương; chè đựng trong chén sứ trắng ngà càng nổi bật lên sự tinh tế vốn có.

Chè hạt sen là món chè cúng quen thuộc của người dân xứ Thần kinh, chè dùng trong các dịp đặc biệt sẽ được chế biến cẩn thận hơn để giữ nguyên vẹn hình dáng của hạt cũng như hương thơm thanh nhã đặc trưng. Đôi ba chén chè đặt trang trọng trên bàn thờ tổ tiên để tỏ bày sự hiếu kính của con cháu dành cho người đã khuất; cùng với bát hương, chén trà, một đóa sen thơm, một mâm cơm chay thanh tịnh... và một tấm lòng chân thành là đủ.

Bài, ảnh: Thục Đan

Báo Thừa Thiên - Huế online - 25/09/2023