Nghề làm ngói âm dương 'biến đất thành tiền' của đồng bào Nùng ở Lũng Rì

Thuộc một trong 3 làng nghề được UBND tỉnh Cao Bằng công nhận là làng nghề truyền thống vào đầu năm 2024, đến nay, 23/80 hộ dân xóm Lũng Rì vẫn duy trì nghề làm ngói âm dương tăng thu nhập, bảo tồn nghề truyền thống của địa phương.

Xóm Lũng Rì, xã Tự do, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng được biết đến là làng nghề truyền thống trăm năm của người Nùng chuyên sản xuất ngói âm dương.

Hiện nay, 23/80 hộ dân ở xóm Lũng Rì vẫn duy trì nghề này, các hộ gia đình có thêm nguồn thu nhập ổn định, kinh tế gia đình phát triển, thu nhập từ làm ngói âm dương của các hộ bình quân từ 25-40 triệu đồng mỗi năm.

Ông Lương Văn Né có trên 30 năm kinh nghiệm làm ngói đất nung. Ông kể: Để làm ra những viên ngói âm dương chất lượng cao, công đoạn chọn đất đóng vai trò vô cùng quan trọng và được thực hiện một cách tỉ mỉ, thủ công.

Xóm Lũng Rì, xã Tự do, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng là nơi sinh sống của 80 hộ dân người Nùng và là làng nghề làm ngói âm dương truyền thống hàng trăm năm

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Món bánh Khẩu Sli - một món ăn truyền thống quen thuộc, không thể thiếu trong mỗi gia đình của người Tày, Nùng ở huyện Hà Quảng (tỉnh Cao Bằng). Ảnh: Hương Hiền

Khẩu Sli tiếng địa phương có nghĩa là bánh gạo nếp nổ, cũng có thể hiểu là bánh bỏng. Với khá nhiều công đoạn tỉ mỉ vì vậy đòi hỏi người làm bánh phải khéo léo sao cho khi đun mật mía không quá lửa, bánh phải dẻo không cứng, khi để bánh lâu vẫn giòn tan. Trước đây người dân tộc Tày, Nùng tại địa phương chỉ làm Khẩu Sli trong những dịp lễ Tết, hội hè. Nhưng với những hương vị đặc trưng dần dần đã được bà con sản xuất bánh đại trà và sáng tạo thêm mùi vị mới, hay quy cách đóng gói đa dạng để phù hợp với du khách có thể làm quà biếu, ăn vặt hàng ngày hoặc trong những lễ hội, đám tiệc. Đối với dân tộc Tày ở Cao Bằng. Từ "Khẩu" trong tiếng Tày có nghĩa là "miệng", còn "Sli" là tên gọi chung của loại bánh này, do đó Khẩu Sli có thể hiểu là "bánh ăn miệng". Tên gọi này không chỉ đơn giản mô tả hình thức của món bánh mà còn thể hiện sự gần gũi, giản dị trong văn hóa ẩm thực của người dân nơi đây.

Chiêm ngưỡng núi Mắt Thần khác lạ mùa cạn nước ở Cao Bằng

Cảnh vật quanh núi Mắt Thần thay đổi theo mùa, vẻ đẹp hài hoà giữa mây trời, non nước. Bãi cỏ như thảo nguyên rộng lớn.

Núi Mắt Thần, hay còn gọi theo tiếng Tày là Phja Piót (nghĩa là núi thủng), nằm trên địa bàn xã Cao Chương, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Đây là một trong những điểm đến đặc sắc thuộc tuyến du lịch phía Đông “Trải nghiệm văn hóa bản địa ở xứ sở thần tiên” của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng.

Ngọn núi nổi bật với một lỗ thủng hình tròn nằm ở giữa lưng chừng núi, có đường kính lên tới 50 mét - một kiệt tác độc đáo được hình thành trong quá trình kiến tạo địa chất hàng chục triệu năm trước.

Cây lê 'cô đơn' hút khách check in

Cây lê đứng một mình giữa thung lũng xã Xuân Trường nở hoa trắng xóa, thu hút hàng trăm du khách check in mỗi ngày.

Cây lê mọc trên đất ruộng của một hộ ở bản Chuồng, xã Xuân Trường, huyện Bảo Lạc, cách quốc lộ 4A khoảng 150 m. Từ xa, du khách có thể nhìn thấy hoa bung nở hoa trắng xóa, nổi bật giữa đồng.

Anh Bùi Văn Hải, 32 tuổi, ở TP HCM check in cây lê hôm 15/3. Anh cho biết nhiều lần đi chụp hoa mận, hoa đào ở vùng cao nhưng không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của cây lê "cô đơn".

"Cây lê bung nở giữa rừng núi tạo cảm giác yên bình và thơ mộng", anh Hải nói.

Màu đen chủ đạo trong trang phục của người Lô Lô Đen

Người Lô Lô đen cư trú chủ yếu ở các huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm (Cao Bằng). Đồng bào có ý thức, tự tôn dân tộc và tinh thần đoàn kết cao, thể hiện rõ nét trong việc gìn giữ trang phục của dân tộc mình.

Người Lô Lô Đen ở Cao Bằng

Dân tộc Lô Lô có các tên gọi khác là Mùn Di, Di, Màn Di, La La, Ô Man, Lu Lộc Màn. Người Lô Lô có 2 nhóm địa phương gồm: Lô Lô Hoa cư trú ở các huyện Mèo Vạc, Đồng Văn (Hà Giang), Mường Khương (Lào Cai); Người Lô Lô Đen cư trú ở các huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm (Cao Bằng).

Mâm cỗ lá vả của người Lô Lô ở Cao Bằng

Trong khi các dân tộc khác chuẩn bị bữa cơm đãi khách trong những ngày đặc biệt sẽ có nhiều món ăn khác nhau được đặt trong bát, đĩa các loại, nhưng với người Lô Lô ở xóm Khuổi Khon (xã Kim Cúc, huyện Bảo Lạc) thì món ăn được chuẩn bị khá đơn giản và được đựng bằng lá cây vả.

Mâm cơm dành cho họ hàng bên nội và bên ngoại của người Lô Lô trong một đám hiếu

Những nét văn hóa độc đáo trong nữ phục của người Lô Lô đen

Người Lô Lô đen, một nhánh thuộc dân tộc Lô Lô - là một trong những dân tộc thiểu số rất ít người sinh sống chủ yếu tại huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng hiện còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa bản sắc dân tộc. Trong đó, trang phục truyền thống là điểm nhấn độc đáo.

Trang phục của người phụ nữ Lô Lô đen

Khác với nhiều dân tộc, trang phục của người phụ nữ Lô Lô đen không sặc sỡ, lộng lẫy mà chủ yếu được trang trí từ những mảnh khâu tay nhiều màu hình tam giác, hình vuông tượng trưng ghép lại ở dọc thân áo sau. Trên mảnh ghép là đường chỉ thêu mô phỏng thiên nhiên, con vật gần gũi trong đời sống hằng ngày.

Mùa vàng Trùng Khánh

Mảnh đất vùng biên viễn Trùng Khánh (Cao Bằng) non xanh nước biếc. Thu về, đồng nghĩa với mùa gặt, Trùng Khánh khoác lên mình một tấm áo mới vàng ươm trên những nẻo đường xuôi ngược.

Chẳng vì thế, từ khi xe ngược ngàn lên lên đầu huyện Trùng Khánh, nơi tiếp giáp với huyện Quảng Uyên đã mở ra trước mắt một không gian mê hoặc, lúa vàng chen núi, núi chen suối và những dòng suối nhỏ ôm ấp những bản làng người Tày mờ ảo trong sương sớm. Lúa vàng chạy ven theo Tỉnh lộ 215, ẩn hiện trong những thung lũng chạy dài ngút ngát tầm mắt. Thoang thoảng một mùi thơm nồng của lúa chín pha lẫn mùi rơm rạ hoai hoải tạo nên một thứ mùi vị rất khác, khó diễn tả bằng lời.

Làng đá Khuổi Ky - điểm sáng du lịch cộng đồng tại Cao Bằng

Nằm trong quần thể Khu du lịch thác Bản Giốc, làng đá Khuổi Ky với những căn nhà sàn bằng đá độc đáo là điểm đến thu hút du khách khi tới xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Từ năm 2008, làng Khuổi Ky đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là “Làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người”.

Làng đá Khuổi Ky hơn 400 năm tuổi trải rộng khoảng 1 hecta, là nơi sinh sống của hơn 100 hộ dân với 100% là người dân tộc Tày. Làng Khuổi Ky khác biệt bởi những ngôi nhà sàn làm bằng đá, lợp ngói âm dương tựa lưng vào núi, hướng mặt về dòng suối Khuổi Ky trong xanh, réo rắt đêm ngày.

Người xưa kể lại, nhà sàn với người Tày nơi đây không chỉ là nơi ăn chốn ở, mà còn là nơi cất giữ rất nhiều giá trị văn hoá, tinh thần của biết bao thế hệ. Đồng bào dân tộc Tày ở Trùng Khánh còn có truyền thống tín ngưỡng thờ đá; đá gắn bó trong mọi mặt đời sống hàng ngày, được dùng để xây nhà, đập nước, cối xay… Ngược dòng lịch sử, những ngôi nhà sàn đá đã được xây dựng từ khoảng năm 1594-1677, từ khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng để xây dựng thành quách để phòng thủ. Cho đến nay, những ngôi nhà sàn cổ vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ, ẩn chứa bao tri thức bản địa độc đáo.

Làng đá Khuổi Ky cách không xa khu du lịch thác Bản Giốc, huyện Trùng Khánh, Cao Bằng.

Đến Cao Bằng thăm thung lũng Xuân Trường, ngắm đèo Khau Cốc Chà

Cách trung tâm thị trấn Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng hơn 20 km, xã Xuân Trường nằm lọt thỏm giữa thung lũng, được bao bọc bởi những ngọn núi cao.

Một góc thung lũng Xuân Trường nhìn từ trên cao. Ảnh: Nguyễn Quốc Đạt 

Làng đá Khuổi Ky - điểm sáng du lịch cộng đồng tại Cao Bằng

Nằm trong quần thể Khu du lịch thác Bản Giốc, làng đá Khuổi Ky với những căn nhà sàn bằng đá độc đáo là điểm đến thu hút du khách khi tới xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Từ năm 2008, làng Khuổi Ky đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là “Làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người”.

Làng đá Khuổi Ky hơn 400 năm tuổi trải rộng khoảng 1 hecta, là nơi sinh sống của hơn 100 hộ dân với 100% là người dân tộc Tày. Làng Khuổi Ky khác biệt bởi những ngôi nhà sàn làm bằng đá, lợp ngói âm dương tựa lưng vào núi, hướng mặt về dòng suối Khuổi Ky trong xanh, réo rắt đêm ngày.

Người xưa kể lại, nhà sàn với người Tày nơi đây không chỉ là nơi ăn chốn ở, mà còn là nơi cất giữ rất nhiều giá trị văn hoá, tinh thần của biết bao thế hệ. Đồng bào dân tộc Tày ở Trùng Khánh còn có truyền thống tín ngưỡng thờ đá; đá gắn bó trong mọi mặt đời sống hàng ngày, được dùng để xây nhà, đập nước, cối xay… Ngược dòng lịch sử, những ngôi nhà sàn đá đã được xây dựng từ khoảng năm 1594-1677, từ khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng để xây dựng thành quách để phòng thủ. Cho đến nay, những ngôi nhà sàn cổ vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ, ẩn chứa bao tri thức bản địa độc đáo.

Làng đá Khuổi Ky cách không xa khu du lịch thác Bản Giốc, huyện Trùng Khánh, Cao Bằng.

Thám hiểm lòng hố sụt trong công viên địa chất Non Nước

Hố sụt Canh Cảo, Công viên địa chất toàn cầu Non Nước, là điểm đến mới được dân yêu thích thám hiểm quan tâm gần đây vì "kỳ quan thiên nhiên tuyệt đẹp".

Hố sụt Canh Cảo sâu 150 m, được hình thành từ sự sụp đổ trần của một hang động lớn. Hố sụt ẩn mình trong Công viên Địa chất toàn cầu Non nước Cao Bằng - nơi được UNESCO công nhận năm 2018.

Khung cảnh mây vờn trên đồi cỏ, đẹp như phim ở Cao Bằng 'đốn tim' du khách

Mùa săn mây ở đồi cỏ Ba Quáng (hay còn gọi là đồi cỏ Vinh Quý), Cao Bằng đang thu hút sự chú ý của nhiều du khách.

Những ngày qua, hình ảnh biển mây xuất hiện ở khu đồi cỏ xanh mướt, nhấp nhô uốn lượn, phía xa xa lấp ló ánh bình minh được chia sẻ rộng rãi trên nhiều nhóm du lịch. Cư dân mạng nhanh chóng "săn lùng" tọa độ check-in đẹp như phim này.

Theo tìm hiểu, khung cảnh gây sốt được ghi lại tại đồi cỏ Ba Quáng (hay còn gọi là đồi cỏ Vinh Quý) - nằm giáp ranh giữa xóm Khum Đin và xóm Bắc Vọng, thuộc xã Vinh Quý, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng.

Khu vực này nằm cách trung tâm thành phố Cao Bằng khoảng 70km.

Hai năm trở lại đây, đồi cỏ Ba Quáng thu hút rất đông người dân và du khách bởi khung cảnh thiên nhiên hoang sơ, độc đáo, mỗi mùa mỗi vẻ.

Cao Bằng - nơi tốt nhất để 'lạc lối' ở Đông Nam Á

Lonely Planet lựa chọn Cao Bằng trong 7 điểm đến tốt nhất Đông Nam Á dành cho khách tìm kiếm nơi ít người, cách xa phố lớn và lạc lối giữa thiên nhiên.

Nhà xuất bản sách hướng dẫn du lịch lớn nhất Australia Lonely Planet công bố danh sách 7 điểm đến tuyệt vời nhất Đông Nam Á hè này. Tại mỗi điểm đến được lựa chọn, các chuyên gia du lịch đều nêu rõ điểm nổi bật nhất nhằm giúp du khách thuận tiện hơn khi lựa chọn cho kỳ nghỉ sắp tới.

Cao Bằng, tỉnh miền núi nằm ở vùng Đông Bắc với đường biên giới dài trên 300 km, giáp Trung Quốc, là đại diện duy nhất của Việt Nam nằm trong danh sách. Địa thế hiểm trở nhưng thiên nhiên tươi đẹp, có núi non, hệ thống hang động và hồ nước là các ưu điểm giúp Cao Bằng trở thành điểm đến tuyệt nhất khu vực dành cho khách tìm kiếm nơi hoang vắng, ít du khách và lạc lối giữa thiên nhiên.

Mùa lúa chín tại xóm Khuổi Khon, xã Kim Cúc, huyện Bảo Lạc. Ảnh: Hà Cương

Lễ hội Thu hoạch sáp ong đá thu hút du khách đến Cao Bằng

Đến Hoài Khao, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng vào lễ hội dịp này, du khách được trải nghiệm và nghe những câu chuyện về tổ ong đá nhiều thú vị.

Người dân gánh những sáp ong đến tham dự lễ hội. Ảnh: Nguyên Bình

Lần đầu tiên Lễ hội Thu hoạch sáp ong đá được tổ chức tại xóm Hoài Khao, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng nhằm bảo lưu và tôn vinh một di sản văn hoá phi vật thể.

Khâu nhục Cao Bằng- Món ngon mang đậm bản sắc văn hóa Tày

"Khâu nhục" hay còn gọi là "Nằm khâu", bắt nguồn từ tiếng Tày, mang ý nghĩa là "thịt mềm nhừ". Món ăn này thường xuất hiện trong những dịp lễ Tết, cỗ bàn quan trọng hoặc để đãi khách quý, thể hiện sự hiếu khách và lòng thành kính của người Tày.

Hình thức trình bày món khâu nhục cũng mang ý nghĩa độc đáo. Thịt ba chỉ được xếp xen kẽ với khoai môn, tạo thành hình chóp nhọn tựa như một ngọn núi nhỏ, tượng trưng cho sự no đủ, sung túc và sức sống mãnh liệt của người dân nơi đây.

Khám phá vẻ đẹp kỳ quan "Mắt Thần Núi"

Nằm bên hồ Nặm Chá, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng, danh thắng Mắt Thần Núi với vẻ đẹp hoang sơ và hùng vỹ được coi là ngọn núi đẹp, kỳ lạ của Việt Nam. Ngọn núi này được hình thành cách đây khoảng 300 triệu năm, qua quá trình kiến tạo địa chất phức tạp và là minh chứng cho sức mạnh của thiên nhiên và là một địa điểm thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới tới tham quan.

Người dân địa phương gọi Mắt Thần Núi là "Phja Piót" (có nghĩa là ngọn núi bị thủng). Tương truyền, ngọn núi này từng là nơi sinh sống của một con rồng hung dữ. Một ngày nọ, có chàng trai dũng cảm đã giết chết con rồng và giải phóng người dân khỏi sự cai trị tàn bạo của nó. Để tưởng nhớ chiến công của chàng trai, ngọn núi đã được đặt tên là Mắt Thần.

Khám phá rừng trúc Bản Phường ở độ cao 1000m

Nằm ở độ cao hơn 1.000 m so với mực nước biển với khung cảnh đẹp như tranh vẽ, rừng trúc Bản Phường đang dần trở thành địa điểm check-in thu hút các tín đồ ưa xê dịch khi tới thăm non nước Cao Bằng.

Cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 260 km, rừng trúc Bản Phường (xã Thành Công, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng) vài năm gần đây trở thành địa điểm du lịch thu hút đông đảo du khách ghé thăm bởi không gian xanh mát dưới tán hàng nghìn cây trúc sào cao vút, thẳng tắp.

Đến Cao Bằng thăm "Biệt thự đỏ" bị lãng quên

Sở hữu tài nguyên thiên nhiên độc đáo, vùng đất Phia Oắc – Phia Đén được ví như một "báu vật" mà trời đất ban tặng cho Cao Bằng. Trong tuyến hành trình "Khám phá Phia Oắc" của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng, du khách sẽ bắt gặp những dấu tích các công trình do người Pháp xây dựng từ đầu thế kỷ XX.

Trong tuyến hành trình "Khám phá Phia Oắc" của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng, du khách sẽ bắt gặp điểm tham quan thú vị có tên "Biệt thự đỏ của Pháp" ở xóm Phia Đén, xã Thành Công, huyện Nguyên Bình, được người Pháp xây dựng từ đầu thế kỷ XX.

Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Dân tộc Mông ở Cao Bằng chiếm hơn 10% dân số toàn tỉnh, gồm 3 nhóm Mông trắng, Mông hoa và Mông đen. Hiện nay, đồng bào Mông ở Cao Bằng luôn có ý thức giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc...

Đồng bào dân tộc Mông ở Cao Bằng vẫn còn giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống

Tỉnh Cao Bằng là nơi có nhiều DTTS sinh sống. Mỗi dân tộc đều lưu giữ những nét văn hóa riêng, độc đáo trong đó có đồng bào dân tộc Mông. Đồng bào dân tộc Mông vẫn còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo như trong: trang phục truyền thống, ẩm thực, nhạc cụ và dân ca, dân vũ….