Bá hộ Xường - Người thứ ba trong ‘Tứ đại phú’

Trên đường Hải Thượng Lãn Ông - con đường gắn với phố thuốc Bắc có nhiều ngôi nhà kiểu cổ của Chợ Lớn năm xưa. Trong số đó là một khu nhà trệt đã được xếp vào di tích cần bảo tồn cấp TP vì có nhiều giá trị quý về kiến trúc, đặc biệt là trang trí nội thất cổ vẫn còn được giữ gìn rất tốt bên trong. Ngôi nhà hiện là từ đường của dòng họ Lý tại Sài Gòn, đấy là gia sản còn lại của bá hộ Xường, người từng mệnh danh là giàu thứ ba trong nhóm “Tứ đại phú”.

Bỏ quan trường theo thương trường

Bá hộ Xường tên thật là Lý Tường Quan, còn có tên tự là Phước Trai, sinh năm 1842. Cha của ông là người Hoa, lấy vợ người Việt sinh ra bốn người con, trong đó ông Quan là con thứ ba. Ông sinh ra tại thôn Nhơn Hòa (Gia Định) vào năm 1842. Tương truyền lúc mới sinh có “hồng hoa bao để” (đẻ bọc điều) nên gia đình đặt tên là Tường Quan.

Từ nhỏ, Tường Quan tỏ ra thông minh và hiếu học hơn hết. Ngoài tiếng Việt, Tường Quan đi học cả tiếng Pháp, tiếng Hoa và tỏ ra xuất sắc. Tài năng cầm kỳ thi họa đều giỏi, vì vậy ông được người Hoa bầu là bang trưởng bang Triều Châu khi còn rất trẻ. Sau đó ông được Pháp mời ra làm thông ngôn, kiêm luôn chức vụ bang trưởng cả bảy bang Hoa kiều Chợ Lớn. Việc Pháp thành lập được 25 hộ trưởng trong Chợ Lớn đều có công sức rất lớn của ông.

Một ngày ăn hải sản đã đời ở Long Sơn, Vũng Tàu

Đến Long Sơn (Bà Rịa - Vũng Tàu), du khách sẽ được thưởng thức một bữa hải sản tươi ngon, lại rẻ trên bè giữa bốn bề sông nước.

Từ TP HCM đi Vũng Tàu, khi còn cách thành phố Bà Rịa khoảng 8 km, hãy rẽ vào ngã ba Long Sơn, đi chừng 4 km, bạn sẽ đến xã đảo Long Sơn. Nơi đây nổi tiếng về nghề nuôi hàu, nuôi cá lồng bè và hiện là địa điểm thưởng thức hải sản hấp dẫn với giá mềm hơn nhiều so với ở thành phố Vũng Tàu.

Du khách đến bến ghe có thể lựa chọn bè xa bè gần tùy thích. Bè xa sẽ được ghe chở đi, bè gần sẽ được trải nghiệm cảm giác đi bộ trên cầu dập dềnh giữa sông. Bè là nhà sàn nổi với trụ bê tông khá kiên cố, rộng rãi, thoáng mát, có đủ nhà bếp, nhà vệ sinh. Có tiếng nhất phải kể đến bè hàu Đực Nhỏ và làng bè Long Sơn, những quán luôn đông khách vào cuối tuần. 

Một góc nhà bè Long Sơn. Ảnh: Tường Lý 

Con đường dưới mực nước biển ở Phú Yên

Ít ai biết rằng ở Phú Yên cũng có một hòn đảo với con đường đi bộ độc đáo trên biển tương tự ở Khánh Hòa mang tên Nhất Tự Sơn.

Nhất Tự Sơn là một trong những hòn đảo đẹp nhất của vịnh Xuân Đài, thuộc địa bàn xã Xuân Thọ 1, thị xã Sông Cầu. Tính theo quốc lộ 1A, hòn đảo này nằm phía bắc tỉnh Phú Yên, cách trung tâm thành phố Tuy Hòa chừng 50 km. 

Phèo nướng lu

Khoảng hai năm nay, ở TP. Biên Hòa xuất hiện hàng chục sạp bán phèo heo nướng bằng lửa than đặt trên miệng lu. Đầu tiên là ở cạnh Cầu Hang thuộc khu phố Tân Bản, phường Bửu Hòa. Tiếp đến là khu vực xã Hóa An, gần Công ty Pouchen; Cù lao Phố (chợ xã Hiệp Hòa) và trên đường Võ Thị Sáu nối dài (hai bên đường xe lửa cắt ngang). Những sạp bán phèo nướng này rất dễ nhận ra vì từ xa đã nghe mùi mỡ nướng thơm lừng. Và đến gần thì thấy khói bay mù mịt và một cái lu to đùng, đen bóng. Việc món phèo nướng lu xuất hiện ở vùng ven và đang "tấn công" vào trung tâm TP. Biên Hòa là chuyện còn hơi mới. Chứ thực ra món phèo nướng đã có mặt ở miệt thôn quê Đồng Nai lâu lắm rồi. Phèo nướng không được xếp vào hàng chính thống như đầu heo, bộ đồ lòng với các món thịt luộc, tai, đuôi heo, lòng heo chấm mắm nêm để cúng bái, thết đãi quan khách trong những dịp cúng đình, lễ hội ở làng quê.

Phèo nướng lu của bà Hạnh ở Hiệp Hòa. (Ảnh: Thế Kiệt)

Lễ hội hoa hồi lần đầu tại Lạng Sơn

Mỗi vụ thu hoạch hồi vào tháng 4 và tháng 8 âm lịch, đi ngang qua nhiều thôn bản tại Lạng Sơn, hương thơm thoang thoảng của những cánh hoa hồi phơi khô mang lại ấn tượng khó quên.

Cây hồi được coi là cây trồng mũi nhọn về kinh tế của Lạng Sơn trong nhiều năm qua, tổng diện tích khoảng 33.000 ha. Ngay từ đầu thế kỷ 20, người Pháp đã xây dựng nhà máy chế biến tinh dầu hồi tại Lạng Sơn, hiện nay những rừng hồi đang được người dân tiếp tục phát triển. 

Chơi vơi câu mực đêm trên biển Vũng Áng

Đầu tháng 5, chúng tôi có dịp được lên tàu của ông Nguyễn Văn Thiến, tham gia câu mực đêm biển Vũng Áng (Kỳ Anh, Hà Tĩnh), nếm trải những cay đắng ngọt bùi cùng nghề “vớt lộc trời” của ngư dân trong thời điểm “biển không lành”. 

Ông Nguyễn Văn Thiến, 46 tuổi, quê thị xã Ba Đồn (Quảng Bình), gắn bó với nghề biển từ lúc 15 – 16 tuổi. Hiện nay ông là thuyền trưởng tàu QB98162TS, công suất 135 CV. Tuy là thuyền trưởng nhưng ông vẫn tham gia câu mực, đánh cá cùng thuyền viên. 

Cận cảnh bữa ăn ở làng rắn Lệ Mật

Chuyến đi đến làng Lệ Mật của tôi bắt nguồn từ một câu chuyện trong bữa ăn. Ông bác, vốn biết tôi thích tìm hiểu về những món ăn lạ liền hỏi: “Thế đã đến Lệ Mật ăn thịt rắn bao giờ chưa? Ở đấy nhiều loại rắn lắm, đến xem thử đi”.

Tôi liền tìm ngay đến làng Lệ Mật (thuộc xã Việt Hưng, huyện Gia Lâm, Hà Nội) để thỏa mãn cái tính tò mò, ưa khám phá của mình. Và lần này là món thịt rắn. 

Theo Đông Y, thịt rắn đã được công nhận là một vị thuốc quý, chúng có vị ngọt, mặn, mùi tanh, tính ấm, vào kinh can, có tác dụng khử phong, giảm đau, trừ thấp, tiêu độc chữa các bệnh thần kinh đau nhức, bán thân bất toại, khớp xương sưng đau, chân tay tê mỏi,…

Nhà hàng Trọng Khách (làng Lệ Mật) vui vẻ chấp nhận khi tôi muốn ghi lại tất cả các công đoạn của việc chế biến thịt rắn. Đặc trưng nhất về thịt rắn ở nhà hàng này có hai món gồm lẩu rắn nấu gừng và rắn chiên cắt khúc.

Giá thịt rắn trên thị trường khá đắt, trung bình vào khoảng 800.000đ/kg. Một con rắn ráo khoảng 7 lạng là đủ một bữa thịt rắn cho hai người ăn.

Sau khi tôi “đặt hàng”, Hiếu - nhân viên phục vụ của nhà hàng nhanh chóng ra chuồng bắt rắn 

Bánh xèo chợ Kỷ niệm

Nhà báo Châu Đức Trí, công tác ở Đài truyền thanh TP. Biên Hòa đã trên 30 năm và lại là cháu ngoại của nhà cách mạng Nguyễn Văn Nghĩa (người đã huy động hàng trăm thanh niên cắm cờ ở Tòa Bố Biên Hòa vào sáng sớm ngày cướp chính quyền tỉnh trong Cách mạng tháng Tám 1945). Thế mà khi đến nhiều công sở, cơ quan ở thành phố để dự họp hoặc làm việc, ông cứ hay bị chị em những nơi này gọi to: "Anh... chồng của bà bán bánh xèo ở chợ Kỷ Niệm!". Không ít lần anh Châu Đức Trí suy bì: "Mình làm ở đài lâu năm như vậy mà ... "danh tiếng" lại thua xa bà vợ bán bánh xèo chưa đến 20 năm!".

Bà Huỳnh Thị Nga đang chiên bánh xèo.

Bánh chưng Hố Nai

Hình ảnh cả nhà quây quần ngồi gói và canh lửa nấu bánh chưng được một nhà thơ ghi lại:

"Bà lom khom vớt bánh chưng xanh
Lựa mấy tấm thơm ngon thờ tiên tổ
Ông hý hoáy viết câu đối đỏ
Tìm những từ đặc sắc nhủ cháu con".

Gói bánh chưng phục vụ Tết.

Ngắm biển trăng ở đảo Nam Du

Nếu bạn đã thấy sông trăng, hãy đến Nam Du vào ngày rằm để thấy biển trăng. Từ trên cao nhìn xuống, trăng tỏa sáng cả một vùng trời, đẹp và thơ mộng biết bao. 

Hành trình từ TP HCM tới thành phố Rạch Giá (tỉnh Kiên Giang) kéo dài khoảng 5 tiếng. Tiếp tục bằng trải nghiệm trên tàu cao tốc, chúng ta được ngắm Nam Du thật hoang sơ.

Cái nắng oi bức của tháng 5 không làm giảm sự phấn khích với vùng đất này cho những ai mới đến. Điều dễ dàng nhận thấy khi bước ra khỏi tàu là sự nhộn nhịp, tấp nập, biển xanh lấp lánh ánh vàng, mùi vị mặn nồng của biển. 

Biển lấp lánh trong buổi trưa oi ả.